Научная статья на тему 'Масофавий таълим шаклидаги малака ошириш тизими – ўқитишнинг замонавий усули'

Масофавий таълим шаклидаги малака ошириш тизими – ўқитишнинг замонавий усули Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
1858
214
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
интернет / интерактив / коммуникация / трансформация / мультимедиа / телеконференция. / internet / interactive / communication / transformation / multimedia / teleconference

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Соҳибов Б. А.

Мазкур мақолада халқ таълими ходимларининг масофавий таълим шаклидаги малака ошириш тизимида олиб борилаётган ислоҳотлар борасида фикр-мулоҳазалар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE DISTANCE EDUCATION IN RETRAINING SYSTEM AS MODERN METHOD OF TEACHING

In this article is discussed reforms implementing in distance education in the retraining system of Public Education.

Текст научной работы на тему «Масофавий таълим шаклидаги малака ошириш тизими – ўқитишнинг замонавий усули»

Сох,ибов Б.А.,

Сурхондарё вилояти педагог кадрларни кайта тайёрлаш ва малакасини ошириш институти таркибидаги Масофадан укитишни худудий мувофик,лаштириш маркази координатори

МАСОФАВИЙ ТАЪЛИМ ШАКЛИДАГИ МАЛАКА ОШИРИШ ТИЗИМИ - ЦИТИШНИНГ ЗАМОНАВИЙ УСУЛИ

СОЦИБОВ Б.А. МАСОФАВИЙ ТАЪЛИМ ШАКЛИДАГИ МАЛАКА ОШИРИШ ТИЗИМИ - УЦИТИШНИНГ ЗАМОНАВИЙ УСУЛИ

Мазкур маколада халк таълими ходимларининг масофавий таълим шаклидаги малака ошириш тизимида олиб борилаётган ислохотлар борасида фикр-мулохазалар келтирилган.

Таянч суз ва тушунчалар: интернет, интерактив, коммуникация, трансформация, мультимедиа, телеконференция.

СОХИБОВ Б.А. ФОРМА ДИСТАНЦИОННОГО ОБРАЗОВАНИЯ В СИСТЕМЕ ПОВЫШЕНИЯ КВАЛИФИКАЦИИ КАК СОВРЕМЕННЫЙ МЕТОД ОБУЧЕНИЯ

В данной статье обсуждаются реформы, реализуемые в дистанционной форме системы повышения квалификации кадров народного образования.

Ключевые слова и понятия: интернет, интерактивная, коммуникация, трансформация, мультимедиа, телеконференция.

SOHIBOV B.A. THE DISTANCE EDUCATION IN RETRAINING SYSTEM AS MODERN METHOD OF TEACHING.

In this article is discussed reforms implementing in distance education in the retraining system of Public Education.

Keywords: internet, interactive, communication, transformation, multimedia, teleconference.

Мамлакатимиз таълим тизимида сезиларли узгаришлар руй бераётганлиги кун сайин яццол куриниб бормоцда. Тур-ли таълим шакллари цатори, айницса, масофадан уцитиш (МУ)нинг кенг цулланилаётганлиги %ам, албатта, цувончли х,олдир.

Ушбу услубнинг куплаб афзаллик томонла- Ахборот технологияларининг ривожла-

ри борлиги купчиликка аён. Барча олий таъ- ниши масофадан укитишни ташкил этишга

лим муассасалари каби халк таълими ходим- .. ,

у ^ > н янгича ёндашувни такозо этади. Масофадан

лари малакасини ошириш ва кайта тайёрлаш

. - укитишни ташкил этиш хозирги замон модел-

институтларида хам масофадан укитиш тех- у > л к 14

ника ва технологиясини амалга ошириш бо- лари асосида к°ммуникация ва тарм°к техно-

расида катор ишлар олиб борилмокда. логиялари ётади.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2014, 9

Хозирги вактда республикамизда, жумла-дан, Сурхондарё вилоятида х,ам халк таълими ходимларининг малакасини оширишда улар-га компетенциявий ёндашувлар асосида би-лим бериш, замонавий ахборот технология-ларига якиндан ёндашиш х,амда янги техника ва технологиялар билан ишлашни ургатиш максадида жуда куп муайян ишлар амалга оширилиб борилмокда.

Сурхондарё вилояти халк таълими муас-сасалари педагог кадрларининг масофа-дан малакасини ошириш борасида институт таркибидаги Масофадан укитишни х,удудий мувофиклаштириш маркази (МУХММ) масъул этиб белгиланган. МУХММ томонидан 2012 йилда 144 нафар, 2013 йилда 570 нафар, жо-рий йилнинг 1-чорагида 323 нафар педагог кадрлар касбий билим, куникма ва малакала-рини масофадан укитиш шаклида оширишла-рига эришилган. Марказ томонидан курсларга тингловчиларни кабул килиш Халк таълими вазирлиги томонидан тасдикланган институт иш режасига мувофик, х,удудий буюртмачи-лар буюртмаси ва тингловчиларнинг компьютер саводхонлигини урганиши оркали амалга оширилади. Тингловчилар х,акидаги маълу-мотлар марказ ходимлари томонидан ишлаб чикилган «Электрон ректорат»1 тизимида кайд килиниб борилади. А.Авлоний номидаги халк таълими ходимларини кайта тайёрлаш ва малакасини ошириш марказий институ-ти (ХТХКТМОМИ) таркибидаги Масофадан укитишни ривожлантириш маркази (МУРМ) томонидан такдим этилган укув-мавзу режа2 ва ажратилган соатлар таксимоти асосида белгиланган контакт сессия ва машFулотлар икки х,афтада бир маротаба 6 соатгача институт ба-засида ташкил этилиб борилмокда. Масофадан укитиш шаклидаги малака ошириш таълими тингловчиларининг якуний аттестация жараёни тест синовларига асосланган компьютер дастурлари асосида веб-платформада олиб борилади. Тингловчиларнинг малака ишлари х,имояси масъул кафедра профессор-укитувчилари, илмий рах,бар ва х,имоя комис-сияси аъзолари иштирокида олиб борилади.

1 http://malaka.mahorat.uz - Сурхондарё ВПКК,ТМОИнинг "Электрон ректорат тизими".

2 А.Авлоний номидаги ХТХКТМОМИ таянч укув режа ва дастури.

Тингловчилар томонидан тайёрланган малака ишлари тингловчилар кенг фойдалана олиш-лари учун институт ахборот ресурс марказига такдим этилади.

Марказ томонидан масофадан малака ошириш жараёнини янада такомиллашти-риш максадида жорий йилда вебинар тизи-ми институт серверига урнатилди ва ишчи х,олатга келтирилди. Бугунги кунда мазкур тизимни куп тилларга таржима килиш ва ло-кализациялаш ишлари олиб борилмокда. Марказ ходимлари томонидан жорий йилнинг сентябрь ойига кадар таълим муассаса-лари рах,барлари ва муассаса рах,барлигига зах,ирага олинган педагог кадрлар учун янги <^АКА1» ва «ALFRESKO» веб-бошкарув ти-зимлари асосида «Таълим муассасасини бошкариш маданияти» ва «Таълим менеж-менти» каби масофадан укитиш курсларини яратиш ишлари олиб борилди.

Институт профессор-укитувчилари ва марказ ходимларининг техник, дастурий таъминот яратишдаги кумаги ва х,амкорлигида инсти-тутнинг расмий веб-портали http://mahorat. и2 да сунгги 3 йилда 8 та интернет форум, 2 та интернет анжуман, «Педагогик интернет олимпиада»3, 2 маротаба эсселар виртуал танлови, узида 400 га якин дарс ишланмала-рини мужассам этган педагогик интернет ярмарка, фото-форум-кургазма, «Анжуманлар саройи»4 каби интернет анжуман ва танлов-лар утказилди.

Марказ томонидан вилоят халк таълими муассасаларида электрон жужжат алмашину-вини ташкил этиш максадида «COMMFORT» видео мулокот ва электрон файл алмашинуви тизими, 2000 га якин электрон почта манзил-ларини узида мужассам этган @mahorat.uz корпоратив х,имояланган электрон почта тизими, 70 га якин умумий урта таълим макта-блари, 14 та х,удудий халк таълими бошкарув идоралари, 11 та укитувчи ва укувчи сайт-лари, малака ошириш таълимига тингловчиларнинг кабули, тингловчиларнинг укув машFулотлардаги иштироки, тест синовлари

3 http://mahorat.uz/pio - Педагогик интернет олимпиада веб-сайти.

4 http://mahorat.uz/ - «Анжуманлар саройи» интернет анжуман сайти.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2014, 9

ва якуний аттестацияларда эришган натижа-ларини х,удудий буюртмачилар билан электрон х,амрох,лигини e-mail, web, SMS шак-лида таъминловчи http://malaka.mahorat.uz -«Электрон ректорат» тизими яратилди.

Узбекистон Республикасининг «Таълим тyFрисида»ги Конуни ва «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури» максад ва вазифаларининг боскичма-боскич руёбга чикарилишида за-монавий ахборот технологиялари ва тизим-ларининг роли мух,им ах,амият касб этиши х,аммага аёндир. Замонавий ахборот техноло-гияларига мультимедиа, бир тилдан иккинчи тилга таржима килиш, бир алифбодан иккинчи бир алифбога утказиш тизимлари, компьютер тест назорати, сканерлаш технология-си, интернет, электрон почта, веб-технология, электрон виртуал кутубхона, масофадан туриб таълим бериш, такдим этиш технологияси ва бошкалар киради.

«Кадрлар тайёрлаш миллий дастури» тулик амалга ошишидан кузланган максадларнинг накадар эзгу эканини инобатга олсак, бугун-ги кунга келиб укитиш тизимларининг х,ар бир жабх,асида илFор технологиялардан фой-даланиш зарурати алох,ида долзарблик касб этаётганини сезиш кийин эмас. Хаммамиз гувох,мизки, том маънода кундалик х,аётимиз ва истикболимиз равнаки учун мух,им эх,тиёж саналмиш таълим тизимига замонавий ахборот технологияларининг жалб этилиши тобора олдинги уринга чикиб бораяпти. Буни куплаб умумий урта таълим муассасалари, академик лицейлар, касб-х,унар коллежлари ва етакчи олий таълим муассасалари х,амда академия-лар мисолида куриш мумкинки, айни кунлар-да улардаги укув жараёни, масалан, билим олиш самарасини узгартиришга сарфланади-ган вактнинг кескин кискариши ва билимлар-ни ёдда саклаб колиш даражасининг кескин ортишини намоён этувчи мультимедиа воси-таларисиз тасаввур этиб булмайди.

Республикамиздаги умумий урта таълим мактаблари, касб-х,унар коллежлари ва олий таълим муассасалари тулик замонавий ахборот технологиялари билан жих,озланган де-сак, х,еч кандай муболаFа булмайди. Булар, албатта, келажак авлодни масофадан укитиш тизимига тайёрлаш учун яратилган кулайлик ва шарт-шароитлар х,исобланади.

Бугунги кунда А.Авлоний номидаги ХТХКТМОМИ таркибидаги МУРМ томонидан масофавий таълимни ташкил килиш ва укув жараёнига татбик килиш буйича тадбир-лар ишлаб чикилган. Тадбирда кузда тутил-ган режа асосида халк таълими ходимлари-нинг малакасини ошириш ва кайта тайёрлаш институтларида масофавий таълимни ташкил этиш буйича ишларнинг куйидаги йуналишлар буйича олиб борилиши белгилаб берилган:

- масофавий таълимда иштирок этувчилар билан олиб бориладиган ташкилий ва укув услубий ишлар;

- масофавий таълимда кулланиладиган ахборот ва телекоммуникация технологиялари билан танишиш, урганиш ва керакли техника-вий имкониятларга эга булган компьютер ва дастурий мажмуани яратиш;

- масофавий таълим учун укув-услубий материалларни яратиш;

- масофавий таълимда кулланиладиган укув материаллари технологиясини урганиш ва уни жорий килиш.

Интерактив таълим укитишнинг, муло-котнинг дистант услубида, колаверса, бу усул-ни амалга оширувчи бир канча интерактив (аудио, видео, электрон анжуманлар, теле- ва овоз коммуникациялари, сунъий йулдошлар оркали узаро алока ва б.) ва ноинтерактив технологиялар воситасида олиб борилади. Шуниси кувонарлики, мамлакатимизда зиё-лиларнинг, жумладан, педагогларнинг, янги авлоднинг тарбиясига эътиборли барча ки-шиларнинг, айникса, ёш педагогларнинг за-монавий компьютер ва телекоммуникация технологиялари воситасидаги интерактив таълимга, интернетга кизикиши ва интилиш-лари катта.

Масофавий таълим сиртки таълим булиб, укитувчи билан тингловчи уртасидаги мулокот компьютер, телекоммуникация курилмалари ва интернет оркали амалга оширилади. Укув жараёнида тингловчи укув материалларини ва топширикларни уз компьютерига юклаб олади, бажарилган тест ва назорат ишлари-ни укитувчига интернет ёки электрон почта оркали юборади. Бундан ташкари, тингловчи уз укитувчиси ёки тьюторига саволлар билан мурожаат килиши ва уларга уз вактида жавоб олиши мумкин.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2014, 9

Масофавий укитиш тизими - масофавий укитиш шартлари асосида ташкил этиладиган укитиш тизимидир. Барча таълим тизимлари каби масофавий укитиш тизими узининг тар-кибий максади, мазмуни, усуллари, воситала-ри ва ташкилий шаклларига эга. Масофавий укитишнинг педагогик технологиялари - тан-ланган укитиш концепциясига асосланган масофавий таълимнинг укув-тарбиявий жа-раёнини таъминловчи укитиш методи ва услублар мажмуасидир.

Кейс-технология - масофавий таълим-да матнли, аудиовизуал ва мультимедиали (кейс) укув услубий материаллар мажмуаси кулланишига асосланади. ТВ-технология - масофавий укитишни ташкил килишнинг шундай услубики, у талабаларга укув-методик маъ-лумотларни телевидение воситаси ёрдамида етказишга хизмат килади ва ташки алокани ихтиёрий интерактив усуллардан бири билан урнатишга асосланади.

Масофавий укитишнинг таълим тизимида бир-биридан фаркланувчи модель ва шакл-лари мавжуд булиб, улар куйидаги кулланиш шартлари билан фаркланади:

• географик шартлар (масалан, мамлакат х,удуди, марказдан узокланганлиги, иклими);

• мамлакат ахборотлашуви ва компьютер-лаштирилишининг умумий даражаси;

• коммуникация ва транспорт воситалари-нинг ривожланиш даражаси;

• таълим жараёнида ахборот ва коммуникация технологиялари воситаларининг кулланиш даражаси;

• таълимда кулланиладиган анъаналар;

• масофавий укитиш тизими учун ил-мий педагог кадрлар мавжудлиги, уларнинг салох,ияти ва бошкалар.

Юртимиз Узбекистон кучли иктисодиётга эга булган, эзгу истикболли х,укукий давлат курар экан, халкимизнинг ахборот саводхон-лигини х,амда х,укукий маданиятини ошириш х,аёт ва замон талабидир. Бу талаб-максадни руёбга чикаришда энди шаклланаётган интерактив таълим хизматидан фойдаланиш мух,им ах,амият касб этади. Масофавий укиш таълим беришда икки асосий ёндашувни изох,лаб беради - булар кенгайтириш ва трансформация моделларидир. Кенгайтириш модели-да укитиш технологияси х,озирги анаънавий усулдан деярли фарк килмайди.

Трансформация модели укитувчи ва тингловчи х,амкорлиги учун ахборот-коммуникация технологиялари воситала-рини узида мужассам килади. Масофавий таълимнинг бу замонавий усул ва технологиялари назарий ва амалий таълим педагоги-касига виртуал синф, укув-телекоммуникация лойих,алари, координатор, тескари алока, модератор, мулокот технологияси, компьютер алокаси, телеконференция каби янги тушун-ча ва атамаларни олиб кирди. Бу технология деярли ракамли алокага асосланган булиб, мультимедиа дастурлари ва гипермедиалар-ни уз ичига олади. У укувчига ахборот мас-сивларини узлаштириш тартибини назорат килиш усулларини кузатиб бориш имконини беради.

Масофавий укитишнинг бир неча технологиялари ва уларни ташкил килиш усуллари мавжуд булиб, улардан масофавий укитиш тизимини йулга куйиш ва ривожлантиришда кенг фойдаланилмокда. Бу технологияларни шартли равишда турт гурух,га ажратиш мум-кин:

- аудио (овоз), яъни телефония, аудиокон-ференция ва киска тулкинли радио каби интерактив технологияларни уз ичига олади;

- видео, яъни узгармас статик расмлар (слайдлар), анимацион (х,аракатдаги) тасвир-лар (плёнкалар, видеокассеталар), реал вакт-даги аудиоконференция имкониятлари ва анимацион тасвирларни уз ичига олади. Шуни айтиб утиш керакки, реал вактдаги аудиоконференция билан биргаликда узатилаётган анимацион тасвир бир томонлама ёки икки томонлама видеотасвир, ёки булмаса, бир томонлама ёки икки томонлама аудиоконфе-ренциядан ташкил топган булиши мумкин;

- босмадан чикарилган таркатма материаллар; бундай материалларга укув дарсликла-ри, фан буйича кулланмалар, укув дастурлари, маъруза матнлари ва бошка кушимча ^ужжатлар киради;

- электрон маълумотлар, бундай маълу-мотларни бошка компьютерга ёки компью-терларга узатиш мумкин булади. Шу сабаб-ли бу ерда "электрон маълумот" деган атама ишлатилмокда. Бугунги кунга келиб купгина компьютерлар глобал интернет тармоFига, маълум бир йуналиш ёки со^а буйича курилган корпоратив тармокка (интранет) уланган. Бу

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2014, 9

эса кенг микёсда масофавий укитишни йулга куйиш имконини беради.

Масофавий укитишни ташкил килишнинг кенг таркалган, бошкалари билан солиш-тирганда самаралирок булган икки усули мавжуддир. Булар - видеоконференция тех-нологиясига асосланган масофавий укитиш усули ва интернет/интранет (Internet/Intranet) тармоFида веб-технологияга асосланган масофавий укитиш усулидир. Видеоконференция технологияси асосида курилган масофавий укитиш тизимини синхрон куринишдаги масофавий укитиш деб аташ хам туFри булади. Бунга сабаб, укув жараёни хам укитувчи учун, хам укувчи учун реал вакт мобайнида амалга ошади. Масофавий укитишнинг бун-дай куринишини ташкил килишнинг бир неча усуллари мавжуд булиб, улар асосан видеоконференция учун ишлатиладиган алока ка-налининг турига караб фаркланади. Бугунги кунда видеоконференция алокаси учун асосан икки хил алока каналларидан фойдалани-лади. Булар - ISDN ва интернет каналларидир. Видеоконференция алокаси жараёни учун махсус курилмалар ишлатилиб, улар алока ка-наллари оркали аудиоовоз, видеотасвир юбо-риш билан бир каторда бошка мультимедиа имкониятларига хам эга булади. Юкорида ай-тиб утилганидек, бундай укитиш усулида укув жараёнини икки томонлама - хам укитувчи, хам укувчилар томонидан синхронлаш зару-рияти пайдо булади. Яъни, укитиш жараёни-да иккала томонда бир вактнинг узида хам укитувчининг, хам укувчиларнинг катнашиши талаб килинади. Баъзи холларда бундай та-лаб нокулайликларни келтириб чикаради, айникса, агар укитувчи ва укувчилар узаро географик нокулай жойлашган булса (улар орасидаги вакт анчагина фарк киладиган булса). Аммо реал вакт мобайнидаги мулокот ва ахборот алмашинуви масофавий укитиш жараёни самарасини оширади. Интернет/ интранет тармоFида веб-технологияга асосланган масофавий укитиш усули анча арзон, содда ва асинхрон куринишдаги масофавий укитиш усули хисобланади. Интернет/интранет технологияларининг бугунги кунда эришган ютуклари эса олдиндан тайёрлаб куйилган ау-диоахборотни, видеотасвирни ва бошка мультимедиа иловаларини тармок буйича узатиш имконини беради. Бунда улар узларига кулай

жой ва вактда масофавий укитиш платфор-масига мурожаат килишлари мумкин. Бу усул видеоконференц технологияга асосланган масофавий укитиш усулидан фарк килиб, ундан фойдаланувчи укитувчи ва укувчилардан бир вактнинг узида масофавий укитиш жараёнида катнашиш талаб килинмайди, укувчилар укув материаллари (электрон маъруза матнлари, видеоролик ва бошкалар)ни иккинчи томонда укитувчи булмаган такдирда х,ам кайта куриб урганишлари мумкин. Бу х,олда масофавий укитишнинг бу усулида укув жараё-нининг асосий элементи булмиш - укитувчи ва укувчи орасида кандай килиб мулокот ва савол-жавоб утказилади, деган савол тугилиши мумкин. Укитувчи ва укувчи орасидаги мулокотни электрон почта, эълонлар тах-таси ва форумлардан, ЧАТ иловалар ва овозли почталардан фойдаланиш йули билан амалга ошириш мумкин. Ундан ташкари Интернет/ интранет технологиялари бугунги кунга келиб тармок оркали турли мультимедиа иловаларини узатиш имконини бермокда, бу эса, уз навбатида, масофавий укитишнинг самарасини оширмокда (виртуал лабораториялар, интерактив тест дастурлари). Кулланилаётган технология масофавий укитишни йулга куйиш ва уни узатишда асосий роль уйнашига карамасдан, масофавий укитишда иштирок этаётган укитувчилар асосий эътиборларини ахборот ташиш технологиясига эмас, аксин-ча, укитиш натижасига каратишлари лозим. Самарали масофавий укитиш жараёнини ташкил килиш йулидаги биринчи кадамларга укувчиларнинг талабларини аниклаш, укув материалларининг мазмунини танлаш ва укитувчи учун укув жараёнидаги мавжуд че-гараларни аниклаш ишлари киради. Шуни ай-тиб утиш жоизки, бу амаллар укув жараёнини ташкил килиб берувчи технологияни танлаш-дан аввал килинадиган амаллардир.

Масофавий укитишнинг куп мух,итлилиги укув дастурларини режалаштириш ва курс-ларни ишлаб чикиш тамойилларида уз аксини топади. Масофавий таълим республикамизда таълим тизимига янги кириб келаётган усул булиб, х,озирда бу жараёнга жиддий эъти-бор бериб келинмокда ва унинг асослари яратилмокда.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2014, 9

с 8 V МАСОФАВИЙ ТАЪЛИМ / ДИСТАНЦИОННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ л У

Адабиётлар:

1. Узбекистон Республикасининг «Таълим туFрисида»ги Конуни. // Баркамол авлод -Узбекистон тараккиётининг пойдевори. - Т.: «Шарк», 1997. -20-29-б.

2. Узбекистон Республикасининг «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури туFрисида»ги Конуни. // Баркамол авлод - Узбекистон тараккиётининг пойдевори. - Т.: «Шарк», 1997. -31-61-6.

3. Узбекистон Республикаси Президентининг 2002 йил 30 майдаги «Компьютерлаш-тиришни янада ривожлантириш ва ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш туFрисида»ги ПФ-3080-сонли фармони.

4. Узбекистон Республикаси Вазирлар Мах,камасининг 2002 йил 6 июндаги «Компью-терлаштиришни янада ривожлантириш ва ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш чора-тадбирлари туFрисида»ги 200-сонли карори.

5. Парпиев А. ва бошк. Электрон университет. Масофавий таълим технологиялари. -Т.: УзМЭ давлат илмий нашриёти 2008. -196-б.

6. Абдукадиров А.А., Пардаев А.Х. Масофали укитиш назарияси ва амалиёти (монография). - Т.: «Фан», 2009.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2014, 9

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.