CC BY
41S
w
S ^
и ©
о и о t;
s ©
Г. К. Бекмаганбетова,
мектепке deîiiuzi, бастауыги
оцыту жэне тулганы тэрбиелеу кафедрасынын ага оцытушысы
Неггзгг свздер: цашъщтан оц ыту, ш ыгармаш ылы к, циыпдыцтар, талаптар, кри-терийлер.
^ Ключевые слова: дис-
5 танщюнное обучение, усло-
^ вия, компьютерные техноло-
Я гни, перспективы.
Keywords: talent,
£ creativity, difficulty,
м requirements, criteria.
«
БАСТАУЫШ МЕКТЕПТЕ КАШЬПуТАН ОЦЫТУ МУМК1НД1КТЕР1. ТЭЖ1РИБЕ ЖЭНЕ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ
Андапта
Макала кашыктан окыту, аньщтамасына, окуш ы дарындылыгы мен олармен жумыс жасауда кездесетш киындыктарга арналган. Мектепте дарынды окушылар-мен жумыс жасаудьщ критерийлер! де келтфшген
Аннотация
В статье показана перспектива дистанционного обучения в начальной школе.Описаны условия,которые созданы в нашей стране для его внедрения, а также жизненные перспективы человека,обладающего компьтерными технологиями.
Annotatoin
The perspective of е- learning at elementary school is shown in the article. Conditions which are created for its implementing in our country and also vital prospects of a person having computer technologies skills are described.
Кргамньщ бупнп басты багыттарыныц oipi — бшм беру урдюш акпараттандыру. Казфп танда бул урдю адам-зат epKeHHeTi дамуынын кайталанбайтын кезен1 ретшде карастырылып отыр. Бш1мд1 акпараттандыру- когамды акпараттандырудьщ негпп шарты. вйткеш, жана акпарат-тандырылган когам жагдайында OMip cypin жумыс жасай алатын болашак; урпактын даярлыгы жузеге асады. Осы урдютщ дамуын болжауга багытталган белпл1 беталыс педагогика гылымында ез орнын алуда.
Кдзфп кезде бшм беру саласындагы озект1 мэселе -бшм мазмунына жаналык енгпудщ тишдц жана эдютерш 1здест1ру болып отыр. Елбасымыз Н.Назарбаевтьщ «¥лттын бэсекеге кабшеттшп 6ipiHiui кезекте онын бшм децгешмен аньщтапады» деген байламы мектептерге зор максаттар мен мшдеттер жYктeйтiнi белгш. Ал акпараттарга суйенер болсак, кез-келген елд! и эконом и калы к куаты, халкыньщ OMip суру децгешнщ жогарылыгы, дуниежузшк кау ымдаст ыктагы рол1 мен салмагы сол елдщ техникалык даму децгешмен аньщтапады.
Кдзфп бшм беру саласындагы окытудьщ озьщ техно-логияларын менгермейшше, сауатты, api жан-жакты маман болу мумкш емес. Жаца технологияны мецгеру бастауыш сынып мугашмшщ интеллектуалдьщ, кэсштж, адамгер-шшк, рухани, азаматтык жэне баска да кептеген касиет-гершщ калыптасу ына ип acepiH типзед1, ез1н-ез1 дамытып, оку-тэрбие урД1С1н тишд1 уйымдастыруына кемектеседг
Жана заман мамандары мецгерущ кажет ететш бiлiм, 1скерл1к, дагдыньщ да аясы узд1кс1з кенейш, мазмуны то-
3(5)72014
S51
льщтырылуда. Бул кэсптпк жэне кузырлылык денгеГи жогары, мектептщ бшш беру урд юшщ каркынды даму жагдайына тез бейшделе бшетш, кездескен проблеманьщ шеипмш езд1-гшен дербес жузеге асыра алатын бэсекеге ка-бшетп маманды калыптастыру кажеттшшшен туындайды.
Жана гасырга бш1мд1 адам болып ком-пьютерл1к технологияны жет1к менгергенде гана eiíyre болады. 0йткен1 хальщтьщ ic-эре-кет1 барган сайын олардьщ акпараттануына, компьютердщ жэне телекоммуникацияньщ кемепмен алган акпараттарын тшмд1 ендеу кабшетше байланысты. Бул орта бшш беру жуйесшщ алдына окушылардьщ компьютер-Л1к технологияны практикальщ эрекеттерде пайдалануга даярлыгын калыптастыру míh-детш кояды.
Бастауыш бшм беру жуйесш акпарат-тандыру дегеншп - компьютерлерд1 колдану аркылы осы жуйеде акпараттык жабдьщтама-ларды барынша тшмд1 пайдалану. Мундагы басты жаналык компьютер тек окушы колын-дагы курал гана емес, ол оган коса теменде-гщей манызды педагогикальщ мэселелерд1 шеше алады:
• окушынын кабшетше карай уйрету ícíh уйымдастыру;
• сабактагы жумыс тэсшдершщ тишд1 турлерш тандау;
• сабак журпзудщ ьщгайлы жуйесш жасау.
Окушылар кез келген уакытта интернет
мумкшд1ктерш пайдалана отырып, калаган маглуматтарын алуга, гылыми жанальщтар-мен танысуга мумкшд1ктер1 мол. Мундай кондыргылар окушылардьщ кызыгушылыгын арттырып, алган маглуматты нактьшауга мум-кшдш бередг
«0рлеу» БА¥0» АК филиалы Костанай облысы бойынша педагогикальщ кызметкер-лердщ ОШ1КТ1Л1ПН арттыру институтында» бастауыш сынып мугашмдерше арналган «басауыш мектептщ математикасы бойынша электрондьщ тренажерлерд1 курастыру жэне пайдалану» такырыбында кашьщтан окыту курсты жасалды жэне осы курс аркылы бшш беруд1 баскару удерюше акпараттьщ-комму-никацияльщ технология куралдарын жан-жакты колдануды уйретуге багытталып кура-стырьшды. Аталган багдарламада бшш беру уйымдарыньщ бастауыш сынып мугашм-
дершщ бш1ктш1пн арттыруда базальщ акпа-раттык-коммуникацияльщ кузырлыгын калыптастыру мэселеа карастырьшады.
Осы курстьщ багдарламасын жасау ба-рысында Казакстан Республикасыньщ «Бшш туралы» Зацы, 12-жылдык бшш беру ге кешуге байланысты жасалган мемлекетт1к бшш стандарты, «Электрондьщ окыту» тужырымдама-сы, Казакстан Республикасында бшш беруд1 дамытудьщ 2011-2020 жылдарга арналган мемлекетт1к багдарламасы жэне тагы да баска нормативт1к кужаттар непзге алынды.
Бул курсты журпзу барысында бастауыш сынып мугал1мдершщ акпараттьщ-ком-мунакацияльщ кузыреттш1гш калыптастыру уипн он-лайн режимшде интерактивт1 флип-чарт, электрондьщ тренажерлер курастыру мазмуныньщ кыскаша туашктемеа, окыту максаты мен курылымы бершген. Мундай эдю бшш беру кызметкерлершщ бш1кт1Л1-пн арттыру саласында окытудьщ акпараттык жуйесш калыптастырып, оны тэжфибе жузш-де уйымдастыруга жэне оны непздеуге мум-кшдш бередг
Багдарламаны жузеге асыру барысында оку жумысын уйымдастыру уипн келеа эдю-тэстдерд1 колдану усыньшады: дэрютер, он-лайн - дэрютер, вебинар, интернет-форум, практикальщ сабактар, оньщ шпнде бастауыш сынып мугал1мдершщ кажеттшгше сэйкес жеке консалтингпк кенес, тэжфибел1 маман-дармен виртуалды ткф алмасу жэне теори-яльщ сабактардан алган акпаратты колдану-дагы тэжфибел1к дагдьшарды калыптастыру карастырьшады.
Бастауыш бшш беру жуйесш акпарат-тандырудьщ непзп максаты - окушылардьщ акпараттык мэдениетш калыптастыру. Осы максатты орындау барысында окушылардьщ акпараттык мэдениетш калыптастыруда жана эдютерд1 колдану кажеттшп туындап отыр. XXI гасырда акпараттанган когам кажеттшь пн канагаттандыру уипн бшш беру саласында темендепдей мшдеттерд1 шешу козделш отыр:
• компьютерл1к техника
• интернет
• компьютерл1к жел1
• электрондьщ жэне телекоммуникаци-яльщ куралдар
• интерактивп куралдар
Сз? S
К <
т О
СП £
« О
w «
О
Он
С
w
U
W Сг1 S [—i О
4
о «
о н w
5
w
U ©
О
и
о -
©
Вестник «öp.fiey»-kst
ö? s
с m О
го
£ «
О
w «
О
Он
С
w
U
W Сг1 S
[—I
О
4
о «
о н w
5
w
U ©
О
и
о -
©
• электрондьщ окулыктарды оку урдю1-не ТИШД1 пайдалану аркылы бшш
сапасын кетеру.
Акпараттык когамнын непзп талабы -окушыларга акпараттык; бшш непздерш беру, логикальщ-курылымдык ойлау кабшеттерш дамыту, акпараттык технологияны езшд1к даму мен оны юке асыру куралы ретшде пай-далану дагдыларын калыптастырып, акпараттык когамга бейшдеу. Олай болса, акпараттык б1рлштердщ бшшге айналуы - элемнщ жуйел 1 к-акпараттык бейнесш окушылардьщ шыгармашыльщ кабшеттер1 мен кундыльщ багдарларын дамыту аркылы калыптасты-руды кездейтш, адамньщ дунпетанымыньщ курамдас бел1п болып табылатын интеллекту алды дамуды калыптастырудьщ бф жолы.
Акпараттык бфлисп калыптастыру:
• мектептщ материалдык-техникальщ базасына;
• акпараттык когам саясатыньщ максаты мен мшдеттерше;
• окушылардьщ акпараттык мэдениетш калыптастыру жуйесше;
• педагог мамандардьщ информатикадан бшм денгейлершщ сапасы мен
шеберлштерше;
• окушылардьщ жас ерекшел1ктер1 мен менгеру кабшеттерше;
• оку-тэрбие багытыньщ акпараттык когам багытымен озара
байланысына тэуелдг
XXI гасыр - жана технология мен акпа-раттандыру гасыры болгандьщтан, адамзатка компьютерл1к сауаттылык кажет. Бупнп танда мектеп пэндерш компьютер, интерактивп куралдардьщ кемепмен окыту нэтижелерш зерттеудеп гылыми проблемаларды шешу ен басты орын алады. Буган себеп окыту урдюш-де туындайтын компьютерлендфудщ педаго-гикальщ-психологиялык жана проблемалары эл1 тольщ шешшмегеш.
Гылым гасырыньщ табалдырыгынан аттагалы турган казфп танда компьютер ем1рдщ барльщ саласына кешнен енуде. Кез келген сабак барысында, ттт1 кундел1кт1 тур-мыста барлыгы компьютерге, компьютерл1к жуйеге байланысты болып тур. Казфп кезде сабакка дайындалу барысында мугалш сабак мазмуны окушьшар ушш танымдьшыгы жагынан кызьщты эр1 жанаша эту! ушш езшщ
багалы уакытын кажет материалды пдеу мен жуйелеуге жумсайды.
Ал жекелеген курс бойынша мэсе-лелш-багдарлы оку багдарламалары пакетшщ болуы мугалшге «мугалш - окушы» жуйесш-де акпаратты берут, ендеуд1 жэне кайталау-ды жанаша уйымдастыруына мумкшд1к бе-редг Бфак, муньщ барлыгы жузеге асуы ушш мугалш компьютерл1к окыту технологиясы бойынша бшшдер мен 1скерл1ктерд1 urepyi кажет. Бул дайындьщ дифференциалды болуы тиiс. Ce6e6i, эрбф бастауыш сынып мугашм-дер1 ушш компьютерд1 окыту урдюшде пайда-лану эр турл1 сипатка ие.
Казфп кезде дыбыстьщ, графикальщ, видео, мультимедия, гипермэтшдш элемент-термен окытатын «кашьщтан компьютерлж окыту технологиясы» пайда болды. Оньщ Heri3ri окыту куралдарыньщ 6ipi болып электрондьщ окульщ табылады. Ол окушыларды даралап окытуда жана акпараттарды жеткпу-ге, сондай-ак игершген бшш мен бш1ктерд1 тест1к бакылауга арналган багдарламальщ курал ретшде колданьшады. Кдзфп заман талабына сай электронды окульщтар курып, кашьщтан окыту мэселелерш шешу ушш ар-найы Web-сайттар даярлап, осы максатта да-ярланган сайттарды Internet желюше косу 03eicri мэселелердщ 6ipi болып отыр.
Осыган байланысты кафедра аясында электрондьщ окульщтар дайындалды жэне олар ISBN нем1рлерш алды. Осы жумыстар катарына «1 -2 сынып окушыларына арналган «Магистр» электрондьщ эдютемелш курал», «3-4 сыныпка арналган «Табигат жэне 6i3» электрондьщ оку - эдютемелш кешен1», «Ду-HneTaiiy пэншен окушьшардьщ кузфеттш1гш бакылау тапсырмалары», «Бастауыш мек-тептщ бшш алушыларында сыни тургыдан ойлау аркылы гылыми-эдютемелш жэне ¿з-деню кызметш калыптастыру жолдары» жа-тады.
Кашыктан окыту технологиясы казф-ri кезде букш элем бойынша алдьщгы ка-тарлы технологиялардьщ 6ipi болып есеп-теледг Кашыктан окыту технологиясыньщ артьщшылыгы - окыту барысында колданы-латын мультимедия жуйесшде окытылатын окыту багдарламаларын окушьшар жылдам кабьшдайды жэне оку езше ьщгайлы жерде, тшмд1 уакытта журпзшед!. Кашыктан окыту
технологиясын узджаз технология немесе мугалш мен интернет аркылы сухбаттасатын сырттай бш1м алудьщ жана тур1 деп айтуга бо-лады.
Кашыктан окыту - окыту формалары-ньщ бф1 ретшде электрондьщ жэне телеком-муникацияльщ курылгыларды пайдалану аркылы оку танымдьщ кызметтерд1 эдюте-мелж тургыдан жан-жакты жэне жеке тулганы дамыту барысында алыстагы бшш беру меке-мелершдеп уйымдастырылган окыту урдюк Мундай окыту урдю1 куралдары, эдютер1 мен формалары аркылы ерекшеленед1.
Кашыктан окытудьщ акпараттык тех-нологиялары - оку материалдарын жасактау, куру, беру жэне оларды сактау, кашьщтан оку урдюш уйымдастыру мен оны журпзу.
Окытудьщ жана эдютерш тишд1 кол-дану, жана технологияны казфп заманга сай бешмдеу, олардьщ бшш денгешнщ мемлекет-т1к жэне халыкаральщ стандартка жетулерше куш салу - бугшп куннщ басты талабы. Ку>га-мымызда компьютер манызды эр1 кернект1 орын алып отырган осындай сэтте компьютерлж технологияларды окыту жуйесшде пай-далану елшпдщ болашагын барльщ гылым салаларында жана идеяларды усынып, оларды жузеге асыра алатын сауатты урпакпен камтамасыз ете алады. Окушылардьщ казфп замангы компьютерл1к технологияларды мен-геру1 емфге жана кезкарастарын калыптасты-рып, ой-орюш жетшдфед1, шыгармашыльщ белсенд1л1гш, ¡здешмпаздыгын арттырады.
«Казакстандагы эрбф урпактьщ ертенп куш дуниенщ терт тукпфшде езшщ калаган, унаткан жэне когамга пайда ойлар максат-та дайындау урдю1 арнаулы жэне орта мек-тептерден бастау алмак» деген Елбасымыз Н.Назарбаевтьщ Казакстан халкына арналган жолдауында айтылган бшш беруге катысты мэселелер бэр1м1зд1 бей-жай калдырмауы тшс.
Окушыларды компьютерлж технологияны кэшби ю-эрекеттерде пайдалануга да-ярлау накты эдюнамалык тэсшдер кешеншщ комепмен шешшш табады. Компьютерлж технологияны пайдалануга даярльщ - тулга-ньщ компьютерлж" технологияны кэсюи ю-эрекеттерде пайдаланудагы тэжфибесш менгеру денгейш корсететш жэне мотиваци-яльщ, интеллектуалдык-мазмундык, эмоцио-налды-ер1кт1к, шыгармашылык-ю-эрекеттж,
экспертпк-аналитикалык компоненттерш б1р1кпретш тулганьщ козгалысты дамудагы сапасы.
Тужырымдама окушыларды жуйел1 б1р1здшкте компьютерлж" технологияны кэсь би ю-эрекеттерде пайдалануга багдарлайды. Окушыларды компьютерлж" технологияны кэшби ю-эрекеттерде пайдалануга даярлыгын калыптастыру моделшщ аясында максат, мшдеттер, компоненттер, кезендер, мазмун, куралдар, олшемдер мен керсеткплтер, ден-гейлер, шарттар озара бфлжте карастырыла-ды.
Оку-эдютемелж кешен окушылардьщ компьютерлж" технологияны кэсюи ю-эре-кеттерде пайдалануга байланысты бшшш жуйелеп, юкерлюш жетшдфедц езджшен дербес шыгармашьшьщ ¡зденюке багыттай-ды. Окушьшарды компьютерлж" технологияны кэшби ю-эрекеттерде пайдалануга даярлау эдютемеш эксперимент барысында дэлелден-ген нэтижелерге непзделедг
Компьютер жэне акпараттык технологи-ялар аркылы жасалып жаткан окыту процеа окушыньщ жанаша ойлау кабшетш калып-тастырып, оларды жуйелж" байланыстар мен зандылыктарды табуга итерт, нэгижесшде оздершщ кэсюи багыттылыгыньщ калыпта-суына жол ашады.
Корытындылай келе айтарым: окушыньщ шыгармашыльщ кабшет1, практикальщ эрекеттер1 ¡здешмпаздыгы аркылы дамиды. Шыгармашыльщка уйрететш сабактар жана технологияларды колдану болып табылады. Мундай сабактарда окушыга ерекше ахуал, мугалш мен окушы арасында ынтымактастьщ катынас калыптасады. Мугалш бул жагдайда бшмд1 тусшдфт коюшы, бакылаушы, бага-л^шы емес, танымдьщ ю-эрекетш уйымда-стыратын ужымдьщ шыгармашьшьщ ютердщ уйыткысы болады. Тек осындай окыту гана окушы интеллектюшщ кезш ашып, шыгар-машылыгын дамытып, кэсюи багыттьшыгын кал ыптастырад ы.
ЭДЕБИЕТТЕР:
1 .Государственная Программа развития образования на 2012-2020 годы.
2. Послание Президента Республики Казахстан Н.Назарбаева народу Казахстана. 17 января 2014 г.
О?
К С ер О
го £
« О
м «
О
Он
С
м ^
и м
1т1
[—I
О ч
о «
о н м
м
и ©
О
и
о -
©
3(5)72014
