CC BY
102
УДК 616.94-053.2
Б. TYCin^MEB
Н8РЕСТЕЛЕР СЕПСИС1
(мэселенщ осы кездегi жагдайы)
Марат Оспанов атындагы Батыс Казакстан мемлекеттiк медицина университету Актебе каласы
Дэрiсте сепсистщ казiрп декгейдеп жYЙелiк кабыну реакциясы синдромы тургысынан этиологиясы, патогенезi, жiктелiсi, диагностикасы, емi берiлген. Дэрiс неонатологтарга жэне дэрiгер педиатрларга арналган.
Нег/'зг/ свздер: нэрестелер сепсисi, жYйел¡к цабынуреакциясы синдромы.
БЬдщ елiмiзде соцгы жылдары сепсис диагнозы сирек койылатын болды. Мунык себебi эртYрлi. Кейбiр жылдардагы есептерде сепсистен елiм пайызы тiптен керсетiлмесе, сепсиспен аурушакдыкдеген угым жойылып кеткен. Бiздщ клиника бойынша ресми аппарат сепсистен елiм керсеткiшi 5 %-ды кураса, шет елдiк мэлiметтерде бул керсеткiш 25 %-га дейiн барады. Ягни, бул мэселенщ макыздылыгы кYн тэртiбiнен тYскен емес, тYспекте емес.
Сепсис - ежелп заманнан берi белгiлi ауру. Ол туралы Гиппократтык, Галеннщ Ибн Синанык жэне баска медицина классиктершщ екбектершде жазылган. Ол кызбамен жэне «каннык iрщдеуi» керiнiстерiмен бiлiнетiн емiрге кауiптi жагдай деп керсетiлген жэне ауырлыгына байланысты кутыружэне летаргияауруларымен ажыратудиагностикасынжYрпзуусынылFан.
Микроорганизмдер туралы iлiм пайда болFан сок, узак жылдар бойы сепсистщ бактериологиялык концепциясы басты роль аткарды, текХХ f. ортасында И.В. Давыдовский сепсистщ макробиологиялык проблема екенiн аныктады, бiрiншi орынFа ауруорганизмнщжаFдайын шыFарды. Осы уакыткадешн казiргi заманFы халыкаралыкжiктелiс бойынша «сепсис» диагнозын кою Yшiн жэне осы дерт аFымыньщ ауырлык дэрежеан аныктауYшiн макроорганизмнщ негiзгi клиникалыккерiнiстерiне кецт аударылады.
Сепсистщ негiзгi ерекшелiгiн И.В. Давыдовский «кез келген микрофлора» эсершен септикалык процесс дамуы мYмкiн деп есептедi жэне сепсистi «кез келген микрофлора эсершен дамитын аFзадаFы механизмдер реакциясынык ерекше тYрi» деп карастырды. ЯFни, «макробиологиялык проблема» деген сепсистщ концепциясын И.В. Давыдовский жасады.
Сепсис патогенезшщ макызды ролi А.Ф. Билибин бойынша ауыр инфекциялык процесс фонында дамитын наукастык эндогендi аутофлорасынык «патологиялык», негiзiнен iшек микрофлорасынык пролиферациясы болып келедi. Сепсиске патогендi флорамен шакырылFан кез келген жерде орналасатын инфекциялык ауру тYрiнде карау керек деп усынылFан, онык патогенезiнiк негiзiнде инфекциялык кабыну ошаFына карсы жауап ретшде жYЙелi кабыну реакциясы синдромынык дамуы жатады деп есептелiнедi.
Келiстiру конференциясынык усынысы бойынша организмнiк инфекциянык, ауыр жаракаттык, кYЙiктердiк, жедел деструктивтi панкреатиттщ жэне тiндердi закымдайтын баска ауыр факторлардык эсерiнен дамыFан кабынуFа карсы ауыр реакциясын кабынуFа карсы жYЙелiжауап (реакция) синдромы деп атау усынылFан (Systemic in inflammatore Respons Sindrome - SIRS). Бул синдромды «жYЙелi кабыну» тYрiнде кабылдамау керек. Жалпы патологияда мундай тYсiнiкжок.
КабынуFа карсы эсер со^ысынык ауырлыFына байланысты жергокл немесе жYЙелi жэне белгiлi бiр жYЙелер мен мYшелер функциясынык бузылысымен сипатталатын жалпы эсерге белiнедi. Калыпты жаFдайларда арнайы емес шынайы иммунды механизмдер инфекциядан тиiстi (адекватты) жерплкт KорFанысты камтамасыз етедi, кабынуды шектейду кабыну медиаторларынык артык енуiн шектейду KабынуFа карсы жауап ретiнде емiрге макызды мYшелердiк ауыр жалпы ^йел^ реакциясыныкдамуына кедергi жасайды.
Шынайы корганыс механизмдерi.
1. КабынуFа карсы жауап ретшде организмдегi гемодинамикалыкжэне метаболикалык бузылыстарды, жаракатты, организмде емiр сYPуге кабтет жоктiндердiк болуын реттейтiн орталык нерв жYЙесшщ симпатикалыкжэне нейроэндокриндiкжYЙелердiк реакциясы.
2. Шынайы арнамалы емес иммунды реакциялар, оларFа хемотаксис, опсонизация, фагоцитоз, комплемент белсендшИ, иммуноглобулиндер, гистамин, серотонин, простагландиндер жэне таFы баскаларыныкенiмдерiжатады.
3. Жасушаларда ендiрiлетiн, молекулярлык биология мен молекулярлык генетиканык жетiстiктерiне байланысты салыстырмалы жакында ашылFан, кабыну медиаторлары (цитокиндер).
Цитокиндердщ TY3rnyrne моноциттер, макрофагтар, нейтрофильдi лейкоциттер, эндотелия жасушалары, фибропластар ^атысады. Лейкоциттерде тYзiлетiн цитокиндер интерлейкиндер (ИЛ) деп аталады, себебi, олар бiр жагынан лейкоциттермен тYзiледi, ал, екiншiден интерлейкиндер мен цитокиндер Yшiн нысана болып келедг K¡азiргi кезде 20-дан артыщ цитокиндер белгл олардык 15-i интерлейкиндерге жатады. Цитокиндер молекулярлы^ салмагы 10000-45000 аралыгындагы iрi молекулярлы белок болып келедг Цитокиндердщ тYзiлyiнде ек мацызды орынды ^анда жэне iш ^уысындагы суйы^ты^та бос айналып жYретiн жэне бауырда, таланта, екпеде жэне бас^а мYшелерде бекiтiлiп туратын микрофагтар алады.
ЦитокинжYЙесi бас^а клеткаларга басым эсерiмен бiрiккен 5 кластантурады.
1. Интерлейкиндер:
а) про^абынулы интерлейкиндер (ИЛ1 );
б) анти^абынулы интерлейкиндер (ИЛ 4,10,11,13, ИЛ-ражэнет.б.);
2) iсiкнекрозыныкфакторлары (1НФ);
3) лимфоциттердщжктелу! менесуфакторлары;
4) макрофагтар мен гранулоциттер колониясыныцесуЫ тура^тандыратын факторлар;
5) мезенхималы клеткалардыцесуш ша^ыратын факторлар.
Кабыну кезiндегi кептеген реакциялар цитокиндердщ араласуымен жYзеге асады. Мысалы, ИЛ-1 Т-жэне В-лимфоциттердi белсендiредi, ^абынудык ерте фазасында белоктардык тYзiлyiн, про^абыну медиаторларыныц (ИЛ-6, ИЛ-8, 1НФ) ендiрiлyiн, тромбоциттер агрегациясыныц факторларын тура^тандырады. Молекулалар адгезивттИн жэне эндотелийдщ прокаоагулянтты белсендiлiгiн, дене ^ызуынжогарылатады.
Ил-2 1НФ-а мен интерферон ешмЫ тура^тандырады, Т-лимфоциттердщ цитостатикалыщ ^асиет мен пролиферациясынжогарылатады.
Ил-6 Т-жэне В-лимфоциттер мен лейкоциттердi белсендiредi, ^абынудык ерте фазасында белок сит^ мен дене ^ызуынжогарылатады жэне лейкоцитоздыкулгаюын ^амтамасыз етедг
1НФ Ил-1, Ил-6-к секрециясын, простагландиндердщ белiнyiн тура^тандырады, нейтрофилдер, эозинофилдер жэне моноциттердщ белсендiлiгiн артырады, комплемент пен коагуляцияны белсендiредi, молекулярлы адгезия мен тамырлардыц еткiзiштiгiн кYшейтедi, гипотензиянык дамуын ^амтамасыз етедi, дене ^ызуынжогарылатады.
Гранулоциттер мен макрофагтар колониясыныц есyiн тура^тандыратын факторлар нейтрофилдердщ макрофагтардык, эозинофильдердщ 1НФ, ИЛ-1, ИЛ-6 интерферон-ешмдерЫщ есyiн тура^тандырады. Жогарыда керсетiлген мэлiметтер про^абыну цитокиндердщ ^абынудыкдаму процессi кезiнде болатын барльщезгерютерд! аны^тайтынын керсетедi.
Цитокиндердщ ендiрiлyi организмнщ жагдайына байланысты. Калыпты жагдайда олардык секрециясы ете аз, олар ездерi ендiрген клеткалардык езара эсерлесyiн жэне бас^а ^абыну медиаторларымен эсерлесyiн ^амтамасыз етуге арналган. Оларды ендiретiн ^абыну кезiнде олардык санытез еседi.
Жедел ^абынудыц реттелyiнде цитокиндердщ белсендi каскады ар^ылы бас^а про^абыну медиаторларынык (1НФ) ендiрiлyiнде белок молекулалары фундаментальды роль ат^арады, олар «В каппа-нык ядролы факторы» - «Nuclear factor kappa B» (каппа - грек алфавитшщ 10-шы эрпi) атауымен белгiлi. Бул фактор цитокиндермен ^абынудыц бас^а медиаторларынык енiмiн белсендiредi, ^абынуга ^арсы жауап синдромыныц жэне полиорганды дисфункция синдромыныц дамуында мацызды роль ат^арады.
Цитокиндер ендiретiн клеткалардык шектен тыс белсендтп ИЛ-нщ жэне ^абынудык бас^а медиаторларынык шектен тыс белiнyiне алып келyi мYмкiн. Осыган байланысты организмнщ ^абынуга ^арсы реакциясы (жауап) жYЙелi мэнге ие болады, ^абынуга ^арсы жYЙелi жауап (реакция) синдромы дамиды. Бул цитокиндер ешмЫ жэне ^абынуга ^арсы организм реакциясынык ауырлыщ дэрежесiн ба^ылайтын иммунды жYЙе функциясынык бузылысы мен ас^ынудыц даму ^аутттпн ескертетiн хабаршы болыптабылады.
Макрофагтар мен бас^а да цитокин енФрпш клеткалармен шектен тыс белсендiрiлген цитокиндердщ кейiнгi ба^ылаудан артыщ белiнyi ауыр жагдайларга экеледi. Цитокиндер ^абынудыц бас^а медиаторларымен бiрге иммунды ^органыс факторларынан агрессия (жаyгершiлiк) факторларга айналады.
ЖYЙелi жауап (реакция) синдромы бул жагдайларда то^таусыз кYшейе береди нау^астык жагдайы нашарлайды, ал тиют ем тагайындалмаса, сепсис, септикалыщ шок, полиорганды жетюпеуштк дамуы мYмкiн.
Патологиялыщ процесс ^абынуга карсы жYЙелi реакция синдромынан сепсиске, полиорганды жетiспеушiлiккежэнесептикальщшокrçадейiнтоrçтаусыздамуы мYмкiн. Патологиялыщпроцесстщтолассыз дамуы сепсистщ жэне полиорганды жетюпеушоктщ даму ^ауттшИн ерте аны^тауга жэне ас^ыну дамыганга дейiн ^ажетт емдк шараларды уа^ытында тагайындауга мYмкiндiк бередк Жогарыда кврсетiлген ^абынудыц даму механизмдерi ^абынуга карсы жYЙелi жауап (реакция) синдромыныц на^ты патофизиологияльщпараметрлерi бар екенш дэлелдейдi.
Ауыр инфекция нэтижесiнде дамыган ^абынуга карсы жYЙелi жауап синдромы бас^а за^ымдаушы факторларга карсы жауаптан дамыган синдромнан айырмашылыгы жо^, себебу патофизиологиялыщдаму механизмiнде ^абынуды^р медиаторы ^атысады.
К^абынуга карсы жYЙелi реакция синдромы иммунды жYЙе за^ымданганга дейiн сепсис ретшде немесе белг^ бiр шекарада ^арастырылмайды, ол тек инфекциялардан жэне бас^а за^ымдаушы факторлардан пайдалы ^органыш реакциясы болыптабылады.
Цитокиндер мен ^абынудыц бас^а медиаторлары шектен тыс вндiрiлгенде, про- жэне анти^абыну медиаторларыныц взара балансыныц бузылысы иммунды жYЙенщ ба^ылау функциясын за^ымдаган жагдайларда науrçастьщвмiрiне ^аутт болып табылады. Бул жагдайларда ^абынуга карсы жYЙелi жауап шоктыц, полиорганды жетюпеуштктщдамуымен ас^ынуы мYмкiн.
Квптеген себу кезшде ^аннан бактерияныц бвлiнуi аны^талса да, нау^аста инфекцияныц бiрiншiлiк ошагы (кiру ^а^пасы) жо^ болса, ^абынуга карсы жYЙелi жауап синдромыныц ауыр тYрiн сепсис деп, ^арастыруга болмайды. Соган байланысты, ^абынуга карсы жYЙелi жауап (реакция) синдромы дегенiмiз -толассыз дамитын патологиялыщпроцесстщ басы, ол табигаты бактериялы немесе бактериялы емес ауыр жагдайларга карсы кабыну медиаторлары мен цитокиндер секрециясыныц иммунды жYЙемен толыщ ба^ыланбайтын шектен тыс квр^а болыптабылады.
Бул процесс про- жэне анти^абыну медиаторларыныц арасындагы баланс бузылганда жэне кабыну медиаторларыныц ба^ылаусыз вндiрiлуi кезiнде сепсиске, септикалыщ шок^а, полиорганды жетюпеушшккеайналуы мYмкiн.
1 кесте
Бiрiншiлiк инфекциялык ошактыц орналасуына байланысты бапалардагы сепсистщ ецжш кездесетш коздыргыштары
Бiрiншiлiк ошактыц орналасуы Ецжш коздыргыштар
Кiндiкжарасы S. aureus et epidermidis; E. Coli
0кпе, соныц iшiнде, вкпенi жасанды желдендiру (0ЖЖ)- ассоциацияланган сепсис S.pneumoniae; k.pneumoniaе; S.aureus et epidermidis; H.influensae В тип PS. aеruqinosae (0ЖЖ кезiнде) Acenetobacter spp. (0ЖЖ кезiнде)
lшектiк Enterobacterioceae spp; Enterobacter spp.
Абдоминальды (хирургиялыщ) Enterobacterioceae spp; Enterococcus spp; Aeruqinosae; Анаэробтар
Терi S.epidermidis et aureus
Риноконъюнктивальды айма^ S.pyoqenis et viridans
Ауыз мурын жут^ынша^, ортацгы ^ула^ S.epidermidis et aureus; S.pyoqenis etviridians; E.coli; H.influentae;
Несеп жолдары E.coli жэне тукымдасты^тыц бас^а тYрлерi Enterobacteriacea Enierococcus spp.
Этиологияга ^атысты шартты-патогендi флораныц басты ролдi ат^аратынын мойындау керек (№1 кесте). Дегенмен, Н.П. Шабаловпен де келiспеуге болмайды, ол взшщ устазы А.Ф. Турдыц тYсiнiгiн келтiредi: «жалпылама Караганда, сепсис эртYрлi тая^шалармен, гонококктармен де ша^ырылуы мYмкiн,
алжекелеп саралап rçapacarç, шартты-патологенФ флорамен ша^ырылатыны аныщбелгл болады».
Педиатриялыщ практикада инфекциянык пайда болу уа^ыты мен жагдайынык (бала туылганга дейiн, туганнан кейiн, ауруханадан тыс, ауруханалыщ, иммуножетiспеушiлiк немесе гестациялыщ жетiлмеушiлiк фонында), ену ^пасынык таралуынык (бiрiншiлiк септикалыщ оша^тык), аурудык клиникалыщ ерекшелiктерi мен этиологиясы арасында белг^ бiр байланыс бар. Сонды^тан, ма^сатты тYPде бул параметрлердi аурудыкжктемеанде есепке алу керек.
2 кесте
Балалар сепсисшщ жiктелiсi
Даму мерзiмi мен жагдайы Ену какпасы (бiрiншiлiк септикалык ошактьщ орналасуы) Клиникалык TYPi Полиорганды жетiсnеушiлiк (ПОЖ) ^pirn^^i
Жака туган нэресте (ЖТН) сепсисг Ерте Кеш Юндк 0кпелiк Терiлiк Септицемия Септико- пиемия Септикалыщ шок, жедел екпе жетiспеушiлiгi, Жедел жYрек жетiспеушiлiгi
Ауруханадан тыс сепсис Ринофарингеальды Жедел бYЙрек жетiспеушiлiгi
Ауруханалыщ (нозокомиальды сепсис) Риноконъюнк- тивальды Отогендi Жедел iшектYЙiлуi. Жедел бYЙрекYст¡ безi жетiспеушiлiгi
Иммуножетюпеуштк жагдайлар фонында дамыган сепсис (нейтропения, дэрiлiк иммуносупрессия, гестациялыщ жеттмеуштк, ЖИТС, бiрiншiлiк жетiспеушiлiк). Урогендi Абдоминальды Мидык ¡с^ Екiншiлiк иммунды дисфункция жэне т.б.
Аурулардык халыщаралыщ жiктелiсiнде (АХЖ-10) ЖТН сепсисi ерекше белшген (Код Р36 ЖТН бактериальды сепсиа). Бала емiрiнiк алгаш^ы 72 сагатында дамыган ЖТН сепсисшщ клиникалыщ жагдайында ЖТН-к туа пайда болган ерте (немесе ерте дамыган) сепсис жешнде сез ^ылу керек (АХЖ бойынша туа пайда болган септицемия). Онык негiзгi ерекшелiгi ^урса^штк, онык шшде антенатальды инфицияланужэне балада бiрiншiлiкинфекцияльщошаrçтыкболмауы жатады.
Сепсистщ клиникалыщ манифестациясы (бiлiнуi) 4-7 ^i жэне одан кеш дамыса ЖТН кеш сепсисi туралы айту керек. Онык ерекшелИ ^урса^шшк интранатальды инфекциялану немесе ерте постнатальды инфекциялану болып табылады. Бiрiншiлiк инфекциялыщ оша^ аурудык клиникалыщ керiнiсiндеболады.
2-4 аптада дамыган ЖТН сепсис постнатальды инфекцияланудык непзп нэтижесi болып табылады жэне ересек жастагыдай дамиды. Соган байланысты септикалыщ процесс американдыщ галымдардык ^ез^арасы 1 суретте берiлген.
Септицемия - сепсистщ пиемиялыщ оша^тар тYзiлуiнсiз жYретiн клиникалыщ керiнiсi. Сепсис тYрiнде ^антамырларында микробтаржэнеолардыктоксиндерiнiкболуымен керiнедi.
Сондай-а^ болжам жасау жэне на^ты емдiк багдарламаны етшу ^ажетттпн ескере отырып, ПМЖ синдромдары арасынан ерекше белгiлер кешенiн - сепсиспк шокты (инфекциялыщ-токсикалыщ шок) белт ^арастыру керек.
Сеnсистiк шок дегенiмiз - жу^палы ауру дамуы барысында гиповолемияга байланыссыз Yдемелi артериальды гипотонияныкдамуы.
Туа 6iTKeH ерте сепсис деп - бала емiрiнiк алгаш^ы 72 сагат iшiнде клиникалыщ тургыдан ай^ындалган сепсистiайтамыз. Булжагдайда, уры^тыкинфициялануытуылгангадешн, ягни антинатальдi етедi жэне ауру патогенезi уры^тык иммунды жэне гомеостатикалыщ жауабынык ерекшелiктерiмен аны^талады.
Туа бiткен кеш сепсис - клиникалыщ манифестация мерзiмi эдетте, нэресте емiрiнiк 4-5-шi тэулiктерiнде жYPуiмен, уры^тык интранатальдi инфекциялануы нэтижесiнде дамуымен жэне туылган бала азгасынык иммунды жэне гомеостатикальщжауабыныкерекшелiктерiмен сипатталады.
ЖYЙелi ^абыну реакциясы синдромынык (ЖКРС) диагноз критерийлер¡ 1^рп уа^ытта ^андай? (Ескертетiн жагдай, экгiме сепсисжайлы емес, (ЖКРС)те^репнде екенiн айта кету керек!)...
ЖКРС диагнозын ^ою негiзiнде Bone R.C. жэне ^аламдастарымен бiрiгiп, усынган ересектерге арналган 4 клиникалыщсиндромжатыр:
1) дене |ызуы 38°Сжогары немесе 36° Стемен;
2) жYрекжиырылужиiлiгi 1 минутта 90-нан кеп;
3)тынысжиiлiгi 1 минутта 20-дан кеп (0ЖЖкезiнде рСО2 32 мм с.б.б. темен);
4) лейкоциттер саны 12х 109/л кеп немесе 4х10 9/лтемен немесежетiлмеген нейтрофильдер саны 10 % жогары.
АКШ-тыц келiсiм конференциясы мен Ресейде еткен «Клиникальщ химиотерапевттер мен микробиологтар альянсы» Fылыми-тэжiрибелiк конфренциясында ^абылданган |орытынды бойынша, ауыр дэрежелi сепсистщ клиникалы| керiнiсiнде ею жэне одан да кеп мYшелер бузылыстары, яFни, полимYшелiкжетiспеушiлiктiцболуы ар|ылы сепсис синдромынан ажыратылады.
1 сурет
Х. Saez-ziorens жэне G.H. McCraken усынган септикалык процесстщ терминологиясы
РаО2-оттепнщпарциальды |ысымы, Sa02-артериялы||анныцоттеriмен ^аны^уы, ОВК- орталы| веналыщ |ысым, АЖТУ - белсендiрiлген жартылай тромбопластиндiк уа|ыт; ©АЖК - екпе артериясыныц жабысу (тыFылу) |ысымы; Н02-дем шыFарFанда шыFатын газ |оспасыныц фракциялы| |оспасы; ©ЖЖ-екпенiжасанды желдендiру; РЕЕР - дем шыFару соцындаFы оц |ысым; ЖСЖ - жYрексоFужиiлiгi; АК- |ан |ысымы.
Кафп Fылым жетiстiктерi турFысынан |араFанда, неонатологияда (тттен барлы| ерте балалы| ша| кезецшде) сепсистi бундай белуден бас тартып, нэресте сепсисiн белек нозологиялы| бiрлiк ретiнде |араFандурыс болар едк Бiра|, бул болаша^тыцжумысы болса керек.
Кеп жылдар бойы жYргiзiлген жумыстар нэтижесiнде септикалы| процесстщ дамуына куэ бола алатын 5 клиникалы| белп аны^талды: 1. 3 кYннен арты| фебрильдi |ызбаныц бай|алуы; 2. ОНЖ терец тежелусиндромы; 3. жайылFан склерема; 4. некроздыцдамуыменжYретiн геморрагиялыщсиндром; 5. шок.
Казiргi турFыдан |араFанда, булардыц тертеушщ аны^талуы - ауыр мYшелiк жетiспеушiлiк белпск Сонды^тан, олардыц 3-5-нщаны|талуы сепсистiкпроцессте сирек(сепсисбай|алатын нэрестелердщ 7%) бай|алатын болды. Ал, 1-2 критериялары - сепсиспен ауыратын барлы| нау^астарда, сонымен |атар менингит, елiеттенген энтероколит сия|ты ауыр жергiлiктi iрiцдi-|абыну ауруларында да
бай^алатыны аны^талган. Ягни, дэлелдi медицина тургысынан бул критериялар ^нделкт тэжiрибеде сепсистi диагностикалау Yш¡н жеткiлiксiз болып отыр. Бундай тужырым мYмкiн болатын сепсис диагнозы критерияларын кебейтуге мэжбYP еттi. 3 кесте
Сепсистеп nолимYшелiкжетiсnеушiлiктщ клиникалыкжэнелабораториялык критериялары
(R. Balr жэне авторлармен бiрге, 2001 ж.)
Мушелер ЖYЙесi МYшелiк жетiсnеушiлiк критериялары
Клиникалык Лабораториялык
Респираторлы Тахипноэ, ортопноэ, цианоз, 0ЖЖ РаО2<70 мм с.б.б. SaC>2<90 % PaO2FiO2<300
БYЙректiк Олигурия, анурия Креатинин жогарылауы
Бауырлыщ саргаю Гипербилирубинемия, АСТ, АЛТ, ЛДГ сiлтiлi фосфатазанык жогарылауы, гипоальбуминемия, протром биндiк уа^ыттык улгаюы.
ЖYрек-rçантамырльщ Тахикардия, гипотензия, ЖСЖ аритмиялары / ортакгы АКК, гемодинамикалыщ кемек ^ажетплп Орталыщ веналыщ ^ысым (ОВК), ©АЖК езгередi, шыгару фракциясынык тем-ендеу^ жYрек шыгаруынык (ла^тыруынык) темендеуi
Гемокоагуляция Кан кетулер, тромбоздар Тромбоцитопения, лейкоциттер мелшерiнiк езгеруi-протромбиндiк уа^ыттык узаруы немесе АЖТУ. С -протеиннщ темендеуi.
Ас^азанчшектек Ас^азанчшектк ^ан кетулер, аш iшектiк инфарктю немесе ишемиясы, акалькулездi холециститтер, жедел панкреатит, энтеральд¡ тама^тану мYмкiндiгi болмауы. Амилаза, липазанык жогарылауы
Неврологиялыщ Сананык бузылысы, есте са^тау ^абтетшщ бузылысы, тежелу, делирий, психоз
Эндокринд¡ Дене салмагын жогалту Гиперлеикемия, гипертриглицеридемия, гипоальбуминемия
Иммунды Нозокомиальдi инфекция пирексиясы Лейкоцитоз, Т-лимфоциттер субпопуляциясынык бузылысы.
Оларга 7 синдром жатады: уза^ мерзiмдi гипертермия немесе гипотермия, брадикардиямен ^осарланган немесе брадикардияга бейiм микроциркуляциянык бузылысы, Тыныстыщбузылыс синдромы (ТБС) жэне пневмонияга байланыссыз дамыган тыныс бузылыстары, Yдемелi iсiктiк геморрагиялыщжэне саргаю синдромдары, спленомегалия.
Клиникалыщ керiнiсiнде жогарыда айтылган синдромдардык iшiнен 4-уi аны^талган жагдайда, сепсис диагнозын болжауга (дэлелдеуге емес) мYмк¡нд¡к бередi, лабораториялыщ жэне клиникалыщ негiздеудi ^ажет етедi, ягни диагноз ба^ылаудык 7-10-шы кYндерiнде ^орытындыланып, ретроспектив^ тYPде шыгарылады. Бiраrç, сепсистiк болжамды диагнозынык ^ойылуы емдiк, эпидемиологиялыщжэне бас^а да шаралардык келемi мен сипатына сэйкесталаптарды ^ояды.
Диагноз критериялары. Сепсис диагнозын ^ою бiрнеше сатылардан немесе декгейлерден турады. Ек бiрiншi - сепсис диагнозын ^ою немесе болжау керек. Ек¡нш¡ сатысы - этиологиялыщ диагнозды ^ою болып келедi. Жэне сокгы Yшiншi сатысына -жYЙелер мен мYшелердiк функциясынык бузылуымен ^атар тYгел гомеостазды багалаужатады.
Диагностиканык б¡р¡нш¡ декгейiнде «сепсис» диагнозын ^оюда кеп ^иынды^тар кездеседi, ейткенi, сепсис б^неше жылдар бойы зерттелгенмен, ^¡рп уа^ытта педиатриялыщ тэжiрибеде медицина талаптарына сэйкес келетш диагноздык орта^ келiсiлген клиникалыщжэне лабораториялыщ критериилерi жо^.
Бiраrç, бул жагдайдык бiрrçатар объективтi себептерi бар. Олардык арасынан ЖТН ерте (туа б^кен) сепсисiнiкерекшелiгiн, ягни, ана агзасында немесе плацентадагы бiрiншiлiкинфекция ошагынык нау^аста
болмауын айта кету керек.
Екiншi ерекшелiкке балаларда бф^атар жу^палы (пневмония, менингит, энтероколитжэне т.б.) жэне жу^палы емес (мысалы, респираторлы дистресс синдромы, ту^ым ^алайтын аминоацидуриялар жэне т.б.) ауыр сыр^аттарда ^абыну реакциясы синдромыныц (КРС) ай^ын белплершщ бай^алуы жатады. Мiне, сонды^тан да, ересек адамдарга усынылган КрС критериилерiн сол кYЙiнде педиатридагы сепсиске ^олдану ^ате болады.
Сепсис диагностикасы туралы 1^рп уа^ыттагы тYсiнiк непзшде, неонатальды кезецдеп ауруды 2 жагдайда болжау ^ажет.
1. Бала емрнщ алгаш^ы 3 (Yш) тэулiгiнде ауыр инфекцияльщ токсикоз бен ^абыну реакциясы синдромдары болганжагдайда. Оларгажататындар:
¥за^ мерзiмдi (3 кYннен аса) ^ызба (> 38°С) немесе Yдемелi гипотермия (<35,5°С); пневмония, I типтегi тыныс бузылысыныц синдромы жэне аспирация белгiлерi болмаган жагдайда YДемелi тыныс жетюпеушшпнщ дамуы: YДемелi гемодинамика бузылыстары, эсiресе емге берк (емге кенбейтiн) гипотензия;
Гиперлейкоцитоз > 14х109/л немесе лейкопения <4х109/л, нейтрофильдi индекс 1 >0,3, тромбоцитопения (<100х109/л), дамып келе жат^ан полимYшелiк жетюпеуштк (ПМЖ), инфекциялыщ-токсикальщшоктыцбелплерi.
Жасы 3 ^ннен ас^ан ЖТН-де «сепсис» диагнозын болжау бiрiншiлiк инфекциялыщ-^абыну ошагы (^оршаган ортамен байланысты) жэне жогарыда айтылган КРС белплершщ iшiнен 3 ^шеу^ аны^талган жагдайда мYмкiн болады. Жэне де, бул жагдай антибактериальдi емнщ жэне емдi шаралар кешенiн тез бастауга негiз болады.
Бiра^, сепсис диагнозыныц 1^рп уа^ыт^а дейiн клиникалыщ диагноз болып есептелуiн ескерсек, мерзiмi 5 кYннен 7 кYнгедейiнгi уа^ытта оны ретроспективтi тYPДедэлелдеп немесежода шыгаргандурыс. Инфекция ошагын санациялаумен ^атар КРС белплершщ жойылуы, жэне де КРС-ныц клиникалыщ керiнiсiмен инфекция арасындагы байланыстыцжо^болуы «сепсис» диагнозына ^арсыдэлел бола алады жэнедиагностикальщiзденiстiжалFастыруды талапетедi.
Диагностиканыц II сатысы этиологиялыщ диагностика болып табылады. ОFан бiрiншiлiк жэне метастаздыщ, пиемиялыщ оша^тардан алынFан белiндi мен гемокультураныц микробиологиялыщ з е рттеулерiжатады.
Гемокультураныц оц нэтижелерi (бактериемия) сепсистщдиагностикалыщбелпа болып саналмайды, ейткенi, бул нэтижелер кез-келген бактериал^Ф инфекциялыщ ауруларда бай^алады. Бiра^, бактериемияныц дэлелденуi процесстщ этиологиясын аны^тауда жэне антибактериальды емнщ тацдалуында Yлкен орын алады.
КоршаFан ортамен жанасатын адам денесшщ локустарына жYргiзiлген микробиологиялыщ зерттеу нэтижелерi сепсистщ этиологиялыщ диагнозында, егер де олар бiрiншiлiк iрiцдi ^абыну оша^тары болып табылмаса, ескерiлмейдi. Сонда да, осы орталардыц микробиологиялыщ зерттелуi дисбактериоздыц дэрежес мен сипатын баFалауда аса ^ажет, ейткенi, ол ез кезегiнде сепсистщ бiрден-бiр кезегiнде белгiсi жэне нау^ас аFзасыныц иммунды жауабыныц элсiреуiн керсетедк Бул - диагностиканыц II децгеш, оныц манаты - гомеостазды са^тауFа ^атысатын мацызды жYЙелердiц ^ызметпк бесендшпн баFалау болып табылады.
Ажыратудиагнозы. Сепсистщажыратудиагнозынжерплкт ауыр ¡рщдь^абынуауруларымен (iрiцдi перитонит, iрiцдi медиастенит, iрiцдi-деструктивтi пневмония, iрiцдi менингит, iрiцдi гематогендi остеомиелит, «некрозды энтероколит»)жYргiзукерек.
Сепсистi патогендi ^озды^ыштар ша^ыратын бактериальды инфекцияныц жайылFан тYрлерiнен мысалы, сальмонеллезден, септицемиядан жэне септикопиемиядан, диссеминирленген туберкулезден, жайылFан БЦЖ-иттен жэне тс.с ажырату керек, олардыц диагнозын дэлелдеу iндетке ^арсы алдын-алу шараларыныцсипаты мен келемiн жэне таFайындалатын арнамалы антибактериальдi емдi аны^тайды.
Сепсистi вирусты инфекциялардыц жайылFан тYрлерiнен (жайылFан ЦМВ, герпес-вирусты, энтеровирусты инфекция жэне т.с.с.) ажырату керек, олардыц диагноздарын аны^тау антибиотикотерапияны ескермей арнамалы вирус^а ^арсы жэне иммунокоррекциялаушы (^алыптастырушы) емдiжYргiзуге негiз болыптабылады.
ЖТН мен жасы бiрнеше аптаFа толFан балалардыц сепсисiн - амин^ыш^ылдар алмасуыныц ту^ым ^уалайтын патологиясынан ажырату керек, оFан КРС-ныц барлыщ белгiлерi тэн болFанымен, бул инфекцияFа ^арсы ем жYргiзуге керсеткiш болыптабылмайды.
Сепсистщ емк Сепсиспен ауыратын нау^асты емдеу-медицинаныц бiр^атар сура^ туFызатын жэне шешiмi ^аражатты кеп мелшерде ^ажетететш мэселесi болыптабылады.
НегЫнен, емнщ басты 3 багытын аны|тап керсетуге болады - |оздыргыш|а эсер ету, агзанык иммунды жауабына эсер етужэне мYшелер |ызмет мен жалпы алганда, гомеостазды |алыптастыру. Айта кету керек, эрб^ багыт медицинада ез алдына тарау болып саналады.
Дэлелдi медицинанык талаптары тургысынан, сепсистi емдеудiк ай|ындалган нэтижелi 2 эдiсi бар -
антибактериальды ем жэне кектамырга иммуноглобулиндi енгiзу ар|ылы емдеу. Антибактериальды ем. Антибактериалды емдiтакдаудыкжалпы талаптары келесщей.
1. Емнiкбасында (ауруэтиологиясын аны^тагангадешн) дэрУтакдау.
Бiрiншiлiк сепсис ошагынык пайда болу уа|ытына (|урса|штк, постнатальдi), пайда болу жагдайларына (ауруханадан тыс, ауруханалы|, терапия, хирургиялыщ белiмшелерi немесе ОРТ жагдайларында) преморбидтi фонныксипаты мен орналасуына байланысты жYрг¡з¡лед¡.
2. Антибактериальды препараттарды такдаганда бактерицидтiк эсерлi препараттарга немесе олардык комбинациясына кекiл белу керек. Этиологиялыщ диагноз аны|талганнан кейiн антибиотик |^оздыргыштардыксез!мталдыгына |арай ауыстырады немесе |осарлайды.
3. Такдалган препараттарымен 48-72 сагат бойы жYргiзiлген ем баланык жагдайын жа|сартпаса немесетура|тандырмаса, альтернативтi препараттартагайындалады.
4. Нэрестелер мен 1 жас|а дейiнгi балаларга антибиотиктердi такдаганда, жYЙелi эсерi бар, ягни, гематоэнцефальд¡ тос|ауыл ар|ылы ететн жэне ликвор мен ми затында жеткiлiктi емдiк мелшерi жиналатын препараттарга кект белiнедi.
5. Барлы| кезде де, токсикалы| эсерi темен полимYшел¡к бузылыстар сипатын ескере отырып жэне |анда эндотоксин декгейiн кебейтуде |абшет элсiз препараттар такдалады. Барлы| жагдайда, антибиотиктердi кектамыр ар|ылы енгiзу болып табылады. Сепсистi емдеу Yш¡н усынылатын антибиотиктер 4-7 кестелерде бертген.
4 кесте
Нэрестелер сепсисшщ антибактериальды емшщ багдарламасы
Сипаттамасы Таидаулы препараттары Альтернативт препараттар
Туа бiткен ерте сепсис Ампициллин + аминогликозидтер Цефалоспориндер III урпагы + аминогликозидтер ингибиторса|талган карбоксипеницилиндер+ аминогликозидтер
Туа б^кен кеш сепсис Цефалоспориндер II урпагы + аминогликозидтер Гликопептидтер, карбапенемдер Ингибитор са|талган карбоксипенициллиндер+аминогликозидтер
Ауруханадан тыс: тертк, ринофарингеальдi, екпелiк, iшектiк Ингибитор са|талган аминопеницилиндер + аминогликозидтер.Цефалоспориндер III урпагы + аминогликозидтер Цефалоспориндер II урпагы + аминогликозидтер Ингибиторса|талган карбоксипенцинлиндер+ аминогликозидтер
Урогендi Ингибитор са|талган аминопенициллиндер+аминогликозидтер Карбапенемдер, метронидазол
Госпитале сепсис Цефалоспориндер II урпагы кекiрiк тая|шага |арсы эсерi бар + аминогликозидтер Пенициллиндер кефщтая^шага |арсы эсерi бар + аминогликозидтер Карбапенемдер Гликопептидтер Метронидазол
Антибактериальды емдеу барысында нау|ас балаFажYрiзiлетiндинамикалы|ба|ылауFа кiредi:
■ ЖYрг¡з¡л¡п отырган антибактериальды емнiкжалпы эсерiн багалау.
■ Бiрiншiлiк оша|ты санациялауды багалау жэне жакадан тYзiлетiн iрiкдi оша|тарга ба|ылау жYргiзу.
■ Адам денесiнiк макызды локустарынык биоценозына антибиотико-терапиянык эсерiн ба|ылау жэне оны тYзеу.
■ Болжамды токсикалы| жэне жагымсыз эсерлерге ба|ылау жасау жэне оларды алдын алу мен емдеу.
Балалар сепсиан антибактериальды емдеудщ уза|тыгы 3 аптадан кем болмауы керек. Бiра|, 4-8 аптадан арты|ЖYрг¡з¡лмеген¡ жен. Тиiмдiлiгi ай|ын бай|алса, осы бф препаратпен емдеудi 3 аптага дейiн созуга болады.
5 кесте
Балалар сепсисш емдеуге усынылатын антибактериальды препараттар
Препарат Мeлшерi
Ампициллин Амоксициллин/клавуланат 100 мг/кгдене салмаFы 3 реттiк енгiзуге 60-120 мг/кг дене салмаFы 2-4 енгiзуге
Кекiрiц тая^шаFа ^арсы эсерi бар ингибитор са^талган пенициллиндер
Пекарциллин /клавуланат 50 мг/кгдене салмаFы 3 енгiзуге
Цефалоспориндер, II урпаFы
Цефазолин 50-100 мг/кгдене салмаFы 3 енгiзуге
Цефуроксим натрий 50-100 мг/кгдене салмаFы 2 енгiзуге
Цефалоспориндер, III урпаFы
Цефотаксим 50-100 мг/кгдене салмаFы 3 енгiзуге 50-70 мг-кгдене салмаFы I енгiзуге
Кекiрiц тая^шаFа ^арсы эсерлi цефалоспориндер III урпаFы
Цефтазидим 50-100 мг/кгдене салмаFы 3 енгiзуге
Цефоперазон 50-100 мг/кгдене салмаFы 2 енгiзуге
Цефоперазон сульбактам (сульперазон) 50-100 мг/кгдене салмаFы 2 енгiзуге
6 кесте
Балалар сепсисш емдеуде усынылатын антибактериальды препараттары
Цефлоспориндер, IV урпагы
Цефепим 50-100 мг/кгдене салмаFы 2 енгiзуге
Карбапенемдер
Имипенем 60 мг/кг дене салмаFы 3 енгiзуге
Меропенем 60мг/кгдене салмаFы
Аминоглизидтер
Гентамицин 5-7 мг/ кг дене салмаFы 2 енпзу
Амикацин 15мг/ кг дене салмаFы 2 енпзу
Нетилмицин 5 мг/кгдене салмаFы 2 енпзу
Линкозаминдер 60 мг/кг дене салмаFы 3 енпзу
Клиндамицин 25 мг/кг дене салмаFы 3 енпзу
Бас^а топтаFы препараттар
Хлорамфеникол 80-100 мг/кгдене салмаFы 2 енпзу
Рифампицин 50-100 мг мг/кгдене салмаFы 2 енпзу
Метронидазол 30 мг/кг денесалмаFы 3 енпзуге
Антибактериальды^ ем уза^ жэне ^ар^ынды болFанды^тан, «^остаушы ем» ^оса жYргiзiлуi керек: пробиотиктер (линекс, бифидумбактерин, лактобактерин, хилак жэне бас^алар) жэне флуконазол антимикотиктерi (дифлюкан, медофлюкан, форкан жэне бас^алар). Шала туылFан нэрестелерде флуконазол баяу шы^арылатын болFанды^тан, оларды ^олданFанда беру ара ^ашы^ты^ын дене салмаFына байланысты арттырып, езгертiп отыру керек.
Дэрн ^абылдауды то^татуFа негiз бола алады:
■ бiрiншiлiкоша^тыцсанациясыжэнежаца метастазды^оша^тардыцпайдаболмауы;
■ КРСбелплершщжойылуы;
■ балаемiрiнiцалFаш^ы айларындатура^ты салма^косуы;
■ шетк ^ан формуласы мен тромбоциттер саныныц ^алыптасуы.
Сепсистi емдеудiц жалпы^а танымал 2-шi баFытына иммунды тYзету жатады. Казiргi уа^ытта, ЖТН сепсисш иммунды тYзетушi емiнiц кептеген эдiстерi усынылFан. Бул эдiстер - плазма- жэне
гемофильтрацияга, лейкоцитарлы формуланы трансфузиялауга жэне |ан алмастырып |уюга, тимус препараттарын (цитокиндер |оспасы), жеке цитокиндер жэне олардык рецепторларынык тежеушiлерiн тагайындауга, поликлонды антидене жэне есудщ гранулоцитарлы| факторларын |олдануга непзделген. Нэрестелер сепсисiнде (НС) поликлональды антидене- венага жiберiлетiн иммуноглобуллиндер (ВЖИГ) |олданылады.
7 кесте
Шалатуылган нэрестелердщ гестациялыкжасынабайланысты негiзгi антибактериальды препараттарды мелшерлеу
Препарат Енпзу жолы Б1р ретлк мелшер1 (мг/кг) енг1зу интервалы
Дене салмагы <1200 г. Дене салмагы 1200-2000 г Дене салмагы >2000 г.
0-4 ^н 0-7 ^н >7 ^н 0-7 ^н >7 ^н
Пенициллиндер
Ампициллин к/т, б/е 25/12 саг 25/12 саг. 25-6-8 саг. 25/8 саг. 25/6 саг.
Цефалоспориндер
Цефотаксим к/т, б/е 50/12 саг. 50/12 саг. 50/8 саг. 50/12 саг. 50/8 саг. 50/8 саг.
Цефтазидим к/т, б/е 30-50/12 саг. 30-50/8 саг. 30-50/8 саг. 30-50/8саг. 30-50/8саг. 30-50-8 саг.
Цефтриаксон к/т, б/е 50/24 саг. 50/24 саг. 50/24 саг. 50/24 саг. 50/24 саг. 50/24 саг.
Карбапенемдер
Имипенем к/т 25/18-24 саг. 25/12 саг. 25/12 саг. 25/12 саг. 25/8 саг.
Аминогликозидтер
Амикацин к/т, б/е 7,5/18-24-саг. 7,5/18-24 саг. 7,5/18-24 саг. 7,5/12 саг. 7,5/8 саг.
Гентамицин к/т, б/е 2,5/18-24 саг. 2,5/12-18 саг. 2,5/12-18 саг. 2,5-12 саг. 2,5/8 саг.
Нетилмицин к/т, б/е 2,5/18-24 саг. 2,5/12 саг. 2,5/8 саг. 2,5/12 саг 2,5/8 саг.
Гликопептидтер
Ванкомицин к/т 15/18-36 саг. 15/12-18 саг. 15/12-18 саг15/12 саг.15/8 саг
Линкозамидтер
Клиндамицин к/т, б/е 5/12 саг. 5-12 саг. 5/8 саг. 5/8 саг. 5/6 саг.
Бас|а топтагы препараттар
Метронидазол к/т/48 саг. 7,5/24 саг 7,5/24 саг. 7,5/12 саг. 7,5/12 саг. 7,5/12 саг.
Мерзiмiнде туылган нэрестелерге ВЖИГ |андагы IgG концентрациясы 7-8 г/л-ге, ал шала туылган нэрестелерге 4 г/л-ге жеткенше |олданылады. Тэулiгiне 500-800 мг/кг дене салмагына болганы жен. Колданууза|тыгы 3-6тэулк. ВЖИГ, сепсиске болжамтуганда, мYмк¡нд¡г¡нше ерте |олданылуы керек.
НС-те екти¡мд¡ болып, |урамында байытылган иммуноглобиллин 1дМ бар есептелiнедi, Пентаглобин (Биотест Фарма, Германия) есептелшед^ себебi, ол бактериялы| антигендер |оздыруларына эндотоксиндерге жэне бактериялардык капсулаларына |арсы антидене тYзетiн б¡р¡нш¡ иммуноглобуллин болып келедi.
Шеткi |анда нейтропения (1,5 х 109/л -ден темен болса) НС-те сонымен |атар, рекомбинатты-грануцитарлы немесе гранулоцитарлы-макрофогальды есу факторы |олданылады. Препарат 5 мг/кгдене салмагына есебше 5-7 кYн бойына |олданылады.
Сепсисте абсолюттi лимфопения (шетк |анда лимфоциттер саны 2 х 109/л-ден темен болса) бай|алса, адам рекомбинантты интерлейкин-2- Ранколейкин |олданылады.
Патогенетикалы| ем - сепсисте келемдi жэне ете макызды болып келедi. Бул емнщ негiзгi ма|саты гемодинамикалы|жэне респираторлы| |олдаужэне нэрестенiк иммунды|ЖYЙесiне эсер ету барысында,
оттегi шектен тыс ^олдануына сэйкес оттегi тасымалдануын оцтайландыру. Бала организмiнiц емiрге ^ажетт функцияларын ^алыптастыру, темендегi параметрлердi ба^ылау ар^ылы жYргiзiледi: ^ыш^ылды^сiлтiлiкжаFдай (КСЖ), рО2; НЬ, Н децгейi;
глюкоза, креатинин (мочевина), К, №, Са, Мд, керсеткiштерi бойынша билирубин, трансаминазалар децгешнщжэнебас^а керсеткiштердецгейi; КК, ЭКГдецгейi;
НС-нщпатогенетикалы^ар^ынды емi келесi баFыттардажYргiзiледi: гемодинамиканы ^олдауFа, сужэне элетролитт балансты толы^тыруFа, КСЖ-ды ^алыптастыруFа баFышталFан инфузиялыщем; респираторлыщ^олдау; егер ^ажетболса шок^а ^арсы ем; иммунды ^алыптастырушы ем;
организмнiц негiзгi мYшелерi мен жYЙелерiнiцфункцияларын ^алыптастыру.
Инфузиялыщ ем сэйкес тшдк перфузияны, метаболизмдi, НЬ, бузылFан гомеостазды ^алыптастыруFа, КРС медиатрларын жэне токсикалыщ метоболиттердi азайтуFа баFышталFан болып келедi. Осы ма^сатпен кристаллоидты жэне коллоидты ертiндiлер ^олданылады. Коллоидты ертiндiлер 15-20 мг/кг дене салмаFына есебшен, тамшылатып жiберiледi. Критсаллоидтар орташа 30-60 мл/кг дене салмаFына (ДС) есебiнен, ал эксикоз кер^ст^ бай^алса, кеп мелшерде де ^олданылады. Инфузиялыщ ем ^урамына калий, кальций, магний ертiндiлерi жэне парентеральды тама^тандыру, ^ажет болFанда -амин ^ыш^ылдары кiредi.
Респираторлыщ ^олдаудыцда алатын орны ерекше, себебi НС-те тыныс жYЙесi алFаш^ы мYше -нысана ретiнде ^арастырылады.
Септикалыщшок (СШ) елiм керсеткiшi 50-60 %-Fа дешн баратын НС-тыц ец ^аутт кер^ск СШ-та ауыр полимYшелiк жетiспеушiлiк бай^алады. Бунда глюкокортикостероидтар (преднизалон емес, гидрокартизон 3-5мг/кгДС немеседексаметазон 5-7 кYн бойына ^олданылады) кецiнен ^олданылады.
Калыптастырушы ем НС-тетоксикоз керУажойылубарысындабасталады. Бул кезде нау^ас баланы тиiмдi о^шаулап (суперинфекция болмас Yшiн), гигиеналыщ ережелердi ^атац са^тап, iшек биоцинозын ^алыптастыру, антимикоздыщ ем жYргiзу, емшек сYтiмен ^амтамасыз ету ^ажет. Жасушаiшiлiк тотыFу процесстерiн ^алыптастыруFа, зат алмасуыныц анаболикалыщ баFыттылыFын арттыруFа баFышталFан ем жYргiзiледi. Осы ма^сатта дэрумендiк кешендер, ауыстырылмайтын амин ^ыш^ылдарын, ферменттер таFайындау керек. Иммундыщ гемостаздыц, сараптамалы^лыщ турFыдан дэлелденген, ай^ын за^ымдалуларында иммунды терапия жYргiзiлу керек. Бул кезде ликопид, поликсидоний, рекомбинантты а-интерферондар (Виферон) таFайындауFа болады. Сонымен ^атар, жекелеген мYшелер мен жYЙелердiц ^ызметету аясын ^алыптастыруFа баFышталFан емге ерекше кецт белiнедi. Список литературы:
1. Самсыгина Г.А. Дискуссионные вопросы классификации, диагностики и лечения сепсиса в педиатрии // Педиатрия.-2003. - № 3.- С. 35-45.
2. Малаховский Ю.Е. Комментарии к статье ГА. Самсыгиной «Дискуссионные вопросы классификации, диагностики и лечения сепсиса в педиатрии»//Педиатрия. - 2003. - №3. - С. 45-51.
3. КривцоваА.А., Соботюк Н.В., СиткоЛ.А. и др. Сепсис новорожденных - актуальная проблема нового тысячелетия //Педиатрия.-2003. - №3.-С. 52-54.
4. МальцевС.В., ШакироваЭ.М.. Кдискуссииосепсисе// Педиатрия.-2003.-№3.-С. 56-58.
5. Козлова Л.В. Отклик на статью Г.А. Самсыгиной «Дискуссионные вопросы классификации, диагностикиилечения сепсиса в педиатрии»//Педиатрия.-2003. - С. 58-60.
6. Шабалов Н.П., ИвановД.О. Сепсисноворожденных.-Москва.-2003.-С. 46-56.
7. Володин Н.Н., Антонов А.Г., Байбарина Е.Н., Дегтярев Д.Н., Соколовская Ю.В. Сепсис новорожденных и доказательная медицинская практика - новый подход к повышению качества медицинской помощи//Педиатрия.-2003.-5.-С. 56-59.
8. Исаков Ю.Ф., Белобородова Н.В. Сепсисудетей.-Москва: «Издатель Мокеев».-2001.-368 с.
9. Кузин М.И. Синдром системногоответа навоспаление. - Москва: «Хирургия».-2000.-№2.-С. 54-59.
10. Алексеев А.А., Белобородов В.Б., Гельфанд Б.Р, Городецкий В.М. и др. Рекомендации по классификации, диагностике, профилактикеилечениюсепсиса. (СопМес1).-2002. -Т.4.- №4.-С. 1-3.
11. Самсыгина Г.А. Современные подходы клечению сепсиса новорожденных// Педиатрия.-2010.-Т. 89. - №1.-С. 109-115.
12. Самсыгина Г.А. Сепсис и септический шокуноворожденныхдетей//Педиатрия. -2009.-Т. 87. - №1. -С. 120-127.
РЕЗЮМЕ
Б. ТУСУПКАЛИЕВ
СЕПСИСУ ДЕТЕЙ (современное состояние вопроса)
Западно-Казахстанский государственный медицинский университет имени Марата Оспанова, г Актобе
Влекции изложеносовременное состояниевопроса, понятия, этиология, патогенез, классификация, диагностика и лечение с позиции синдрома системной воспалительной реакции. Лекция предназначена для врачей -педиатров и неонатологов.
Ключевые слова: сепсисудетей, синдром системной воспалительнойреакции.
SUMMARY
B. TUSUPKALIEV
SEPSIS IN CHILDREN (modern state of question)
West Kazakhstan Marat Ospanov state medical university, Aktobe city
The lecture outlined the current state of the question, concepts of etiology, pathogenesis, classification, diagnostics and treatment from the perspective of systemic inflammatory response syndrome. The lecture is intendedforpediatriciansand neonatologists.
Key words: a sepsis at children, a syndrome ofsystem inflammatoryreaction.
