Научная статья на тему 'ТАЛАБАЛАРДА ТАНҚИДИЙ ФИКРЛАШ КЎНИКМАЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ УСУЛЛАРИ'

ТАЛАБАЛАРДА ТАНҚИДИЙ ФИКРЛАШ КЎНИКМАЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ УСУЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
98
20
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
стратегия / интеграция / кўникма / кластер / амалиёт / усул / педагогик техника. / стратегия / интеграция / навык / кластер / практика / метод / педагогическая техника

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Мустафоева Дурдона Асиловна

Мақолада олий таълим муассасаларида талабаларида танқидий фикрлаш кўникмаларини ривожлантиришда касбий билимлар, кўникма ва малакаларини ошириш механизмларини ҳамда таълим жараёни сифатини оширишда янгича ёндашув, шунингдек таълим жараёнига инновациялар олиб кириш ҳақида маълумотлар келтирилган. Кластерлар ёрдамида таълимни модернизация қилиш бўйича олиб борилган изланишлар қайд этилган. Ўқув жараёнига кластерларни сингдиришда педагогик маҳоратни ошириш, таълим, фан ва ишлаб чиқариш интеграциясини таъминлаш орқали ҳамкорлик муҳитини шакллантириш, талабаларнинг фикрларини рағбатлантириш, кўникмаларини ривожлантириш тўғрисида фикр юритилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

МЕТОДЫ РАЗВИТИЯ НАВЫКОВ КРИТИЧЕСКОГО МЫШЛЕНИЯ У СТУДЕНТОВ

В статье представлена информация о механизмах совершенствования профессиональных знаний, навыков и умений по развитию навыков критического мышления у студентов высших учебных заведений, а также о новом подходе к повышению качества образовательного процесса, внедрению инноваций в образовательный процесс. Дана характеристика исследования, проведенного с помощью кластера. Высказаны суждения о формировании атмосферы сотрудничества, стимулировании мышления учащихся, о развитии навыков путем повышения педагогического мастерства при внедрении кластеров в образовательный процесс, обеспечения интеграции образования, науки и производства.

Текст научной работы на тему «ТАЛАБАЛАРДА ТАНҚИДИЙ ФИКРЛАШ КЎНИКМАЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ УСУЛЛАРИ»

v.

Мустафоева Дурдона Асиловна,

"Тошкент ирригация ва кишлок хужалигини механизациялаш мух,андислари институти" Миллий тадкикот университети "Профессионал таълим" кафедраси мудири, педагогика фанлари буйича фалсафа доктори (PhD), доцент

ТАЛАБАЛАРДА ТАН^ИДИЙ ФИКРЛАШ КУНИКМАЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ УСУЛЛАРИ

УУК: 378.7.357 DOI: 10.34920/SO/VOL_2023_ISSUE_1_1

МУСТАФОЕВА Д.А. ТАЛАБАЛАРДА ТАНЦИДИЙ ФИКРЛАШ КУНИКМАЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ УСУЛЛАРИ

Маколада олий таълим муассасаларида талабаларида танкидий фикрлаш куникмаларини ривожлантиришда касбий билимлар, куникма ва малакаларини ошириш механизмларини х,амда таълим жараёни сифатини оширишда янгича ёндашув, шунингдек таълим жараёнига инновациялар олиб кириш х,акида маълумотлар келтирилган. Кластерлар ёрдамида таълимни модернизация килиш буйича олиб борилган изланишлар кайд этилган. Укув жараёнига кла-стерларни сингдиришда педагогик мах,оратни ошириш, таълим, фан ва ишлаб чикариш инте-грациясини таъминлаш оркали х,амкорлик мух,итини шакллантириш, талабаларнинг фикрла-рини раFбатлантириш, куникмаларини ривожлантириш туFрисида фикр юритилади.

Таянч суз ва иборалар: стратегия, интеграция, куникма, кластер, амалиёт, усул, педагогик техника.

МУСТАФОЕВА Д.А. МЕТОДЫ РАЗВИТИЯ НАВЫКОВ КРИТИЧЕСКОГО МЫШЛЕНИЯ У СТУДЕНТОВ

В статье представлена информация о механизмах совершенствования профессиональных знаний, навыков и умений по развитию навыков критического мышления у студентов высших учебных заведений, а также о новом подходе к повышению качества образовательного процесса, внедрению инноваций в образовательный процесс. Дана характеристика исследования, проведенного с помощью кластера. Высказаны суждения о формировании атмосферы сотрудничества, стимулировании мышления учащихся, о развитии навыков путем повышения педагогического мастерства при внедрении кластеров в образовательный процесс, обеспечения интеграции образования, науки и производства.

Ключевые слова и понятия: стратегия, интеграция, навык, кластер, практика, метод, педагогическая техника.

MUSTAFOEVA D.A. METHODS OF DEVELOPING CRITICAL THINKING SKILLS IN STUDENTS

The article presents information about the mechanisms of improving professional knowledge, skills and abilities to develop critical thinking skills among students of higher educational institutions, as well as a new approach to improving the quality of the educational process, introducing innovations in the educational process. The research conducted in the cluster is registered. formation of an atmosphere of cooperation by improving pedagogical skills in the implementation of clusters in the educational process, ensuring the integration of education, science and production. the idea of developing the skills of stimulating students' thinking is expressed.

Key words and concepts: strategy, integration, skills, cluster, practice, method, pedagogical technique

Кириш. Узбекистон олий таълим тизи-мини ислох килишнинг хозирги боскичида модернизация стратегияси ва тактикаси таълим сифатини оширишга, талабаларни танкидий фикрлашга, шунингдек, таълимнинг очиклигини яратишга каратилган.

Шунингдек, таълим муассасалари укитувчилар ва мутахассисларни (шу жумла-дан, хориж мутахассислари) жалб килишлари, хориж тажрибаларини таълим тизимига татбик килиш, улар билан укув ва илмий материалларни айирбошлаш каби таълим инновациялари амалга оширилмокда. Бундан ташкари, республикамизнинг купгина универ-ситетлари уз-узини молиялаштиришлари учун такдим этилган барча ваколат ва хукукларга эга булдилар.

Дунёда таълимнинг инновацион ривожла-нишнинг глобал вазифаларидан бири педагог кадрларда касбий компетентликни шакллан-тиришдир. ЮНЕСКО1 катталар таълимини XXI асрда "эшикларни очувчи калит" деб эътироф этди. Халкаро педагогик тажрибаларга кура катталар таълимини амалга оширишда инно-вацияларни таълим жараёнига татбик этиш, андрагогик таълим тамойилларини илмий асослаб бериш борасида куплаб тадкикотлар олиб борилмокда.

Мавзунинг долзарблиги. Олий таълим муассасаларида талабаларида танкидий фик-рлаш куникмаларини ривожлантиришда касбий билимлар, куникма ва малакаларини ошириш механизмларини хамда таълим жараёни сифатини оширишда янгича ёнда-

1 Структура ИКТ-компетентности учителей. Рекомендации ЮНЕСКО. Гамбург. - 2011. URL: unesco.org/ publications/3214694.

шув, шунингдек, таълим жараёнига иннова-циялар олиб кириш давр талабига айланган. Укув жараёнига кластерларни сингдиришда педагогик мах,оратни ошириш, таълим, фан ва ишлаб чикариш интеграциясини таъминлаш оркали х,амкорлик мух,итини шакллантириш. талабаларнинг фикрларини раFбатлантириш куникмаларини ривожлантириш долзарб х,исобланади.

Мавзу буйича илмий изланишлар-нинг цисцача та^лили. Утказилган илмий изланишлар ва тадкикотлар тах,лили шуни курсатадики, таълим тизимини модернизация килиш ва укитувчиларнинг касбий ва педагогик компетенцияларни шакллантириш муам-молари, замонавий таълимини ривожлантириш жараёни ва тенденциялари муаммолари Р.Х.Джураев2, О.А.Куйсинов3, А.Л.Андреев4, D.Bartram5, F.Barron6 ва бошка олимларнинг ишларида батафсил ёритилган.

Америка кластерлари назарияси ва кластер сиёсати х,озирда энг куп амалиётга синг-

2 Джураев Р.Х. Организационно-педагогические основы интенсификации системы профессиональной подготовки в учебных заведениях профессионального образования. Автореф. Дисс. док. пед. наук. - Т.: 1995. -С. 43.

3 Куйсинов О.А. Компетентли ёндашув асосида булажак укитувчиларнинг касбий-педагогик ижодкорлигини ривожлантириш технологиялари. Пед.фан.номзод.дисс. автореф. Т.:2019. -15 б.

4 Андреев А.Л. Компетентностная парадигма в образовании: опыт философско-методологического анализа // Педагогика. - 2005. - № 4. - С.19-26

5 D.Bartram The Great Eight Competencies: A Criterion-Centric Approach to Validation. Article in Journal of Applied Psychology 90(6):1185-203. November 2005.

6 Barron F., Harrington D. Creativity, intelligence and personality // Ann. Rev. of Psychol. -1981. -Vol. 32.. P. 439476.

дирилганлиги хаммага маълум. Британиянинг ракобатбардошликни оширишга ёндашуви ривожланган ва ривожланаётган мамлакат-лар уртасида киймат занжирлари ва махаллий кластерларни ривожлантиришга катта эъти-бор беради.

Республикамиз олимлари томонидан фао-лият назарияси ва укув кластерларининг педагогик дизайни масалаларига катта эъти-бор берилган. Хусусан, хамкорликнинг инно-вацион шакли сифатида педагогик таъ-лим, мактабгача таълим кластери турли таъ-лим ташкилотларининг тизимли бирлашмаси сифатида С.Ш.Мирзиёева^инг илмий ишида, шунингдек, илмий муассасаларнинг инно-вацион фаолиятини ривожлантириш маса-лалари С.И.Ахмадалиев2нинг илмий ишида куриб чикилган булиб, уларнинг аксария-тида мустакил фикрлаш хамда таълим олув-чиларнинг интеллектуал ривожланишига каратилган.

Кластер тайёрлаш педагогикада нисбатан янги йуналиш булиб, уни куйидагиларга кири-тиш укув жараёни педагогик шароитларни аниклашни талаб килади. Университетнинг кластердаги роли инновацион махсулотлар ишлаб чикариш, илмий-тадкикот инсти-тутлари ва ишлаб чикариш муассасалари билан амалий хамкорлик килиш хамда уз эхтиёжларига мувофик уз илмий ва укув база-сида мутахассисни шакллантиришда иштирок этиш имкониятига эга булади.

Мацоланинг илмий янгилиги шундан иборатки, касбий компетентликни ривожлантириш индивидуал тажрибани ривожлантириш, доимий ривожланиш ва узини такомил-лаштиришни уз ичига олган касбий тажрибани туплашга олиб келадиган профессионал тажрибани узлаштириш ва модернизациялаш оркали касбий компетенция ривожлантириш мумкинлиги очиб берилган.

Замонавий таълим тизимида талабалар уртасида мустакил фикрлашни шаклланти-

1 С.Ш.Мирзиёева. Минтак,авий ижтимоий-ик,тисодий стратегияларни ишлаб чик,иш ва амалга ошириш мето-дологиясини такомиллаштириш. Ик,т. фан. номзод. дисс. автореф. - М.: 2021. - 15 б.

2 С.Й.Ахмадалиев Булажак мехнат таълими укитувчиларини касбий-педагогик фаолиятга мослаши-

шининг илмий-методик асослари.: Пед.фан.ном. ...дисс. - Т. - 187 б.

ришга эътибор берилган. Танкидий фикрлаш - бу укувчиларнинг интеллектуал ривожлани-шини раFбатлантирадиган педагогик технология хисобланади. Кластер эса шундай усуллар-дан (техникаларидан) биридир.

Тадцицотнинг мацсади олий таълим муассасалари талабаларида танкидий фикрлаш чегараларини кенгайтириш, таълим тизимида кластерли технологияларни жорий этиш буйича манбалар билан таништириш хамда таклифлар бериш.

Тадцицотнинг объекти - олий таълим муассасалари талабаларда танкидий фикрлаш буйича таълим жараёни.

Тадцицотда - индивидуал ёндашув, тизим-лилик ва киёсий тах,лилий манбалардан фой-даланилган.

Тадцицотнинг эмпирик манбасини наза-рий (тахлилий-синтетик, киёсий-таккослаш, аналогия), диагностик (суровлар, тест утказиш, кузатиш, лойихалаштирилган методика-лар), педагогик эксперимент хамда анкета суровномалари натижалари ташкил этади.

Асосий цисм. Таълим жараёнида кла-стерни куллаш куйидаги боскичларда амалга оширилиши мумкин.

Тушуниш (янги материални кабул килиш) боскичида талабалар янги мавзу буйича барча мавжуд билимларни хамда мавзу дои-расидаги тахминларини ёзиб кайд этади-лар. Бу талабаларнинг билиш фаоллигини раFбатлантириш, мавзуни урганишни бош-лашдан олдин уларни янги мавзу буйича уйлашга, янги Fоя ва фикрларни юзага чикаришга ундашга хизмат килади.

Э.Ф.Зеер3 таълим жараёнига инновацион технологияларни жорий этиш хамда касбий таълим учун катта ахамиятга эга булган бешта асосий компетенцияларни белгилайди:

- ижтимоий компетенция - масъули-ятни уз зиммасига олиш, ечимни биргаликда ишлаб чикиш ва амалга оширишда катнашиш, турли этник маданиятлар ва динларга нисбатан баFрикенглик, шахсий манфаатлар корхона ва жамият эхтиёжларига мувофик келиши;

3 Зеер Э.Ф. Психолого-дидактические конструкты качество профессионального образования. // М.: "Образование и наука" журнали. 2002. №2. С. -14.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2023, 1 (122)

- турли тиллардаги OF3a^ ва ёзма алока технологияларини, шу жумладан, компьютер дастурларини, Интернет оркали алокани эгал-лашни аниклайдиган коммуникатив компетенция;

- ахборот технологияларига эгаликни ва ижтимоий маълумотларга танкидий муноса-батни тавсифловчи ижтимоий-ахборот компетенция;

- махсус компетенция - касбий вазият-ларни мустакил, ижодий бажаришга тайёр-ланганлик, узини ва уз мех,нати натижаларини бах,олай олиш;

- когнитив компетенция - билим дара-жасини доимий равишда оширишга тайёрлик, шахсий салох,иятни янгилаш ва амалга оши-риш зарурати, мустакил равишда янги билим ва куникмаларни эгаллаш кобилияти, уз-узини ривожлантириш кобилияти.

Компетентлик - бу мутахассиснинг компе-тенцияларида намоён буладиган унинг касбий муаммоларни х,ал килиш кобилиятлиги ва тайёрлиги.

Хозирги вактда профессионал таъ-лим тизимини модернизация килиш зарурати билан боFлик х,олда олий таълим муас-сасаларида мутахассисларни тайёрлаш тизимини ривожлантиришга компетенцияларга асосланган ёндашув фаол ривожланмокда, унинг асосий максади эса амалий йуналишни мустах,камлашдир. Амалиётга йуналтирилган таълимнинг асосий максади эса замона-вий жамиятда талаб килинадиган - талаба-ларнинг билиш фаолияти, ижодий фаоллиги, мустакиллиги, ташаббусини ривожлантириш-дир.

Компетенцияларга асосланган ёндашув зарур компетенцияларни эгаллашга каратилган. Шу билан бирга, тажриба тупламасдан компетенцияларга эга булиш мумкин эмас, яъни, компетенция ва тажриба чамбарчас боFликдир1. Олий касбий таълимда талабалар тажрибасининг алох,ида ах,амиятига урFу беради ва анъанавий триадани янги дидактик бирлик билан тулдиришни таклиф килади: "билим-куникма-малака - фаолият тажрибаси".

1 Мустафоева Д.А. Ихтисослик фан укитувчиларининг касбий компетентлигини ривожлантириш. Педагогика фанлари буйича фалсафа доктори дисссертацияси (PhD). - Т.: 2020. Б. -154

Тах,лил килиш боскичида кластердан фой-даланиб янги укув материалининг техноло-гик харитасини тузишга имкон беради. Ушбу боскичда талабаларнинг олинган маълумот-лар билан ишлашлари ташкил этилади, бунда берилган маълумотни укиш, ундан олинган фактларни тах,лил килиш.

Акс эттириш (рефлексия) боскичида олинган билимлар ижодий фаолият натижасида кайта ишланади ва хулосалар чикарилади. Бу боскичда кластер усули оркали олинган билимларни тизимлаштириш, уларни булимларга ажратиш каби функцияларини бажаради.

М.И.Лукьянова илмий изланишларида кла-стерни дарс давомида, умумий дарс страте-гияси шаклида, унинг барча боскичларида ишлатиш мумкин, деб талкин этади. Шун-дай килиб, энг бошида талабалар узларига тегишли барча маълумотларни ёзиб олишади, аста-секин дарс давомида схемага янги маъ-лумотлар кушилади. Уларни эса бошка рангда тасвирлаш тавсия этилади. Ушбу услуб тала-баларда тахмин ва башорат килиш, маълумотларни тулдириш ва уларни вазифасига кура тах,лил килиш х,амда танкидий фикрлаш кобилиятини ривожлантиради2.

Кластер тузишнинг асосий тамойиллари. Кластер усулида асосий тушунча, фикр мар-казда жойлашган булиб, ён томонларда катта семантик бирликлар, яъни асосий мавзуга доир кушимча маълумотлар, гипотезалар ва тахминлар курсатилган. Асосий тушунчага туFри чизиклар билан боFланган булиб, бу сузлар, иборалар, Fоялар, фикрлар, фактлар, тасвирлар, ушбу мавзу билан боFлик ассоци-ацияларни ифодаловчи жумлалар хам булиши мумкин.

Асосий тушунчалар, маълумотлар атрофида мавзуни тулик очиб берадиган ва мантикий алокаларни кенгайтирадиган ах,амиятсиз булса хам кушимча фикрлар ёзилиши мумкин. Категорияларни конкретлаштира олиш, уларни урганилаётган материалдаги фикрлар ва фактлар ёрдамида асослаш мух,имдир.

Дарс машFулотларида кластерни лойих,алаш коидалари дарсни ташкил этиш

2 Лукьянова М.И. Кластерный подход в региональном образовании // Современные проблемы науки и образования. - 2015. - № 11.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2023, 1 (122)

v.

1-расм. Машгулотнинг тахминий кластер модели.

С N

Педагогик ва

V_У

услубига караб курсатилиши мумкин. Кластер хар бир талабалар учун индивидуал вазифани бажаришда доска ёки дафтардан фойдала-нишлари мумкин булиб, кластерни тузишда рангли калам, маркерлардан фойдаланиш тавсия этилади. Бу талабаларга баъзи бир аник фикрларни ажратиб курсатиш ва барча маълумотларни тизимлаштириш жараёнини соддалаштириб, умумий вазиятни аникрок тахлил килиш имконини беради.

Кластер яратиш буйича тавсиялар. Кластер яратиш буйича бир нечта тавсиялар мавжуд. Уни яратишда иш жараёнида нотуFри фикр ва натижалар тузатилиши ва тулдирилиши мумкин. Талабалар барча Fоялар тугамагунча ишлашда давом этиб, тасаввур ва аник факт-ларга ишонган холда аниклик киритишлари мумкин. Куп Fоялардан ёки аниклик кирити-лиши лозим булган тахминлардан чучиманг, улар тахлил жараёнида тизимлаштирилади ва жойига тушади1.

Кластер усулини куллаш. Кластер усули деярли барча дарсларда, турли мавзуларни урганишда кулланилиши мумкин.

Ушбу усулдан фойдаланганда иш шакли куйидагича булиши мумкин: индивидуал, гурухли ва жамоавий. У куйилган максад ва вазифаларга, укитувчи ва жамоанинг имкони-ятларига караб белгиланади.

1 Мухаметшина Р.Ф. Кластерный подход в системе непрерывного гуманитарно-педагогического образования. URL: kpfu.ru/docs

л

мух,окама килиш

Масалан, кийин муаммоли вазиятларни тахлил килишда якка тартибда иш олиб бори-лиши мумкин, бу ерда хар бир талаба узининг шахсий кластерини яратади. Янги билимлар пайдо булиши билан, камраб олинган матери-ални биргаликда мухокама килиш сифатида, шахсий чизмалар асосида ва дарсда олинган билимларни хисобга олган холда, умумий график схема тузилади. Кластер аудито-рияда ишни ташкил килиш усули ва уй вази-фаси сифатида ишлатилиши мумкин. Иккинчи Холда, талабалар уни тузишда бироз тажри-бага эга булишлари мухимдир.

Шундан сунг материални тушунтири-лади. Янги мавзу билан танишиш жараёнида (ёки укиш натижасига кура) кластер схемаси янги фактлар билан тулдирилади. Укитувчи уларни рангли бур ёрдамида тугатади. Дарс-нинг натижаси олинган расмни тахлил килиш, дастлабки хукмларнинг туFрилиги ёки ишонч-сизлигини мухокама килиш ва олинган маъ-лумотларни умумлаштириш билан нихоясига етади (1-расмга каранг)2.

Мисол тарикасида биз «Ижтимоий муно-сабатлар» мавзусини урганишда ижтимоий фанлар дарсида кластер тузишни келтира-миз. Ишнинг бошида талабалар ушбу мавзу буйича барча билимларини, тахминларини

2 Волчок Т.И. Профессионально-образовательный кластер как форма социального партнерства в подготовке кадров // Научно-методический электронный журнал «Концепт». - 2017. - Т. 25. - С. 18-20. - URL: http:// ekoncept.ru/2017/770484.ht

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2023, 1 (122)

ва мулох,азаларини билдирадилар. Масалан: оилавий муносабатлар, оиланинг рах,бари, шахсий муносабатлар, мах,алла ва х,.к. Укитувчи уларни доскага кайд этиб боради.

Талабаларнинг танкидий фикрлаш куникмаларини ривожлантиришга асослан-ган динамик укув машкларини яратиш учун маълумотларни йиFиш усуллари кулланилиши мумкин. Хозирда олий таълим муассасалари томонидан кулланиладиган электрон таълим тизимларининг аксарияти модул буйича материалларини нашр этиш ва уларга талабаларнинг ижодий ёндашувларига эришиш учун кулланилаётган булса-да, укитувчиларни талабалар томонидан бажарилган барча х,аракатларни диккат билан кузатиши ва бах,олаши мумкин булган зарур воситалар билан таъминлаш курс ва укув жараёнининг самарадорлигини бах,олаши натижа сифатида курилиши мумкин.

Кластердан фойдаланиш куйидаги афзал-ликларга эга:

- янги ахборотлар ва маълумотларни катта микдорда эгаллаш имконини беради;

- укув жараёнига барча гурух,нинг барча аъзоларини жалб килинади, улар бунга кизикишади;

- талабалар фаол ва очик тарзда ишти-рок этадилар, чунки улар хато килишдан, нотуFри х,укм чикаришдан куркмайдилар, яъни хар бир жавоб укитувчи томонидан кабул килиниши шарт.

Ушбу фаолият жараёнида куйидаги куникмалар шаклланади ва ривожланади:

• савол бериш кобилияти;

• асосий фикрларни таъкидлашда ишончга таяниш;

• сабаб-окибат муносабатларини урнатиш ва хулосалар чикариш;

• муаммони бир бутун сифатида тушу-ниб, маълумотлардан умумийга айлантириш;

• таккослаш ва тах,лил килиш;

• аналогларни топиш ва уларни тах,лил килиш1.

Хулосалар. Кластерни кабул килиш тизимли фикрлашни ривожлантиради, тала-баларни нафакат укув материалини, балки уларнинг бах,оларини х,ам тизимлаштиришга ургатади, кузатишлар, тажриба ва янги билим-лар асосида шаклланган уз фикрларини ривожлантириш ва ифода этишга ургатади, бир вактнинг узида бир нечта позиция-ларни куриб чикиш куникмаларини ривожлантиради, ахборотни ижодий кайта ишлаш кобилиятини шакллантиради.

Кластер усулидан фойдаланган х,олда дарс-лар талабаларга узларини ифода этишла-рида, масалага ижодий ёндашувларида, фикрларини аник ифода этишда, ижодий фаолият эркинлигини яратиш имкониятларини беради. Умуман олганда, таълим жараёнида кулланиладиган ноанъанавий техноло-гиялар талабаларнинг мотивациясини оши-ради, х,амкорлик мух,итини шакллантиради ва уларда уз-узини х,урмат килиш, бошка шахсларни эшитиш, уларнинг фикрларини раFбатлантириш куникмаларини ривожлантиради, уларга ижодий эркинлик х,исини беради.

Адабиётлар руйхати:

1. Структура ИКТ-компетентности учителей. Рекомендации ЮНЕСКО. Гамбург. -2011. URL: unesco.org/publications/3214694.

2. Джураев Р.Х. Организационно-педагогические основы интенсификации системы профессиональной подготовки в учебных заведениях профессионального образования. Автореф. Дисс. док. пед. наук. - Т.: 1995. - С. 43.

3. Куйсинов О.А. Компетентли ёндашув асосида булажак укитувчиларнинг касбий-педагогик ижодкорлигини ривожлантириш технологиялари. Пед.фан.номзод.дисс. автореф. Т.:2019. -15 б.

4. Андреев, А.Л. Компетентностная парадигма в образовании: опыт философско-методологического анализа // Педагогика. - 2005. - № 4. - С.19-26

1 Мустафоева Д. Аксиологический подход к развитию профессиональных компетенций // UzACADEMIA илмий-услубий журнал, SPECIAL ISSUE, APRIL 2022 PART - 1.

v.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

5. D.Bartram The Great Eight Competencies: A Criterion-Centric Approach to Validation. Article in Journal of Applied Psychology 90(6):1185-203. November 2005.

6. Barron F., Harrington D. Creativity, intelligence and personality // Ann. Rev. of Psychol. -1981. -Vol. 32.. P. 439-476.

7. С.Ш.Мирзиёева «Минтак,авий ижтимоий-ик,тисодий стратегияларни ишлаб чик,иш ва амалга ошириш методологиясини такомиллаштириш. ик,т. фан.номзод.дисс. авто-реф. М.:2021. -15 б.

8. С.Й.Ахмадалиев Булажак мех,нат таълими ук,итувчиларини касбий-педагогик фао-лиятга мослашишининг илмий-методик асослари.: Пед.фан.ном. ...дисс. - Т. - 187 б.

9. Зеер Э.Ф. Психолого-дидактические конструкты качество профессионального образования. // М.: "Образование и наука" журнал. 2002. №2. С. -14.

10. Мустафоева Д.А. Ихтисослик фан ук,итувчиларининг касбий компетентлигини ривожлантириш. Педагогика фанлари буйича фалсафа доктори дисссертацияси (PhD). - Т.: 2020. Б. -154

11. Лукьянова М.И. Кластерный подход в региональном образовании // Современные проблемы науки и образования. - 2015. - № 11.

12. Мухаметшина Р.Ф. Кластерный подход в системе непрерывного гуманитарно-педагогического образования. URL: kpfu.ru/docs

13. Волчок Т. И. Профессионально-образовательный кластер как форма социального партнерства в подготовке кадров // Научно-методический электронный журнал «Концепт». - 2017. - Т. 25. - С. 18-20. - URL: http://ekoncept.ru/2017/770484.ht

14. Мустафоева Д., Аксиологический подход к развитию профессиональных компетенций // UzACADEMIA илмий-услубий журнал, SPECIAL ISSUE, APRIL 2022 PART - 1.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.