Научная статья на тему 'ПЕРСПЕКТИВЫ ДИСТАНЦИОННОГО ЮРИДИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ'

ПЕРСПЕКТИВЫ ДИСТАНЦИОННОГО ЮРИДИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
117
32
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Review of law sciences
Область наук
Ключевые слова
пандемия / дистанционное обучение / видео лекции / аудио лекции. / pandemic / distance learning / video lectures / audio lectures.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Хайдарали Мухамедов

в статье описан один из вопросов, предусмотренных в Указе Президента Республики Узбекистан от 30 апреля 2020 года «О дополнительных мерах по коренному совершенствованию правового образования и науки в Республике Узбекистан» – форма дистанционного обучения и его реализация в образовании. Обсуждаются необходимость, условия, формы и методы дистанционного обучения, выявляются преимущества и недостатки данного образования по сравнению с традиционным образованием, основанным на изучении его плюсов и минусов. В статье предлагается создать правовую базу для формализации правового статуса дистанционного образования.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PROSPECTS FOR DISTANT LEGAL EDUCATION

The article describes one of the issues addressed in the Decree of the President of the Republic of Uzbekistan on April 30, 2020 “On additional measures for the radical improvement of legal education and science in the Republic of Uzbekistan” – a form of distance learning and its implementation in education. The necessity, conditions, forms and methods of distance learning are discussed, the advantages and disadvantages of this education are revealed in comparison with traditional education, based on the study of its pros and cons. The article proposes creating a legal framework to formalize the legal status of distance education.

Текст научной работы на тему «ПЕРСПЕКТИВЫ ДИСТАНЦИОННОГО ЮРИДИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ»

Review of law sciences

Khaydarali Mukhamedov,

Professor of Tashkent State University of Law

Q-------------- 1

- Д^

PROSPECTS FOR DISTANT LEGAL EDUCATION

Abstract: The article describes one of the issues addressed in the Decree of the President of the Republic of Uzbekistan on April 30, 2020 "On additional measures for the radical improvement of legal education and science in the Republic of Uzbekistan" - a form of distance learning and its implementation in education. The necessity, conditions, forms and methods of distance learning are discussed, the advantages and disadvantages of this education are revealed in comparison with traditional education, based on the study of its pros and cons. The article proposes creating a legal framework to formalize the legal status of distance education.

Keywords: pandemic, distance learning, video lectures, audio lectures.

Хайдарали Мухамедов,

Профессор Ташкентского государственного юридического университета

ПЕРСПЕКТИВЫ ДИСТАНЦИОННОГО ЮРИДИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ

Аннотация: в статье описан один из вопросов, предусмотренных в Указе Президента Республики Узбекистан от 30 апреля 2020 года «О дополнительных мерах по коренному совершенствованию правового образования и науки в Республике Узбекистан» - форма дистанционного обучения и его реализация в образовании. Обсуждаются необходимость, условия, формы и методы дистанционного обучения, выявляются преимущества и недостатки данного образования по сравнению с традиционным образованием, основанным на изучении его плюсов и минусов. В статье предлагается создать правовую базу для формализации правового статуса дистанционного образования.

Ключевые слова: пандемия, дистанционное обучение, видео лекции, аудио лекции.

Хайдарали Мухамедов,

Тошкент давлат юридик университети профессори x.muxamedov@ tsul.uz

МАСОФАВИЙ ЮРИДИК ТАЪЛИМ ВА УНИНГ ИСТЩБОЛЛАРИ

Аннотация: мацолада Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 30 апрелдаги "Узбекистон Республикасида юридик таълим ва фанни тубдан такомиллаштириш буйича цушимча чора-тадбирлар тугрисида"ги Фармонида назарда

1

тутилган масалалардан бири - масофавий уцитиш шакли ва уни таълим тизимига жорий этишнинг долзарб масалалари баён цилинган. Унда масофавий уцитишнинг зарурати, шарт-шароити, шакли ва усуллари %ацида суз юритилиб, унинг ижобий ва салбий томонларини урганиш асосида мазкур таълимнинг анъанавий таълимдан афзалликлари %амда камчилик ва нуцсонлари очиб берилган.

Мацолада масофавий таълимнинг %уцуций мацомини расмийлаштириш буйича %уцуций асослар яратилиши лозимлиги %ацидаги таклиф илгари сурилган.

Калит сузлар: пандемия, масофавий таълим, видео маъруза, аудио маъруза.

Узбекистан Республикаси Президентининг 2020 йил 30 апрелдаги "Узбекистон Республикасида юридик таълим ва фанни тубдан такомиллаштириш буйича кушимча чора-тадбирлар тугрисида"ги Фармони шу вактгача мазкур сохада амалга оширилган ислохотларнинг узига хос гултожиси булди десак муболага булмайди. Фармонда юридик таълим сохасидаги мавжуд камчиликлар ва уларни бартараф этиш усул ва воситалари курсатилиши билан бирга мазкур соханинг давлат ва жамият хаётидаги урни ва ахамияти алохида эканлиги кайд этилди.

Фармоннинг диккатга сазовор томонларидан бири шундаки, унда юридик сохани ривожлантиришнинг узок ва якин йилларга мулжалланган истикболлари белгиланиб, аник муддатларда муайян масъул ва ижрочилар томонидан амалга оширилиши лозим булган ишлар кулами ва мазмуни курсатилди. Хусусан, фармонга бириктирилган ва 8 та йуналиш, 57 банддан иборат булган 2-илова Тошкент давлат юридик университети фаолиятини янада такомиллаштиришга каратилиб, унда мазкур сохада амалга оширилиши лозим булган чора-тадбирларнинг мохияти, уларни амалга ошириш шакллари, ижро этиш муддатлари ва масъул ижрочилар аник белгилаб куйилди.

Биз ушбу маколада фармонда назарда тутилган масалалардан бири - масофавий уцитиш шаклини боскичма-боскич жорий этишга каратилган чора-тадбирларни амалга ошириш юзасидан баъзи фикр-мулохазаларимизни баён килишга ахд килдик.

Дархакикат, кароновирус пандемияси мамлакатимиз таълим тизимида илк марта ёппасига масофавий укитишга утишни такозо килди.

Сир эмаски, мамлакатимизда дунёнинг нуфузли 1000 талигига кирувчи биронта хам олий таълим муассасасининг йуклигига сабаблар каторида анъанавий таълим нуфузининг сезиларли даражада пасайиб кетганлиги, олий маълумотли мутахассисларни иш билан таъминлаш буйича муаммолар тулик бартараф этилмаганлиги, купгина дипломли мутахассислар уз сохасини четга суриб, бошка соха билан шугулланаётганлиги, таълим сохасида инновацион ёндашувлар етишмаслиги кабиларни хам курсатиш мумкин.

Ушбу шароитда анъанавий университет таълимининг нуфузи пасаймокда. Ва, аксинча, масофадан укитишнинг зарурати ва нуфузи усиб бормокда. Бугунги кунда маълум бир курсни узокдан урганган киши хаётда купрок ютукларга эришмокда. Унинг абстракт, хакикий хаётда бир неча йиллардан бери университетда укиган одамга караганда билимларни хаётга татбик этиш имконияти купрок.

Шу сабабли масофадан укитиш имкониятларини, унинг ижобий ва салбий томонларини урганиш купчиликни кизиктирмокда.

Тугрида, жамият таборо ривожланиб боради, тараккиёт хеч качон тухтаб турмайди. Х,аётда доимо янгича фикрлайдиган ва инновацияларга интиладиган ёш авлод тугилаверади. Бу авлод хамиша замонавий ва инсон хаётини осонлаштирадиган янги-янги

гоялар ва мослашувларга эхтиёж сезиб бораверади. Бундай жараён барча сохаларда, шу жумладан, таълим сохасида хам юз беради.

Маълумки, мамлакатимизда пандемия шароитида давлатимиз рахбарининг ташаббуси ва хукуматимиз саъй-харакатлари билан киска фурсатларда таълим тизими масофавий укитишга утказилди. Натижада бошлангич, умумий урта ва олий таълим боскичларида масофавий укитиш жараёнлари тизимли равишда ва изчиллик билан йулга куйилиб, укув жараёнларидаги узилишларнинг олди олинди.

Бирок Узбекистонда масофадан укитиш янгилик хисобланади. Шунга карамай у купларни узига жалб килди. Профессор-укитувчилар хам, укувчи ва талабалар хам масофавий укитиш тизимига катта кизикиш билан ёндашмокдалар. Ахир улар мактаб ёки университетга боришлари шарт эмас - шунчаки интернетдан фойдаланиб, уз яшаш жойида, оила аъзолари даврасида маърузалар тинглаши ёки семинар машгулотларида иштирок этиши мумкин. Профессор-укитувчиларнинг хам аксариятига масофавий укитиш маъкул булди.

Шу уринда масофавий укитишнинг кандай афзалликлари бор, у таълим сифатига салбий таъсир курсатмайдими деган саволлар тугилиши табиий.

Пандемия такозаси билан мамлакатимизда ташкил этилган масофавий укитиш жараёнларининг тахлили шуни курсатадики, унинг бир катор афзалликлари мавжуд. Булар асосан куйидагиларда намоён булади:

биринчидан, масофавий укитиш таълим берувчи ва таълим олувчилар учун энг кимматли булган вактни тежайди. Мазкур таълим шаклида укув материалларини узлаштириш турли вактларда содир булиши, хатто бир неча соатдан бир неча кунгача давом этиши мумкин. Талаба семестр давомида узига тегишли зарур материалларни урганишга качон ва канча вакт ажратишни мустакил равишда хал кила олади. Бунда талаба узи истаган вактида укишни амалга ошириши мумкин. У вакт доираси билан богланиб колмайди, узи учун зарур булган вактни мустакил таксимлай олади. Ахир замонавий таълимдаги асосий максад натижадир.

Юкоридагилар билан бир каторда масофавий укитиш профессор-укитувчилар ва талабаларнинг таълим муассасаларига бориш-келиш учун, транспорт катнови йулларидаги тирбандликлар учун сарфлайдиган вактни хам тежайди;

иккинчидан, талаба ва укувчилар узлари учун кулай шароитларда илм олиш имкониятига эга буладилар. Улар учун мавзуларни кайта ва такрор узлаштиришга яхши шарт-шароитлар мавжуд булади. Мавзуларни узлаштиришда кийналадиган укувчи ва талабаларнинг ортда колишлари хакида ташвишланишига хам урин колмайди. Улар мураккаб мавзуларни кайта ва такрор урганиш, видео маърузаларни хохлаганча такрор куриш, аудио маърузаларни бир неча марта тинглаш, укитувчи билан ёзишмаларни кайта укиш каби имкониятлардан фойдаланишлари мумкин. Шунингдек, маълум сабабларга кура, масофавий укитишнинг белгиланган вактида дарсларда иштирок эта олмаган укувчи ва талабалар уша мавзуларни кейинчалик узлаштириб олишлари мумкин булади.

^улай шароитда билим олиш купинча мактаб укувчилари учун айни муддао булади. Чунки, одатда, аксарият болалар шунчаки мактабга боришни хохламайдилар. Улар учун мактаб нокулай, ёкимсиз туюлади. ^еч кимга сир эмаски, болалар купинча синфдошлари билан умумий тил топа олмайдилар.

Шунингдек, масофавий укитишда талаба ва укувчилар таълим муассасаларига боришга махсус тайёргарлик куриш, талаб килинадиган кийимлар кийиш, узи билан китоб-дафтар ва бошка укув куролларини кутариб юриш каби ташвишлардан халос буладилар;

учинчидан, таълим берувчи ва таълим олувчиларнинг бу жараённи узларига кулай х,ар кандай жойда амалга оширишларига имкон тугилади. Хусусан, масофавий укитишни касалхоналарда, дам олиш масканларида, санаторийларда, мех,монхоналарда ва бошка жойларда х,ам утказиш имконияти мавжуд. Талабалар уз уйларида ёки дунёнинг исталган бурчагида укишлари мумкин. Укишни бошлаш учун факат интернет тармогига уланган компьютерга эга булиш талаб килинади.

Таълим олиш жойини танлашнинг ихтиёрийлиги, айникса, х,ар куни мактабга бориш имконияти чекланган ногиронлар учун, олис ва чекка кишлокларда истикомат килаётганлар учун, укишни хох,ловчи катта ёшли кишилар учун, озодликдан мах,рум килиш жойларида жазони утаётганлар учун, ёш болалари булган ота-оналар учун кулай имкониятдир;

туртинчидан, фукароларда масофадан туриб бир вактнинг узида бир нечта курсларда укиш, айни пайтда икккита мутахассисликка эга булиш имконияти вужудга келади. Бунинг учун асосий иш жойида таътилга чикиш, хизмат сафарларига бориш шарт эмас. Шунингдек, бундай вазиятда катта ёшдаги кишилар х,ам ишлаб чикаришдан ажралмаган х,олда уз билим ва малакаларини оширишлари хдмда олинган билим ва куникмаларини дарх,ол уз иш фаолиятларида куллашлари мумкин булади;

бешинчидан, таълим сох,асида юкори даражада натижадорликка эришилади. Олимларнинг курсатишича, масофадан укитиш натижалари анъанавий таълим натижаларидан кам эмас ёки ундан устун х,ам эмас. Масофавий таълимда укувчи укув материалларининг купини мустакил равишда урганади. Бу х,олат укувчи ва талабаларнинг дастур доирасида белгиланган х,ар бир мавзуни чукур ва атрофлича узлаштириши ва тушуниб олишига шароит яратади. Билимни амалиётда, иш жойида дарх,ол куллаш имконияти уларни мустах,камлашга ёрдам беради. Бундан ташкари, укув жараёнида янги технологиялардан фойдаланиш уни янада кизикарли ва жонли килади;

олтинчидан, талабаларнинг таълим жараёнига сафарбарлиги кучаяди. Уларнинг илм олишга булган кизикиш ва интилишлари ортади.

Профессор-укитувчилар билан алока турли йуллар билан, хусусан, х,ам онлайн, х,ам офлайн тарзида амалга оширилади. Баъзида профессор-укитувчи билан электрон почта оркали маслахдтлашиш шахсан ёки сиртдан учрашувга караганда анча самарали ва тезрок юз беради;

еттинчидан, масофадан туриб укитиш анъанавий таълимга караганда кам харажат талаб килади. Бунинг сабаби укув хизматларини курсатадиган ташкилотларга биноларни ижарага олиш, мебель ва ускуналар сотиб олиш ва укитувчиларнинг доимий штатини саклаш шарт эмас.

Масофадан урганишда талаба саёхдт, турар жой учун х,ак туламайди, хорижий университетларда укиш учун эса виза ва паспортга пул сарфлаш, укув анжомлари ва куролларини х,озирлаш ва хдкозо ташвишлардан озод булади;

саккизинчидан, укув материалларининг мавжудлиги. Масофавий таълимда талаба электрон шаклда исталган дарслик, укув кулланма ёки бошка укув материалларини укиши мумкин. Агар керак булса барча маълумотларни интернетдан топса булади. Дарсликлар, кулланмалар ва бошка укув тезисларини сотиб олиш ва кидириш учун куп вакт ва пул сарфлашга х,ожат йук. Ва, х,еч булмаганда, масофадан туриб укитиш болаларни х,ар

куни олиб юриши керак булган сумкалардаги китоблардан куткаради. ^олаверса, таълим муассасаларининг кутубхоналари хар доим хам барча талабалар учун етарли микдордаги дарсликлар, укув кулланмалар ва бошка укув материаллари билан тулик таъминланмаган булиши мумкин. Масофавий укитишда эса таълим муассасасиинг веб-сайтида руйхатдан утгандан сунг талабаларнинг барча зарур адабиётлардан фойдаланиш имконияти мавжуд булади ёки у электрон почта оркали керакли укув материалларини олади;

туккизинчидан, таълим берувчи ва таълим олувчиларда тинч шароитда машFулотлар утказиш ва билим олиш имконияти юзага келади. Дарс жараёнларида тинчликни саклаш, ички тартиб коидаларга риоя килиш, ташки куриниш, кийиниш одоби ва хоказо масалалар хакида бош котиришга зарурат булмайди;

унинчидан, масофавий укитишда талаба билимини бахолашда объективликка эришилади, коррупцияни келтириб чикарувчи омиллар бартараф килинади. Оралик аттестация онлайн тест шаклида амалга оширилади. Шунинг учун талаба ва укувчилар тест ва имтихонларда профессор-укитувчилар билан юзма-юз учрашиш ва савол-жавоб килиш каби ортикча ташвишлардан халос буладилар. Субъектив бахо куйиш имконияти истисно килинади. Тест саволларига берилган жавобларнинг тугрилигини текширадиган тизим талабаларнинг бошка фанлардаги фаолияти, унинг ижтимоий холати ва бошка омилларга таъсир килмайди. Буларнинг хаммаси корруцияни келтириб чикарувчи омилларнинг бартараф килинишига олиб келади;

ун биринчидан, масофавий таълим жараёни профессор-укитувчилар учун кулайликларни юзага келтиради. Масофадан укитиш билан шугулланадиган укитувчилар турли шароитларда, жумладан, касалхоналарда, дам олиш масканларида, хизмат сафари ёки туристик саёхат вактида ва хоказо шароитларда хам машгулотлар утказаверишлари мумкин булади;

ун иккинчидан, таълим берувчи хам, таълим олувчи хам машFулотларга шахсий

ёндашиш имконига эга булади. Анъанавий таълимда укитувчи бутун диккат-эътиборини гурухдаги барча талабаларга ажратишга, хар бир талабанинг суръатига мослашишга мажбур булади. Бу купинча турли нокулайликлар ва кийинчиликларни тугдириши мумкин. Масофавий укитишда эса шахсий ёндашувни эркин ва ижодий ташкил килиш учун катта имкониятлар мавжуд булади. Бундан ташкари, талаба узи учун укиш суръатини танлайди, укитувчидан саволларга тезда жавоб олади;

ун учинчидан, таълимнинг ушбу шакли укувчи ва талабаларнинг уз-узини тарбиялашида катта ахамиятга эга. Яъни оркада профессор-укитувчи йук, босим ва мураббий оханглари йук. Бу таълим олувчига ортикча вактдан окилона фойдаланишни ургатади, материални мустакил узлаштириш куникмасини хосил килади. Зеро, жараённи хеч ким кузатмаётганида урганиши осонрок булган укувчи ва талабалар тез-тез учраб туради.

Масофавий таълимда талаба деярли барча укув материалларини мустакил равишда тайёрлайди. Бунинг учун ривожланган ирода, масъулият ва узини тутиш талаб этилади.

Масофадан укитиш талабаларга бирон бир сабабга кура дарсларни колдирмаслик имконини беради. Масалан, талаба касал булиб колса, у мустакил равишда факат компьютерни ёкиб, виртуал конференцияга кушилиб, дарсда катнашиши мумкин. Бу талабани узини узи тарбиялашига каратилган мухим жараёнлардан биридир.

Масофадан укитишнинг камчиликлари. Масофавий таълимнинг афзалликлари билан бир каторда камчиликлари хам мавжуд. Булар асосан куйидагиларда намоён булади:

биринчидан, таълим олувчиларнинг хаммаси хам масофавий таълимга мослашавермайди. Афсуски, хамма нарсани узокдан урганиш мумкин эмас. Баъзи лолларда тажрибали мураббий рахбарлиги остида утказиладиган амалий машгулотларсиз дарс утиш мумкин эмас. Узокдан тарихни ёки адабиётни урганиш мумкин, мукаммал дизайнер ёки дастурчи булиш мумкин. Аммо учувчи ёки жаррохликни масофадан туриб урганиб булмайди.

Одатда укишга хохиш-истаги булмайдиган укувчи ва талабалар хам учраб туради. Баъзи ёшларни ташки назоратсиз масофавий укишга куниктириш кийин. Буларнинг орасида купинча уйин-кулгига, турли кунгилочар жойларга мойиллиги кучли булганлар хам топилади. Улар назоратсиз колдирилса, окибатда укишни тарк этиши хам мумкин. Шу сабабли бундай тоифадаги ёшлар учун масофавий укитиш самара бермайди;

иккинчидан, масофавий укитиш жамиятни ривожлантириш тамойилларига мос келмайди. Масофавий укитиш жараёнида талабаларнинг бир-бири билан ва укитувчилар билан шахсий алокаси жуда чекланган булади. Таълим олувчи жамоадан ажралган холда якка узи билим олиш билан шугулланади. Окибатда унда жамоа булиб укиш ва уйлаш куникмалари яхши шаклланмай колади. Шунинг учун машгулотнинг ушбу шакли хушмуомалалик, ишонч, жамоада ишлаш куникмаларини ривожлантириш учун мос эмас;

учинчидан, таълимнинг бундай шаклида укиш учун кучли мотивация булиши керак. Чунки мустакил укишда таълим олувчи деярли барча укув материалларини мустакил равишда узи тайёрлайди. Бунинг учун ундан юксак ирода, масъулият ва узини тута билиш хислатларига эга булиш талаб этилади. Бирок таълим олувчиларнинг хаммаси хам бундай хислатларга эга булавермайди;

туртинчидан, амалий билимларнинг етишмаслиги масофавий укитишни самарали ташкил этиш йулида тусик булиши мумкин. Куп сонли амалий машгулотларни уз ичига олган фанлар буйича масофадан укитишни амалга ошириш мураккаб ва кийин кечади. ^атто энг замонавий тренажёрлар ^ам келажакдаги шифокорларни ёки "жонли" амалиёт укитувчиларини алмаштира олмайди. Лабораторияларда машгулотлар утказилиши талаб килинадиган укитишни масофадан туриб амалга ошириб булмайди;

бешинчидан, моддий-техник базанинг тула таъминланмаганлиги, интернет алокаларининг кучсизлиги ва мамлакатнинг барча худудларига етиб бормаганлиги, компьютер саводхонлигининг етарли эмаслиги, жамиятда компьютер ва бошка илгор техника воситаларини харид килишга курби етмайдиганларнинг учраб туриши каби холатлар хам масофавий таълим йулига жиддий тусиклар куяди;

олтинчидан, хозирча талабанинг виждонан ва мустакил равишда имтихон ёки синовдан утганлигини назорат килишнинг энг самарали усули - бу видео назорати булиб, буни эса хар доим ва хамма ерда амалга ошириш имкони йук. Шунинг учун талабалар якуний сертификатлаш учун университетга ёки унинг филиалларига шахсан келишга мажбур буладилар;

еттинчидан, ижобий "ён таъсири" йуклиги. Масофадан укиётган киши академик таълимнинг куплаб ижобий "ён таъсиридан" махрум булади. Масалан, узок маърузаларни ёзиб олиш жараёни ёзиш тезлигини ургатади, механик хотирани ривожлантиради ва йулда энг мухим кисмларни маълумот окимидан ажратишга ургатади. Ушбу куникмаларнинг барчаси кундалик хаётда жуда фойдали, аммо масофадан укитиш бунга имкон бермайди;

саккизинчидан, масофадан укитиш жараёнида дарсга халакит берадиган кутилмаган вазиятларга дуч келиш мумкин. Масалан, нокулай дакикаларда чирок учиб колиши,

компьютер ишламай колиши мумкин. Мухим онлайн семинар пайтида интернет узилиши мумкин ва хоказо;

туккизинчидан, назоратнинг йуклиги. Масалан, ёш болалар учун бундай таълим катта кийинчилик билан берилади. Улар учун мустакил равишда концентрация килиш кобилияти хар доим хам ижобий натижа билан тугамайди. Шунинг учун ота-оналар хали хам ёш укувчиларни кузатиб боришлари керак. Укитувчи томонидан доимий кузатувнинг йуклиги - бу салбий, уни ортикча билан чалкаштириб юбориш мумкин. Аммо бу кадар оддий эмас. Дастлаб, талаба назоратнинг етишмаслиги унга кушимча эркинлик беради деб уйлаши мумкин. Аслида, масофадан укитиш талабадан кучли туртки ва катъий интизомни талаб килади.

Унинчидан, масофадан укитиш жараёнида иштирокчи укув режаларини узи мустакил тузиши, сунгра уларнинг бажарилишини кузатиб бориши, доимий равишда дам олиш истаги билан курашиб туриши ва ишни кечиктириши хам мумкин булади.

Ун биринчидан, укитувчилар учун масофавий укитиш купинча тартибсиз иш вактини англатади. Ва бу хар доим хам таълим сифатига ижобий таъсир курсатмайди.

Хулоса

Юкоридагиларга мухтасар килиб айтганда, фавкулодда вазиятда ёппасига масофавий укитишга утиш шуни намоён килдики, хали бу борада жуда куп ташкилий-хукукий ишлар амалга оширилиши талаб килинади.

Хусусан, бунда биринчи навбатда масофавий таълимнинг хукукий макомини расмийлаштириш такозо килинади. Бунинг учун масофавий таълимни амалга ошириш буйича хукукий асослар яратилиши лозим. Бошкача килиб айтганда, масофавий укитишни ташкил килиш буйича алохида, яхлит норматив-хукукий хужжат, имкон кадар конун ишлаб чикилиши максадга мувофик. Зеро, пандемия шароити хам бу сохада аник ва мукаммал хукукий асослар яратиш зарурлигини курсатиб куйди.

Боз устига, хозирги вактда деярли барча ривожланган ва ривожланаётган мамлакатларда аллакачон масофавий укитишнинг хилма-хил шакллари ишлаб чикилган ва амалиётда самарали кулланилаётган бир пайтда, мамлакатимизда ханузгача бу сохага деярли эътибор берилмас эди. Эндиликда эса таълим тизимида ракамли технологияларни кенг жорий килиш зарурияти хам масофавий укитишнинг ташкилий-хукукий асосларини шакллантиришни ва такомиллаштириб боришни шарт килиб куймокда. Бинобарин, хозирги кунда урганиш, хисобга олиш ва тадбик этиш мумкин булган анча илгор ва бой хориж тажрибаси мавжуд.

Review of law sciences References:

1. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 29 apreldagi PF-5987-son Farmoni (Qonun hujjatlari ma'lumotlari milliy bazasi, 30.04.2020 y., 06/20/5987/0521-son).

2. Andreyev, A.A. Vvedeniye v distantsionnoye obucheniye Elektronniy resurs. A.A. Andreyev // Distantsionnoye obrazovaniye: Materiali IV Mejdunarod, konf. po distantsionnomu obrazovaniyu. 8-13 noyab. 2004 g. Rejim dostupa: http://www.iet.mesi.ru/broshur/broshur.htm.

3. Polat, Ye.S. Problemi organizatsii sistemi distantsionnogo obucheniya v Rossiyskoy Federatsii Elektronniy resurs. / Ye.S. Polat // Voprosi Internet obrazovaniya. may. 2004. Rejim dostupa: http://vio.fio.ru/vio20/cdsite/Articles/artl20.htm.

4. Maslov I.S. Texnologiya provedeniye distantsionnix chat-zanyatiy na osnove evristicheskix zadaniy// Eydos. - 2005. - 20 yanv. (Elektronniy resurs). - Rejim dostupa: http://eidos.ru/journal/2005/0120.

5. Usoltseva I.V. Problemi razvitiye lichnosti v distantsionnom obuchenii (Elektronniy

resurs). - Rejim dostupa: http://www.ucheba.com/index.htm.(10.10.2009).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.