Научная статья на тему 'Заманауи педагогтің кәсіби құзыреттшігі'

Заманауи педагогтің кәсіби құзыреттшігі Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
44
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Заманауи педагогтің кәсіби құзыреттшігі»

Ш

купол юрты, лектор достает маленькие символы независимости Казахстана: карту, флаг и изображение монумента Байтерек. Таким образом, творческий этап и круг радости посвящены развитию одной темы, направлены на привитие патриотических чувств к родной земле, независимому Казахстану, идет осмысление толерантности. Урок заканчиваем хоровым исполнением песни о Родине. В качестве домашнего задания можно дать учащимся принести пословицы и поговорки о Родной земле.

В период курсовой подготовки слушателям на практических занятиях дается возможность провести отдельные моменты урока: минуту позитивного настроя, методику работы с цитатой урока, рассказать притчу и проработать вопросы к этапу урока «подарок от учителя». Большие затруднения на начало курсовой подготовки вызывают у слушателей проведение творческого этапа урока. К концу курсовой подготовки слушатели имеют воз-

можность не только увидеть разработанные лекторами виды творческих работ, но и обменяться опытом, что также способствует повышению профессиональной компетентности учителей самопознания.

Таким образом, в период курсовой подготовки идет развитие профессиональной компетентности, которая проявляется в развитии творческой индивидуальности, формировании восприимчивости к педагогическим инновациям, способностей адаптироваться в меняющейся педагогической среде. Итоги выходного анкетирования показали, что слушатели после курсовой переподготовки чувствуют уверенность в своей профессиональной компетентности.

ИСПОЛЬЗОВАННАЯ ЛИТЕРАТУРА

1. Трифонов Е.В. Развитие профессиональной компетентности учителя. М. 2012, с.63.

ЗАМАНАУИ ПЕДАГОГТЩ КЭС1БИ ;¥ЗЫРЕТТ1ЛШ

Елiмiздщ дамыган мемлекеттердщ стан-дарттарына деген умтылысы жаца сапалык децгейге жылдам ету кажеттшгш туындату-да. Осыган орай казiргi кезде жасалып жаткан реформалар даму институттарыныц калыпта-суына немесе есуден теракты даму кезещне етуге жэне саяси багыттардагы осындай ез-герiстер емiрдiц барлык саласындагы шыгар-машыл тулганыц мэртебесiн кетерiп, мерешн Yстем етуде. Бiлiм - адамзаттыц терец жэне Yйлесiмдi дамуын беютетш куралдардыц бiрi, прогрестiк, элеуметтiк турактылык пен улт-тык каушаздштщ мацызды факторы. ^азiрri бiлiм беру YPДiсi адамныц iшкi табиги мYм-кшд^ерш ашып, эр адамныц езiнiц «Менш» сезiнуге, толыктыруга кемектесетiндей, сы-

М.Р. Зайнуллин,

география пэншц мугалгмг, магистр Цостанай облысы, Арцалыц цаласы БМайлин атындагы, №3 жалпы орта бшм

беретгн мектебг

рткы элеммен элеуметпк карым-катынастар-да ез орнын табуга, езш шыгармашылыкпен езгертуге белсендiлiк танытуга ыкпал етуi тиiс. БYгiнгi тацдагы когам кэсiби бiлiмi жетiк, кузыретп, бэсекеге кабiлеттi маман-дарды талап етедь Бiлiмдi маман болу Yшiн

- эрбiр мYFалiм ез бшмш Yздiксiз кетерiп отыруы тшс. Бiлiмiн туракты кетерiп отыру 5

- м:рашмдердщ кукыктары эрi мiндеттерi, & бiлiм беру жYЙесiнiц теракты дамуыныц ке- н пiлi, Мемлекеттщ дамуыныц к¥ралы болып ^ табылады. «^¥зырлылык - тек кэсiби бiлiмi Н емес, тулганыц жалпы мэдениет мен шыгар- д машылык элеуетш дамыту кабiлетi»- деп тYЙ- ^ iндейдi белгiлi окымысты Т.Г. Браже. ^

БYгiнгi устаз тек кэаби бiлiмiн жетiл- Д

гч

а

^

н и

Н

И =

Рч

и

н =

2

дiп коймай, Yнемi шы^армашылыкпен жумыс жасауы кажет. ^азакстан Республикасыныц «Бшм туралы» зацында окыту формасын, эдютерш, технологияларын тацдауда кеп нускалык кагидасы бекiтiлген, бул бiлiм ме-кемелершщ мришмдерше езiне оцтайлы нусканы колдануFа, педогогикалык процестi кез келген Yлгiмен, тiптi авторлык Yлгiмен KуруFа мYмкiндiк бередi. ^азiргi окытудыц жацаша технологиясын мецгерудiц езi устаз-дан шь^армашыльщты талап етедi. Ал шы^ар-машыльщпен жумыс жасау Yшiн муFалiм езшщ кэсiби бiлiктiлiгiн арттырып отыруы кажет. Мришмшц ез кэсiби кызметтерiн шы^армашылыкпен аткаруына эр децгейде-п эдютемелш жумыстарды инновациялык баFытта уйымдастырып етюзудщ ыкпалы мол. Бiлiктiлiгiн арттырушы муFалiм езiнiц бiлiмiн, жалпы дYниетанымын кэаби жэне эдiснамалык децгеИiн жоFарлатады, психоло-гиялык - педогогикалык сонымен катар эдюте-мелiк сауаттылыFын жетiлдiредi. Ец бастысы бул бiлiмдер мен бшк даFдыларды кузыр-лылык устанымдарыныц талаптарына сэйкес ездерiнiц мецгеруi жэне сол жолдар аркылы ездерiнiц ойлау жYИесiн, шыFармашылыFын енертапкыштыFын, рефлексиялык машыны-ныц дамуына жол ашады. Сол кезде Fана муFалiмнiц езiне-езi баFа беру децгей артып, езiн-езi аныктап, Yздiксiз езiн-езi дамытуFа деген кажеттiлiк туады. Бiлiм-токтаусыз то-лассыз YPДiс. ХХ1 Fасыр бiлiмiн бiз адамныц KызыFушылыктарыныц дамуы, оныц езiнiц дамуы деп тYсiнемiз. Бул эр адамныц езiн-езi жасампаздыкпен кайта кура алуы, коFамдык талаптар турFысынан езiне сыни баFа бере алуы, айналаны езгерте алуFа катыса алуы. Ол аркылы адамныц интеллектуалдык, ру-хани кYшi дамып, тулFалыFы калыптасады. Бiлiм - муFалiм Yшiн оныц шыFармашылык элеуетiн дамытудыц YPДiсi. Даму да, бiлiм де ешбiр адамFа колдан берiле салмайды. Кiмде кiм оFан кол жетюзпа келсе эрекет етуi, кYш салуы кажет. Бул турFыдан алFанда кез келген бшм-ол ез бетiнше бшм алу. ШыFармашылык элеуеттiц дамуы ез бшмш кетеруге негiз болады. МуFалiм шыFармашылык элеуетiн дамыта отырып, езшщ кузыреттшк аясын кецiтедi. Кэсiби кузыреттшк маманныц элеу-меттеп-дэл осы уакыттагы кабылданFан стан-дарттар мен нормаларFа сэйкес езiнiц кэсiби

педагогикалык кызметш аткаруFа даиындыFы мен кабiлетiн аныктайтын кэсiби бiлiмдер жиынтыFы немесе жекелш-кэаби сипатта-масы. Кэсiби кузiреттi ецбек деп муFалiмнiц педагогикалык эрекеттi ете жоFары децгей-де аткара алуы, педогогикалык карым-каты-наска тYсе алуы нэтижесшде окушылардыц бiлiмдiлiк жэне тэрбиелш децгеИiнiц жоFары болуы деп санаймыз.

Кез келген елдiц болашаFы бшм беру жYИесiнiц жэне зиялылар кауымыныц дец-геИiне байланысты болFандыктан, ^азакстан халкына да элемнiц дамыFан елдерiмен тец дэрежеде бiлiм беру кажетпп кYмэн тудыр-майды. Жастардыц акыл-ой элеуетiн барынша дамыту Yшiн бшм беру жYИесiн тиiмдi кура бшген улттыц ецсесi биiк, абыройы жоFары болмак. ^азiрri кезде ^азакстан Республикасыныц бшм беру жYЙесiн реформалаудыц бастапкы кезецi аякталды. БYгiнгi бiлiм беру саласыныц тиiстi зацды базасы жасалды.

Елбасы Н.Назарбаев езшщ «^азакстан -2030» жолдауында: «окушыларды казакстан-дык патриотизм мен шы^армашылык жаFынан дамыFан жеке тулFа ретшде тэрбиелеу аса кажет... улттык мшез-кулык, биiк талFампаз-дык, тэкаппарлык, тектшк, бiлiмдiлiк, биiк талFам, улттык намыс касиеттерiн сiцiрiп ка-лыптастыруымыз керек» дегенi мэлiм. Елба-сыныц осы алFа коИFан зор мiндеттерiн юке асырушылар, эрине-жастар. Олай болса, сол жастарFа сапалы бiлiм мен салауатты тэрбие беру кажет. Ол, М^жан айткандай, мектеп пен устаздарFа байланысты. Елiмiздiц дамуы-ныц алFышарты бшм дедш, яFни «Yшiншi мыцжылдыктыц жастары кандай болмак?» деген сурак туындайды. Жауапкершiлiктiц биш-нен керiнуi де жас урпакка берiлетiн бшм са-пасын меИiлiнше арттыруды кажет етедь Ал, бiлiм сапасын арттыру, оныц децгеИiн элемдiк бiлiм кещстшндеп стандарттарFа сай келтiру тYптеп келгенде, муFалiмге, оныц кэсiби ку-зырлынына, эдiстемелiк бiлiктiлiгi мен ше-берлшне тiкелеИ байланысты. Жас урпакка жоFары сапалы бiлiм беру iсiн тек кана кеп мэдениеттi, шыFармашыл, жацашыл, инновациялык турFыда ойлап, кызмет жасай бiлетiн устаз Fана мYлтiксiз аткара алады. ^узырет-тiлiктi калыптастыру - бiлiм беру саласыныц езект мэселесi. КYн сайын адамFа кептеген акпарат таскыны келедi. Ал оку мазмуны мен

m

окыту эдiстерi ecKi сарында калып коюда. Сондыктан бшм берудеп элeумeттiк кажет-тiлiк пен ол кажеттшкп канагаттандырудыц арасындагы карама -кайшылык бiлiм беру саласыныц дагдарысына экeлiп согуда. Сол ceбeптi мектеп м:ришмдершщ эдicтeмeлiк шыгармашылыгын дамытуды педагог-маман-дардыц бiлiктiлiгiн жeтiлдiру жYЙeciндe уй-ымдастыруды олардыц кэciби к¥3ырeттiлiгi кезшде жYзeгe асыру кажeттiгi туындайды.

кузыреттшк тэciл идеясы - «когамга кандай, жеке тулгага кандай бiлiм кажет жэне ол когамныц кандай кажетш етей ала-ды» деген суракка жауап бeрeдi. Мришмшц кузырeттiлiгiн калыптастыру - бYгiнгi бiлiм беру саласыныц езект мэceлeлeрiнiц бiрi. ^узырлылык тэсш, бiлiм сапасын арттыруды дэcтYрлi тэсш мен бшм мазмунын улFайту аркылы шешудщ араcындаFы карама-кай-шылыктан туындаFан даFдарыcтан шыFудыц бiр жолы деп караcтыруFа болады. Бул тэciл бшм берудщ нэтижeciнe басты орын береди Оныц сапасы алFан бiлiмнiц кептЫнен емес, сол бiлiмдi колдана бшумен мацызды.

МуFалiмнiц басты релi - туетаныц жеке дамуына нeгiздeлгeн, жан-жакты зертте-лeтiн, cараланFан бiлiм беру Yлгiciнiц басым баFыттарын айкындау, нэтижесшде eлiмiздiц элeмдiк еркениетке нeгiздeлгeн бшм саясаты-ныц стратегиялык максаттарын жYзeгe асыру. ОcыFан орай, нэтижеге баFытталFан жалпы орта бiлiм бeрудiц жаца жYЙeciнe ауысу бiлiм бeрудi баскару жYЙeciндeгiлeрдeн муFалiм-дeрдiц кэciби бшктшгш арттыруда жацаша кезкарасты, ал муFалiмдeрдeн нeгiзгi кэciби кузырлылыктарын дамытуды талап етедь

Бiлiм беру саласын iзгiлeндiрудiц басты баFыттарыныц бiрi - бeлceндi окыту тYрлeрi мен эдicтeрiн жeтiлдiрy Еcкi мазмунды ы^ы-стыра отырып, eлiмiздe бiлiм бeрудiц улттык Yлгici калыптасуда. Элeмнiц окыту техноло-гиялары жоFары дамыFан eлдeрiнiц (Жапо-ния, Германия, Голландия) тэжiрибeciнe назар аударсак, тYпкi максаты-баланы жеке тулFа ретшде калыптастыру, яFни, бiрiншi орын-да баланыц бiлiм, бiлiгi мен даFдыcы емес, жеке тулFаныц бiлiм алу аркылы дамуын ко-яды. Осы максатка орай, бYгiнгi педагогика Fылымында жаца окыту технологиялары: дидактикалык бiрлiктeрдi шоFырландыру, iзгiлiктi-тулFалык баFдарламалар, дамыта

окыту, мэceлeлiк, тiрeк сигналдары аркылы, децгейлеп саралап окыту, ездшнен iздeнiп даму, окытудыц компьютeрлiк, модульдiк технологияларды Fылыми турFыда дэлелдеп, баламен бiргe жумыс жYргiзiп жYзeгe асы-рушы-муFалiм.

Осындай барлык жаFдай жасалып оты-рFан бiлiм ордасыныц устаздарына талабы таудай дарынды-жеке тулFаны дамыту, яFни Ушинcкийдiц «Бала-балкытылFан алтын, оны кандай калыпка куйып, кандай мYciн жасай-мын десе де муFалiмнiц колында» деген cезi аталFан мiндeттi жYзeгe асыру жолында ус-тазды Yлкeн аcуларFа жeтeлeйдi, жауапкер-шiлiгiн арттырады. Бiздiц басты максаты-мыз - окушылардыц ез бeтiншe бiлiм алатын шыFармашылык дeцгeйiн кетеру. Бул максат-ты жYзeгe асыруда эрбiр муFалiм бiлiм стандарты талабына сэйкес инновациялык нeгiздe ецбек етуге raidi.

Мектеп ужымы сапалы бiлiм Yшiн осындай iргeлi мэceлeлeрдi талап дэрежесше кой-ып, бiлiм жYЙeciндe окытуды биiк сапалы дэрежеге кетеру Yшiн ецбек етуде.

Мeктeптiц тэрбие жумысы емiрдiц барлык cалаларындаFы улттык жэне дYниeжYзiлiк жeтicтiктeрдi кабылдап, дамытуFа кабiлeттi, рухани жэне адамгершшк каcиeтi бай тулFаны калыптастыру, оныц шь^армашыльщ, рухани жэне дене мYмкiндiктeрiн дамытуына эсер eтудi кездeйдi. Мектетшшк дэcтYрлi тэрби-eлiк ic-шаралар, ужымдык, шыFармашылык icтeр - мектеп емiрiнiц ец кажeттi белiгi. Бул ic-шаралар алдын-ала жоспарланып, сынып окушыларыныц толык катысуымен icкe аса-ды. Мектепте мектетшшк дэстурдщ мацызы ерекше орын алады. Мeктeпiшiлiк дэcтYрлi icтeрдe эр окушы жэне жалпы ужымFа ерекше мацызды болып табылатын белгш кун-дылыктар бeкiтiлгeн. ¥жымFа кажетп кез-кел-ген ic-шараны киналмай, шын ыкыласпен орындай бiлу -болашакка кажетп Yлкeн емiр-лiк сабак екендшн эрбiр муFалiм окушыларFа тYciндiрiп, бакылай отырып нэтижеге жетуге тырысады. Тэрбие жумысында тэрбие сала-ларыныц турлерш камти отырып еткiзiлeтiн ic-шараларды уйымдастыруда окушылардыц KызыFушылыктарына байланысты сураны-стары да ecкeрiлeдi.

Кез келген бшм ордасыныц бшм сапа-сын арттырудаFы туындайтын кeйбiр пробле-

гч

а г*

н и

H

И =

Рч

и

H =

S

малардан шыгу Yшiн: нэтижеге багытталган жалпы орта бiлiм беруде мугал1мнщ кэсiби кузырлылыгын дамытуды талап етедь Эрбiр муFалiмшц кэсiби дайындык сапасына койы-латын талап немесе кэаби теориялык бiлiмi мен практикалык бiлiктiлiгi -кузыреттшк пен кэсiби шеберлшнщ сапасы ретiнде каралады. ^узыреттшкп нэтижеге багытталган бшм беру жYЙесiнiц сапалык критерийi ретiнде ка-рау, зерттеу-бYгiнгi кYн талабы.

Эр устаз окытудыц жаца технология-сындагы тиiмдi пайдаланылган эдiстердiц бэрi бала дамуына карай багытталатындыгын ескеруi керек. Элемдiк тэж1рибеде бар элек-тронды оку куралдарын пайдалану шецберiн улгайту.

Мектептiц тэжiрибесiн зерттеп корыту, тарату. Мектепiшiлiк бакылау - басшылык жумыстарын жандандыру, себебi бул окушы-ныц бiлiмсапасыныц децгешн аныктап, устаз-дыц жеке жауапкершшгш кетередi.

Мектептiц материалдык базасын ныгай-

ту.

Мемлекеттiк тшде жазылган эдютемелш куралдарды шыгару.

Окыту децгейiн халыкаралык стан-дартка жеткiзуге кадам жасау. Осындай биiк нэтижеге кол жеткiзудi - кэсiби кузыреттiлiгi жогары муFалiм гана жYзеге асырмак

ПАЙДАЛАНГАН ЭДЕБИЕТТЕР

1.Маркова А.К. Кэсiби кузыреттшктщ даму децгеш// 2009

2. Скаткин М.И. Зерттеу мэдениетьпе-дагогикалык кабiлет// 2008

3. Горбунова Л. Зерттеу туралы бшм^ бiлiк дагдысыныц болуы // 2007

4. Богаева И.Д. Педагогикалык кызмет-тегi кэсiби шеберлiк// 2009

5. Интетнет материалдарыhttp://www.

trk.kz

ФОРМИРОВАНИЕ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ КОМПЕТЕНТНОСТИ МОЛОДЫХ СПЕЦИАЛИСТОВ ПОСРЕДСТВОМ ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ

И.В. Баяхметова,

преподаватель информатики и математики КГКП «Костанайский строительно-технический колледж», Костанайская область

при рассмотрении процесса формирования и развития профессионализма используются два понятия: компетентность и компетенция.

Первое связано с определенным видом профессиональной деятельности и означает, согласно словарю С.И. Ожегова, «осведомленность, авторитетность в какой-либо области», вторая же имеет следующее значение: круг полномочий, прав какого-либо лица, органа, круг вопросов, дел, находящихся в чьем-либо ведении.

Термин «компетентность» обычно употребляется применительно к лицам определенного соционально-профессионального

Настоящая статья посвящена одной из ключевых проблем в формировании профессиональной компетентности будущих специалистов.

^ В современном мире переход от инду-

¡2 стриальной к информационной цивилизации н^ системообразующим фактором развития общества является информационно-коммуни-и кационная сфера, которая активно влияет ^ на политическую, экономическую, социаль-^ ную составляющие деятельности государств, Рч определяет процессы глобализации экономией ки и общественных отношений. [1] й В психолого-педагогической литературе

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.