Научная статья на тему 'Педагогтардың кәсіби қузыреттілігін арттыру жолдары'

Педагогтардың кәсіби қузыреттілігін арттыру жолдары Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
64
10
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Педагогтардың кәсіби қузыреттілігін арттыру жолдары»

Вестник «Орлеу^-kst

танным критериям).

Например, преподавателями кафедр факультета иностранных языков наряду с использованием активных методик обучения (проблемные лекции, case-study, проектные задания и т.п активно используются интернет-технологии. Это следующие интернет-платформы: Edmodo, G-global, Prezi и Cloud-технологии. По результатам исследования самой рентабельной интернет-платформой является G-global - 42% преподавателей. Далее, Edmodo - 27% преподавателей, Prezi - 19% и Cloud-технологии используются 12% преподавателей кафедры иностранных языков.

В мае 2015 года в конференц-зале института прошла выставка инновационных проектов по теме «От инновации к практике», в которой приняли активное участие преподаватели, прошедшие курсы повышения квалификации на базе крупнейших зарубежных университетов.

Цель проектов: внедрение инновационных технологий в учебный процесс.

Было представлено 13 проектов. Все проекты заслуживают внимания, и по результатам защиты проектов было рекомендовано обобщить их и принять по ряду проектов в конкурсе научных проектов на грантовое финансирование МОН РК.

Таким образом, развитие профессионализма педагогов в системе повышения квалификации будет эффективным, если будет строиться на разработанной методологии, будет учитывать современные тенденции развития термина «профессионализм педагога» как интегративного понятия, а также, если учитываются предпосылки и оптимизируются, активизируются детерминанты его развития, создаются благоприятные организационно-педагогические и социально-педагогические условия развития профессионализма педагогов.

СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ:

1. Государственная программа развития образования в Республике Казахстан на 20112020 годы. - Астана, 2011.

2. Руководство для учителя. Первый (продвинутый) уровень. - Астана, АО НИШ, 2013. -214 с.

3. Брагинова Н. П. Факторы, определяющие востребованность учителями сетевых педагогических сообществ. - М.: МВШСЭН. - 2008. - 68 с.

4. Коноплицкий С. Сетевые сообщества как объект социологического анализа. - Режим доступа: http://www.ecsocman.edu.ru/images/pubs/2006/06/20/0000280352/11_Konoplitskij.pdf.

5. Патаракин Е. Вклад сетевых сообществ в образование. - Режим доступа: http://www. evarussia.ru/eva2001 /russian/sod_116.html

6. Шамова Т. И. Исследовательский подход в управлении школой. - М.: АПП ЦИТП, 1992. - 64 с.

ПЕДАГОГТАРДЫЦ КЭС1БИ ЦУЗЫРЕТТШШН АРТТЫРУ ЖОЛДАРЫ

ТУСУПОВА М.М., Е.А. Букетов атындагы КарМУ, Караганды цаласы

Осы замангы бшм беру жYЙесiнсiз эрi алыс-ты барлап, кец аукымды ойлай бшетш осы замангы мрашмдераз иновациялы; экономика к^ра алмайтындыгымыз жайлы елiмiздщ Президент! Н.Э. Назарбаевтьщ Yстiмiздегi жылгы ^азакстан халыктарына арнаган «Бэсекеге кабшетп ^азакстан Yшiн, бэсекеге кабшет-т халык Yшiн, бэсекеге кабшетп улт Yшiн»

атты Жолдауында ерекше аталып етшп, ^а-закстанныц бэсекеге кабшеттшпн камтама-сыз етуге мYмкiндiк беретш, экономикалык жэне когамдык жацару кажеттiлiктерiне сай бiлiм керектiгiне назар аударылган болатын. БYгiнгi ^ннщ непзп мiндетi - бiлiм беру жYЙесiн дамыту парадигмасыныц «баршага бiлiм беруден - тацдау бойынша бiлiм беру-

Вестник «Oрлеу»-kst

¡Ш

ге» ауысуы болып табылады. Ол ^азакстан Республикасы жариялаган бiлiм беру басым-дыгында, «Жалпыга бiлiм беру» моделшен» эр адамга бiлiм беру» моделiне кешуге непз-делген. Бiлiм беру - окытудыц, тэрбие мен да-мытудыц Yздiксiз процесi. Бiлiмдi тYрлендiру-де, бшм беру процесiн реформалауда педагог жаца формация устазы ретiнде орталык тулга болып табылады. «Жаца формация муFалiмi

- рухани дамыFан эрi элеуметпк турFыдан есейген, педагогикалык куралдардыц барлы; тYрлерiн шебер мецгерген бiлiктi маман, езш

- езi эрдайым жетiлдiруге умтылатын шы^ар-машыл туета. Ол жоFары бiлiмдi шыFармашыл тулFаны калыптастырып, дамыту Yшiн жауап-ты» Н. Назарбаев [1].

^азакстандаFы бiлiм берудi дамытудыц 2011-2020 жылдарFа арналFан мемлекетпк баFдарламасы жобасында бiлiм беру жYЙ-есшщ тартымдылыFын арттыру Yшiн, ец алдымен, педагог кадрлардыц мэртебесiн арттыру, олардыц бYкiл кызметi бойына ман-сапты; есуi, окытылуы жэне кэаби бшктш-гiн дамытуды камтамасыз ету, сондай - ак педагогтардыц ецбегш мемлекеттiк колдау мен ынталандыруды арттыру мэселелерь не Yлкен мэн бершген. ОсыFан байланысты казiргi тацда елiмiздiц бiлiм беру жYЙесiндегi реформалар мен сыцдарлы саясаттар, езгерь стер мен жацалыктар эрбiр педагог кауымы-ныц ойлау стилiн езгертiп, еткенi мен бYгiнi, келешегi мен болашаFы жайлы толFануына, жаца идеялармен жаца жYЙелермен жумыс жасауына негiз болары анык. Олай болса, бiлiмнiц сапалы да саналы тYPде берiлуi бiлiм беру жYЙесiндегi педагогтардыц, зиялы кауы-мыныц децгейiне байланысты. Жацаша бiлiм беруде муFалiм ез пэнiн Fана терец бiлгiрi болып коймай, шыFармашылыкпен жумыс ютеп, жацалыкка умтылып, окытудыц жаца технологияларын да шебер мецгергенде Fана бiлiмi мен бiлiгi жоFары маман бола алады. ¥стаз шэкiртiнiц бшм алуFа деген куштар-лыFын тудыра алмаса, оныц ынтасы, пэнге KызыFушылыFы калыптаспайды. Бiлiм беруде окушы езi iзденiп жаца такырыпты ез бетшше о;ып, тYсiнiп, сыныптастарымен ой белюсе, ез бiлгенiн кепшiлiкке жYЙелi тYPде жеткь зе алса, онда устаз нэтижеге кол жетюзгеш. Окушыныц бшм алуFа, iзденуге деген жау-

апкершшш арткан сайын муFалiмнiц мiндетi мYлде езгерiп, ол шэкiртiмен тек пшрлесетш, олардыц бiлгенiн саралап, киналFан тустары-на кецес беретiн жетекшiге айналуы керек.

^азакстан Республикасыныц 12 жылдык бiлiм беру тужырымдамасында педагог кадрлардыц кэаби - тулFалык кузыреттшгш ка-лыптастыру басты максат екендшн атай келе, 12 жылдык бшм беруде педагог темендепдей кузыреттiлiктердi игеруi мiндеттi деп кер-сетiлген.

1. Арнайы кузыреттшк - езiнiц кэаби дамуын жобалай бiлу кабiлетi.

2. Элеуметпк кузыреттшк - кэсiптiк кызметпен айналысу кабiлетi.

3. Бiлiм беру кузыреттшк - педагогика-лык жэне элеуметпк психологияныц непз-дерiн колдана бiлу кабiлетi [2].

Жалпы алFанда «кузырлылык» уFымы жайлы Fалым К.^удайбергенова «кузырлылык уFымы - со^ы жылдары педагогика саласында тулFаныц субъектшк тэж1рибесь не ерекше кецiл аудару нэтижесшде ензiлiп отырFан уFым. ^узырлылыктыц латын тiлiнен аудармасы «сомпетенс» белгш сала бойынша жан - жакты хабардар, бшпр деген маFына-ны камти отырып, кандай да бiр сурактар тецiрегiнде беделдi тYPде шешiм шыFара алады дегендi бiлдiредi» деп керсетедг Бул жайлы Б.ТурFанбаева «... езшщ практикалык эрекетi аркылы алFан бiлiмдерiн ез емiрлiк мэселелерiн шешуде колдана алуын - кузы-рлылыктар деп атаймыз» деп аныктаса, Ре-сей Fалымы Н.Кузьминаныц кезкарасы бойынша, «кузырлылык дегенiмiз - педагогтыц баска бiр адамныц дамуына негiз бола алатын бiлiмдiлiгi мен абыройлыFы». Ендеше кузы-реттiлiк дегенiмiздiц езiн казiргi заман тала-бына сай педагог кауымыныц езiн-езi езгерте алу кабшеттшп деп тYсiнуге болады.

АталFан кузыреттшк касиеттердi тулFа бойына дарытуда педагог кауымныц арнайы элеуметтiк бiлiм беру кузыреттшктершщ жан-жакты болуы талап етшедг Егер педагог езiнiц кэаби есу жобасын дурыс жолFа коя отырып, езшщ кэсшпк кызметiне накты берiлу аркылы тулFаныц алFан бшмш емiрде колдана бiлетiндей тапсырмалар жYЙесiн усы-на алатын жаFдайда болFанда Fана студент ку-зыреттiлiгiн калыптастыруFа мYмкiндiк таба-

ди

Вестник «Oрлеу»-kst

ды. Бiр сезбен айтканда, т^лгага багытталган бiлiмдер жYЙесi бiлiм стандартына сай т^лга-ньщ жан- жакты дамуына негiзделген, алган бiлiмiн емiрдщ кандай бiр жагдаяттарына колдана алатындай дэрежеде усыну педагог-ты щ кузыреттшгше байланысты болады.

^азакстан Республикасыныц «Бшм ту-ралы» Зацында «Бшм беру жYЙесшщ басты мiндетi - улттык жэне жалпы адамзаттык кун-дылыктар, гылым мен жетiстiктерi негiзiнде жеке адамды калыптастыруга жэне кэсiби шыцдауга багытталган бшм алу Yшiн кажеттi жагдайлар жасау; окытудыц жаца технология-ларын енпзу, бiлiм берудi акпараттандыру, халыкаралык галамдык коммуникациялык желiлерге шыгу» делiнген [3].

Бул мiндеттердi шешу Yшiн эр мришмшц кYнделiктi iзденiсi аркылы барлык жаца-лыктар мен кайта куру, езгерютерге батыл жол ашарлык жаца тэрбиеге, жаца карым-катнаска ету кажеттт туындайды. Сондыктан да, эр муFалiм ез эрекетiнде кажеттi езгерiстердi, эр тYрлi тэж1рибелер женiндегi маFлуматтарды, жаца эдю тэсiлдердi кезiнде кабылдап, дурыс пайдалана бiлуi керек.

^азакстанныц тэуелаз мемлекет ретiнде калыптасуы барысында орта бшм берудщ жYЙелi реформалануы коFамдык турFыдан Yлкен мацызFа ие. Бшм берудi реформалауды жYзеге асырудыц жэне бiр мацызды сипатты казiргi уакыш^ы окыту YPдiсiн технология-ландырудыц кажеттшнен тауып отыр.

ОсыFан орай, со^ы кезде окытудыц эр тYрлi педагогикалык технологиялары жаса-лып, мектеп емiрiне енгiзiлiп отыр. Педагоги-акалык технология - педагогикалык максатка кол жетудеп колданылатын барлык кисынды iлiм амалдары мен эдiстемелiк куралдардыц жYЙелi жиынты^ы. Педагогикалык технология тэжiрибеде жYзеге асатын педагогикалык жYЙенiц жобасы. Ал, педагогиикалык жYЙе - дара туетаны калыптастыруFа баFыталFан. белгiлi бiр максатка жету жолындагы арнайы педагогикалык, ыкпалды уйымдастыруFа ка-жеттi елшемдер жиынты^ы [4,106].

¥стаздыц кэсiби шеберлiгiнiц негiзi -бiрiншiден, муFалiмнiц кезкарасы, оныц иде-ялык танымы, екiншiден, пэндi жетiк бiлуi, ойын окушыларFа толык жеткiзу Yшiн жан-жакты терец дайындыкпен баруы, окушы-

лар бойынан эдеп, эдет, даFды сиякты жаксы касиеттердi сiцiру, моральдык нормаларды б^^ Yшiншiден, окыту мен тэрбиелеудiц эдю-тэсшдерш мiндеттi тYPде мецгеруi. МуFалiмнiц кэаби шеберлiгiн арттырудыц бiрден-бiр жолы - муFалiмдердiц бiлiктiлiгiн арттыру жэне кайта даярлау.

Шебер педагогтыц бшктшп кэсiптiк бiлiктiлiкпен Yндеседi, яFни:

- ^ызмет YPДiсi мен сапалы нэтижеле-лердi болжау;

- Педагогикалык мiндеттердi шешу жэне тужырымдау;

- Элеуметтенуге байланысты ез эре-кетiн уйымдастыру;

- Педагогикалык ецбек нэтижесен жэне сол нэтижеге эсер ететш окушылардыц даму Yрдiсiндегi кемшiлiктер мен кедергiлердi диагностика аркылы алдын алу.

Кэсiби шеберлштщ жоFарFы шегi - шы^ар-машылык жумыс, яFни теорияны практикамен шебер уштастыру, оку-тэрбие проблемаларын жоFары бiлiктiлiкпен шешу, белгiлi бiр бакы-лау, зерттеу жYргiзу. ^азiрri педагогика тео-риясына елеулi езгерiстер енш, жаца кезка-растар пайда болды. Бiлiм берудiц эртYрлi нускадаFы мазмуны, курылымы, Fылым мен тэжiрибеге непзделген жаца идеялар мен жаца инновациялык технологияларды зерт-теп, оны ез iс-тэжiрибемiзде колдану аркылы оку - тэрбие процесшде шыFармашыл бiлiмдi тулFаныц дамуына мYмкiндiк берiледi. «Инновация» уFымыныц (латынша inovatis) ау-дармасы жацалык, жацаша, жацалыкты енпзу деген маFынаны бiлдiрсе, «Технология» - деп окытудыц объективтiк факторларыныц жиын-тыFын (баFдарламаланFан окыту эдю-тэсш-дер^ дидактикалык материалдар, курал-жаб-дыктар, т. б) кандай да бiр ю-эрекетте нэтижеге жету куралы ретiнде карастырылады.

Педагогикалык технология - муFалiмнiц кэаби кызметiн жацартушы жэне жоспар-лаетан нэтижеге жетуге мYмкiндiк беретiн ю-эрекеттер жиынтыFы. Эрбiр технология езiндiк жаца эдю-тэсшдермен ерекшеле-недi. Эдiс-тэсiлдердi муFалiм iзденiс аркылы окушы кабiлетiне, кабылдау децгейiне ка-рап iрiктеп колданады. Сол аркылы бала-ны шы^армашылык ойлауFа, калыптан тыс шешiмдер кабылдай алуFа, практикалык эре-

Вестник «Орлеу^-kst

H

кеттерге дайын болуга Yйретедi. «Шыгар-машылык» деген, ол адамньщ максатты iciHe жету жолындагы талаптануы мен талпыны-сынан, жiгeрi мен сабырынан, суранысы мен iздeнiciнeн тYзiлiп, акыл - ойы мен ceзiмiнiц, киялыныц ерекше бiтiмiнeн кершедь Шыгар-машылык - адам ойлауыныц жэне ез бeтiншe эрекетшщ жогары формасы.

Шыгармашылык ic-эрeкeткe койылатын талаптар:

- максат кездеу; оган жетуде бeлгiлi бiр такырыппен айналысу;

- окытудыц, тэрбиелеудщ жэне дамытудыц технологияларын, эдic-тэciлдeрiн кещ-нен окып Yйрeну, мецгеру;

- гылыми ойларды, озык педагогикалык ic-тэжiрибeлeрдi, бiлiм беру технологияларын, эдic-тэciлдeрдi мектеп практикасына, оку-тэрбие Yрдiciнe кeцiнeн eнгiзудe белгш бiр зерттеуден (эксперимент) еткiзу;

- кезшкен проблемаларды шешуде бiлiм, бшк, дагдыны жYзeгe асыру;

- жYргiзiлeтiн жумыстар нэтижeciн тал-дау, диагностикалау аркылы шыгару.

Бiлiм сапасы Yш нeгiздeн турады: бeрiлeтiн бiлiмнiц жYЙeлiлiгi, окушыныц алган бiлiмдi практикада колдана бшу^ алган бiлiмнiц даг-

дыга айналуы. Сапалы бiлiм осы Yш нeгiздi ужымдагы эрбiр м¥Fалiм камтамасыз ет-кен жаFдайда жYзeгe асады. Бeрiлгeн бiлiмдi окушы ез эрекетшде диагностикалау, баFалау, езiн-езi баскару, езiн-езi баFалау жэне т.б. жY-зеге аcырFанда Fана сапалы ете алады. Осы Yрдic барысында бiлiм сапасы алыетан нэти-же баcтапкыдаFы максатка сэйкес келсе, яFни, бiлiмнiц сапасы Yнeмi баFаланып, алынFан нэтиже мен кутшген нэтиже елшeнiп отыра-тын мониторинг аркылы аныкталады. Окушы бойында калыптасып жаткан бiлiм, бiлiк, даFдыныц кезделген максатка сай болуы м^ал1мнщ ез эрeкeтiн Yйлeciмдi уйымдасты-руы, оныц кэciби шeбeрлiк дeцгeйiнe байланысты. Окушылардыц бiлiм, бiлiк жэне даFды дeцгeйi, пэндeрдiц окытылу жаFдайы Yнeмi бакылауда болып, окушы бшмше кeшeндi диагностика жYргiзiп, алынFан нэтижелерге Yнeмi талдау жаcалFан жаFдайда м^ал1мнщ ез ic-эрeкeтiнe жауапкeршiлiгi артады. Мониторинг корытындысы аркылы м¥Fалiмдe, окушы да ез эрекеттершдеп кeмшiлiктeр xy-зeлiп, айырымдар аныкталады. Осы эрекеттер Yнeмi жYргiзiлгeн жаFдайда окушылардыц бшм сапасын арттыруFа болады.

ПАИДАЛАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР:

1. ^азакстан Республикасында бiлiм бeрудi дамытудыц 2011 - 2020 жылдарFа арналFан мeмлeкeттiк баFдарламаcы: http://nkaoko.kz/kz/documents/gpro.pdf

2. ^азакстан Республикасыныц «Бшм туралы» Зацы: http:/law_of_education/

3. Жаца бiлiм беру жYЙeci Уикипедия жобасынан алынFан мэлiмeт: http://kk.wikipedia.org/ wiki/

4. Жалгасова А.Ж. Жаца формация - шы^армшыл т¥ЛFа: http://www.zkoipk.kz

СОВРЕМЕННАЯ МОДЕЛЬ ПОВЫШЕНИЯ КВАЛИФИКАЦИИ ПЕДАГОГИЧЕСКИХ РАБОТНИКОВ

ЧЕРНЫШЕВ А.И.,

ректор ДИППО, кандидат педагогических наук, доцент Донецкий институт последипломного педагогического образования, г. Донецк

Постановка проблемы в общем виде и ее связь с важными научными и практическими задачами. Развитие республиканской системы последипломного педагогического

образования осуществляется в соответствии с законодательством Донецкой Народной Республики, в котором нашли отражение гуманистические идеи и принципы самоопре-

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.