Научная статья на тему 'ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАР АСОСИДА ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИНИ ТАШКИЛ ЭТИШНИНГ УСТУВОР ЖИҲАТЛАРИ'

ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАР АСОСИДА ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИНИ ТАШКИЛ ЭТИШНИНГ УСТУВОР ЖИҲАТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

230
48
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Технология / педагогик технология / касбий билим / тизимли ривожлантириш / замонавий таълим.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Феруза Мирзабахрамовна Одашева

Мамлакатимизда кадрлар тайѐрлашнинг сифат даражасини ошириш, халқаро стандартлар асосида олий малакали мутахассислар тайѐрлаш учун зарур шарт-шароитларни яратиш, ҳар бир олий таълим муассасасини жаҳоннинг етакчи илмий-таълим муассасалари билан яқин ҳамкорлик алоқалари ўрнатиши, ўқув жараѐнига халқаро таълим стандартларига асосланган илғор педагогик технологиялар, ўқув дастурлари ва ўқув-услубий материалларини кенг жорий қилиш, талабаларнинг замонавий касбий билимлари ва қобилиятларини ривожлантириш масалалари Ҳаракатлар стратегиясининг устувор йўналишларига мувофиқ олий таълим даражасини сифат жиҳатидан ошириш ва тубдан такомиллаштиришнинг асосий вазифалари сифатида белгиланди. Шу нуқтаи-назардан замонавий педагогик технологиялар асосида ўқув жараѐнини ташкил этишнинг педагогик механизмларини янада такомиллаштириш муҳим ўрин тутади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о Земле и смежным экологическим наукам , автор научной работы — Феруза Мирзабахрамовна Одашева

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАР АСОСИДА ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИНИ ТАШКИЛ ЭТИШНИНГ УСТУВОР ЖИҲАТЛАРИ»

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 6 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-6-1124-1128

ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАР АСОСИДА ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИНИ ТАШКИЛ ЭТИШНИНГ УСТУВОР ЖИХДТЛАРИ

Феруза Мирзабахрамовна Одашева

Андижон давлат университети укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Мамлакатимизда кадрлар тайёрлашнинг сифат даражасини ошириш, халкаро стандартлар асосида олий малакали мутахассислар тайёрлаш учун зарур шарт-шароитларни яратиш, хар бир олий таълим муассасасини жахоннинг етакчи илмий-таълим муассасалари билан якин хамкорлик алокалари урнатиши, укув жараёнига халкаро таълим стандартларига асосланган илгор педагогик технологиялар, укув дастурлари ва укув-услубий материалларини кенг жорий килиш, талабаларнинг замонавий касбий билимлари ва кобилиятларини ривожлантириш масалалари Хдракатлар стратегиясининг устувор йуналишларига мувофик олий таълим даражасини сифат жихатидан ошириш ва тубдан такомиллаштиришнинг асосий вазифалари сифатида белгиланди. Шу нуктаи-назардан замонавий педагогик технологиялар асосида укув жараёнини ташкил этишнинг педагогик механизмларини янада такомиллаштириш мухим урин тутади.

Калит сузлар: Технология, педагогик технология, касбий билим, тизимли ривожлантириш, замонавий таълим.

КИРИШ

Бугунги кунга келиб мамлакат микёсида таълим-тарбия, илм-фан, тизимларини тубдан, боскичма-боскич ислох килиш зарурияти сезилиб, пайсалга солиб булмайдиган, бу ишни изчил ва тизимли бажаришга киришилгани хаммага маълум. Жамиятимизнинг ижтимоий-иктисодий хаётида руй бераётган туб узгаришлар давлатимизнинг олдига таълим тизимини ривожлантириш билан боглик мухим масалани куйди. Ижтимоий хаёт тубдан узгарган бир шароитда таълимнинг янги технологиялари ва усулларини куллаш асосида бу тизимни жадал ривожлантириш талаб этилади. Республикада амалга оширалаётган узгаришларнинг асосий максади ва харакатлантирувчи кучи -инсон, унинг баркамол ривожланиши хисобланади. Бизнинг асосий максадимиз таълим жараёнини шахснинг хаётий кизикишларини кондиришга, умумий

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 6 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-6-1124-1128

маданиятини шакллантиришга, унинг жамият хаётида мослашуви, таълим ва касбий дастурларни онгли равишда танлай олиши хамда узлаштира олишга каратилган. Бу борада узлуксиз таълим тизимининг мухим бугини хисобланган олий таълимнинг ахамияти бекиёсдир. Талабалар билан укув-тарбия жараёнида киска вакт ичида мавзуни тизимли, тушунарли тарзда етказиш, фан асосларини пухта ургатиш, муайян фаолият юзасидан куникма ва малакаларни хосил килиш, хамкорлик асосида укитиш, талабалар фаолиятини назорат килиш, юксак педагогик махорат билан таълим жараёнига нисбатан янгича ёндашувни талаб этади. Бир суз билан айтганда киска вакт ичида юксак натижаларга эришиш, талабаларда мустакил, эркин ва ижодий фикрлаш куникмаларини ривожлантириш хамда уларнинг уз имкониятларини, исътедодларини руёбга чикара олишлари учун зарур шарт-шароитларни яратишдир. Бу эса таълим жараёнига замонавий педагогик технологияларни куллаш лозимлигини таказо этади.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Педагогик технология - педагогиканинг шундай билимлар сохасики, бу оркали таълим ва тарбия тизимида туб бурилишлар юз беради, укитувчи фаолияти янгиланди, талаба-ёшларда креатив фикрлаш куникмалари, билимга чанкоклик, уз-узига ишонч, янгича дунёкараш шаклланади.

Педагогик технологиянинг куйидаги натижаларга эришни максад килиб белгилайди:

- укув жараёнини фаоллаштириш;

- таълим олувчилар томонидан укув материалини узлаштиришнинг юкори даражасига эришиш ва таълим олувчиларни мустакил фикрлашга хамда уз фикрини баён этишга ургатиш.

Маълумки, хар кандай педагогик технология таълимни ривожлантирувчи янги тамойилларга асосланган булиб, шахсни хар томонлама шакллантиришга йуналтирилмоги керак. Илгор педагогик технология марказида таълим жараёнининг рахбари хамда шу жараённинг субекти ва обекти булган укитувчи ва таълим олувчи олувчи туради.

Шундай экан, бу икки шахснинг хамкорлиги, узаро мулокоти, бир-бирига курсатадиган таъсири энг замонавий ва миллий талаблар асосида булиши лозим. Бунинг учун таълим жараёни, укитувчи, таълим-тарбия жараёни олдига куйилган талаблар, таълимни ташкил этиш ва бошкариш тамойиллари хамда йуллари таълим олувчини аклий ва жисмоний жихатдан

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 6 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-6-1124-1128

ривожлантириш усуллари, у билан хамкорлик килиш, уни укиш ва урганишга йуналтириш, таълим олувчи шахсий фаолиятини тугри ташкил этиш, улар билан мулокотга киришиш, муаммо ва келишмовчиликларни бартараф этиш, аудиторияда ижодий, ишчанлик мухитини вужудга келтириш, таълим олувчи фаолиятини аник ва тугри бахолаш методлари билан куролланган булиши лозим.

НАТИЖАЛАР ВА МУ^ОКАМА

Педагогик технологияни куллаш жараёнида куйидаги вазифалар хал этилади:

- таълим жараёнининг умумий, яхлит лойихасини ишлаб чикиш;

- таълим жараёнида хал этилиши лозим булган аник максад ва вазифаларни белгилаш;

- таълим жараёни мохиятини башоратлаш (тахмин килиш) ва унинг мазмунини ишлаб чикиш;

- таълим жараёни самарадорлигини таъминлашга ёрдам берувчи энг самарали, макбул шакл, метод, усул хамда техник воситаларни танлаш;

- таълим жараёнида таълим олувчининг эркин, мустакил фаолият кусатиши учун муайян шарт-шароитларни яратиш, уларда маълум куникма хамда малакаларнинг шаклланиши учун вакт урнини белгилаш, уларнинг билимлари даражасини аввалдан ташхислаш;

- таълим олувчилар фаолиятини йуналтириш, назорат килиш хамда бахолашни ташкил этиш;

- ишлаб чикилган педагогик технология лойихасини жамоада синаш, максаднинг натижаланганлик даражасини тахлил этиш.

Педагогик технологияни амалга оширишда таълим мазмунига таянган холда маълум метод ва воситалар кулланилади.

Педагогик технология методларининг кулланилиши куйидаги омиллар:

- укитишнинг фаол методлари;

- педагогик техника ва педагогик ишлаб чикариш асослари;

- таълим жараёнини индивидуаллаштириш;

- таълим жараёнининг самарадорлигини ошириш;

- модулли таълим технологиялари;

- педагогикада инноватсион жараёнлар;

- педагогик мехнатни ташкил этишнинг илмий асослари;

- педагогик тест ва стандартлар;

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 6 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-6-1124-1128

- таълим олувчилар ва укув муассасалари рейтинги (шунингдек, укув режалари ва дастурлари);

- ишбилармонлик уйинлари;

- уйин техникаси ва маданияти услубларига боглик.

Х,ар бир таълим муассасасининг, колаверса, жамиятнинг уз олдига куйган асосий максади хам ёшларни замонамизнинг юксак идеаллари булишига эришишдан иборат. Замонавий куриниш ва янгича киёфа касб этаётган укув масканларининг кад ростлаши, уларнинг жахон андозалари даражасидаги укув жихозлари билан жихозланиши, инноватсион ва ахборот коммуникасия технологиялари билан таъминлаш ишлари ёш-у кексани беъетибор колдирмаётгани барчамизга аён. Галдаги устувор вазифа эса уни асраб-авайлаш ва уни келажак авлод фойдаланиши учун заррача зиён етказмай, соф холда етказиб беришдир.

Давр талабига хос ва мос кадрларни етиштириш учун педагог, аввало, таълим жараёнида ахборот коммуникатсия воситаларини тугри танлай билиш зарур. Бу эса уз навбатида Узбекистонда таълим тизимининг юксак марраларга чикишини таъминлайди. Зеро, таълим жараёнига замонавий технологияларни татбик этиш кадрлар тайёрлашга йуналтирилган жараён мазмунининг сифат жихатидан узгаришига олиб келади.

Президентимиз таъбири билан айтганда, "Бугунги Узбекистон - кечаги Узбекистон эмас. Бугунги халкимиз хам кечаги халк эмас".

ХУЛОСА

Хулоса сифатида шуни айтиш жоизки:

- замонавий таълимий технологиялар асосида тугри ташкил этилган укув машгулотлар таълим олувчиларни эркин фикрини баён этилиши учун имкониятлар яратади;

- таълим муассасаларига ахборот коммуникатсия воситаларини кенг татбик этиш кадрлар тайёрлашга йуналтирилган истикболли режаларини самарали кечишига олиб келади;

- урганилаётган фан унинг мавзуси ва мазмунидан келиб чикиб, максадли танланган укитишнинг фаол усуллари таълим олувчиларнинг дарсга кизикишини таъминлабгина колмай, балки билим, куникма ва малакаларни эгаллашга мотиватсияни хам шакллантиради.

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 6 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-6-1124-1128

REFERENCES

1. Президент Шавкат Мирзиёевнинг Узбекистон Республикаси мустакиллигининг йигирма туккиз йиллигига багишланган тантанали маросимдаги нутки. 2020 йил, 31 август.

2. Толипов У., Усмонбекова М. Педагогик технологияларнинг тадбикий асослари. -Т., "Фан" нашриёти. 2006-й. 79-б.

3. Тожиев М., Толипов У., ва бошкалар. Педагогик технология (1-кисм). - Т.: Ишонч, 2008. 38-б.

4. Adaptatsiya novichkov: rabotayuщie instrumenta v mire vuca. https: //vc.ru/hr/195386-adaptaciya-novichkov-rabotayushchie-instrumenty-v-mire-vuca

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.