CC BY
14Вес гннк «Op.;iey»-kst
A.C. Нурмухамбетова,
ага оцытушы, «Эрлеу» БА¥0, К^останай облысы бойынша ПК, БАИ, К^останай цаласы
Ж. О.Жубаева,
ага оцытушы, «Эрлеу» бшктшкпм арт-
тыру ) лттыц орталыгы АК,Ф, Ацтвбе облысы бойынша ПКДАИ, Ацтвбе цаласы
He?i)?i свздер: взгер^стер, айырмашы-лъщтар, бтм берудщ мазмунын жацарту, инновациялъщ процесстер, оцыту процес-cmepi, мацсаттар, 6i:m<mi:iii<mi арттыру, сабацтар, бастауыш сынып, проблемалар.
Ключевые слова: изменения, различия, обновление содержания образования, инновационные процессы, учебные процессы, цели, повышение квалификации, уроки, начальные классы, проблемы.
Keywords: changes, differences, update the
content of education, innovation processes,
learning processes, goals, professional
development, lessons, primary school, and problems.
БАСТАУЫШ СЫНЫПТАРДА BIJIIM БЕРУД1 ЖАЦАРТУ АЯСЫНДА
ПЕДАГОГИКАЛЬЩ ТЭС1ЛДЕРД1 ЦОЛДАНУДЬЩ МАЦЫЗЫ
Ацдатпа
Макалада авторлар жанартылган бшм беру багдарламасыныц маныздылыгын ашады. Бипм берудщ максатын ашып, каз1рп когам талабына сай алынган терец бипм, бшк, дагдылар мен кузырлыктар-дьщ непзшде еркш багдарлай бшетш, койган максатка жете алатын жолдарды карастырады. Дурыс, тшмд1 шеипмдерд1 кабылдауга кабшетп жеке тулганы калып-тастыру амалдарына назар аударып, ашуга тырысады. Бундай мэселелерд1 жузеге асы-ру жоншде бипм беру уйымдары cenTiriH типзу1 ТШСТГ
Аннотация
В статье авторы повествуют о значимости обновления содержания образования. Раскрываются поставленные цели, которые соответствуют требованиям времени. Идет осознание того, что оно проводится в целях развития навыков учащихся, осмыслении необходимости разработки и внедрении в учебный процесс новых стратегий обучения. Успешная реализация программы, повышение квалификации учителей, поддержка последующего преподавания и учения - основные затрагиваемые идеи.
Annotation
The authors tell us about the importance of updating the content of education. Disclosed goals that match the demands of time are watched. There is a realization that it is carried out in order to develop the students' skills, understanding of the need to develop and implement in the educational process of new learning strategies. Successful implementation of the program, training of teachers, the support of future teaching and learning - the main affected ideas.
x <
CD
О
го £
из О ÖS
О
§
X
X Щ
f—
о. О ш н
Вестник «Орлеу»-к8<
"Жиырма бАршпи гасырдыц мектеп-тер1 окушыларды ом1рде, жумыста жэне азаматтьщ устанымында езгелермен ын-тымактастыкта емф суруге дайындай отырып, улттьщ жэне жаЬандьщ шюр алуандыгыныц шынайылыгын угына оты^рып, озшдш дербеепп мен ерек-шелти дамытуга кемектесу1 керек"
К^аз1рп замангы мэдени, элеуметпк, экономикальщ уцерАстерде бЫм берудщ шешупп демегеннщ озшде, тушнд1 рел-
аткаратыны белгип. Б1р жагынан, адам сапасы гылым, техника, технология мен мэдениеттщ жогары жетютштерше сай келмей тура алмайды, ал екшпп жагынан, бул жет1ст1ктерд1 игеру, еселей тусу, сактау кажеттшп адамньщ езшщ сапа-сына бурынгыдан да жогары талаптар ко-яды [1].
XXI гасырда элемдеп кайта курулар, экономиканы дамытудагы жана стратеги-яльщ багдарламар, когамнын ашьщтыгы, оньщ жедел акпараттануы мен каркынды дамуы бш1м беруге койылатын талаптар-ды тубегейл1 озгертп. Элемнщ жетекпп елдершщ кепшиип бтм беру жуйесш, бшм берудщ максатын, мазмуны мен технологияларын оньщ нэтижесше карап багалайтын болды. БЫм берудщ к;аз1р-п непзп максаты бш1м алып, бшш пен дагды, юкерлжке кол жеткпу гана емес, солардьщ непзшде дербес, элеуметпк - жэне кэаби биикшпкке - акпаратты ез1 ¿здеп табу, талдау жэне утымды пайда-лану, жылдам каркынмен озгерш жащан бугшп дуниеде лайьщты емф суру жэне жумыс ютеу болып табылады.
Дуние жузшдеп инновацияльщ проце-стерд1 н барлыгы кез - келген мемлекеттщ экономикальщ дамуыньщ жогары децгей-ш камтамасыз етумен бфге, гылыми-тех-никальщ шгершуш де едэуф жылдамда-тады. Эйткеш, мемлекет дамуыньщ непз1 болып табылатын инновацияльщ саясат кез - келген бэсекеге кабшетп мемлекет-теп гылым дамуыньщ багытын аньщтай-ды. Сондьщтан да гылыми - техникальщ
процесс букш элемде «инновацияльщ процесс» - угымымен тыгыз байланыста болуды талап етедь Инновацияльщ процесс жаца б1р ошмнщ алынуын бшд1ред1 де, ол идеяныц пайда болуынан бастап, оньщ коммерцияльщ тургыда жузеге асы-рылуына дейшп узак жолды камти отырып, эр турл1 карым - катынастар (ендфу, алмасу, тутыну) кешенш ез карамагына алады [2, 6.32 ].
Казакстан Республикасыныц «Бшш туралы» Зацыныц 8-бабында «Бтм беру жуйесшщ басты мшдет1 - окытудыц жаца технологияларын енпзу, бшш беруд1 акпараттандыру, хальщаральщ коммуни-кацияльщ желшерге шыгу, улттьщ жэне жалпы адамзаттьщ кундылыктар, гылым мен практика жет1ст1ктер1 непзшде жеке тулганы калыптастыруга, дамытуга жэне кэаби шыцдауга багытталган бш1м алу ушш кажетт1 жагдайлар жасау» - деп атап керсеткендей, казфп кезецде эрбф мугал1мнщ алдына койып отырган басты мшдеттершщ бф1- окытудыц эдю-тэсш-дерш унем1 жетшд1рш отыру жэне жаца педагогикальщ технологияны мецгеру.
Осы орайда, бЫм берудщ максаты -каз1рп когам талабына сай алынган терец бЫм, бшш, дагдылар мен кузырльщтар-дыц непзшде еркш багдарлай бшетш, койылган максатка танымдьщ кызмет жасау аркылы жете алатын, ез бетшше дурыс, тшмд1 шепнмдер кабылдауга кабшетп жеке тулганы калыптастьфу болып табылады. Оны жузеге асыру - бш1м беру мекемелершде жеке тулганыц танымдьщ белсендшшш арттыруга сеппгш типзетш оку процесш уйымдастырудыц тэсшдерш, эд1стер1 мен нысандарын ¿зде-спруге озекп сипат бередь
Бш1м беру мекемелершщ алдына кой-ып отырган максаты - инновацияльщ окы-ту технологиясы аркылы оку мен тэрбие жумысын дамыту, елдщ элеуметтш-эко-номикальщ жагдайын жаксарту багытын-да жеке тулгага жуйелц накты бшш беру. Алайда, инновацияльщ педагогикальщ
Вес гннк «Ор.1еу»-к81
технологияларды кажетп денгеиде кол-дану жэне осы аркылы жеке тулганын бш1м децгешн, шыгармашыльщ кабшетш когамдьщ сураныска сай калыптасты-ру барльщ бЫм беретш мекемелердщ дагдылы юше айнала койган жок. Эл1 де болса коптеген оку орындары окыту про-цесш уйымдастыру мен журпзуде окыту-дьщ дэстурл1 эд1стер1 мен тэсшдерш пай-даланумен шектелуде. Инновацияльщ педагогикальщ технологияларды колда-ну оку процесш сапалы турленд1руге, жацашыл жобаларды енпзуге, оны тшмд1 баскаруга непз болып, эрб1р бЫм меке-месшде езшдш даму жолын табуга, эр-б1р мугал1мге езшщ эщстемелш жуйесш куруга септтн типзер едь Сондьщтан казфп кезецде окытудьщ инновацияльщ технологияларын оку орындарыныц практикасына белсенд1 турде енд1ру -когам талабы.
Бастауыш мектеп - окушыны тулга етш калыптастырудыц алгашкы баспал-дагы. Баланыц кейшп жэне болашактагы бш1м1 бастауыш буындагы биимшщ сапа-лыгына тшелей байланысты. Клпп мектеп жасындагы окушылардыц непзп ерек-шелт- бш1мд1 кызыгушыльщпен алуы. Ол ушш оку урдюш бала талпынатындай жэне кызыгатындай уйымдастыру ке-рек. Алдына койган максатка жету ушш мугал1м кез келген педагогикальщ тэсшд1 тацдауга ершть Бтм беруде тшмд1 нэти-жеге жету ушш окыту эд1стер1 мен курал-дарын фжтеу, оку урдюш куру - мугашм кузырындагы ю. Куз1ретп мугал1м - бул кай кезде де, ец алдымен, кэаби дец-геш жогары, интеллектуалдьщ, шыгармашыльщ элеует1 мол тулга. Ол окытудьщ жаца тэсшдерш окыту уцерюше енд1руге дайын, оку-тэрбие юше шынайы жана-шырльщ танытатын когамныц ец озьщ белшшщ б1р1 деп есептеледь Жэне солай болуга тшс. Мугал1мдер окушы дамуына коп мэн берущ жэне осыган сэйкес оку урдюш куруды ойластырады. Окушы-ларга сабак беру барысында колданы-
латын педагогикальщ тэсшдер балалар тура^лы болжамдарга непзделед1, олар ересектерд1 окытуда колдануга келе бер-мейдь Ересектер мен балаларды окытудьщ арасында б1ркатар айырмашыльщтар бар екенш ескеру тренерге мугал1мдерд1 тшмд1 окытуды жоспарлауда жэне юке асыруда кемеп тики мумкш [3,6.27 ].
Бшштшш арттыру курсыныц барысында мугал1мдер ездершщ окуы ушш жауапкершшш алып, оз дагдыларыныц непзшде курстагы окыту мен багалауды тусшуге кемектесед1. Сабактар бастауыш сыныптагы пэндерд1 окытудагы б1ркатар накты «проблемаларды» шешуге багыт-талган. Соган карамастан белсенд1 оку-дыц коптеген эдютерш (мысалы, белсен-оку, шюрталастар, релдш ойындар) б1рнеше пэцщ окытуда колдануга бола-ды. Мугал1мдерге оз биимш накты б1р такырыптыц аясында калай колданаты-нын талкылауга мумкшдш бершу1 керек. Ересектер оз калауы бойынша уэждшт болганда гана ездершщ биимш жетш-д1рувд баскара алады. Курс материалда-ры мугал1мдердщ белгт б1р такырыпты толыгырак зерттеу1 ушш колдануы тшс усыныстар бередь
К^орыта келгенде, Пожарестщ «бш1м беру стшпн тацдау кезшде мугалАмнщ биимдиппнен гор1 сешмге непзделген ой-тармактарыныц ьщпалы куптрек деп сенд1редк окыту уцерюшде калыпта-скан козкарастар мугашмнщ сыныптагы «ю-эрекетше пэннщ калай оку керектт женшде эбден калыптасып калган птр-лер анагурлым куштфек ьщпал етедк» дегендей, «Сешм» угымына терещрек угынып, бастауыш сынып мугал1мдер1 сабактарында тишд1 колдануы кажет. Окушыларда сешмдшш арткан сайын , олар жумыс ютеушде жылдамдьщтыц, нактыльщтыц керше бастагандыгыны сезаз. Адам бойындагы кабшеттерш дамытып, олардыц ешуше жол бермеу адамныц рухани кушш ныгайтып, езш-ез1 тануына кемектеседь Окушыныц ез
х <
со О
го £
из
О «
О
§
X
X Щ
н
о. О ш н
Вестник «Opjiey»-kst
болмысын тануга комектесш, кабшетш ояту, жаца рухани куш беру биимнщ ен манызды максаты болып табылады. Окушыларды шыгармашыльщ жумыска баулып, олардьщ белсендшштерш, кы-зыгушылыгын арттыратусу уппн, шыгармашыльщ кабшеттерш сабакка жэне са-бактан тыс уакытта дамытуда эр турл1 эдю-тэсшдерд1 колдануга болады [4].
Мунда басты назар аударатын нэрсе - окушылардыц ауызша, жазбаша тш-дершщ езара уштастырыла отырып жэне соган сэйкес жумыстьщ ауызша, жазбаша турде коршю табуларын талап ету. Со-ньщ непзшде гана, б1здщше, тш байлыгы мол, сауатты да шыгармашыл жас жет-кшшекп тэрбиелей аламыз. Окушыларды шыгармашыльщ багытта жан-жакты дамыту-бупнп куннщ басты талабы. Осы талап тургысынан алганда оку-тэр-бие урдюш уйымдастырудьщ сан турл1 эд1с-тэсшдерш 1здестфу жаца техноло-гияларды тшмд1 пайдаланудыц мацызы ерекше. К^аз1рп устаздар кауымыныц ал-дында турган улкен максат-ом1рдщ бар-льщ саласында белсещц, шыгармашыльщ ю-эрекетке кабшетп, еркш жэне жан-жакты жетшген тулга тэрбиелеу. Ом1рдеп сан алуан киындьщтарды шеше бшу тек шыгармашыл адамныц колынан келедк К^андай технологияны пайдаланган кез-де де окушыныц белсендЫп, максатка умтылуы, акпаратты ез1 пдеп табуы, шапшагацдыгы мен ерющцп, шыгар-машылдыгы, коцш-куйшщ котерщю болу ы камтамасыз етшедк
Окушылардын шыгармашылыгын, та-нымдьщ белсендЫгш арттыруда шыгар-
К и
0 §
1
X ш н
к; X о.
О ш
н
машыльщ сабактарды отюзудщ, окушы-ныц оз бетшен 1зденш, шыгармашыльщ ой-epicm арттыруда алатын мацызы ерекше. Окушыларым казфп тацда топпен, жуппен жумыс аткара бшедь Оз ойларын ашьщ ,накты жэне сыни тургыдан ойлай бшедь Окушыларымныц сабакка деген кызыгушылыктары артып, сыныптыц бш1м сапасы котершд1. Егер де жаца технология элементтерш сабакта оз дэреже-сшде уйымдастыра бшсек, оз нэтижесш беред1 деп ойлаймын. Баяндаманы Елба-сымыз Н.О.Назарбаевтыц мына соз1мен аяктагымыз келед1: «Елшпдщ ертен1 - бу-riHri урпактын колында, ал жас урпактын таг дыры- устаздыц колында».
ЭДЕБИЕТ
1. bilim-beru-mazm-nyn-zha-artu-ayasyn-da-bastauysh-synyp-m-alimdenni-biliktiligin-arttyru [Электрондьщ ресурс] http:// gazeta.orleu-krg.kz/nach-obrazovanie/132-nachalnoe-obrazovanie/
2. Бузаубакова, ЬуЖ. Жаца педагогика-льщ технология [Мэтш] / ЬуЖ. Бузаубакова -Тараз, 2003. - 180 6.
3. Республикальщ гылыми - практика-льщ конференция «XX гасырдагы казак мектебг даму болашагы» [Мэтш]: матери-алдар жинагы. Алматы, 2006. -128 б.
4. К^азакстан Республикасында орта бш1м мазмунын жацарту шенбершде казак тшшде окытатын мектептердеп баста-уыш сынып пэндер1 бойынша педагогика кадрларыныц бш1кт1Л1гш арттыру курсы-ныц бш1м беру багдарламасы, «Мугалшге арналган нускаульщ», екшш1 басылым, 2016ж., 36 бет
