Научная статья на тему 'MISSELLANI QAYTA ISHLASHNING ZAMONAVIY USULLARI'

MISSELLANI QAYTA ISHLASHNING ZAMONAVIY USULLARI Текст научной статьи по специальности «Химические технологии»

CC BY
128
16
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ekstraksiya / ekstraktor / missella / tindirish / komponent / erituvchi bug’simon / despers zarrachalar / erituvchi / yog’ / extraction / extractor / micelle / dilution method / component / solvent vapor / dispersed particles / solvent.

Аннотация научной статьи по химическим технологиям, автор научной работы — Buranova, Dilfuza Yakubzhanovna, Umurzakova, Shokhsanam Muzaffarovna

Ushbu maqolada missellani qayta ishlashning zamonaviy usullarini yog’li materialdan yog’ni ekstraksiyalashda olingan missellaning tarkibi yengil uchuvchan erituvchi, yog’ va ularga ilashgan ekstraksiyalangan materialning mayda zarrachalaridan iborat. Missella, undagi qattiq zarralarni yo’qotish, yog’ va erituvchini ajratish maqsadida qayta ishlanadi. Yengil uchuvchan komponenterituvchi – bug’simon holatga o’tkaziladi va amaliy jihatdan uchmaydigan yog’dan ajratib olinishi ko’zda tutilgan.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

MODERN METHODS OF PROCESSING MISSELLA

In this article, modern methods of micellar processing are presented. The composition of the micelles obtained during the extraction of oil from oily material consists of a volatile solvent, oil, and small particles of the extracted material adjacent to them. Missella is processed to remove solid particles, separate oil and solvent. The light volatile component the solvent is transferred to a vapor state and is practically intended to be separated from the non-volatile oil.

Текст научной работы на тему «MISSELLANI QAYTA ISHLASHNING ZAMONAVIY USULLARI»



INTERNATIONAL JOURNAL OF THEORETICAL AND PRACTICAL

RESEARCH

International journal of theoretical and practical research

Scientific Journal

ISSN 2181-2357

T. 2 №10. 2022

ISJIF 2022:5.962 QR-Article

Issue: 10

Volume: 2

31.10.2022

Year: 2022

Published: http://alferganus.uz

Ci ta tion:

Buranova, D.Y., Umurzakova, Sh.M. (2022). Modern methods of processing missella. SJ International journal of theoretical and practical research, 2 (10), 91-99.

Buranova, D.Y., Umurzakova, Sh.M. (2022). Missellani qayta ishlashning zamonaviy usullari. Nazariy va amaliy tadqiqotlar xalqaro jurnali, 2 (10), 91-99.

Doi: https://dx.doi.org/10.5281/zenodo.7243958

Buranova, Dilfuza Yakubzhanovna

Assistant of the Department of Food

Technology Fergana Polytechnic Institute E-mail: [email protected]

Umurzakova, Shokhsanam Muzaffarovna

Assistant of the Department of Food

Technology Fergana Polytechnic Institute

UDC 665.71

MODERN METHODS OF PROCESSING MISSELLA

Abstract. In this article, modern methods of micellar processing are presented. The composition of the micelles obtained during the extraction of oil from oily material consists of a volatile solvent, oil, and small particles of the extracted material adjacent to them. Missella is processed to remove solid particles, separate oil and solvent. The light volatile component - the solvent - is transferred to a vapor state and is practically intended to be separated from the non-volatile oil.

Keywords:extraction, extractor, micelle, dilution method, component, solvent vapor, dispersed particles, solvent.

Буранова Дилфуза Якубжановна

Ассистент кафедры «Пищевые технологии», Ферганский политехнический институт

Умурзакова Шохсанам Музаффаровна

Ассистент кафедры «Пищевые технологии», Ферганский политехнический институт

СОВРЕМЕННЫЕ СПОСОБЫ ОБРАБОТКИ МИССЕЛЛЫ

91

ISSN 2181-2357

T. 2 №10. 2022

INTERNATIONAL JOURNAL OF THEORETICAL AND PRACTICAL

RESEARCH _

SJIF 2022:5.962

Аннотация. В данной стате представлены современные методы миселлярной переработки. В состав миселл, полученных при экстрагировании нефти из маслянистого сырья, входят летучий растворитель, масло и прилегающие к ним мелкие частицы экстрагируемого материала. Мисселла обрабатывается для удаления твердых частиц, отделения масла и растворителя. Легколетучий компонент - растворитель - переводится в парообразное состояние и практически предназначен для отделения от нелетучего масла. Ключевые слова: экстракция, экстрактор, миселла, метод разбавления, компонент, пары растворителя, дисперсные частицы, растворитель, масло.

Bo'ranova Dilfuza Yakubjanovna

Farg'onapolitexnika instituti Oziq-ovqat texnologiyasi kafedrasi assistenti [email protected] Umurzakova Shoxsanam Muzaffarovna Farg'ona politexnika instituti Oziq-ovqat texnologiyasi kafedrasi assistenti shoh sanam um urzakoval @gmail.com

MISSELLANI QAYTA ISHLASHNING ZAMONAVIY USULLARI

Annotatsiya. Ushbu maqolada missellani qayta ishlashningzamonaviy usullariniyog 'li materialdan yog'ni ekstraksiyalashda olingan missellaning tarkibi yengil uchuvchan erituvchi, yog' va ularga ilashgan ekstraksiyalangan materialning mayda zarrachalaridan iborat. Missella, undagi qattiq zarralarniyo 'qotish, yog' va erituvchini ajratish maqsadida qayta ishlanadi. Yengil uchuvchan komponent - erituvchi -bug'simon holatga o 'tkaziladi va amaliy jihatdan uchmaydigan yog'dan ajratib olinishi ko'zda tutilgan.

Kalit so'zlar: ekstraksiya,ekstraktor, missella, tindirish,komponent,erituvchi bug'simon, despers zarrachalar, erituvchi, yog'.

Kirish

Ma'lumki, ekstraksiya paytida ekstraktordan chiqayotgan missella tarkibida 0.4-2 % atrofida shrotning qoldiq quyqalari bo'ladi. Shuning uchun missellani distillyatsiya qilishdan avval uning tarkibidagi quyqa missella isitgich hamda distillyator apparatlarining trubkalari ichida issiqlik ta'sirida qotib qolib, bu apparatlardagi issiqlik almashish protsessini susaytirib quyadi, bir muncha vaqt utgandan so'ng trubka teshiklari butunlay quyqa bilan to'lib qolib, umuman distillyatsiya protsessi to'xtaydi, albatta isitgich yoki distillyator trubkalarini chiqarib olib, mexanik ravishda tozalash mumkin, lekin bu ish distillyatsiya sistemasining uzoq muddatga to'xtalishga va katta mexanik mexnat sarflashga majbur etadi. Shu tufayli ekstraktordan olingan missella turli usullar bilan quyqadan tozalanadi. Eng oddiy usullardan biri tindirish usuli . Bu usul zarrachalarning o'z vazni ta'siri ostida missella saqlanayotgan idish tubiga cho'ktirilishidan iboratdir, ya'ni bu usulda zarrachalarning gravitasion kuchlarini

92

foydalaniladi. Usul nixoyatda uzoq muddatda yakunlanganligi uchun sanoatda ba'zi bir xollardagina ishlatiladi. Boshqa bir usul esa, loyqa missellani 2) markazdan qochma kuch ta'siri asosida ajratish usulidir. Bu xolda missellani tozalash uchun biron bir suyuqlik sistemasida ishlovchi separator ishlatilib, hosil qilinayotgan markazdan qochma kuch xisobiga, quyqa missella suyuqligidan ajratiladi. Bu usulning bajarilish muddati nixoyatda qisqa, lekin o'ta despers zarrachalar misselladan ajratilishi qiyin bo'lganligi uchun tozalangan missella yana bir oz shrot qoldiqlari qoladi. 3- usulga kelsak, bu 3) filtrlash usuli bo'lib, loyqa missella filtrlovchi yuza oralig'idan o'tkazish yo'li bilan bajariladi. Bu usul nisbatan ko'p qo'l mexnati talab qilsada, juda keng tarqalgan va filtrlangan missella deyarli barcha shrot zarrachalaridan tozalash imkonini beradi. Filtrlash uchun turli matolar ishlatilib, ular ipdan, sintetik tolalardan yoki filtrlovchi qog'ozlardan iborat bo'lishi mumkin. Qaysi turdagi materiallar ishlatilmasin ular filtrlovchi yuza xisoblanmay faqat filtrlovchi yuza hosil qiluvchi to'siqlar deb xisoblanadi.

Ushbu usullardan ko'rinib turibdiki, 1-usulda missella tinch holatda, dispers zarrachalar esa harakatda, 2-usulda missella ham, dispers zarrachalar ham bir vaqtning o'zida harakatda bo'ladi. 3-usulda esa, dispers zarrachalar tinch holatda, dispersion muhit esa harakatda bo'ladi. Tozalangan va distillyatsiya uchun yaroqli bo'lgan missella tiniq va tarkibidagi quyqa miqdori 0,2 % dan oshib ketmasligi lozim. [5-7].

Munozara va natijalar

Yog'li materialdan yog'ni ekstraksiyalashda olingan missellaning tarkibi yengil uchuvchan erituvchi, yog' va ularga ilashgan ekstraksiyalangan materialning mayda zarrachalaridan iborat. Missella, undagi qattiq zarralarni yo'qotish, yog' va erituvchini ajratish maqsadida qayta ishlanadi. Yengil uchuvchan komponent - erituvchi -bug'simon holatga o'tkaziladi va amaliy jihatdan uchmaydigan yog'dan ajratib olinadi. Bu jarayon yog' - moy sanoatida distillyatsiya deb ataladi.

Distillyatsiya jarayonida erituvchi qisqa vaqt oralig'ida va minimal haroratda imkon qadar yog'dan to'liq ajratilishi lozim. Erituvchini to'liq haydalganligi ekstraksiyalangan yog'ni chaqnash harorati bo'yicha nazorat qilinadi.

Distillyatsiyalash vaqti va haroratini kamayishi, olingan yog' sifatini yaxshilanishiga, issiqlik sarfini kamayishiga va qurilma unumdorligini oshishiga olib keladi.

Misselladan erituvchini haydash harorati va usulini to'g'ri tanlash bilan distillyatsiyaning samarasini oshirishga erishiladi.

Molekulyar - kinetik nazariya nuqtai-nazaridan bug' hosil bo'lish jarayonining mexanizmi quyidagilardan iborat bo'ladi. Isitish yuzasiga yaqin turgan suyuqlik molekulalari yuqori tezlik bilan suyuqlik ustidagi bo'shliqqa uchib chiqadi va qolgan molekulalardan uzilib, erkin holatga o'tadi. Har bir bug'lanayotgan molekula tashqaridan kiritilayotgan issiqlik energiyasining bir qismini sarflab, suyuqlikni tortish kuchini va tashqi bosim qarshiligini bartaraf etadi.

Misselladan erituvchini yo'qotishning quyidagi usullari mavjud: yopiq bug yordamida bug'latish, suv bug'i bilan atmosfera bosimida yoki vakuum ostida haydash.

93

INTERNATIONAL JOURNAL OF THEORETICAL AND PRACTICAL

ISSN 2181-2357

T. 2 №10. 2022

RESEARCH _

SJIF 2022:5.962

Missellani yopiq bug' bilan qizdirilganda bug' bo'shlig'i ustida faqat bitta komponent - erituvchi bug'lari bo'ladi va bu jarayon amaliyotda qaynash yoki bug'lanish shaklida kechadigan oddiy bug'latishdan iborat.[13-15].

Qaynash jarayonida, erituvchi bug'larining parsial bosimi atrof muhitdagi bosim bilan tenglashgandagi haroratda erituvchi bug' holatiga o'tadi. Biroq, erituvchini to'liq yo'qotish uchun qaynash bilan bug'latishning o'zi kifoya qilmaydi, chunki missella konsentrasiyasi oshgan sari uning qaynash harorati ham oshib boradi. Natijada yog'ni sifati yomonlashib, termik parchalanish yuz berishi mumkin. Bug'lanish jarayonida erituvchi bug'larining parsial bosimi atrof muhit bosimidan kichik bo'lgandagi haroratda ham erituvchi suyuq holatdan bug' holatiga o'tadi. Biroq bunda erituvchini haydash tezligi past bo'ladi. Bug'latish jarayonini tezlashtirish va misselladan erituvchini to'liq haydash haroratini pasaytirish uchun atmosfera bosimida yoki vakuum ostida haydashga ochiq suv bug'i kiritiladi.

Erituvchini yo'qotish uchun ochiq suv bug'idan foydalanish, erituvchini missella ustidagi bug' konsentrasiyasini kamaytiradi, ya'ni erituvchi bug'larining parsial bosimini kamaytiradi va missellaning qaynash haroratini pasaytirib, haydash jarayonini tezlashtiradi va yengillashtiradi.

Erituvchini haydash haroratini pasaytirishdan tashqari, missellaga berilayotgan ochiq bug', uni aralashtiradi va ma'lum darajada suyuqlik va bug' fazalari o'rtasidagi ajratuvchi yuzani oshiradi. Natijada erituvchi bug'ining uchishi jadallashadi. Ayni vaqtda yog' o'ziga va erituvchiga hamroh bo'lgan aromatik moddalardan ozod bo'lib, dezodorasiyalanadi.

Erituvchini haydashda ochiq bug' bilan birga vakuumni qo'llanilishi missellani qaynash haroratini yanada pasaytirish va qo'llanilayotgan ochiq bug'ni qizdirish uchun xizmat qiladi.

Misselladagi erituvchini yo'qotishning barcha sanab o'tilgan usullari zamonaviy ekstraksiya qurilmalarda keng ko'lamda qo'llaniladi.

Distillyatsiya jarayonini o'rganishdan oldin bu jarayonga ta'luqli bo'lgan ba'zi bir nazariy ma'lumotlarni o'rganish kerak. Jumladan missellaning qaynash harorati uning konsentrasiyasiga bog'liq. Konsentrasiya oshishi bilan missellaning qaynash harorati oshib boradi, lekin bu muvozanat proporsional ravishda o'zgarmay, bir muncha boshqacharoq bo'ladi. Masalan, ideal eritmalardagi suyuqlik ustidagi moddaning parsial bosimi uning konsentrasiyasiga qarab, proporsional o'zgarib boradi, lekin missellada bu qoida bir oz o'zgacha, ya'ni noproporsional ravishda o'zgaradi. Bu xol moyning organiq erituvchilardagi eritmasi normal eritma bermay, balki qandaydir kolloid eritmaga yaqin bo'lgan aralashma berar ekan degan fikrga olib keladi.

Yuqoridagilardan shuni xulosa qilish mumkinki, missella tarkibida erigan yuqori molekulali trigliseridlar va moy bilan ergashib yuruvchi molekulyar massasi katta bo'lgan sterinlar, tiaminlar, fosfatidlar va boshqalar bo'lishi hisobiga moyning benzindagi eritmasi normal eritma bo'lmay, bir muncha kolloid eritmalar xarakteriga ega bo'lgan eritma hosil bo'lar ekan. Albatta, missella kolloid eritmalarga o'xshab koagulyasiya, peptizasiya va boshqa xususiyat namoyon qilmaydi, lekin shu bilan bir vaqtning o'zida normal erituvchilarning xossalariga ham to'liq mos kelmaydi. Bu ayniqsa, missellaning qovushqoqligini o'lchayotgan paytda yaqqolroq namoyon bo'ladi, ya'ni harorat oshishi

94

bilan missellaning qovushqoqligi proporsional kamayish o'rniga noproporsional ravishda kamayadi. Bu esa o'z yo'lida missellaning tarkibidagi moddalarning harorat ta'siriga turlicha berilishida namoyon bo'ladi. Umuman aytganda, missella murakkab eritma bo'lib, uning fizik xususiyatlari distillyatsiya jarayonida namoyan bo'ladi. Bu demak, diagrammada ko'rganimizdek, missellaning konsentrasiyasi past bo'lganda (60-65% gacha) Raul qonuniga bo'ysunsada, konsentrasiya yuqorilashgandan so'ng bu qonunga bo'ysunmasligi, misselladagi erituvchi va erigan moddalar molekulalari o'rtasidagi o'zaro tortishuv kuchiga bog'liq deb hisoblanadi. Shuning uchun distillyatsiya jarayoni shartli ravishda ikki etapga bo'linadi: birinchi etapda mahsulot konsentrasiyasi past bo'lganligi sababli, miqdor jixatdan erituvchi molekulalari trigliserid molekulalaridan anchagina ko'p bo'ladi va bu qism erituvchi molekulalari oddiy isitish yoki qaynatish yo'li bilan uchirilishi mumkin.

Konsentrasiya yuqorilashgach, moy molekulalarining soni erituvchi molekulalari sonidan ortib ketadi. Ma'lumki xar qanday molekulalar o'rtasida o'zaro tortuv kuchlari bo'lganligi kabi, bu kuchlar erituvchi hamda triglesirid molekulalar o'rtasida ham mavjud. Konsentrasiya yuqorilashsa, bu tortishuv kuchlarini yengish qiyinlashadi. Endi faqatgina isitish, qaynatish erituvchi molekulalarning bug'lanishga kuchi yetmay, qandaydir boshqa vosita ishlatilishi lozim bo'ladi, ya'ni distillyatsiyaning ikkinchi etapi boshlanib, bu etapda ishlatilayotgan yopiq bug' bilan bir qatorda ochiq bug' va vakuum ishlatilishi lozim. O'zaro tortishish kuchlaridan tashqari missellaning murakkabligidan nisbatan to'g'ri bo'lgan emulsion holat va bu holat ta'siridan missella yuzasida ko'piklanish va boshqa-bir xodisalar yuz berishi mumkin, bularni hammasi distillyatsiya jarayonining ikkinchi etapi o'tishini yana murakkablashtiradi.

Missella ustidagi erituvchi bug'lari bosimi bilan uning konsentrasiyasi orasidagi bog'liqlik grafigi tasvirlangan bo'lib, bunda Raul qonunidan chetlashish mavjudligini ko'rish mumkin. Egri chiziqning geometrik ko'rinishini tahlili shuni ko'rsatadiki, moy-benzin sistemasida ideallikning yo'qligi molekulalararo Van-der-Vaals kuchlari bilan bog'liq. Misselladagi erituvchi molekulalari orasidagi o'zaro tortishuv kuchlari, moy bilan erituvchi molekulalari orasidagi tortishuv kuchlaridan kichik ekanligini ko'rsatadi.

Shunday bog'liqlik paxta moyining texnik geksan va trixloretilendagi eritmasida ham kuzatiladi. Bu bog'liqlikdan ko'rinadiki, missella konsentrasiyasi 60%dan oshganda, uning qaynash harorati keskin ko'tarilar ekan. Bu esa distillyatsiya haroratini oshishiga olib keladi.

95

Konsentratsiya

Missella qaynash naroranning Konsentratsiyaga bog'liqligi.

Qoldiq bosim MPa da: 1-0,10; 2-0,08; 3-0,07; 4-0,05; 5-0,03.

Yuqori konsentrasiyali missellaning qaynash harorati, hatto, chuqur vakuum qo'llanilganda ham yuqori bo'ladi. Natijada, moyning parchalanishi tufayli distillyatsiya jarayonini oxirigacha olib borish mumkin bo'lmaydi. Bu narsa, missella distillyatsiyalanganda, moydagi erituvchini amalda to'liq yo'qotib bo'lmasligini ko'rsatadi.

Shu sababli misselladagi erituvchini yo'qotish ikki davrda olib boriladi.

Birinchi davr, misselladagi benzinni yo'qotish - bug'latish davri bo'lib, u jarayonning barcha mavjud qonuniyatlariga bo'ysunadi va atmosfera bosimida yoki kichik vakuumda olib borilishi mumkin.

Vakuumda bug'latish ko'p afzalliklarga ega. Vakuumda barcha suyuqliklar atmosfera bosimidagiga qaraganda ancha past haroratda qaynaydi. Bu esa apparatdagi issiqlik almashinish yuzasini kamaytirish imkonini beradi, shu bilan birga qaynash harorati kamayganda isituvchi bug' va qaynovchi missela orasidagi haroratlar farqining yuqori bo'lishiga erishiladi. Shu sababli vakuumdan foydalanib distillyatsiya qilinganda past bosimli bug' qo'llanilishi mumkin. [51]

Vakuumdan foydalanish, asosan, yuqori konsentrasiyali missellani distillyatsiyalashda, qaynash haroratini pasayishi tufayli noxush qo'shimcha jarayonlarni (oksidlanish, melanoidlar hosil bo'lishi va h.k) oldini oladi. Natijada atrof-muhitga yo'qotilayotgan issiqlik miqdori va uni kompensasiyalashga berilayotgan isituvchi bug' sarfi atmosfera bosimida distillyatsiyalashdagiga nisbatan kam bo'ladi.

Distillyatsiyaning birinchi davrida missella shunday konsentrasiyaga yetishi kerakki, bunda uning qaynash harorati 100°Cdan oshib ketmasligi lozim.

96

INTERNATIONAL JOURNAL OF THEORETICAL AND PRACTICAL

ISSN 2181-2357

T. 2 №10. 2022

RESEARCH _

SJIF 2022:5.962

Distillyatsiyaning ikkinchi davrida ochiq suv bug'i qo'llaniladi va distillyatsiya qonununiyati esa boshqacha bo'ladi.

Missella binar eritma hisoblanadi. Ochiq bug'dan foydalanib distillyatsiya qilinganda, sistema, uch fazadan tashkil topgan uch komponentli (benzin, yog', suv) sistemaga aylanadi. Ulardan ikkitasi suyuq (missella, suv) va bittasi bug' (benzin) fazalaridir. Fazalar qonuniga muvofiq, bunday sistema ikkita erkinlik darajasiga ega bo'ladi. Ya'ni, missella - suv bug'i sistemasida muvozanatni buzmasdan, ikkita parametrni o'zgartirish mumkin. Ayni vaqtda umumiy bosim va missella konsentrasiyasini o'zgartirish mumkin. U holda, ikki komponentli sistemadagi kabi, benzin bug'ining parsial bosimini va missellaning qaynash haroratini yetarli darajada aniqlash mumkin.

Agar sistema Dalton qonuni nuqtai nazaridan ko'rib chiqilsa, bu holat to'liq tasdiqlanadi. Dalton qonuniga ko'ra, suyuqlik ustidagi bug'ning umumiy bosimi.

R = Rb + Rs + Rm

bu yerda Rb , Rs va Rm - benzin, suv va moy bug'larining parsial bosimlari.

Missellani distillyatsiyalashda moy bug'ining bosimi Rm o'ta kichik bo'lgani uchun uni hisobga olmasa ham bo'ladi. U holda sistema amalda ikki komponentli bo'lib qoladi.

R = Rb + Rs

Distillyatsiya jarayonida qizdirilgan suv bug'i qo'llanilganda barcha komponentlar (benzin, moy, suv bug'i) faqat ikki fazali bo'ladi: suyuqlik - missella, bug' fazasi - benzin va suv bug'lari. Bunday holatda erkinlik darajalari soni uchta bo'ladi, binobarin muvozanatni buzmasdan turib uchta parametrni o'zgartirish mumkin. Haqiqatan, missellani qizdirilgan ochiq bug' bilan distillyatsiyalaganda umumiy bosim, missella konsentrasiyasi va yuqori haroratda qaynovchi komponent(suv)ning parsial bosimi o'zgartiriladi.

Sistemada qizdirilgan suv bug'i bo'lganida, benzin bug'larining parsial bosimi berilgan ochiq bug'ning miqdor funksiyasi hisoblanadi. Shuning uchun, bug' miqdorini rostlash bilan distillyatsiya jarayoni boradigan haroratni o'zgartirish mumkin.

Apparatda ochiq bug' issiqligidan maksimal darajada foydalanish uchun chiqayotgan bug'lar aralashmasining harorati yuqori haroratda qaynovchi komponent(suv)ning apparatdagi bosimda kondensasiyalanish haroratiga teng bo'lishi lozim. Biroq bunday boshqarish qiyin, negaki harorat biroz o'zgarganda suv bug'lari kondensasiyaga uchraydi va moyda suv qoladi, bunga ruhsat etilmaydi. Shuning uchun, distillyatsiyalash uchun apparatga qancha kerak bo'lsa shuncha miqdorda ochiq bug' beriladi, ya'ni bunda chiqayotgan benzin va suv bug'lari aralashmasining harorati suv bug'ining apparat bosimidagi kondensasiyalanish haroratidan 10-15°Cga ko'p bo'lishi kerak. Demak, qizdirilgan ochiq bug' bilan haydalganda, distillyatordan chiqayotgan bug'lar, o'z-ozidan qizdirilgan bo'ladi.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Bir apparatdan past bosimdagi ikkinchi apparatga missella uzatilganda, u qizdirilgandan bo'ladi va darhol o'z-o'zidan bug'lanish jarayoni boshlanadi.

Xuddi shunga o'xshash holat, agar ikkita apparat bir xil bosim ostida bo'lsa, lekin ikkinchi apparatda haydash qizdirilgan bug' bilan olib borilsa ham yuz beradi. Ikkinchi apparatda missellaning qaynash harorati past bo'ladi, demak, o'z-o'zidan bug'lanish sodir bo'ladi.

97

Xulosa

Missellaning qaynash haroratini uning konsentrasiyasiga bog'liqligidan kelib chiqib, yog' ekstraksiya zavodlarida purkash usuli bilan distillyatsiyalash, yupqa pardada distillyatsiyalash va qalin qatlamda distillyatsiyalash kabi usullarni jarayonning alohida bosqichlarida qo'llaniladi.

Qo'yilgan maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalar rejalashtirildi:

- ekstraksiya jarayonida erituvchi tabiatining jarayonga ta'sirini o'rganish;

- paxta moyi komponentlarini ekstraksiya jarayonidagi selektivligini aniqlash;

- granula va chig'anoq strukturasidagi mahsulotning ekstraksiyalanish kinetikasini o'rganish;

- ekstraksiya moyining xavfsizlik mezonlarini tadqiq qilish.

Foydalanilgan adabiyotlar ro'yhati:

1. Алимов Э.А., Хамидов Б.Н., Салимов З.С. Развитие исследований в области нефтехимии в Узбекистане. // Химия и технология топлив и масел. 1996, .№4. -с. 1315.

2. Саидахмедов Ш.М., Тожиэв Э.Т. Состояние и перспективы развития нефтепереработки в Узбекистане. / Химия и технология топлив и масел, 1996. №4. -С.13

3. Саидахмедов Ш.М. изр. Из истории нефтегазового дело в Узбекистане. / Химия и технология топлив и масел. 1996. №4. -с. 13

4. ТСт 390-02 Отраслевой стандарт Конденсат газовый стабильный. Техническиэ условия. Т.: Фан, 1999. -9 с.

5. D:Aguin E.L., Zraii A.V., Vix HL.E., Lastroct E.A. "J.Am.Oil Chem Soc". V.38. 1961. N5. r.258.

6. .ТСт 390-02 Отраслевой стандарт Конденсат газовый стабильный. Техническиэ условия. Т.: Фан, 1999. -9 с.

7. Buranova D. YA., Kodirov Z. Z., Kenjaev F. YA. U. Issledovanie kinetiki i selektivnosti ekstraksii xlopkovogo masla na osnove modifikasii rastvoritelya //Universum: texnicheskie nauki. - 2020. - №. 11-3 (80). - S. 32-34.

8. Sohibjonovich M. A., Usmonovich K. M. Improvement of Soybean Processing Technology and Safety Criteria //European Journal of Life Safety and Stability (26609630). - 2021. - T. 12. - S. 323-325.

9. Khakimov Muqimjon Usmonovich (2022). Hydrothermal treatment of grains in flour milling. Innovative Technologica:Methodical Research Journal, 3(06), 109-118. https://doi.org/10.17605/OSF.IO/8P2N3

10. Kodirov Z. Z., Yakubzhanovna B. D., Saydillaevna K. N. The physicochemical changes that occur uring storage of vegetable oils and standard requirements for their delivery to the population //Innovative Technologica: Methodical Research Journal. -2021. - T. 2. - №. 11. - S. 133-143.

11. Khamrokulovich, M. M., Kodirov, Z. Z., & Muzaffarovna, U. S. (2021). The importance of fish oil in the human body and methods for determining the quality of fats. Innovative Technologica: Methodical Research Journal, 2(12), 16-24.

98

ISSN 2181-2357

T. 2 №10. 2022

INTERNATIONAL JOURNAL OF THEORETICAL AND PRACTICAL

RESEARCH _

SJIF 2022:5.962

12. Kodirov Z. Z., Buranova D. YA. Izuchenie kriteriev bezopasnosti ekstragirovannogo xlopkovogo masla //Universum: texnicheskie nauki. - 2021. - №. 103 (91). - S. 5-7.

13. Kodirov Z. Z., Yakubzhanovna B. D., Saydillaevna K. N. The physicochemical changes that occur uring storage of vegetable oils and standard requirements for their delivery to the population //Innovative Technologica: Methodical Research Journal. -

2021. - T. 2. - №. 11. - S. 133-143.

14. Khakimov Muqimjon Usmonovich. (2022). Hydrothermal treatment of grains in flour milling. Innovative Technologica:Methodical Research Journal, 3(06), 109-118. https://doi.org/10.17605/OSF.IO/8P2N3

15. Kurpayanidi, K. I. Management of innovative activities of business entities in industry / K. I. Kurpayanidi, D. E. Mamurov : AL-FERGANUS, 2022. - 200 p. - ISBN 978-9943-7707-3-7. - DOI 10.5281/zenodo.6475830. - EDN LFTZCB.

16. Usmanov B., Umurzakova S. Investigation of the chemical composition and properties of low-grade phosphorites of tashkur //Innovative Technologica: Methodical Research Journal. - 2021. - T. 2. - №. 12. - S. 100-105.

17. 14.Umurzakova S. Improving the process of preparing the grain for grinding //International Journal of Advance Scientific Research. - 2022. - T. 2. - №. 04. - S. 1118.

18. Usmanov B. S. i dr. Osobennosti sostava i svoystv saflorovogo soapstoka, opredelyayu^ie oblasti ego primeneniya //Universum: texnicheskie nauki. - 2019. - №. 12-3 (69). - S. 18-20.

19. Umurzakova S., To'lanova Z. The quality of wheat grains and the process that affects their storage //American Journal Of Agriculture And Horticulture Innovations. -

2022. - T. 2. - №. 05. - S. 09-18

20. Qodirovich Y. O., Yakubzhanovna B. D., Kodirov Z. Z. Research of hydrogenization of soybean oil //Innovative Technologica: Methodical Research Journal.

- 2021. - T. 2. - №. 11. - S. 94-100.

21. Xakimov M. U., Umurzakova SH. M. Opredelenie Soderjaniya Vod V Morkovi V Produktax Pitaniya //Central Asian Journal of Theoretical and Applied Science. - 2021.

- T. 2. - №. 12. - S. 60-63.

22. Yakubjanovna B. D. The modern methods of processing missella //Innovative Technologica: Methodical Research Journal. - 2022. - T. 3. - №. 01. - S. 76-85.

99

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.