ПАТРИОТТЫқ ТәРБИЕ БЕРУ - БАСТЫ МАқСАТ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

Кушмурзин Б.

Костанай ц., СМэуленов атындагы гимназия директоры

Неггзгг свздер: КР Президентi. Ата Зац. Жол-дау. «Казацстан жолы-2050: 6ip мацсат, 6ip мYд-де, 6ip болашац». Патриот. «МэцгШк ел». Казацстан Республикасы. Мемлекет-тт рэмiздер. Тэуелаз Казацстан.

Ключевые слова: Президент РК. Конституция. Послание. «Казахстанский путь-2050: единая цель, единые интересы, единое будущее». Патриот. «МэцгШк ел». Республика Казахстан. Государственные символы. Независимый Казахстан.

Keywords: The

President of Republic Kazakhstan. The Constitution. The Message. "Kazakhstan way-2050: a common goal, common interests and a common future". Patriot. The republic of Kazakhstan. Government symbols.

Independent Kazakhstan.

Вестник «Орлеу^-kst

Ш

ПАТРИОТТЬЩ ТЭРБИЕ БЕРУ - БАСТЫ МАЦСАТ

Ацдатпа:

Макалада патриоттык тэрбиенщ казiргi замандагы жасeспiрiмдерге кажет бiрден-бiр тэрбие кдаалы екендт накты айтылган. ^азак халкыныц тэрбие жYЙесiнде жас ^рпакты, когам мYшелерiн Отанга, халкына, елге, жерге деген CYЙiспеншiлiкке тэрбиелеп, м^ны олардыц бойына ^щрш, калыптастыру жетекшiсi орын алатыны туралы козгалган. 0йткенi Отан, халык, ел, жер деген ^гым ете аукымды. Б^ган шын мэнiнде адамныц бYкiл болмысы-ныц катысы бар екенше жаскы токталган. Патриоттык тэрбиенщ басты максатыныц ^азакстанныц тэуелсiздiгi мен егемендтн, тыныштык пен бейбiтшiлiктi сактайтын, ^лтаралык мэдениеттi дамытатын, елiмiздщ рэмiздерiне к^рметпен карайтын, элемдiк децгейде бейбiтшiлiк пен еркениеттшшке ез Yлесiн косатын адамгершшш м^ра-ты биiк патриот, намысына, каhарман, кайсар, жiгерлi азамат тэрбиелеу екендтне назар аударды. Патриотизм сезiмiнiц оянуы мен калыптасу YPдiсiн белгт бiр аскак сезiмдерден, мактаныш - CYЙiнiштен беле - жара карауга болмайтыны, ол елшщ еткен тарихын мактаныш туту, жершщ байлыгына, эсем керкше CYЙсiну, атадан балага £ жалгасып, жаксы YPДiCiн тапкан ^лттык тiлдi к¥рметтеу, осы сезiмдерден туатын, санада орныгып калыптаса- § тын асыл касиеттер ^лттык патриотизм децгешнде ер- § кен жайып, азаматтык патриотизм биiгiне ^ласатынына О назар аударылган. Б^л тэрбиенщ жемюш еккен эрине, ^ мектеп жасына дейiнгi балалар Yшiн - тэрбиешi екенi де О айтылып еткен. Жалпы макала такырыбы ез децгешнде н ашылган. ^

Аннотация: с

В статье говорится о современном патриотическом ¡х воспитании молодежи. Необходимо воспитывать у моло- ь-дого поколения любовь к своему народу, родной земле, Ё Родине. Большое внимание в статье уделено тому, что О важно прививать молодежи чувство гордости за свою ^ страну, воспитывать у них уважение к государственной символике, народным традициям, истории, культу- § ре своего государства. Основная цель патриотического ^ воспитания- формирование личности, способной защи- ц тить суверенитет и независимость Казахстана, которая ^ будет бороться за мир и общественное согласие, стре- ^ миться собственным трудом приумножить благополучие ^ и достоинство своей Родины. Любовь и гордость за свою ^

ШИ

Вестник «Орлеу^-kst

страну, за свой народ, уважение к языку и национальной истории должны передаваться из поколения к поколению. Автор статьи также отметил, что основы патриотического воспитания в детях дошкольного возраста закладывает воспитатель.

Annotation:

Patriotic bringing up is an important direction to the teenagers nurture nowadays. The main idea of this article is to bring up the feeling of love and respect to our motherland Kazakhstan by the youth. We have to pay attention to the independence, piece, freedom, people ought to esteem our national symbols, do their best in order to develop our culture and economy. Patriotic qualities appear when you are proud of your country's history, when you can speak your mother tongue, when your country seems to you the best place which you will miss all the time. And surely the first steps of bringing up these qualities are made at school. The theme of patriotic bringing up is completely revealed in this article.

Патриоттыц ce3iM, адамгерштж — жеке бастыц, улттыц, Отанныц мацтанышы.

Б. Момышулы

^азакстан Республикасы - езшш тэуел^з мемлекет екендтн бYкiл элемге дэлелдедь Ендi басты мшдет - осы мем-лекеттщ еркендеп есу^ халыктыц элеу-меттш, экономикалык жагдайын кетеру. К ^азакстанды - Отаным деп таныган эрбiр Й азаматтыц осыган ез мYмкiндiгiнше Yлес § косуы тшс. Осы максатка жету жолын-§ да бiздер м¥Fалiмдер кауымы кеп тер те-О гуiмiзге тура келедь Ол дегешшз, болашак жастар, окушылардыц бойында патриот-2 тык сезiмiн ояту. Отанын, елш, жерiн, Ата н Зацын, Мемлекеттш Рэмiздерiн к¥рметте-уге Yйрету.

О ^азакстан Республикасыныц Прези-

бй дентi Н.Э. Назарбаев езшш 2014 жылгы К 17 кацтардагы жодаган «^азакстан жолы Ь - 2050: Бiр максат, бiр мYДде, бiр бола-g шак» атты мэцгшш елге бастайтын ен § абыройлы, ец мэртебелi жолдауында «^з ¡3 ез к¥ндылыктарымыз аркасында эрдай-|| ым женiске жеттiк, елiмiздi ныгайттык, g ^лы жетiстiктерiмiздi еселедiк. Жаца ^а-^ закстандык Патриотизмнiн идеялык неЙ гiзi осы мемлекет к¥раушы, жалпы^лттык И к¥ндылыктарда жатыр» деген сезi бYГiнп 5 жас ¥рпакка патриоттык тэрбие берудш н каншалыкты мацызды екендтн керсетедь ^ Мэнгiлiк Ел- ата-бабаларымыз-

дыц сан мыц жылдан бергi асыл арманы. Ол арман- т¥рмысы бакуатты, тYтiнi тYзу ¥шкан, ¥рпагы ертенiне сенiммен карай-тын бакытты Ел болу едi. Бiз сол арман-дарды акикатка айналдырып, Мэнгiлiк Ел-дiн iргетасын каладык.

Бiздiн алдымызда т¥рган басты мшдет - тэуелшз ^азакстанныц эр жас жеткш-шегiнiн жYрегiнде Отанына, жерiне, елiне деген ыстык сезiм, шынайы CYЙiспеншiлiк ¥ялату. Сондыктан бiз адамзаттык кезка-расы калыптаскан, элеуметтш белсендiлiгi жогары отаншыл ¥рпак тэрбиелеп ешруге аса кенiл белуiмiз керек.

«Эрбiр казакстандыкты ез мемлекет камкорлыксыз калдырмайды, ал эр-бiр казакстандык ез мемлекетiнiн болашак тагдыры Yшiн жауапты» деген ¥гымды жас ¥рпак санасына тYсiндiруiмiз кажет. Окушыларга езi туган аймактыц гана емес, кец байтак Отанымыздыц барлык казба байлыктары, гылымы мен г¥лама га-лымдары, енерi мен талантты енерпазда-ры, спорты мен спортшылары жэне т.б ту-ралы жеткiзе бiлуiмiз керек. Эрбiр окушы ез елшщ тарихын танып, т¥лгалардын емiрбаяндары мен енегелi iстерiн бiлiп есуi тшс. Олардыц санасында «Менiн елiмнiн тарихы - Менiн тарихым» деген

Вестник «Oрлеу»-kst

Н

тYсiнiк калыптасуы керек. Патриоттык тэрбиенщ кYретамыры ^лтегш, Тоны-кек, XVI - XVIII гасырда елi мен жерi Yшiн жан аямай ^рескен ^абанбай, Бе-генбай, ^арасай, Наурызбай т.б. батырлар юшен бастау алады. Елiн, жерiн шетел шапкыншыларынан коргауда, ерен ерль п ацызга айналган, елец- жыр толгаулар дастандарга аркау болган ^обыланды, Ер Таргын, Абылай, Райымбек, Сырым т.б си-якты батырлардыц тэрбиешiсi де - казак халкы. Жиырмасыншы гасырдыц кеше-гi кецестш замандагы эр тYрлi согыстар-дыц батырлары: А. Иманов, Т. Токтаров, 0. Молдагулова, М. Мэметова жэне тагы баскалардыц ерен ерлiк iс - кимылдары да елец - жыр, дастанга айналып, окушыларга патриоттык тэрбие берудщ бiрден -бiр куралы болады.

Патриоттык тэрбиенiц басты мак-саты - ^азакстанныц тэуелсiздiгi мен еге-мендiгiн, тыныштык пен бейбггшшшт сактайтын, ултаралык мэдениеттi дамы-татын, елiмiздiц рэмiздерiне курметпен карайтын, элемдш децгейде бейбiтшiлiк пен еркениеттiлiкке ез Yлесiн косатын адамгершiлiк мураты бшк патриот, на-мысына, каhарман, кайсар, жiгерлi азамат тэрбиелеу.

^азiрri уакытта когамныц дамуы-на байланысты окушыларга бiлiм беру, оларды тэрбиелеу жэне дамыту мшдет-терi барган сайын кYрделенiп бара жатыр. Басты мшдеттщ бiрi: орта мектептi бтр-ген окушы емiрге белсене араласа оты-рып, гылымныц шапшац дамуына шесу^ ашылган жацалыктарды ездiгiнше окып мецгеру, оларды езi кызмет ететiн салала-рына катыстыларын iс жYзiне асыра бiлуi, емiрде колдана алуы. Сонымен катар окушылар мектеп кабыргасында жYрiп -ак элемдiк курылым калыптасуыныц не-гiзгi гылыми устанымдарын, ойлаудыц эдiс-тэсiлдерiн,Отан деген CYЙiспеншiлiк, патриотизм, танымныц зацдылыктарын игеруi тшс. Окушыларга патриоттык тэрбие беру барлык пэндердiц Yлесiне жата-ды. Сондыктан пэнге окушылардыц ынта-

ыкыласын, кызыгушылыгын арттыру Yшiн эр тYрлi жаца эдiстемелiк технологиялар-ды колданып сабак еткiзу тиiмдi.

«Патриотизм дегенiмiз - Отанга деген CYЙiспеншiлiк, жеке адамныц аман-саулыгыныц когамдык-мемле-

кеттiк каушиздшке тiкелей байланы-стылыгын сезiну, ал мемлекетт ныгайту дегенiмiз-жеке адамды ^шейту екенiн мойындау, кыскасын айтканда, патриотизм мемлекет деген угымды жеке адам-мен, ягни оныц еткешмен, бYгiнгi кYнiмен жэне болашагымен карым-катынасты бш-дiредi». Патриоттык тэрбие жYЙесiнде мына багыттарды аныктауга болады:

- рухани адамгершшш

- тарихи - елкелш -«Шежiре»

- азаматтык-патриоттык тэрбие. Бул багыт кукыктык мэдениет, зацгерлш, саяси жэне кукыктык езгерiстер, мемле-кетпен когамдагы езгерiстер, зац орында-у,кызмет ету аркылы ыкпал етедь

- элеуметтiк -патриоттык. Рухани адамгершшш жэне мэдени тарихи байла-ныска багытталып, Yлкен кiсiлер сыйла-стык сезiмдерi.

- эскери -патриоттык. Балалар бой-ындагы Yлкен патриоттык сезiмдi, Отан CYЙiспеншiлiктi , оны коргауга, эскери дэстYPдi, эскери тарихты калыптастыру.

- спорттык-патриотизмдi дене спорты жэне дене шыныктыру сабакта-ры аркылы шыдамдылыкка, ерлiкке, тэртiптiлiкке багытталган.

Атап айтатын болсам, сыныптан тыс жумыстар аркылы окушылар бойы-на патриоттык тэрбиеш калыптастыру-ды ец тиiмдi жол деп ойлаймыз. Жылдыц басынан-ак алгашкы сынып сагаттары да <^р халык - бiр ел - бiр тагдыр» такыры-бында жYргiзiлдi. Гимназияда осы багыт-та ю-шаралар апта сайын етiлiп турады. Жумыс барысында патриоттык азаматтык сананы калыптастыру барысында «Менщ елiм ^азакстан», «^останай алыптары», «¥лы тулгалар -урпак есiнде» т.б. кеп-теген такырыптарда сынып сагаттары ет-

£

№ I

О С о

I-

Е! о с

о о да

£

№ о

е

X

я

н

<

щц

Вестник «Oрлеу»-kst

ЕЕ

№

I

О С о

I-

2

*

о с

ЕЕ 2

О

о да

£

№ о

Ё

Ё На ЕЕ

кiЗiледi сонымен катар, децгелек Yстел, пiкiрталас жэне семинарлар етшедь Осы биылгы жылдыц кацтар айында «Тарих кадамдары» атты зеректiк ойындар етiлдi. Сол сиякты «Елдщ еткенше саяхат» атты сынып сагаттары етшдь «Ел рэмiздерiмен таныс болайык», Т^цгыш Президент кYнi мерекесiне орай «Н.Э.Назарбаев - тэуел-сiз мемлекеттщ непзш калаушы» деген такырыпта, Мемлекетiмiздiн тэуелшздш мерекесiне орай «^азактыц багы да, бай-лыгы да тэуелшздш» деген такырыпта Yл-гiлi тэрбие сагаттары мен ю-шаралар еттi. Б^л шараларда окушылар рэмiздердiн шыгу тарихымен танысты, Т^цгыш Пре-зиденттщ есу жолдары мен емiрiнен сез-ж^мбактар к¥растырып, тэуелсiздiктiн орнау тарихына кез жYгiрте отырып, ел болашагы ез колдарында екенiн тYсiнiп, ^лтжандылык касиеттершщ калыпта-сысуына ыкпалы тидi. Ел ^реп бiрлiкте екенiн ^ындыру максатында «Эрбiр ха-лык мейiрiмдiлiктi насихаттайды» деген такырыпта еткен тэрбие сагаты да окушы-ларды рухани, азаматтык тэрбиеш терен тYсiнуiне жол ашты. Биылгы жылдыц жел-токсан айында етмзшген калалык «Менiн ^азакстаным» атты патриоттык эндер сайысында 11-сынып тYлегi Биб^л Ах-метова 1-орынды канжыгасына байлады. Мектептегi тэрбие ж^мысында еткiзiлетiн тYрлi кештер, «Жайдарман» кенiлдi та-пкырлар клубы, зияткерлiк ойындар, тре-нингтер, шмрсайыстар, децгелек Yстелдер мYFалiмдердiн жоспарынан тыс калмайды. Эр мYFалiм кызыкты етiп, окушы талFамы-на, жас ерекшелштерше карай жоспарлап еткiзедi.Окушыларымыз Yлкендi сыйлап, кiшiге iзет керсете бшедь Ол бiрiншiден отбасындаFы тэрбие ата-анадан болса, екшшщен ^стамды болуFа Yйрететiн ^с-

таздарынан десем артык айтпаFандыFым. ¥стаздарыныц енбегiн окуда да, енерде, спортта да актап жYрген окушыларымыз аз емес. Дене шыныктыру м¥Fалiмдерi баскетбол, волейбол сынды жарыстарды Yздiксiз ^йымдастырып тирады. Окушыларымыз б^л ойын тYрлерiнен калалык, облыстык байкауларды жYлделi орындар-ды иеленуде. Б^лда болса олардын бойын-даFы патриоттык сананын алдынFы орын-да т¥PFандыFы, намысын жоFары коЙFаны. Сонымен коса, гимназия шшдеп YЙiрме ж^мыстарыныц да баланын патриоттык тэрбиесiне костаны Yлесi мол. Окушылар 15-ке жуык YЙiрмелерге катысады. Ба-лаFа рухани адамгершшш тэрбие берудiн бiр баFыты мектептегi YЙiрме ж^мыстары болып та табылады. Эр тYрлi YЙiрмелер-де баланын шыFармашылыFын дамыту аркылы онын езiне деген сенiмдiлiгi пайда болады. 0з-езiне сенiмдi адамнын кашан дарухы биiк, адамгершiлiгi мол болады деп сенемш.

ЭДЕБИЕТТЕР:

1. Серiк Шалов «Егемен ^азакстан» газетi. ОтанFа деген сYЙiспеншiлiк. Ол не-ден басталады? 15.10.2008ж.

2. Нэзира Жэрiмбетова «Егемен ^а-закстан» газетi. 19.08.2009ж.

3. Жастарды патриотизмге тэрбие-леу - м¥Fалiмнiц басты мiндетi // ^азакстан орта мектебi - 2005 - №9 - 7 - 9 бет.

4. ^азакстан Республикасы Прези-дентiнiн ^азакстан халкына Жолдауы. ^а-закстан жолы-2050: Бiр максат, бiр мYДде, бiр болашак. «Егемен ^азакстан» газетi. 18.01.2014 ж. №11

н

<