Научная статья на тему 'ТУРЛИ ТОЛАЛАР ВА ИККИЛАМЧИ МАТЕРИАЛ РЕСУРСЛАРИДАН ОЛИНГАН ТЎҚИМАНИНГ МЕХАНИК ХОССАЛАРИНИНГ ЎЗГАРИШИ'

ТУРЛИ ТОЛАЛАР ВА ИККИЛАМЧИ МАТЕРИАЛ РЕСУРСЛАРИДАН ОЛИНГАН ТЎҚИМАНИНГ МЕХАНИК ХОССАЛАРИНИНГ ЎЗГАРИШИ Текст научной статьи по специальности «Промышленные биотехнологии»

CC BY
23
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ТЎқИМАНИНГ ТАНДА ВА АРқОқ БЎЙИЧА УЗИЛИШ КУЧИ / ТЎқИМАНИНГ ТАНДА ВА АРқОқ БЎЙИЧА УЗИЛИШДАГИ УЗАЙИШИ

Аннотация научной статьи по промышленным биотехнологиям, автор научной работы — Исаева М.Х.

Ушбу мақолада турли толалар ва иккиламчи материал ресурслар арлашмасидан олинган тўқималарнинг механик хоссалари синов лабораториясидаги замонавий асбоб-ускуналар ёрдамида аниқланди

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

CHANGING THE MECHANICAL PROPERTIES OF FABRICS FROM DIFFERENT FIBERS AND SECONDARY MATERIAL RESOURCES

In this article, the mechanical properties of fabrics obtained from a mixture of various fibers and secondary material resources were determined using modern equipment in a testing laboratory.

Текст научной работы на тему «ТУРЛИ ТОЛАЛАР ВА ИККИЛАМЧИ МАТЕРИАЛ РЕСУРСЛАРИДАН ОЛИНГАН ТЎҚИМАНИНГ МЕХАНИК ХОССАЛАРИНИНГ ЎЗГАРИШИ»

Исаева М.Х. катта уцитувчи

Тошкент туцимачилик ва енгил саноат институты

ТУРЛИ ТОЛАЛАР ВА ИККИЛАМЧИ МАТЕРИАЛ

РЕСУРСЛАРИДАН ОЛИНГАН ТУЦИМАНИНГ МЕХАНИК ХОССАЛАРИНИНГ УЗГАРИШИ

Аннотация: ушбу мацолада турли толалар ва иккиламчи материал ресурслар арлашмасидан олинган туцималарнинг механик хоссалари синов лабораториясидаги замонавий асбоб-ускуналар ёрдамида аницланди.

Калит сузи: туциманинг танда ва арцоц буйича узилиш кучи, туциманинг танда ва арцоц буйича узилишдаги узайиши.

Isaeva M.Kh. senior lecturer

Tashkent Institute of Textile and Light Industry

CHANGING THE MECHANICAL PROPERTIES OF FABRICS FROM DIFFERENT FIBERS AND SECONDARY MATERIAL RESOURCES

Abstract: in this article, the mechanical properties of fabrics obtained from a mixture of various fibers and secondary material resources were determined using modern equipment in a testing laboratory.

Keywords: strength of fabrics in warp and weft, relative breaking elongation in warp and weft.

Тукималарнинг механик хоссаларига узилиш кучи, солиштирма узилиш кучи, узилишдаги узайиши каби курсаткичлари киради.

Тукималарнинг узилиши кучи биринчидан тола таркибига иккинчидан пардозланишига богликдир. Болалар кийими учун мулжалланган ушбу тукима куп характланиши сабабли, хам арзон хам узилиш кучи юкори булиши керак. Ундан ташкари, ушбу тукимадан олинган кийимлар жуда арзондир. Сабаби, ресурстежамкор технология асосида олингандир.

Тукималарнинг узиш кучи - бу намуналарни узиш учун сарф килинган куч. Узиш кучи тукималарнинг мустахкамлигини курсатади.

Тукималарнинг мустахкамлиги уларнинг тола таркибига, хосил килувчи ипларнинг тузилиши ва чизикий зичлиги, урилиши, зичлиги, пардозлаш турига боглик.

Иплар канча йугон ва канча зич булса, у шунча мустахкамдир. Босиш, аппретлаш каби пардозлаш жараёнлари тукималарнинг мустахкамлигини оширади, окартириш, буяш жараёнлари булса,

мустахкамликни бироз пасайтиради. Тукималар канчалик зич тукилса унда унинг мустахкамлиги хам маълум микдорга ортади.

Тукималарнинг механик хоссаларини аниклаш борасида тадкикот ишлари олиб борилди ва олинган синов натижалари 1-жадвалда келтирилди.

1-жадвал

Ресурстежамкор технология асосида иккиламчи материал ресурсларидан

олинган тукималарнинг технологик курсаткичларининг узгариши

т/р Газламанинг тола Тукиманинг Тукиманинг

таркиби узилиш кучи, Н узилишдаги

узайиши, фоиз

танда аркок танда аркок

буйича буйича буйича буйича

1. Танда ипи 100% пахта толасидан ва

арокок ипи 90% вискоза толаси+10% 533 493 57 61

пахта толали иккиламчи материал

ресурсларидан олинган

2. Танда ипи 100% пахта толасидан ва

арокок ипи 75% вискоза толаси+25% 489 426 49 61

пахта толали иккиламчи материал

ресурсларидан олинган

3. Танда ипи 100% пахта толасидан ва

арокок ипи 90% лавсан толаси+10% 586 410 51 60

пахта толали иккиламчи материал

ресурсларидан олинган

4. Танда ипи 100% пахта толасидан ва

арокок ипи 80% лавсан толаси+20% 553 415 50 63

пахта толали иккиламчи материал

ресурсларидан олинган

5. Танда ипи 100% пахта толасидан ва

арокок ипи 85% вискоза толаси+15% 501 406 51 81

пахта толали кайтимдан олинган

6. Танда ипи 100% пахта толасидан ва

арокок ипи 80% вискоза толаси+20% 496 328 61 63

пахта толали иккиламчи материал

ресурсларидан олинган ип

Тадкикот натижалари асосида иккиламчи материал ресурслар микдори турлича булган тукималарнинг танда ва аркок буйича узилиш кучи, узилишдаги узайишининг узгариши 1 ва 2-расмларда графиклар куринишида берилган.

1-танда бхйича; 2- apкoк бхйича.

1-pacM. Иккиламчи мaтеpиaл pесypслap микдopи тypличa б^ган тyкдмaлapнинг танда ва ap^o^ б7йича узилиш кучининг yзгapиши.

1-танда бхйича; 2-apкoк бхйича.

2-pacM. Иккиламчи ма^иая pесypслap микдopи тypличa б^ган тyкдмaлapнинг танда ва ap^o^ б7йича узилишдаги узайишининг

yзгapиши.

Тадкикот натижаларидан куриниб турибдики, 100% пахта толасидан ва арокок ипи 90% вискоза толаси+10% пахта толали тикувчилик саноати иккиламчи материал ресурсларидан олинган тукиманинг курсаткичларига нисбатан солиштирадиган булсак, танда ипи 100% пахта толасидан ва арокок ипи 75% вискоза толаси+25% пахта толали тикувчилик саноати иккиламчи материал ресурсларидан олинган тукиманинг танда буйича узилиш кучи 8,3% га, аркок буйича узилиш кучи 13,6% га, танда буйича узилишдаги узайиши 14,1% га камаяди, аркок буйича узилишдаги узайиши узгармайди, танда ипи 100% пахта толасидан ва арокок ипи 90% лавсан толаси+10% пахта толали тикувчилик саноати иккиламчи материал ресурсларидан олинган тукиманинг танда буйича узилиш кучи 9,1% га ортади, аркок буйича узилиш кучи 16,9% га, танда буйича узилишдаги узайиши 10,5% га, аркок буйича узилишдаги узайиши 1,6% га камаяди, танда ипи 100% пахта толасидан ва арокок ипи 80% лавсан толаси+20% пахта толали тикувчилик саноати иккиламчи материал ресурсларидан олинган тукиманинг танда буйича узилиш кучи 4,6% га ортади, аркок буйича узилиш кучи 15,8% га, танда буйича узилишдаги узайиши 12,3% га камаяди, аркок буйича узилишдаги узайиши 3,2% га ортади, танда ипи 100% пахта толасидан ва арокок ипи 85% вискоза толаси+15% пахта толали тикувчилик саноати иккиламчи материал ресурсларидан олинган тукиманинг танда буйича узилиш кучи 6,1% га, аркок буйича узилиш кучи 17,6% га, танда буйича узилишдаги узайиши 10,5% га камаяди, аркок буйича узилишдаги узайиши 24,7% га ортади ва танда ипи 100% пахта толасидан ва арокок ипи 80% вискоза толаси+20% пахта толали тикувчилик саноати иккиламчи материал ресурсларидан олинган тукиманинг танда буйича узилиш кучи 6,9% га, аркок буйича узилиш кучи 33,5% га камаяди, танда буйича узилишдаги узайиши 6,6% га, аркок буйича узилишдаги узайиши 3,2% га ортади.

Синов натижалари тахлилидан куриниб турибдики, танда ипи 100% пахта толасидан ва арокок ипи 90% лавсан толаси+10% пахта толали тикувчилик саноати иккиламчи материал ресурсларидан олинган ва танда ипи 100% пахта толасидан ва арокок ипи 80% лавсан толаси+20% пахта толали тикувчилик саноати иккиламчи материал ресурсларидан олинган тукималарнинг узилиш кучи бошка тукималарникига нисбатан юкори эканлиги аникланди.

Адабиётлар руйхати:

1. http://advantex. uz/uz/caitme-2017.

2. https://www. norma. uz/uz/qonunchilikda_yangi/tuqimachilik_va_tikuv-trikotaj_sanoati_qanday_qullab-quvvatlanadi.

3. Башков Александр Павлович. Разработка ресурсосберегающих технологий переработки текстильных отходов для производства нетканых материалов: диссертация. . . доктора технических наук: 05. 19. 02 / Башков

Александр Павлович; [Место защиты: Иван. гос. текстил. акад. (ИГТА)]. -Иваново, 2007. - 338 с.

4. Петканова, Н. Н. Переработка текстильных отходов и вторичного сырья Текст. / Н. Н. Петканова, Д. Г. Урумова, В. П. Чернев; под ред. А. М. Челышева. -М. : Легпромбытиздат, 1991. 240 с.

5. Чиркин Р. Н. Машины для переработки текстильного вторсырья Текст. / Р. Н. Чиркин // Курьер. 2002. - №7. - С. 5-6.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.