Научная статья на тему 'Оилада бола психологияси'

Оилада бола психологияси Текст научной статьи по специальности «Психологические науки»

CC BY
7717
587
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
оила / шахс / гипоҳимоячи / ижтимоий институтлар / психик жараён / семья / личность / гипозащитник / социальные институты / психи- ческий процесс

Аннотация научной статьи по психологическим наукам, автор научной работы — Абдувалитов Н. Б.

Мақолада фарзанд ва ота-она ўртасидаги муносабатлар бугунги куннинг долзарб муаммоси сифатида таҳлил қилинган. Бу муносабатлар вақтида бола психологиясида турли психик жараёнлар ҳамда ота-оналар ва фарзандлар ўртасида турли шаклдаги тушунмовчиликлар кузатилади. Шунингдек, боланинг оиладаги тарбияси юзасидан ота-оналар учун психологик тавсиялар берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ПСИХОЛОГИЯ РЕБЁНКА В СЕМЬЕ

В статье анализируются отношения между детьми и родителями как актуальная проблема нынешнего времени. Во время этих отношений наблюдаются различные психические процессы, происходящие в психологии ребенка, и различные формы недопонимания между родителями и детьми. С статье так же даны советы родителям по психологии в воспитании ребёнка в семье.

Текст научной работы на тему «Оилада бола психологияси»

V_/

Абдувалитов Н.Б.,

Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети тадк,ик,отчиси

ОИЛАДА БОЛА ПСИХОЛОГИЯСИ

АБДУВАЛИТОВ Н.Б. ОИЛАДА БОЛА ПСИХОЛОГИЯСИ

Маколада фарзанд ва ота-она уртасидаги муносабатлар бугунги куннинг долзарб муаммоси сифатида тах,лил килинган. Бу муносабатлар вактида бола психологиясида турли психик жара-ёнлар х,амда ота-оналар ва фарзандлар уртасида турли шаклдаги тушунмовчиликлар кузатила-ди. Шунингдек, боланинг оиладаги тарбияси юзасидан ота-оналар учун психологик тавсиялар берилган.

Таянч суз ва тушунчалар: оила, шахс, гипох,имоячи, ижтимоий институтлар, психик жараён.

АБДУВАЛИТОВ Н.Б. ПСИХОЛОГИЯ РЕБЁНКА В СЕМЬЕ

В статье анализируются отношения между детьми и родителями как актуальная проблема нынешнего времени. Во время этих отношений наблюдаются различные психические процессы, происходящие в психологии ребенка, и различные формы недопонимания между родителями и детьми. С статье так же даны советы родителям по психологии в воспитании ребёнка в семье.

Ключевые слова и понятия: семья, личность, гипозащитник, социальные институты, психический процесс.

ABDUVALITOV N.B. PSYCHOLOGY OF THE CHILD IN THE FAMILY

In the article relations between parents and children as actual problem of the present time are demonstrated. It is observed that variuos mental processes and misunderstandings which happen in child's psychic are results of given problem. Aslo in the article advices for parents in upbringing children by psychology point of view are given.

Keywords: family, person, hypoprotector, social institutes, mental process.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

«Ацли расо уар цайси инсон яхши англайдики, бу ёрут дунё-да цаёт бор экан, оила бор. Оила бор экан, фарзанд деб атал-миш бебацо неъмат бор. Фарзанд бор экан, одамзот уамиша эзгу орзу ва интилишлар билан яшайди»1.

Бугунги кунда тобора мураккаблашиб бо-раётган жараён инсониятнинг комиллик си-фатларини сак,лаб к,олишдан иборат. Шу билан бир каторда ёшларга таълим-тарбия бе-риш, уларни маърифат ва маданият сари етак-лаш х,ам долзарб масала булиб турибди.

Бу масалаларнинг ечимини, энг аввало, жа-миятнинг мукаддас макони х,исобланган - ои-ладан излаш керак. Тарихга назар солсак, ко-мил инсон тарбияси авваламбор оилада бош-ланганини куршимиз мумкин. Бу эса, уз нав-батида, далил ва исботни талаб килмайдиган х,ак,ик,атдир. Оила х,ак,ида гап кетар экан, бу мукаддас маконни яратувчи ота-она х,ак,ида гапириб утмасликнинг иложи йук,. Чунки оилада ота-она фарзанд учун х,ам мураббий, х,ам комил инсон тарбиячисидир. Жамиятдаги х,ар бир инсон учун инсонийлик фазилатлари (х,алоллик, поклик, имон-эътикод, олижаноб-лик ва х,оказолар) авалло оилада мужассамла-шади. Шу боис оиланинг жамиятдаги урни, тарбиявий, ахлокий ах,амияти ва к,адр-к,имма-тини англамасдан туриб, комил инсон тарбияси х,ак,ида гапириш уринсиздир. Сабаби, оилада фарзанд тарбиясида ота-боболаримизнинг миллий анъана ва урф-одатлари нуктаи наза-ридан ёндашмасак, биз олдимизга куйган максадга эришишимиз мушкул кечади.

Узбекистон Республикаси Биринчи Прези-денти Ислом Каримовнинг «Юксак маънави-ят - енгилмас куч» китобида таъкидлангани-дек: «Хар к,айси миллатнинг узига хос маъна-виятини шакллантириш ва юксалтиришда, х,еч шубх,асиз, оиланинг урни ва таъсири бек,иёс-дир. Чунки инсоннинг энг соф ва покиза туЙFулари, илк х,аётий тушунча ва тасаввурла-ри биринчи галда оила баFрида шаклланади. Боланинг характерини, табиати ва дунёк,а-рашини белгилайдиган маънавий мезон ва карашлар - яхшилик ва эзгулик, олижаноблик ва мех,р-ок,ибат, ор-номус ва андиша каби мукаддас тушунчаларнинг пойдевори оила шароитида к,арор топиши табиийдир. Шунинг

1 Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч. - Т.: «Маънавият», 2008. -56-б.

учун х,ам айнан оила мух,итида пайдо була-диган ота-онага х,урмат, уларнинг олдидаги умрбод карздорлик бурчини чукур англаш х,ар кайси инсонга хос булган одамийлик фазилатлари ва оилавий муносабатларнинг не-гизини, оиланинг маънавий оламини ташкил этади»2.

Хозирги кунда фарзанд билан ота-она урта-сидаги муносабатлар долзарб муаммолардан биридир, чунки ота-она фарзанд тарбиясида турли муаммоли вазиятларга дуч келади. Вах,оланки, бундай вазиятларда болани сабр-ток,ат билан тушунишга харакат к,илинса, таълим-тарбия жараёни самарали булади.

Бугунги кунда купчилик ота-оналар онгида куп х,олларда улар куйган талабларни фар-зандлари сузсиз бажарса булди, деган тушунча шаклланган. Айрим х,олларда болага куч ишлатиб, куркитиш йули билан тарбия бериш х,олатларини х,ам учратамиз. Бу жараён болани турли психик инк,ирозларга олиб келиши мумкин. Инсон болалик пайтида олган психик зарбани бутун умри давомида унутмаслигини эсда тутишимиз керак.

Энг асосийси, мактаб ёшидаги боланинг тарбиясига беэътибор булманг. Дарс тайёрлаб утирган боланинг тепасида туриб, х,ар бир камчилиги учун танбех, бериб ёки «кул ишлатиб» унинг дарсга булган к,изик,ишини сусай-тирманг. Бу кейинчалик болани ёлFон ишла-тишга мажбур к,илади. Бундай х,олларда фар-зандингизни жазолаш урнига унга туFри талаб куйишнинг самарали йулларини урганинг, яъни боланинг бирон-бир эришган ютук,-ларини айтиб, унга берилган топширик,ни туFри ёки нотуFри бажараётганини назорат килинг. Узига юклатилган вазифани тулик, ба-жаришига ишонч билдириб, топширик,ни маъ-лум бир пайтда текширишингизни айтинг. Шундагина фарзандингиз сизнинг ишончин-гизни оклашга х,аракат к,илади. Фак,ат мак,таш керак экан, деб уринсиз мак,таманг. Бу х,олат

2 Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч. - Т.: «Маънавият», 2008. -52-53-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

уни манманлик, узбошимчалик ва менсимас-ликка ургатади.

Кичик мактаб ёшдаги болаларнинг харакати тезлик билан узгариб, уларни тарбиялашда кийинчиликларга дуч келамиз. Психолог ва ота-оналарнинг фикрича, болаларда агрессия пайдо булиб, юз берган жараёнга куз ёши ёки жах,л билан жавоб кайтаради. Атроф-мухит билан муносабати узгаради. Агрессив жавоб кайтариш боланинг ички эмоцияларининг ташкарига чикишига сабабчи булади. Бундай агрессия болада 6-7 ёшдан бошланиб 8-9 ёш-гача давом этиши мумкин. Бола улFайган сари агрессия хажми камайиб боради.

Баъзида бола факат агрессия билан чеклан-майди. Масалан, ота-она боласини жазолаган-да уни хонасидан чикишига ёки турли х,ара-катларни бажаришига карши булади. Бундай жазога куникмаган бола онгсиз холда ота-онасига карши чикиб, кимматбахо нарсалар-ни синдириши ёки уз кийимларини йиртиши мумкин. Бу жараёнда боланинг психик ривож-ланишида камчиликлар курина бошлайди. 7 ёшдаги инкироз пайтида бола якинлари ва дустларидан узоклашади. Жамоавий уйинларга умуман катнашмайди, улардан узини узок ту-тади. Агар боланинг ушбу харакатларига вак-тида эътибор берилмаса, болада соматик ка-салликлар вужудга келиши мумкин. Бу шароитда болани сузсиз шифокор куригига олиб бориш лозим булади.

Кичик мактаб ёшдаги болалар психик ва ижтимоий ривожланиши хам алохида уринга эга. Биринчидан, унинг ижтимоий макоми узгаради. У мактабга кадам куйган кундан бошлаб, унга янги вазифалар юклатилади. Мактабгача ёшдаги боланинг асосий бажара-диган харакати уйин булса, кейинги боскичда уйин харакати мураккаб тус олиб, укиш мулокот харакатига алмашади.

Иккинчидан, боланинг психикасида жуда катта узгаришлар сезилади. Боланинг уйлаш жараёни мураккаблашиб, мантикий фикрлаш кобилияти ривожланади. 7-12 ёш оралиFида болаларнинг эсда саклаш кобилияти узига хос хусусиятлардан бири булиб, улар бир белгини бирор нарса билан таккослаш, эсда саклаш оркали мантикий фикрлашни амалга ошира-дилар.

Мантикий фикрлаш оркали бола катталар-нинг уйлаш кобилияти билан тенглашади. Шу

аснода бола уз хатти-харакати ва уз-узига бахо бера олади.

Ёш авлодни эс-хушли, онгли, х,ар томонла-ма етук инсон килиб тарбиялаш оила, колаверса, жамиятдаги ижтимоий институт-ларнинг аосий вазифасидир. Сабаби, фарзанд-нинг комил инсон булиши оиладан бошланиб, таълим-тарбия масканларида давом этади.

«Бола хаёти - мисоли ок коFоз. Унга нима ёзиш ота-онанинг уз ихтиёрида» деган тушун-чага эътибор берсак, келажакда боланинг кандай шахс булиб шаклланиши ота-онаси ва оила аъзоларига боFлик, деганидир. Чунки фарзанд оилада дунёга келади. Унинг комил инсон булиб шаклланишига аввал ота-онаси, оила аъзолари таъсир курсатади. Оилавий му-носабатлар фарзандларнинг аклий, рух,ий ка-молотини таъминлаб колмасдан, ота-оналарда узига хос фаолликни х,ам юзага келтиради. Ху-сусан, фарзандларнинг бевосита таъсири ту-файли уларнинг кизикиш ^амда фаолиятлари доираси кенгаяди, узаро алокалари бойиб боради, реал х,аёт мазмунини чукуррок англаш, яъни фарзандлар камолоти, келажаги тимсо-лида уз умри давомийлигини куриш ^олати юз беради1.

Олимларнинг кузатувларига кура, бугунги кунда ишдан толикиб келган ота-она боласи-нинг тарбиясига 10-15 дакика вакт ажратар экан. Бу санокли дакикаларнинг аксар кисми кундаликни текшириш, камчиликларни курса-тиш ва танкид остига олишга ажратилиши аникланган.

Оилада тарбияда йул куйиладиган камчиликлар:

• ичкиликка ружу куйган ота-она фарзан-дига «гипох,имоячи»2 булиб тарбия беради. Улар фарзандларидан х,еч нарса талаб кила олмайди;

• баъзи бир ота-оналар х,аддан ташкари каттиккул булсак, фарзандимизнинг тарбияси яхши булади, деб х,исоблайди. Аксинча, бунака

1 Хасанбоев Ж., Х,асанбоева О. ва бошкалар. Педагогика. - Т.: «Фан», 2006. -123-б.

2 Гипо (юн. hypo - остида, тагида) - байналмилал узлашма сузлар таркибида келиб, муайян нарса, х,олат-нинг меъёридан камлиги, пасайганлиги ёки куйида эканлигини курсатадиган олд кушимча. / Узбек тилининг изохли луFати. I-жилд. А.Мадвалиев тахрири остида. - Т.: «Узбекистон миллий энциклопедияси» Давлат илмий нашриёти, 2006. -504-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

вазиятларда болалар тортинчок,, узига нисба-тан ишончсиз, ёлFон гапирадиган булади.

Бола тарбиясида куйидаги коидаларга амал килинса, максадга мувофик булади:

• агар сиз огох,лантириш бермокчи бул-сангиз, авваламбор фарзандингизнинг яхши томонларини санаб утинг;

• фарзандингизнинг камчилигини бирда-нига юзига солмасдан, ётиFи билан тушунти-ринг;

• узига буйрук берилишини х,еч ким ёктир-майди. Шунинг учун бевосита буйрук бериш-дан кура, савол бериб, панд-насихат йули билан берилган топширик,ни бажартирганингиз маъкул;

• фарзандингизга уз обрусини саклаб колишига имконият беринг;

• инсонлар х,ак,ида яхши фикрда булинг, шунда фарзандингиз уларга ухшашга х,аракат килади.

Инсонга х,ар томонлама тарбия бериш оила ва ижтимоий институтларнинг асосий вазифа-сидир. Сабаби, мустак,ил юртимизнинг эртан-ги куни бугун фарзандларимизнинг кандай таълим-тарбия олишига боFлик1. Шу уринда Узбекистон Республикасининг Биринчи Пре-зиденти Ислом Каримовнинг куйидаги фикр-ларини доимо ёдда тутушимиз лозим: «Шуни унутмаслигимиз керакки, келажагимиз пойде-вори билим даргох,ларида яратилади, бош-кача айтганда, халкимизнинг эртанги куни кандай булиши фарзандларимизнинг бугун кандай таълим ва тарбия олишига боFлик1. Бу-нинг учун х,ар кайси ота-она, устоз ва мураб-бий ^ар бир бола тимсолида аввало шахсни куриши зарур. Ана шу оддий талабдан келиб чик,к,ан х,олда, фарзандларимизни мустакил ва кенг фикрлаш кобилиятига эга булган, онгли яшайдиган комил инсонлар этиб вояга етка-зиш - таълим-тарбия сох,асининг асосий максади ва вазифаси булиши лозим, деб кабул килишимиз керак. Бу эса таълим ва тарбия ишини уЙFун ^олда олиб боришни талаб этади»1.

Шахснинг шаклланиши узлуксиз ва муррак-каб жараёндир. Бу жараёнда болага табиатдан берилган туFма кобилиятлар, жамиятдаги сиёсий-ижтиомий вазият, оиладаги муносо-

1 Каримов И.А Юксак маънавият - енгилмас куч. - Т.: «Маънавият», 2008. -61-б.

батлар каби асосий кучларнинг узаро боF-ликлиги онгли шахснинг шаклланишига имконият яратади.

Хар бир болага шахс сифатида к,араб, унинг узига хос онги, эрки, кобилиятларини х,исобга олган ^олда, ота-оналар укитувчи билан ^ам-корликда куйидаги вазифаларни амалга оши-ришлари максадга мувофикдир:

• илFор педагогик-психологик тажрибалар, самарали усуллардан фойдаланган х,олда халкимизнинг маданияти, урф-одатлари неги-зида кичик мактаб ёшидаги болада миллий онг, инсонийлик фазилатларини шаклланти-риш;

• мутахассислик фанларининг тарбиявий ах,амиятини кучайтириш, таълим-тарбия сама-радорлигини оширувчи махсус ва факультатив фанларни киритиш;

• болаларнинг билим, илмга булган к,изик,ишларини орттириш; уларнинг ак,лий кобилияти, дунёкарашини шакллантириш, жа-мият талабига мос шахс сифатида шаклланишига кумаклашиш;

• иктидорли болаларни аниклаш ва улар кобилиятининг ривожланишига шароит яра-тиш;

• табиат ва инсон чамбарчас эканлигини хис киладиган, табиатни мух,офаза кила ола-диган шахсни тарбиялаш;

• миллий маданият асосида эстетик тарбия беришга ургатиш;

• миллий ва умумбашарий кадриятларни урганиш ва асрашни тарбиялаш;

• ёшлар тарбиясида «озодлик», «тенглик», «демократия» каби тушунчаларнинг мох,ияти-ни теран тушуниш ва мамлакат рамзларига х,урмат курсатиш.

Оиладаги таълим-тарбиянинг максади -боланинг ёши, хусусиятлари, психик жараён-ларини х,исобга олган ^олда муносиб тарбия беришдир. Ушбу максаддан келиб чикиб, куйидаги вазифалар амалга оширилади:

• оилада боланинг ривожланиши, соFли-гига Fамхурлик курсатиш, тозаликка риоя ки-лиш;

• мех,нат ва ме^натсеварликка ургатиш. Боланинг кундалик х,аётини мазмунли ташкил этиш ва уз-узига хизмат килиш куникмасини шакллантириш;

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

• оила аъзоларини узаро дустона муноса-батда булишга, ота-она, кариндошлар, кекса-ларни х,урмат килишга ургатиш;

• адабиёт, маданият, миллий кадриятларга булган кизикишини уЙFотиш, вактдан унумли фойдаланишга ургатиш;

• интизомли, масъулиятли ва зийрак булишга ургатиш;

• уз-узини тарбиялаш ва ижодкорликка йуналтириш.

Фарзанд тарбиясида психологик то-мондан бериладиган цуйидаги тавсиялар-га амал цилинг.

Биринчидан, эрталаб фарзандингизни мех,р билан уЙFотинг. Сизнинг мулойим ово-зингиз ва юзингиздаги табассум фарзандин-гизнинг уйкусини учириши лозим.

Иккинчидан, агар фарзандингиз дарсга кечикадиган булса, уни «тез бул», «чаккон ки-мирла» деб шошилтирманг. Бундай х,олларда фарзандингизни эртарок уЙFотмаганингиз учун узингизни айбдорман деб билинг.

Учинчидан, «тарбиясиз булма», «бугун икки олсанг, курасан» деган огох,лантириш-ларни куп маротаба айтманг. Аксинча, унга ишонч билдириб, яхши бах,о олиб келишига тилакдош булинг. Шу урнида айтиш жоизки, баъзи ота-оналар «болам факат яхши бах,о олиши керак», деб уйлайди. Буни эшитган бола ота-онасининг жазосидан куркиб, ёмон бах,о куйилган кундалик дафтарининг сах,ифа-сини йиртишга, бах,они тузатишга ёки бошка йул оркали алдашга уринади. Шунинг учун х,ар бир ота-она бах,о фарзандининг билим оли-шида мух,им, аммо асосий масала эмас экан-лигини билишлари лозим. Шуни эсдан чикар-маслик керак: «бах,о кадрли эмас, бола кадрли».

Туртинчидан, фарзандингизни мактабга оч х,олда жунатманг.

Бешинчидан, фарзандингиз мактабдан ке-лиши билан «Бугун кандай бах,о олдинг?» деб саволга тутманг.

Олтинчидан, агар фарзандингизнинг би-рор нарсадан жах,ли чикса, индаманг. Хову-ридан тушгандан кейин узи нима булганини айтиб беради.

Еттинчидан, фарзандингизнинг тартибсиз-лиги учун укитувчи сизни мактабга чакирса, укитувчи билан булган сух,батда фарзандингиз катнашмагани маъкул. Уйда фарзандингиз-

нинг х,ам фикрини эшитиб, хатоларини тушун-тиринг.

Саккизинчидан, фарзандингиз мактабдан келиши билан унга дарс тайёрлаши керакли-гини айтманг. Фарзандингиз 2-3 соат дам ол-гани маъкул.

Туццизинчидан, дарс тайёрлаётган бола-нинг тепасида туриб, танбех, бериб, купол гап-лар ишлатманг. Ундан кура дарс тайёрлашида ёрдам беринг.

Унинчидан, фарзандингизга х,ар куни ка-мида 20-30 дакика вакт ажратинг, у билан якиндан сух,батлашинг.

Шунингдек:

- болангизнинг фикрини кизикиб тингланг, уй ишини бажарганида раFбатлантиринг;

- болангизнинг кизикувчанлигини ривож-лантиришда ёрдам курсатинг. Бундай ёшда болалар узида пайдо булган кизикишини айта бошлайди, эътиборли булинг;

- болангизнинг кун тартиби булиши, унда уй вазифаларига алох,ида вакт ажратиш керак. Кичик мактаб ёшидаги болалар тез уса бошлайди. Шунинг учун болалар камида 8 соат ухлаши тавсия этилади;

- болангизнинг хулки ёки укишидаги барча узгаришлари х,акида укитувчига хабар бериб туринг;

- болангиз айтганингизни килмайдиган булса, психолог ёки шифокор билан маслах,ат-лашинг1.

Жамиятда оиланинг асосий вазифаси жис-моний ва психологик жих,атдан соFлом, маъ-навий баркамол, мех,натга тайёр шахсни шакл-лантириб беришдан иборат. Шунингдек, бола-ларда ижтимоий-дунёвий билимларни эгал-лашга булган интилиш, ижтимоий фаолликнинг ортишида ота-оналарнинг самарали иштирок этиши х,ал килувчи омил булиб, бу оила тарбиясида боланинг комил инсон булиб шаклла-нишида алох,ида урин тутади.

Хулоса шуки, ота-онанинг берган бугунги тарбияси фарзандининг эртанги келажаги учун пойдевор вазифасини утайди. Шунинг учун оиладаги фарзанд тарбияси ота-она то-монидан туFри йуналтирилган булса, унда унинг катта х,аётга дадил кадам куйишига,

1 Хайтов А. Синф рахбари. - Т.: «Янги аср авлоди», 2006. -35-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

мусЛИЛ фикp юpитишигa зaмин яpaтилгaн бyлaди.

Юкopидaги фикp-мyлox1aзaлapгa тaяниб, oилaдa бoлa тapбияcидaги oбъeктив Ba cyъбeктив oмиллapнинг мaвжyдлигини инo-бaтгa oлгaн x1oлдa кyйидaги тaклифлapни 6e-paмиз. Отa-oнa бoлa тapбияcидa: - caбp-тoкaтли;

- мex1p-мyx1aббaтли;

- интизoмли Ba мacъyлиятли булиши;

- фapзaндининг х^м pyx^, х^м aK^a^ х^м жиcмoнaн coFлoм булиши^ имшният яpa-тиши;

- x,ap биp фapзaндини шaхc cифaтидa ^иши лoзим.

Адабиётлар руйхати:

1. Миpзиёeв Ш.М. К^нун ycтyвopлиги Ba инcoн мaнфaaтлapини тaъминлaш - юpт тapaккиёти Ba хaлк фapoвoнлигининг гapoви. I Узбeкиcтoн Рecпyбликacининг caйлaн-гaн Пpeзидeнти Шaвкaт Миpзиёeвнинг Мaмлaкaт Кoнcтитyцияcи кaбyл килингaнининг 24 йиллиги^ бaFишлaнгaн тaнтaнaли мapocимидaги мaъpyзacи. II <^лк сузи» гaзeтa-си, 2016 йил, 8 дeкaбpь.

2. Кapимoв И.А. Юкcaк мaънaвият - eнгилмac куч. - T.: «Мaънaвият», 2008.

3. Узбeк тилининг изox1ли лyFaти. I жилд. I A.Мaдвaлиeв тax1pиpи ocтидa. - T.: «Узбeкиcтoн миллий энциклoпeдияcи» Дaвлaт илмий нaшpиёти, 2006.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

4. Xaйтoв А. Синф pax,6ap^ - T.: «Янги acp aвлoди», 2006.

5. Xacaнбoeв Ж., Xacaнбoeвa О. Ba бoшкaлap. Пeдaгoгикa. - T.: «Фaн», 2006.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ I СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.