CC BY
7■
Вестник «Oрлеу»-kst
окушыны (студенттi) ез бетiмен бiлiм алуга багыттау, т^лгалык касеттерш ез бетiнше да-мытуына жагдай жасап, кемек керсету.
ЦОЛДАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1. Устемиров К. Шаметов Н.Р., Васильев И.Б. Профессиональная педагогика. Алматы 2005.- 432 с.
2. Зимняя И.А. Педагогикалык психология:/ Орыс тiлiнен аударган М.А. ^саинова. М.: Логос; Алматы: ТST-company, 2005. - 368 б.
3. ^.М. Нагымжанова. Окыту техноло-гияларын тацдау жэне м¥Fалiмнiц кэаби-пе-дагогикалык мэдениеть Ж.К. Аубакирова.
Педагогикалык карым-катынастыц психоло-гиялык-педагогикалык негiздерi. // «С. Аман-жолов окулары - 2005» атты Халыкаралык гылыми-практикалык конференцияныц мате-риалдары. Эскемен 2005. - 538 б.
4. Митина Л.М. Учитель как личность и профессионал.-М., 1994
5. Г.М.Кертаева. «Рахат» мектебг жаца гасырга - жаца мектеп. Павлодар, 2005. - 297 б.
6. Акпараттык телекоммуникациялык окыту технологияларын пайдалану ерек-шелiктерi // Еуразия гуманитарлык институ-тыныц хабаршысы. - 2005. - №4. - Б.182-189.
ЖАЦА ОЦЫТУ - ПЕДАГОГТАРДЫЦ ^¥ЗЫРЕТТШГГШ ЖЕТ1ЛД1РУ НЕГ1З1
Децгейлш багдарламалар орталыгы-ныц тренерi Акмола облысы Кекшетау ка-ласы ЖАЦА О^ЫТУ - ПЕДАГОГТАРДЫЦ ^УЗЫРЕТТШШН ЖЕТ1ЛД1РУ НЕГ1З1 ^азакстанныц элемдiк YPДiстерге кiрiгуi, дамыган елдердщ стандарттарына деген умтылысы елiмiздiц жаца сапалык децгейге етуге деген кажеттшн туындатуда. ^огам да-уындагы осындай езгерiстер емiрдiц барлык саласындагы шыгармашыл тулганыц мэрте-бесiн кетерiп, мерешн Yстем етудiц шарттары ^ деп айтуымызга болады. ^огам дамуындагы 5 бшм мен мYFалiмнiц орны мен релi жайлы ^ елiмiздiц Президент Н.Э. Назарбаевтыц ^а-Н закстан халкына Жолдауында «... бiлiмiн да-I мыта алмаган ел тыгырыкка тiреледi. Осы ^ замангы бшм беру жYЙесiнсiз эрi алысты барИ лап, кец аукымды ойлай бшетш осы замангы И басшыларсыз бiз инновациялык экономика д к¥ра алмаймыз. Сондыктан, мришм маман-Н дыгыныц беделi мен абройын кайтаруга мш-
А.К. Исабекова,
педагогика гылымдарыныц магистрI «Орлеу» БА¥О АК Акмола облысы бойынша педагогикалыц цызметкерлердщ бшктшгт арттыру
институты
деттiмiз» деп атап керсетшген [1]. Осыган орай, казiргi кезде бшм беру жYЙесiнде жYрiп жаткан реформалар даму институттарыныц калыптасуына немесе есуден теракты даму кезещне етуге багытталуда. Оган дэлел ретш-де, республикамыздыц барлык облыстарында уйымдастырылып жаткан Yш айлык Yшiншi децгейлiк курстарды атап айтуга болады. Бул курстар аркылы бшмге эрекеттiк амал тургы-сынан келш, мрашмшц бiлiмiн кетеру iсi ец алдымен м¥Fалiмнiц езiне, езiн-езi езгертуь не карай багытталуыныц езектiлiгiн артты-руга болатынына кезiмiз жетiп отыр. Курстыц мацыздылыгы ой белiсiп, эдютеме алмасуга мYмкiндiк тугызуында жэне ец тиiмдi эдiстер мен стратегияларды жинактап, окытудагы киыншылыктарды жоюга мYмкiндiк беретш-дiгi. Окытудыц басты багыты - езшдш ойла-уды дамыту болып табылады. Ягни, тыцда-ушы езшде бар бiлiмдi тренерден, окулыктан, эрштестершен алган бiлiмдермен бiрiктiре
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ Вестник « отырып iске асырады. Эткен гасырдыц басын-да американ философ, психолог! Джон Дьюи «дэстурлЬ» бшм берудi енжарлыкпен бiлiм алу YДерiсi ретiнде сипаттады жэне езара эрекеттщ немесе сыни катысудыц темен дец-гейiн гана кажет ететш жаттап алу эдiсi деп сынаган [2,52б]. Сындарлы («конструктива») окытуда керiсiнше, мунда басты басымдылык тыцдаушыга бершедь Такырып бойынша, тыцдаушы- муFалiм кеп ойланып, бiр- бiрiмен талкылап, тYЙiндi шешiм кабылдауга эрекет-тенедi. Ал тренер, ез сабактарын муFалiмнщ идеясын, бiлiм-бiлiктiлiгiн дамытуга ыкпал ететiн мшдеттерге сай етiп уйымдастырып еткiзедi. Мундай мiндеттер муFалiмдерден окыган такырып бойынша бшмдерш ез дец-гейiнде керсетш, кейбiр болжамдар бойынша кYмэнды ойларын бiлдiре алатындай пiкiрi мен кезкарастарын нактылап, жаца уFым-тYсiнiк-терiн ерютетуге орайластырылып к¥рылады. Бул жерде «Маган айт, мен оны умытамын, керсет мYмкiн, есiмде сактармын, менi кы-зыктыр, мен сонда тYсiнемiн» деген кытай макалыныц тYпкi магынасына терец бойлауга тура келедi. Алайда, тамыры терецге кеткен устанымдар муFалiмнщ жацашыл идеяларды кабылдау кабiлетiн шектеп, киындык туында-тады. Атап айтар болсак, пэн бойынша окыту эдiстемесiн талап ету^ АКТ мен жумыс жасау дагдыларыныц жетiлмегендiгi, «тыцдаушы» болудан арыла алмай топтык жумыстарда белсендiлiк таныта алмау жэне ез ойын ашык айтуда сыни кезрасын бiлдiре алмау жэне т.б. Тренерлердщ шебер уйымдастыруымен ауди-торияда «окуды Yйрететiн» бшм ортасын куру аркылы осындай киындыктардан муFалiм-дердiц «байкаусыз шь^ына» жаFдай жаса-лады. Курстыц бiрiншi «бетпе-бет» кезецiнде баFдарлама идеяларыныц мазмуны мен маFы-насын тYсiну, бiлуге жэне оны тэжiрибеде колдана бiлу даFдыларын калыптастыруFа кеп жумыс жYргiзiледi. Осы идеяларды тYсiнген муFалiм мектептегi тэж1рибеде байкап керiп, оныц нэтижесiн ары карай жетiлдiруде езш-дiк жеке баFыт пен баFдар тацдайды. Сессия барысында берiлген тапсырмалар бойынша муFалiмдер бiлiм беруде «сабакты калай уй-ымдастырамын?», «нэтижесiнде баланыц тулFалык дамуы Yшiн кандай тапсырмалар пайдалы?» деген iс-тэжiрибелермен алмасып, ез сабактарымен салыстырып, езара сын ай-
тып, баFалап Yйренедi. БаFалау демекшi, окыту Yшiн баFалау жэне окуды баFалау, олардыц айырмашылыктары мен колдану эдютерш тYсiнiп, тэж1рибеде тиiмдi колдана алу туралы тYсiнiктерi калыптасады. БаFдарламаныц басты идеясын тYсiну, кептеген Fылыми теорияFа негiзделген бiлiмдермен танысу ю- эрекетп уйымдастыруFа кажеттi деген педагогикалык - психологиялык бiлiмдердi бекiтiп, жетiлдiру-лерiне негiз болады. Осы баFдарламада Шуль-манныц «муFалiмнiц Yш кемекшiсi» (Shulman, 2007) деп атаFан касиеттер [3,8 б] болFан жаFдайда Fана окыту жаксы болып саналады деген тужырымын улы Абайдыц «Yш-ак нэрсе адамныц касиетi - ыстык кайрат, нурлы акыл, жылы жYрек", - деп адам бойындаFы улы ка-сиеттердi достыкпен, мейiрiммен, кудыретп ецбекпен байланыстырып, акыл-ойдыц жемiсi деп керсететш накыл сездерiмен астарлас жатканына кез жетюзе алады. Эрбiр муFалiм-де модульдщ езiндiк ерекшелiгi жэне оларды бiрi- бiрiмен кiрiктiру негiзiнде бшм берудщ жаца жолдарын мецгеруге деген умтылыс байкалады. Мектептегi тэжiрибе кезещнде кептеген киындыктар мен кедергiлерге кезде-седi, эсiресе шаFын жинакталFан мектептерде: АКТ-ныц толык iске косылмауы, окыту фор-масына мектеп экiмшiлiгi мен муFалiмдердiц «жатыркай» карауы, аралас сыныптардаFы пэндердiц сэйкес келмеуi жэне т.б. Тэж1ри-бе барысында кездескен кедергшерден калай шыFа бiлгендерiне сыни турFыдан рефлексия жасап, оны курста алFан бiлiм нэтижелерiмен байланыстырады. Окудыц екiншi «бетпе- бет» кезецiнде муFалiм юке асыратын окыту мен окудаFы езгерютер туралы ездiгiнен жэне езара рефлексия жасауFа, баланы окытуFа жэне оныц тусшшн дамытуFа ыкпал ету децгейiн белгiлеу максатында бул езгерютердщ нэти-желерiн баFалай алуFа даFдыланады. БаFдар-лама идеяларын тYсiну, бшу жэне оны тэж1ри-беде колдану аркылы жылдам езгерiп жаткан щ элемге бейiмделудi, езiне сенiмдi болуFа жэне В ез бiлiмiн колдануFа ыкпалын тигiзетiн сыни ^ турFыдан ойлануFа Yйренедi. Аналитикалык- ^ рефлексивтш есептердi жазуда тренердiц ■ усыныстары мен баFыт беруi ете мацызды бо- ^ лып табылады. МуFалiмдер ез iс- эрекетiнiц И мазмунына сыни карап, алдаFы жоспарларын Н сенiмдiлiкпен кура алатын болады. МуFалiм- д дердiц ез «енiмдерiн» керсетуi жэне ездерiнiц ®
Вестник «Орлеу^-kst
тсзбектелген сабактар топтамасында БаFдар-ламаныц барлык модулiн камтылFандыFына баска муFалiмдердiц кездерiн жеткiзу Yшiн езшдш «жэрмецке» уйымдастырып, ж1бер-ген кейбiр кателiктерiн тYсiнедi жэне оныц себептерш аныктап, тYзетуге эрекет етедi. Окыту мен оку тэжiрибесiнде кол жетюзш-ген оц езгерiстердi сыни турFыдан ойлау жэне баFалау, бiр-бiрiне тYсiндiрме беру жэне алуда кэсiби сауаттылык калыптасады. Портфолио мазмуны бойынша мрашмшц окыту жэне оку тэжiрибесiнде БаFдарламаныц идеяларын пайдалана бiлу кабiлетiн аныктауFа болады. Бул керсеткiштер муFалiмнiц окыту жэне оку тэж1рибесшщ езгергендiгiн, кузыреттшктщ калыптаскандыFын керсетедi. Курс оларды жацаша ойлауFа умтылдырады, кептеген ескi таптаурынды бузып, жаца жол салуFа баFыт
бередi, жумыска к¥лшыныс пайда болады. Багдарлама нэтижесiнде м¥Fалiм тэуелсiз, гылымга кызыгушылыгы оянган, сенiмдi, сын тургысынан ойлай алатын, сандык техноло-гияларда к¥зыреттшгш керсете алатын жаца заман педагогына айналады. ^азiрri тацда ре-спубликамыздыц барлык аймактарында бiлiм мен бшктшктщ барлык тетiктерiн тиiмдi интеграциялауга багытталган инновациялык бiлiм берудiц казакстандык моделiн жасаудыц негiзi ка-лануда деп айта аламыз.
ПАЙДАЛАНГАН ЭДЕБИЕТТЕР
1ДР Президентiнiц ^азакстан халкына жолдауы. Астана. 2005 ж
2. М^гал1мге арналган нускаульщ. Астана. 2012ж
ПЕДАГОГТЩ КЭС1БИ К;¥З1РЕТТТ1Л1ГШ ДАМЫТУДАГЫ Б1Л1КТ1Л1КТ1 АРТТЫРУ ЖYЙЕСШЩ ЖАЦА Т¥РГЫСЫ
А.С. Махметова,
инновациялыц дамуды эд1стемел1к цамтамасыз ету бвлгмгнгц бас маманы, магистр «Эрлеу» БА¥О» АК филиалы «БК,О ПКБАИ», Орал цаласы
мрашмдершщ бшктшпн арттыру талапта-рын жацарту [1]. Эр м:рашм ез бiлiмiн жетш-дiрiп, ескi бiрсарындылыктан герi жаца заман талабына сай инновациялык технологиялар-ды сабактарына д^рыс колдана бшсе, сабагы тартымды да, конымды, эрi тиiмдi болаты-ны сезсiз. Осыган орай «Эрлеу» БА¥О» АК филиалы Батыс ^азакстан облысы бойынша педагогикалык кызметкерлердiц бiлiктiлiгiн арттыру институтына келген курс тыцдаушы-ларына сапалы бшм беру максатында кептеген шаралар жоспарланып, жузеге асып, жак-сы нэтижеге кол жеткiзiлдi.
Бiлiктiлiктi арттыруга арналган бiлiмнiц мазмунын жетiлдiру максатында элемдш тэжiрибенi ескеру, бiлiм беру багдарламала-рын кецейту Yшiн жаца модульдер жасау да, одан Yйрену де - заманымыз алга тартып оты-
Заман талабына сай бiлiм беру уйымда-рына жоFары бшкп, шыFармашылыкка тал-пынатын, езiн -езi дамыта бiлетiн, ез кэсiбiн жетш мецгерген педагогтер ете кажет. БYгiн-гi тацда таным белсендiлiгiн канаFаттандыра алатындай, жан-жакты дамыту Yдерiсi педа-гогтердi Yздiксiз окыту, бiлiмiн жацашалан-дырып, окыту Yдерiсiне жаца технологиялар-^ ды енгiзу белец алып келедi. Елiмiздiц бiлiм В беру жYЙесiн жацартуFа ^азакстан Республи-^ касыныц Президентi Н.Э. Назарбаев «Элеу-Н меттiк-экономикалык жацFырту - ^азакстан I дамуыныц басты баFыты» атты ^азакстан ^ халкына Жолдауында ерекше кецiл белдi. И Бiлiм беру жYЙесiн жацарту шараларыныц
ы бiрегейлерi: оку YДерiсiне заманауи техноло-
Н ...
д гиялар мен эдiстердi енгiзу; педагог кадрлар-
Н дыц кэсiби даярлык децгейiн арттыру; мектеп
