Үздіксіз білім беру жүйесіндегі тәрбие мәселесі Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

щц

s

X

ш

4

о

«

о с о

1-4

W

Ei

2

с н о

£ п о

с *

5

X

<с н s с о о m

ш

ч

W О о. С

ш X

-Q

Н <

И.д. Сацтаганова,

Рудный цурылыс жэне квлж колледжШц Казац тМ мен эдебиетг оцытушысы

Нег1зг1 свздер: басымдыц, бэсе-кеге цабыеттг, цундылыцтар, кэсттгк бшм, отбасы тэрбиеа, Y3diKci3 бшм беру, жумысшы ма-мандыгы, 6iß^mi маман.

Ключевые слова: приоритет, конкурентоспособный, профессиональное образование, воспитание в семье, непрерывное образование, рабочая профессия, квалифицированный специалист.

Keywords: a priority, competitive, professional edication, сопйтош edication, еdicationin the family, working profession, skilled labourer.

YЗДIКСIЗ Б1Л1М БЕРУ ЖYИЕСШДЕГI ТЭРБИЕ МЭСЕЛЕС1

Ацдатпа

Бул макалада GYrrnri kyh Yздiксiз бшм беру жYЙ-есшдеп тэрбие мэселес туралы айтылады. Бiлiм алушылардыц бойында: тэрбиелену, бiлiм алу жэне жан-жакты калыптасу, ана тшн, улттык -салт дэс^р-лердi сактау, акпараттану, денсаулыгын ныгайту ка-лыптастыру мен дамыту ^азакстан Республикасы бiлiм беру жYЙесiнiц мацызды мiндетi ретiнде кара-стырылады.

Аннотация

В данной статье рассматриваются актуальные вопросы системы воспитания в условиях непрерывного образования. Воспитание, образование и всестороннее развитие обучающихся, сохранение родного языка и национальных обычаев, информатизация, сохранение здоровья рассматриваются как важные обязанности системы образования в Республике Казахстан.

Annotation

Topical issues of the education system in the context of continuing education are considered in this article. Upbringing, education and comprehensive development of students,preservation of native language and national customs, informatization, health preservationare considered as the important responsibilities of the education system in the Republic of Kazakhstan.

^аз1рп замангы когамда адамнан тек политехни-калык бiлiмдi болуын талап етш кана коймай, жога-ры децгейдеп мэдениет пен гылым мен техниканыц тYрлi салаларында терец мамандануын гана емес когамда eмiр CYрiп тiршiлiк ете бiлудi талап етедь Тулганыц дамуыныц негiзгi параметрлерi оныц жал-пы адамзаттык кундылыктарга багытталуы, iзгiлiк, зиялылык, креативтiлiк,белсендiлiк, жеке басыныц намыс сезiмi, ой-пiкiрдегi тэуелЫздш болып табы-лады. Осы касиеттердщ даму децгеш тулганыц эле-уметлк калыптасу мен элеуметтiк бшктшпнщ кер-сеткiштерi деп карастыруга болады [1].

Бшм беру жYЙесiнiц басты мшдет - жеке тулга-ныц ^лтгык жэне жалпы адамзаттык кундылыктар непзшде калыптасуы мен дамуы жэне оныц кэЫби жетiлуi Yшiн кажеттi жагдайлар жасау болып табыла-ды [2]. Мектеп кабыргасынан бiлiм алып, ендi кандай

В

да болмасын 6ip мамандыкты игеремiн деп келген жасeсmрiмге оцы мен солын танып дурыс багдар беру казiрri окытушылар мен eндiрiстiк окыту шеберлершщ негiзгi мш-детi болып келедi десек артык болмас.

БYгiнгi кYнi Yздiксiз бшм беру жYЙесш-де тэрбие мэселес eзектi мэселе болып табылады. Бшм алушылардыц тэрбиеле-ну, бiлiм алу жэне жан-жакты калыптасу, ана тшн, улттык -салт дэстYрлердi сактау, акпараттану, денсаулыгын ныгайту сиякты кукыктарын юке асыру болып табылады. Осы сиякты касиеттердi бiлiм алушылардыц бойында калыптастыру мен дамыту ^а-закстан Республикасы бiлiм беру жYЙесiшц мацызды мiндетi ретiнде карастырылады.

Тэрбие отбасынан басталады. Бул хак. Ал, ол жасты жан-жакты етiп тэрбиелеу, ау-малы-тeкпелi заманда дурыс багыт-багдар беру когамныц мiндетi. Ал ол когамды жа-сап отырган Ci3 жэне 6Î3.

Тек кана, бiлiмдi жастар Мемлекетл да-мыта алады. Оныц алга жылжуына, бэсе-кеге кабшетп болуына, 30 дамыган елдщ катарына косу осы жастардыц колында. Елбасы казiр жастар Yшiн, олардыц жан-жакты бшм алуы мен кэаби жэне инте-лектуалды дамуы Yшiн барлык жагдайды жасап отыр.Басым кундылыктар ретiнде дербес даму, eзiн-eзi табысты керсету жэне eзiн-eзi аныктау сыкылды. Бiлiм беру ЖYЙ-есi бшм алушыларга iскерлiк сипат берiп, e3 бетiнше Yздiксiз бiлiм алуга умтылуды калыптастыруга жэне шыгармашылык кабшетп дамытуга багыт-багдар берiп отыр. ^аз1рп интернетке, элеуметтiк желiлерге дYЙiм бет бурган шакта жастардыц наза-рын, кызыгушылыгын арттыру кажет.

Елбасымыз «2017 жылгы 1 кыркYЙектен бастап баршага тегiн кэсiптiк-техникалык бшм» жаца жобасы тегiн айтылып отырган жок, жумысшы мамандыгына басымдык жогары[3]. Жумысшы мамандыгы бiр кез-дерi e3 беделш жогалтканы eтiрiк емес. Сон-дыктан, казiр Тэуелсiз ^азакстанды барлык ел танып отыр, ягни, мемлекет жацалыкты, тыц идеяларды жастардан талап етедь Елдi

кай жагынан болса да, таныту, сол когамда турып жаткан, жасап отырган адамдардыц iсi болуы кажет. Ал, Елбасы eзiнiц эр шзш-де, жастарды осы когамды жасауга, ары карай дамытады деп сешммен айтып отыр. Сол себепп, елiмiзге жай гана карапайым жумысшы емес, бэсекеге кабшетп, бiлiктi маман кажет. Ал ол маман, кэсшпк бiлiмдi тацдаган соц, кажеттi бшм мен дагдыны, машыкты eз бойына калыптастыра бiлуi ке-рек.

Ал казiр жасeспiрiм балалар еш киын-дыксыз кэсiптiк бiлiмдi тацдап жатыр. Оныц себеб^ казiргi тацда орта мектептер-де дурыс кэсiптiк багдар жYргiзуге байланы-сты. Кэсiптiк бiлiм беру орындары мен орта мектептер арасында тыгыз байланыс элi де тыгыз орнатылуы кажет. Бiздiц колледжде кэсшпк багдар жумысын eз децгейiнде жYргiзiп отыр деген ойдамын. Мектептер-мен байланыс орнатылган. Мектептермен бiрге eткiзiлетiн iс-шаралар бар. Олар: Yш жылдан берi дэстYрлi тYPде eткiзiлiп отырган «Колледж барысы», облыстык, кала-лык кэсiби сайыстарга мектеп окушылары конактар ретiнде шакырылып отырылады, бэрш eз кeзiмен кeрiп отырган жас ары карай мамандык тацдауына себепшi.

Рудный курылыс жэне ^лш колледждш-де тэрбие жумысы eз децгейiнде жYргiзiледi. Эр топта белсендi жастар бар, спорт сек-циялары жумыс iстейдi, калалык, облыстык сайыстарга катысып, жYлделi орындарга ие болып отыр.

Колледжде бшм алушыларды жан-жакты дамуы Yшiн барлык жагдай жасалган. Мы-салы, жыл сайын eткiзiлетiн эскери -па-триоттык айлык, «Сарбаздар» клубы бiлiм алушыларды тек кана автоматты шашып, жинап, алгашкы ^мек кeрсете бiлудi гана емес, бшм алушыларды Отанды коргауга, Елiне адал азамат етш тэрбиелеуге жол ашады. Колледж тYлектерi колледждi бтр-геннен кешн Отан алдындагы борышын орындауга дайын. Тiптi кейбiрi эскери борышын eтеп болганнан кейiн, эскери жэне шю iстер бeлiмдерiнде кызметкер болып

*

S X

ш Ч

О

«

о с о

1-4

W

si

2

с

H

о

п о

с *

s

X

<с

H

s с о о m

ш

ч

W О о. С

ш

X -а

£

H *

С

Mü

ез кызметтерш аткаруда. Бул дегешмiз, колледж кабыргасында дурыс багыт-багдар берiлгендiктен.

Ал сенбшктер, абаттандыру жумыста-ры, карттарга кемек керсету, волентерлык-топтардыц жетiм балаларга кол ушын бе-руi жакынды жат кермей, карттарды енеге тутканы. Колледж кабыргасында жэне одан тыс етмзшп отырган бул ю-шаралардыц бэрi бiлiм алушылардыц бойына жаксы касиеттер мен мейiрiмдiлiк, iзгiлiктi гана Ыщредь Дурыс тэрбие алган жастар гана, когамды, одан эрi мемлекеттi дамыта ала-ды.

Сонымен катар, сынып сагатттарыныц

мэн-магынасы айтарлыктай. Апта сайын эр

тYрлi багыттагы сынып сагаттары, мысалы,

азаматтык-патриоттык, кукыктык жэне по-

лимэдениетлк багытта тэрбие беру, бiлiм

алушылардыгуманизмге, казак халкыныц

тарихы мен салтын, тiлiн CYЮ жэне курмет-

теуге, оныц тацдаулы дэстYрлерiн сактауга

g жэне оны дамытуга, Казакстанныц баска s

К халыктарыныц мэдениетiн зерттеу жэне ^ игеруге негiзделген азаматтык устанымды ^ жэне патриоттык сананы, кукыктык жэне ^ полимэдениеттi, калыптаскан улттык езш-дiк сананы, улт аралык мэдени карым-ка-^ тынасты, элеуметтiк жэне дiни тезiмдiлiктi <С калыптастырады.

о Рухани-адамгершiлiк багыттагы сынып ^ саFаттарыезiндiк сананы дамытуга жагдай § жасауды, жеке тулганыц эдеп устанымын, § оныц когам емiрiнiц нормалары мен дэстYр-^ лерiмен келiстiрiлетiн моральдiк касиет-£ терiн жэне багдарларын калыптастыруды о болжайды.

pq Отбасы тэрбиесi багытындагы сынып сагаттары бiлiм алушылардыц санасын-w да дэстYрлi улттык жэне моралдык кун-§ дылыктар жандандыру отбасы негiзiнде ка-д лыптастыруды уялатады.

Экологиялык багыттагы сынып сагатта-ры бiлiм алушылардыц бойына табигатка эдепт кезкарастыц жэне оган карым-каты-н настыц калыптасуы мен дамуын, табиги ре-< сурстардыц жагдайына жеке жауапкершiлiк

сезiмiн жэне адамдардыц олармен парасат-ты iс-эркеттерiн болжайды.

Эстетикалык багыттагы тэрбие сагаттары рухани - адамгершшк кундылыктарды эсемдш аркылы, керкем мэдениет аркылы, халыктар мен дэуiрдiц элемдiк керкем кундылыктары аркылы, улттык жэне жал-пы адамзаттык кундылыктарын зерделеу аркылы калыптастыруды кездейдь

Кукыктык тэрбие багытындагы сынып сагаттары кукыкбузушылыкты алдын алуга себепшi болады.

Дене тэрбиесi мен салауатты емiр сал-ты багыттагы сынып сагаттары жастардыц бойына психикалык турактылыкты жэне тиiмдi кэсiби кызмет кажеттiлiгiн камтама-сыз ететiн салауатты емiр салтын дарыту мен жеке тулгалык сапаны калыптастыру максатын кояды [3].

Ецбек багытындагы тэрбие, жастардыц бойында ецбектiц ец бiрiншi емiрлiк ка-жеттiлiк, емiрлiк табыстарга жетудщ басты тэсiлi мен жогары кундылык ретiнде калыптастыруды Yйретедi.

Сынып жетекшiлерi эр сынып сагатын жогары децгейде етмзуге аса мэн бередь Себебi, бYгiнгi бiлiм алушы ертецп елдiц болашагы болып табылады.

Жас урпакты еткенiн улыктап, бYгiнiмен мактанатын, болашагына Yмiтпен карайтын патриоттык-азаматтыкка тэрбиелеу, элемдш сапа децгейiнде бiлiм беру, рухани-адамгер-шiлiк кундылыктарын арттыру - казiргi кез-дегi бiлiм беру жYЙесiндегi езектi мэселе-лердiц бiрi болып табылады.

ЭДЕБИЕТ

1. Казакстан Республикасы Yздiксiз бiлiм беру жYЙесiндегi тэрбие тужырымда-масы. Астана, 2009 bzav266.ucoz.org>aza-stan_respublikasy_bilim_zh

2. КР Президентшщ жыл сайынгы ха-лыкка Жолдауы http://www.akorda.kz/kz/ addresses

3. Гершун, В.И. Национальная история: задачи образования [Текст]/ В. И. Гершун // Учительская плюс. - 2013. - 8 ноября .