Научная статья на тему 'ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ ТИЗИМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА МАЪНАВИЯТНИНГ ЎРНИ'

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ ТИЗИМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА МАЪНАВИЯТНИНГ ЎРНИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

557
98
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
маънавият / таълим / таълим тизими / ўзгариш / самарадорлик / маънавий ўзгариш / маънавий-ахлоқий анъаналар / жаҳон таълим тизими / ўқитиш усуллари / маънавият инқирози / spirituality / education / education system / change / efficiency / spiritual change / spiritual-moral traditions / world education system / teaching methods / spiritual crisis

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Гулчеҳра Ғаффарова, Сафия Кундузалиева

Ушбу мақолада замонавий таълим тизимини такомиллаштиришда маънавиятнинг ўрни кўриб чиқилади. Шунингдек, замонавий таълим мазмунида маънавий ўзгариш йўллари муҳокама қилинади ҳамда маънавий инқироз шароитида таълимнинг вазифалари ва маънавий-ахлоқий анъаналарнинг янги таълим парадигмасининг асоси сифатида аҳамияти ёритиб берилади. Шунингдек, муаллифлар замонавий таълимда маънавият соҳасини ривожлантириш зарурлигини таъкидлашади

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE ROLE OF SPIRITUALITY IN IMPROVING THE MODERN EDUCATION SYSTEM

This article discusses the role of spirituality in improving the modern education system. Ways of spiritual change in the content of modern education are also discussed, and the tasks of education in the context of the spiritual crisis and the importance of spiritual and moral traditions as the basis of a new educational paradigm are highlighted. The authors also emphasize the need to develop the field of spirituality in modern education

Текст научной работы на тему «ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ ТИЗИМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА МАЪНАВИЯТНИНГ ЎРНИ»

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ ТИЗИМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА

МАЪНАВИЯТНИНГ УРНИ

Гулчехра Гаффарова

Чирчик давлат педагогика институти профессор в.б. gafforovagulchehra3@gmail. com

Сафия Кундузалиева

Чирчик давлат педагогика институти магистранти holmirzaevnasafia@gmail.com

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада замонавий таълим тизимини такомиллаштиришда маънавиятнинг урни куриб чикилади. Шунингдек, замонавий таълим мазмунида маънавий узгариш йуллари мухокама килинади хамда маънавий инкироз шароитида таълимнинг вазифалари ва маънавий-ахлокий анъаналарнинг янги таълим парадигмасининг асоси сифатида ахамияти ёритиб берилади. Шунингдек, муаллифлар замонавий таълимда маънавият сохасини ривожлантириш зарурлигини таъкидлашади.

Калит сузлар: маънавият, таълим, таълим тизими, узгариш, самарадорлик, маънавий узгариш, маънавий-ахлокий анъаналар, жахон таълим тизими, укитиш усуллари, маънавият инкирози.

THE ROLE OF SPIRITUALITY IN IMPROVING THE MODERN

EDUCATION SYSTEM

ABSTRACT

This article discusses the role of spirituality in improving the modern education system. Ways of spiritual change in the content of modern education are also discussed, and the tasks of education in the context of the spiritual crisis and the importance of spiritual and moral traditions as the basis of a new educational paradigm are highlighted. The authors also emphasize the need to develop the field of spirituality in modern education.

Keywords: spirituality, education, education system, change, efficiency, spiritual change, spiritual-moral traditions, world education system, teaching methods, spiritual crisis.

КИРИШ

Х,еч бир мамлакат уз тараккиёт йулини илмсиз тасаввур эта олмайди. Маълумки, мамлакатимизда ёшларнинг пухта билим олиши, касб-хунар эгаллаши, миллий анъана ва кадриятларимизга хурмат рухида камол топиши йулида эътибор ва Fамхурлик курсатиш давлатимиз сиёсатининг устувор йуналишларидан бири хисобланади. Бутун дунё буйлаб таълим учун жуда куп маблаF сарфланмокда. Айникса, педагоглар учун энг катта муаммолардан бири укитиш жараёнини соддалаштириш, укувчиларни билимларини ошириш ва мавзу буйича билимларини чукурлаштиришга ургатишнинг куплаб шакл ва усулларини ишлаб чикиш долзарб муаммолардан хисобланади. Дархакикат, бугунги глобаллашув ва тез суръатлар билан узгариб бораётган мураккаб ва шиддатли даврда мамлакатимиз ёшлари маънавиятини юксалтириш хамда турли тахдидлардан асраш, уларнинг халкаро майдонда содир булаётган жараёнларнинг туб мохиятини англаб етиши, ушбу вокеликлар юзасидан холис ва мустакил фикрга эга булиши, ёшларга эътиборни кучайтириш, уларни маданият, санъат жисмоний тарбия ва спортга кенг жалб этиш, уларга ахборот технологияларидан фойдаланиш куникмаларини сингдириш, ёшлар уртасида китобхонликни тарFиб килиш, хотин-кизлар бандлигини ошириш каби масалалар долзарб ахамият касб этмокда. Жумладан, республикамизда 2020 йилни "Илм-маърифат ва ракамли иктисодиётни ривожлантириш йили" хамда 2021 йилни «Ёшларни куллаб-кувватлаш ва ахоли саломатлигини мустахкамлаш йили» деб номланиши хам ёшларни илм-фан ва таълимга кенгрок жалб этиш оркали уларнинг маънавиятини ривожлантиришга каратилган. Шу сабабли хам "хаммамизга аёнки, тараккиётнинг тамал тоши хам, мамлакатни кудратли, миллатни буюк киладиган куч хам бу — илм-фан, таълим ва тарбиядир. Эртанги кунимиз, Ватанимизнинг ёруF истикболи, биринчи навбатда, таълим тизими ва фарзандларимизга бераётган тарбиямиз билан чамбарчас боFлик"[5].

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ.

Узбекистон биринчи Президенти И.Каримовнинг "Юксак маънавият -енгилмас куч" асарида маънавият, ёшлар тарбияси, миллий узликни англаш, миллий маънавият масалаларига эътибор берилган булса, хозирги президентимиз Ш.Мирзиёевнинг асарларида ёшларни маънавий етук инсон этиб тарбиялаш учун беш мухим ташаббус илгари сурилган.

Глобаллашув шароитида маънавият масалалари, ёшлар маънавияти, маънавий кадриятлар ва маънавий янгиланишнинг хусусиятлари мустакилликнинг дастлабки йилларида Т.Махмудов, Ж.Туленов, С.Шермухамедов, А.Жалалов, Э.Юсупов каби атокли олимлар томонидан урганилган булса, хозирги маънавий янгиланишнинг турли жихатлари Б.Алиев, С.Отамуродов, С.Бердикулов, Д.Норкулов, А.Умаров, Ш.Мадаева, С.Мамашокиров, Ж.С.Раматов, М.Кдххарова, Г.Туленова, С.Рахимов ва бошкалар томонидан тадкик этилмокда.

Маколани тайёрлашда тарихийлик, танкидийлик, тизимли методлардан фойдаланилди.

НАТИЖАЛАР

Ёшлар маънавиятини шакллантириш, ахлокий такдирни белгилаш ва умумбашарий инсоний кадриятларни дунёга жорий этиш муаммоси куплаб авлод тадкикотчилари томонидан ишлаб чикилган абадий масалалардан биридир. Маънавият мавзусини камраб олган илмий адабиётлар жуда куп, турли хил таърифлар, талкинлар ва тадкикот йуналишларини уз ичига олади. Ушбу муаммони урганишга ёндашувларнинг хилма-хиллиги, асосан, маънавиятнинг умумлаштирилган назариясининг йуклиги билан боFлик.

Жамиятнинг махсус гурухи сифатида ёшларга илмий ёндашиш, ёшларнинг турмуш тарзи ва маданиятининг узига хос хусусиятларини хисобга олган холда, гуманитар фанлар буйича куплаб махаллий олимларнинг асарларида уз аксини топган.

Президентимиз Ш.Мирзиёевнинг "Миллий тикланишдан - миллий юксалиш сари" асарида ёшларни маънавий етук инсон этиб тарбиялаш, чинакам маърифат ва юксак маданият эгаси булиш узлуксиз хаётий эхтиёжга айланиши, ёшлар билими, савиясини ошириш учун илм-маърифат, юксак маънавият кераклиги хамда ёшларни купрок таълимга жалб этиш зарурлигини таъкидлайди [5].

Бугунги кунда мамлакатимиздаги М.Абдуллаева, Э.Иззетова, Г.Махмудова, Н.Сафарова, Ш.Мадаева, Г.Гаффарова, Г.Жалалова каби олимларнинг илмий асарларда мураккаб олам, глобаллашув ва ракамлаштириш жараёнларида таълимдаги трансформация, инсон капиталини ривожлантиришда таълимнинг ахамияти, таълимни гуманизациялашувига оид жихатларини ёритилганини айтиш мумкин.

МУХОКАМА

Маълумки, замонавий хаётни бугун илм-маърифат ва таълимнинг тараккиётисиз тасаввур этиб булмайди. Айникса, ривожланган давлатларида таълимни ривожлантириш биринчи галдаги вазифа сифатида белгиланмокда. Бунга сабаб мамлакатнинг келгуси равнаки айнан шу сохада кулга киритган ютуклари билан чамбарчас боFликдир.

Айникса, хар бир халк, хар бир миллатнинг эртанги куни бугун вояга етаётган авлод такдири билан узвий боFлик. Юртимизда истиклолнинг илк йиллариданок таълим тизимини ривожлантиришга давлат сиёсати даражасида эътибор каратилиб, уFил-кизларимизнинг жахон андозаларига мос шароитларда билим олишини, жисмоний ва маънавий жихатдан етук инсонлар булиб улFайишини таъминлаш, кобилият хамда иктидорини, интеллектуал салохиятини юзага чикариш, калбида она-юртга садокат ва фидойилик туЙFуларини шакллантириш борасида амалга оширилаётган бекиёс саъй -харакатлар замирида хам ана шу эзгу максад мужассамдир.

Шу сабабли хозирги пайтда таълим тизимини такомиллаштириш оркали хар томонлама етук, баркамол, мустакил фикрлашга кодир, иродали, фидоий ва ташаббускор кадрларни тайёрлашга катта эътибор берилмокда. Бу борада таълим турлари туFрисидаги мутлако янги коидалар хаётга жорий этилди. Кадрлар тайёрлаш ва узлуксиз таълим тизимини ислох килишнинг хукукий -меъёрий асоси яратилди. Таъкидлаш керакки, мамлакатимизда амалга оширилаётган кенг камровли ислохотлар ва бунёдкорлик ишлари натижасида халкимизнинг онгу тафаккури, дунёкараши узгармокда. Юртимизда хукукий давлат, фукаролик жамиятини барпо этишда "Миллий тикланишдан - миллий юксалиш сари" [6, 347-348] деган хаётбахш FOянинг ахамияти тобора ортиб бормокда. Бу эса нафакат мамлакатимиз тараккиётини балки халкимизнинг хаёт даражаси ва турмуш сифатини хар томонлама юкори боскичга кутариш имконини бермокда.

Шуни таъкидлаш керакки, Узбекистон Республикаси биринчи Президенти Ислом Каримов ташаббуси билан замонавий узлуксиз таълим тизимига мустахкам асос солган иккита жуда мухим хужжат — "Таълим туFрисида"ги К,онун ва Кадрлар тайёрлаш миллий дастури кабул килинган эди. Уларнинг амалиётга киритилиши натижасида тарихан киска даврда тизимнинг нафакат шакли, балки мохиятида хам баркамол авлод тарбиясини таъминлайдиган кенг куламли узгаришлар руй берди.

Дархакикат, бугунги кунда таълим сохасини тубдан такомиллаштириш давр талабига айланган. Ушбу талабдан келиб чиккан холда, таълим сохасидаги муносабатларни тартибга солувчи конунлар кабул килинмокда. Жумладан, Узбекистон Республикасининг "Таълим туFрисида"ги конуни 2020 йил 23 сентябрь куни кабул килинган булиб, унинг максади таълим сохасидаги муносабатларни тартибга солишдан иборат [3]. Мазкур К,онунга асосан таълим сохасидаги асосий принциплар, таълим тизими, турлари ва шакллари аник белгилаб куйилди, унда белгиланган масофавий таълим хакидаги коидалар укув режалари ва укув дастурларига мувофик таълим олувчилар томонидан зарур билим, малака ва куникмаларни ахборот-коммуникация технологияларидан хамда Интернет жахон ахборот тармоFидан фойдаланган холда масофадан туриб олишга каратилган [3].

Алохида айтиш керакки, мазкур конун жахон стандартлари талабларидан келиб чиккан холда таълим сохасидаги муносабатларни тартибга солишнинг камрови кенглиги ва узига хос хусусиятга эга эканлиги билан 1997 йил 29 август куни кабул килинган "Таълим туFрисида"ги конундан тубдан фарк килади. Шу билан бирга юкорида кабул килинган конунга кура, нодавлат таълим муассасаларини ташкил этиш, уларнинг таъсисчилари томонидан амалга оширилиши белгиланди. Шу билан бирга Нодавлат таълим ташкилотларига лицензия Таълим сифатини назорат килиш давлат инспекцияси томонидан бериладиган булди.

Ушбу конуннинг яна узига хос хусусиятларидан бири - дуал таълимга оид коидалар белгиланиб, у таълим олувчилар томонидан зарур билим, малака ва куникмаларни олишга каратилган хамда уларнинг назарий кисми таълим ташкилоти негизида, амалий кисми эса таълим олувчининг иш жойида амалга оширилади [3]. Бундан ташкари, конунга инклюзив таълим туFрисидаги коидалар киритилиб, унга биноан, инклюзив таълим алохида таълим эхтиёжлари ва индивидуал имкониятларнинг хилма-хиллигини хисобга олган холда барча таълим олувчилар учун таълим ташкилотларида таълим олишга булган тенг имкониятларни таъминлашга каратилган. Жисмоний, аклий, сенсор (сезги) ёки рухий нуксонлари булган болалар (шахслар) учун таълим ташкилотларида инклюзив таълимни ташкил этади.

Таълим сохасида амалга оширилаётган ислохотларнинг маълум кисмини, албатта, олий таълим тизимидаги ислохотлар ташкил этади. Хусусан, мамлакатимизда 2019 йилнинг октябрида Узбекистон Республикаси олий таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепцияси кабул килинди.

Ушбу хужжатга интеллектуал тараккиётни жадаллаштириш, ракобатбардош кадрлар тайёрлаш, илмий ва инновацион фаолиятни самарали ташкил этиш хамда халкаро хамкорликни мустахкамлаш максадида фан, таълим ва ишлаб чикариш интеграциясини ривожлантириш сингари вазифалар асос килиб олинди [4]. Концепция мазмуни мамлакатимиз олий таълим тизимини ислох килишнинг устувор йуналишларини акс эттиради. Унда олий укув юртларида камров даражасини кенгайтириш хамда таълим сифатини ошириш, ракамли технологиялар ва таълим платформаларини жорий этиш, ёшларни илмий фаолиятга жалб килиш, инновацион тузилмаларни шакллантириш, илмий тадкикотлар натижаларини тижоратлаштириш, халкаро эътирофга эришиш хамда бошка куплаб аник йуналишлар белгилаб берилган. Буларнинг барчаси таълим жараёнини янги сифат боскичига кутариш учун хизмат килади.

Дархакикат, мамлакатда бутун жамиятнинг интеллектуал хамда маънавий юксалиши ва баркамол авлодни вояга етказишга кодир булган самарали узлуксиз таълим тизими хаётга жорий килинмокда. Натижада, хозирги вактда мамлакатда куп сонли олий укув юртлари хамда хорижий давлатларнинг етакчи таълим муассасалари булимлари фаолият курсатяпти. Бу эса таълим тизимидаги бундай имкониятлар ёш авлод вакилларига билимларини ошириш ва уз салохиятини намоён килиш учун кенг шароитлар эшигини очади. Шуни хам айтиш жоизки, бу сохадаги ислохотлар жуда тез хамда жамиятимиздаги изчил демократик узгаришлар билан узаро хамохангликда руй бермокда. Бунда дунёнинг ривожланган мамлакатларидаги таълим тизимидаги илFор тажриба хисобга олинмокда.

Мамлакатимизда амалга оширилаётган ислохотларнинг муваффакияти халкнинг маънавий етуклик даражаси ва миллий рухи билан белгиланади. Шу нуктаи назардан, ХХ1 асрда давлатимизнинг ривожланиши, унинг куч-кудрати ва салохияти куп жихатдан халкнинг юксак ва соф маънавиятига, зиёлиларимиз ва ёшларимизнинг аклий саводхонлиги, билими, ижодкорлиги, ташаббускорлиги ва ватанпарварлигига боFлик. Мамлакатимиз келажаги булган ёшлар билан чамбарчас боFлик холда мамлакатни баркарор ривожлантириш FOяси билимли ва зукко авлодни тарбиялашга асосланади [7].

Зеро, билимли, билимдон, зукко, маънан кучли ва жисмоний жихатдан кучли ёшларгина истиклол ва тараккиёт йулидан юриши, мамлакатнинг баркарор ривожланишига еришиши мумкин. Кддимдан ота-боболаримиз бебахо манбалар булган илм-фан, маърифат, таълим ва тарбияни инсон камолоти ва миллат тараккиётининг асосий шарти ва кафолати деб хисоблаганлар. Билимли

ва зукко етук авлод тушунчаси демократик тамойилларни кадрлайдиган, юксак салохият, замонавий илмий-техника ютуклари билан куролланган янги катлам булиб, мамлакатнинг ижтимоий-иктисодий салохиятини оширишга амалий хисса кушиш масъулиятини чукур англайди [14]. Улар жамият хаётининг барча сохаларини ривожлантиришга, демократик жамият куришнинг мураккаб ва мураккаб вазифаларини хал етишга кодир баркамол авлоддир. Билимли ва зукко авлодни тарбиялаш давлат сиёсатининг демократик табиатида яккол акс етади ва икки тушунча таълим ва тарбия тушунчаси булган етук авлодни тарбиялашда доимо уЙFунликда кулланилади.

Шуни таъкидлаш керакки, маънавий инкироз шароитида таълимнинг вазифалари аникланди. Маънавий-ахлокий анъаналарнинг янги таълим парадигмасининг асоси сифатида ахамияти таъкидланган [8]. Дархакикат, ёшлар маънавиятини шакллантириш муаммоси хар доим ушбу мураккаб ижтимоий -маданий жараённинг турли кирраларини урганаётган тадкикотчилар манфаатлари сохасида булиб келган. Ушбу тадкикотлар турли хил тарихий даврларда амалга оширилган ва амалга оширилмокда.

Хозирги вактда мамлакатимизни узгартириш бир катор мавжуд ёндашувларни кайта куриб чикишни ва янги мураккаб ижтимоий-фалсафий изланишларни талаб килади. Замонавий амалиёт жадал узгариб бораётган жамиятнинг хакикатларини хисобга олган холда ёшлар маънавияти ва уни шакллантириш хамда ривожлантириш муаммоларини назарий тахлил килишни талаб килади. Чунки узок муддатли ижтимоий-иктисодий узгаришлар шароитида маънавиятнинг асосий элементлари узгаришларга учрайди.

Илм йулини танлаган иктидорли ёшларимизни куллаб-кувватлаш максадида, кейинги йилдан бошлаб магистратура ва докторантура боскичлари учун Президент стипендияси квотасини икки баробарга оширилиши [7], бундай имконият ва имтиёзларга, аввало, янги Ренессанс пойдеворининг чинакам бунёдкорлари сазовор булиши хам юртбошимиз томонидан ёшларга яратилаётган кенг куламли ислохотлардан бири саналади. Шу сабабли жамиятимиз аъзоларининг билими, савиясини ошириш учун "илм-маърифат, юксак маънавият керак" [5, 11].

Юртбошимиз томонидан яна бир долзарб масала уртага куйилганди. Яъни, юртимизда бир неча фарзанди олийгохларда тахсил олаётган ота -оналарнинг аксарияти, укиш харажатларини коплашда кийналишини инобатга олиб икки ва ундан ортик фарзанди олий укув юртида шартнома асосида укиётган оилаларга имтиёзли таълим кредити бериш тартиби ишлаб чикилди.

Бунда кредитни укиш даври тугаб, ёшларимиз ишга жойлашгандан сунг кайтариши назарда тутилган.

Шуни таъкидлаш керакки, мамлакатимиз ахолисининг 30 фоизини 14-ёшдан 30 ёшгача булган йигит-кизлар ташкил этади. Уларнинг таълим олиши, касб-хунар эгаллаши учун кенг имкониятлар яратилган. Ёшларга яратилаётган бундай имкониятлар ёшлар маънавиятини ривожлантиришда, мамлакатимиз иктисодиётини, таълим сифатини, оширишда узига хос ахамият касб этади. Дархакикат, Хдракатлар стратегияси доирада олиб борилаётган ислохотларнинг барчаси ёшларнинг маънавий камолотини оширишда ва уларнинг малакали кадрлар булиб етишишларида мухим ахамият касб этади. Маънавий сохада маънавий кадриятларимизни илм-фан ва тараккиёт ютуклари билан бойитиб бориш, узлигимизни чукуррок англаш, миллий FOя ва истиклол мафкураси тамойилларини халкимизнинг калби ва онгига сингдириш, мукаддас динимиз ва тарихимизни сохталаштириш, улардан сиёсий максадларда фойдаланишларига йул куймаслик бу борадаги асосий вазифаларимиздан бири булди.

Давлатимиз томонидан ёшларга оид сиёсатнинг яна бир мухим жихати шундаки бугунги кунда нафакат мамлакатимиз ёшлари балки чет мамлакатларга ишлаш учун кетган ёшларни хам ватанга кайтариш уларга кенг имкониятлар яратиш каби инсонпарварлик харакатлари олиб борилмокда.

ХУЛОСА

Умуман олганда, таълим сохасидаги ислохотлар хам бугунги кунда узининг долзарблиги хамда амалий ахамияти билан бошка сохалардаги ислохотлардан асло колишмайди. Чунки ушбу сохадаги ислохотларни янада кенг куламда давом эттириш давр талабидир. Айникса, давлатимиз рахбари томонидан илгари сурилган Хдракатлар стратегияси хамда 5 та мухим ташаббусда ёшлар маънавиятини юксалтириш, уларни таълим тизимига кенгрок жалб этиш, китобхонликка йуналтириш каби амалга оширилаётган чора-тадбирларнинг самарадорлигини ошириш, ёшларнинг интеллектуал салохияти, онгу тафаккури ва дунёкарашини юксалтириш, мафкуравий иммунитетини мустахкамлаш, ватанпарварлик, халкка мухаббат ва садокат туЙFуси билан яшайдиган баркамол авлодни тарбиялаш каби масалалар мухим уринни эгаллайди.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Президентининг Фармони. Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Хдракатлар стратегияси туFрисида / Узбекистон Республикаси Адлия вазирлиги. - Тошкент: "Адолат", 2018. - 112 б.

2. Узбекистон Республикасининг "Ёшларга оид давлат сиёсати туFрисида" ги К,онун. Тошкент 2016 йил 14 сентябр

3. «Таълим туFрисида»ги Узбекистон Республикасининг конуни // К,онун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 24.09.2020 й., 03/20/637/1313-сон

4. Узбекистон Республикаси олий таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепцияси // К,онун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 09.10.2019 й., 06/19/5847/3887-сон; 30.04.2020 й., 06/20/5987/0521-сон

5. Мирзиёев Ш. Узбекистон Республикаси Президентининг Олий Мажлисга Мурожаатномаси. -Т.: "Узбекистон", 2020.

6. Мирзиёев Ш.М. Миллий тикланишдан - миллий юксалиш сари. 4 жилд. -Тошкент: «Узбекистон», 2020. - 453 б.

7. Узбекистон Республикаси Президентининг ёшлар форумида сузлаган маърузаси Тошкент 2020 й. https://www.xabar.uz/jamiyat/prezident-raisligida-videoselektor

8. Черникова В.Е. Духовность как системообразующий фактор современного образования // Наука. Инновации. Технологии. 2011. №76. URL: https://cyberleninka.ru/article/n7duhovnost-kak-sistemoobrazuyuschiy-faktor-sovremennogo-obrazovaniya (дата обращения: 19.04.

9. Gafforova, G. G., Khaitmetov, R. K., & Madalimov, T. A. (2020). A STRATEGY OF ACTION AS A COMPLEX SYSTEM. International Scientific Journal Theoretical & Applied Science, 90(10), 448-452.

10. Г. Гаффарова, А. Абдуллаев. (2021). АХБОРОТЛАШГАН ЖАМИЯТДА МАЪНАВИЙ ХДЁТНИНГ УЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ. Academic research in educational sciences. Special Issue 2.

11. G. Makhmudova, G. G'affarova, G. Jalalova (2020). O'zbekistonda islohatlar jarayonini tahlil etish va amalga oshirishning konseptual-falsafiy metodologiyasi. 176 b.

12. G.G. Gaffarova, (2020). Strategy of activity and systematical approach. nternational Journal of Psyshosial Rehabilition. London, United Kingdom, 24, Issue-5, May. - 66456651.

13. Дубровская Е. А. Духовность как основа гуманистического образования // Вестник ВГТУ. 2012. №8. URL: https://cyberleninka.ru/article/n7duhovnost-kak-osnova-gumanisticheskogo-obrazovaniya (дата обращения: 19.04.2021).

14. Mypтaзаeвa P. Н. K Bonpocy Республике Узбекистан независимости в идеологи // Тезисы докладов международной научной конференции. Ташкент, 1997. -Б.15-17.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.