Научная статья на тему 'МАМЛАКАТИМИЗДА КАМБАҒАЛЛИК ДАРАЖАСИНИ КАМАЙТИРИШ ЙЎЛЛАРИ'

МАМЛАКАТИМИЗДА КАМБАҒАЛЛИК ДАРАЖАСИНИ КАМАЙТИРИШ ЙЎЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
1451
160
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Область наук
Ключевые слова
камбағаллик / камбағалликни камайтириш / камбағаллик даражаси / камбағалликни баҳолаш / истемол саватчаси акс эттирилган. / poverty / poverty reduction / poverty rate / poverty assessment / consumption basket / consumption -+norm.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Гулмира Қахрамон Қизи Қосимова

Мақолада мамлакатимизда камбағаллик даражасини баҳолашда қандай кўрсаткичларга таяниши ва уни камайтириш йўллари аниқ кўрсатиб берилган. Шунингдек, унда камбағалликни камайтиришнинг ташкилий-иқтисодий механизмлари ва йўналишлари ҳам қараб чиқилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

WAYS TO REDUCE POVERTY IN OUR COUNTRY

The article clearly shows what indicators to rely on in assessing the level of poverty in our country and ways to reduce it. It also considers the organizational and economic mechanisms and directions of poverty reduction. About twenty recommendations have been made to reduce it.

Текст научной работы на тему «МАМЛАКАТИМИЗДА КАМБАҒАЛЛИК ДАРАЖАСИНИ КАМАЙТИРИШ ЙЎЛЛАРИ»

МАМЛАКАТИМИЗДА КАМБАГАЛЛИК ДАРАЖАСИНИ КАМАЙТИРИШ

ЙУЛЛАРИ

Гулмира ^ахрамон кизи ^осимова

Кукон университети, Иктисодиёт йуналиши

АННОТАЦИЯ

Маколада мамлакатимизда камбагаллик даражасини бахолашда кандай курсаткичларга таяниши ва уни камайтириш йуллари аник курсатиб берилган. Шунингдек, унда камбагалликни камайтиришнинг ташкилий-иктисодий механизмлари ва йуналишлари хам караб чикилган.

Калит сузлар: камбагаллик, камбагалликни камайтириш, камбагаллик даражаси, камбагалликни бахолаш, истемол саватчаси акс эттирилган.

WAYS TO REDUCE POVERTY IN OUR COUNTRY

ABSTRACT

The article clearly shows what indicators to rely on in assessing the level of poverty in our country and ways to reduce it. It also considers the organizational and economic mechanisms and directions of poverty reduction. About twenty recommendations have been made to reduce it.

Keywords: poverty, poverty reduction, poverty rate, poverty assessment, consumption basket, consumption -+norm.

Бугунги кунда камбагалликка карши кураш мамлакатимизда ута долзарб масалалар сирасига киради. Агар инсон камбагал булса, касал булиб колган шароитда докторга учрашиш учун шахарга катнашига, доридармонларни харид килишга, шифокор куригидан утишга, лаборотория тахлиллари ва башка ташхис куйиш учун килинган тахлиллар учун тулов килишга имконияти булмайди. Бундай холатларда кандай иш тутиш лозим?! Бунинг бирор чора борми?

Инсон камбагал оилага мансуб булса, фарзанди мутахассислик буйича таълим олиш имкониятидан махрум булиб колиши мумкин, чунки, бундай укишларнинг аксарият кисми пуллик булиб, контракт асосида амалга оширилади. Ушбу холат унинг келажакдаги даромадлари даражасига хам салбий таъсир этади. Чунки, малакали мехнат билан малакасиз мехнатнинг уртасидаги "топиштутиниши" турли даражада булади. Бундай ахоли катлами нафакат ахолининг узига, балки жамиятга хам зарар. Камбагалликка карши кураш масаласи глобал масала булганлиги туфайли БМТ Бош Ассамблеяси камбагалликка карши кураш буйича ун йилликларни эълон килиб, тегишли

тадбирларни амалга ошириб келинмокда. Биринчи ун йиллик уз ичига 1998- 2007 йилларни камраб олган булса, иккинчи ун йиллик 2008-2017 йилларга тугри келди. Х,озир учинчи ун йилликка мулжалланган 2018-2027 йилларни камраб оладиган Резолюцияси кабул килинди. Ушбу Резолюцияда олдинги ун йилликда эришилган натижалар даражасини сакдаб колган холда кашшокдик билан курашишни такомиллаштириш хамда уни мустахкамлаш йулида самарали ва мувофикдаштирилган вазифаларни амалга оширишга каратилгандир. Бунга асосан жуда куплаб мамлакатлар хам кошшокликдан бутунлай кутилиш режаларини ишлаб чиккан.

Жумладан Хитой, Покистон, Бангладеш каби мамлакатлар шу киска даврда бутунлай камбагалликдан кутилиш режасини ишлаб чиккан ва буни мувоффакият билан амалга оширмокда. Шунинг учун хам мамлакатимиз Президенти камбагалликни тугатиш буйича тегишли чора-тадбирларни амалга ошириш юзасидан катор Фармон ва карорларни кабул килди хамда уларни амалга ошириш буйича бир канда Давлат ва худудий дастурларни ишлаб чикиш борасида тегишли кургазмалар бериб келмокда. Зеро хаётда муносиб яшай олмаган киши хеч махал давлатдан хам бугунги кунидан хам рози булмайди. Буларни инобатга олиб, мамлакатимизда хам туртта мухим хужжат ишлаб чикилиши белгиланган. Булар: «Узбекистон Республикасининг 2030 йилгача «Ижтимоий-иктисодий ривожланиш концепцияси», «Саноатни ривожлантириш стратегияси», «Камбагалликни кискартириш дастури» хамда 2021 йилдан бошлаб барча худудларда истеъмол саватчаси ва тирикчилик учун зарур энг кам микдорлар жорий килинишини кузда тутилган. Булардан ташкари хам камбагалликни кискартиришга каратилган анча тадбирлар амалга оширилмокда.

Хусусан, Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 26 мартдаги "Иктисодиётни ривожлантириш ва камбагалликни кискартиришга оид Давлат сиёсатини тубдан янгилаш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПФ-5975-сонли фармони ва ушбу фармон ижросини таъминлаш максадида 2020 йил 26 мартда Узбекистон Республикаси Президентининг "Узбекистон Республикаси иктисодий тараккиёт ва камбагалликни кискартириш вазирлиги хамда унинг тизим ташкилотлари фаолиятини ташкил этиш тугрисида"ги карорлари кабул килинди. Ушбу хужжатларда самарали макроиктисодий сиёсатни юритиш, баркарор иктисодий усиш суръатларини таъминлаш, тадбиркорлик мухитини яхшилаш оркали мамлакатда камбагалликни кискартириш борасида макбул давлат сиёсатини амалга ошириш тизими ишлаб чикилди ва у мувоффакият билан амалга оширилмокда. Аммо масаланинг айрим назарий, услубий ва амалий муаммоларини борки, уни тадкик килиб тегишли хулосалар ва илмий тавсиялар ишлаб чикишни такозо килади. Масаланинг бу жихати мазкур ишнинг долзарблигини белгилайди. Камбагаллик даражаси кандай белгиланади ва нима

билан улчанади? Камбагаллик чегарасини белгилашда БМТ инсон эхтиёжлари учун зарур булган асосий товар ва хизматларни харид килиш учун етарли булган даромадлар микдорини асос килиб олади. Бундай товарларга озик-овкат махсулотлари, кийим-кечак, тураржой хакини тулаш, сув билан таъминлаш, электр энергияси, мактаб таълими, тиббий хизмат кабиларни киритишни тавсия килади. Шунга асосан камбагаллик даражасини глобал микёсда ва хар бир мамлакатлар доирасида аникланади. Чунки хар бир давлат узининг шароити ва имкониятларидан келиб чикиб, камбагалликдан чикиш масаласини узлари белгилаб олади. Бундан ташкари камбагаллик даражаси глобал доирада хам аникланади. Буни асосан хозирги шароитда Жахон Банки амалга ошириб келмокда. Булардан келиб чикиб, хулоса килинадиган булса камбагаллик даражаси, умуман олганда, нисбий тушунча булиб, у муайян мамлакатдаги умумий фаровонлик даражасига боглик булади. Камбагаллик даражаси, олимлар ва мутахассисларнинг эътироф этишича, иккита мутлак ва нисбий каби турларга булинади. Бунда турли мезонлардан фойдаланилади, бой мамлакатларда кашшоклик чегараси, камбагал мамлакатларга караганда юкорирок. Мутлак камбагалликда кун кечирувчи одамлар биологик тирик колишни таъминлайдиган минимал эхтиёжларнигина кондиришлари мумкин. Нисбий камбагаллик бир давлатдаги даражага нисбатан иккинчи давлатда фарк килиши ёки вактлар утиши билан камбагалликнинг даражаси хам усиб бориши (камайиб кетиши) тушунилади. Камбагаллик даражасини улчаш буйича бир канча ёндошувлар мавжуд. Булардан бири Бахтишод Хамидов (2020) келтирган ёндошувдир. Бу кишинг фикрига кура камбагаллик чегарасининг энг куп ишлатиладиган таърифлари куйидагилардир: - озикланишга асосланган камбагаллик даражаси; -халкаро камбагаллик чегараси; - нисбий камбагаллик чегараси; - субъектив камбагаллик чегараси. Мухаммедов М. (2020) "Камбагал ахоли деганда икки тоифани назарда тутиш мумкин, биринчи тоифа камбагал ахоли - бу уз хаётини тузатишни истамайдиган, истаса-да, бунга харакат килишга дангасалик киладиганлар. Иккинчи тоифаси эса маълум сабаблар туфайли шундай холга келиб колган, ишлашни истайдиган, аммо баъзи сабаблар билан бунга имкон тополмаган инсонлардир", деб таъкидлайди. Бизнинг фикримизча камбагаллик тоифасига кирадиган ахолини уч гурухга булиш мумкин. Биринчиси ишсизлар, тегишли малакаси бор, аммо узларига муносиб иш топа олмаётган ахоли. Иккинчи тоифага, иш билан банд, аммо олган ойлик маъоши оиласини камбагаллик чегарасидан чикиб кетишига етарли булмайдиган шахсллар. Учинчиси, ишлаш имконияти йук (ногиронлиги бор, мехнатга кобилиятсиз, бокувчиси йук болалар ва кариялар) ахоли катламидир.

Маълумки, Жахон банки 1990 йилдан буён «Камбагаллик ва ялпи фаровонлик» маърузасини эълон килиб келмокда. Ушбу маърузада хар сафар

кашшокликнинг халкаро чегараси эълон килинади. Хрзирги кунда ушбу курсаткичнинг микдори 1,9 долларни ташкил килади. Шуни кайд этиш жоизки, камбагаллик даражаси Жахон Банкининг хисоб китоби буйича кашшок давлатларда ва ривожланган мамлакатларда турлича улчанади. Бундан ташкари вакт утиши билан бу чегара хам узгариб боради. Агар унинг кискагина тарихига назар солсак, 1990 йилда камбагаллик даражаси кунига бир киши учун 1 доллорга якин килиб белгиланган эди. 2005 цилга келиб, ушбу курсаткич кайта хисобланиб, 1,25 доллорга етказилди. 2015 йилда ушбу глобал камбагаллик курсаткичини хар бир кишига бир кунда, юкорида таъкидланганидек, 1,9 доллар килиб белгилади. Жахон банкининг «Камбагаллик ва ялпи фаровонлик» буйича сунгги 2018 йилнинг октябрь ойидаги маърузасида хам шу ракам сакланиб колинган. Агар шу меъзондан келиб чикиладиган булсак, мамлакатимизда оилалар сонига караб даромадлар даражаси куйидагича булади (1-жадвал)

Ушбу курсаткич камбагаллик даражасининг энг паст чегараси хисобланади. Бундан паст булса, бундай ахолининг ахволи кашшок ахоли тоифасига киради. Агар ушбу меъзондан келиб чикиладиган булса, бир кишига бир кунда уртача 19,3 минг сум (1,9 доллар) маблаг керак булар экан, 5 кишига 96,4 минг сум (9,5 доллар) ва нихоят 8 кишилик оилага 154,3 минг сум (15,2 доллар) зарур булар

1-жаднал

Камбагаллик дарджасини Жахон Банкининг минимат меъсри буйича оилалар сон и га мое холда аннклаш хисоб- китоби (АЩШ долларида ва миллнй

валютада)1 (Уртача 1 доллар 1015Q сум килиб белгиланди)_

т/р Оилалар 1 кунлик 1 ойлик I йиллик

сони, киши Дол- Су м да, Дол- Сумда, Дол- Сумда,

ларда минг сум ларда минг сум ларда минг сум

1. 1 к и lu и л а к 1,9 19,3 57 573,6 684 6942,6

2. 2 кишилик 3,6 38,6 114 1157,1 1366 13335,2

3. 3 кишилик 5,7 57,9 171 1335,7 2052 20337,6

4, 4 кишилик 7,6 77,1 22 а 2314,2 2736 27973,4

5, 5 кишилик 9„5 96.4 235 2692,8 3420 34713.0

6. б кишилик 11,4 115,7 342 3471,3 4104 41655,6

7. 7 кишилик 13,3 13503 399 4049,9 4766 48596,2

8. 3 кишилик 15,2 154,3 456 4628,4 5472 55540,6

9. 9 кишилик 17,1 173,6 513 5207,0 6156 62433,4

10. 10 кишилик 19,0 193,0 570 5766,0 6340 69426,0

экан. Агар оилада 10 киши яшаса, 193,0 минг сум маблагни талаб килади. Ушбу курсаткичнинг бир ойлик микдори мос равишда 1 кишига 578,6 минг сум (57 доллар), 5 кишига 2892,8 минг сум (285 доллар) ва 8 кишига 4628,4 минг сум (456 доллар) ни, 10 кишига 5786,0 минг сумни (570 доллор) ташкил килади. Ушбу курсаткични бир йилга хисоблайдиган булсак, мос равишда 1 кишига 6942,6 минг сум (684 доллар), 5 кишига 34713,0 минг сум (3420 доллар) ва 8 кишига 55540,8 минг сум (5472 доллар) ни, 10 кишига 69426,0 минг сумни (6840 доллар) ташкил

килади. Ушбу курсаткичлар камбагалликнинг чегараси булиб, бундан кам булса, бундай оилалар камбагаллик даражасидан паст хисобланади. Жахон банкининг хисоб-китоблари буйича камбагалликнинг урта чегараси 3,2 доллар, урта ва юкори чегараси 5,5 ва 21,7 доллар даромадларга эга давлатлар хам белгиланган. Бундай табакаланиш шу давлатлар ахолисининг фаровонлик даражасига боглик. Хрзирча Узбекистон кайси меъёрни асос килиб олиши хакида тегишли меъёрий хужжат кабул килиб, унинг хакикий даражаси белгиланган эмас. Жахон банки маълумотларига кура, дунёда "736 миллион киши (ахолининг 10 фоизи) ута кашшоклик шароитида (кунига 1,9 доллардан кам киримга эга), дунё ахолисининг деярли ярми - 3,4 млрд. киши - кунига 5,5 доллардан кам тушумга эга. Кашшоклик даражаси энг юкори китъа Африка, сайёрадаги энг кашшок мамлакатлар - Конго демократик республикаси (ута кашшоклик даражаси - 77,1 фоиз) ва Мадагаскар (77,6 фоиз)" га тугри келади (Кочетков, 2020).

Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 26 мартдаги "Иктисодиётни ривожлантириш ва камбагалликни кискартиришга оид Давлат сиёсатини тубдан янгилаш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПФ-5975-сон фармонида: "худудларда ахолининг турмуш даражаси ва сифатини яхшилаш, хусусан, камбагалликни кискартириш вазифалари куп жихатдан иктисодиётнинг барча тармок ва сохаларининг ракобатбардошлигини ошириш хамда тадбиркорликни ривожлантириш учун фундаментал шароитларни яратиб бериш хисобига янги ва баркарор иш уринларини ташкил этиш билан бевосита богликдир", деб таъкидланди. Бу, уз навбатида, иктисодиётни таркибий жихатдан ислох килиш ва ривожланишига алокадор вазирлик ва идоралар фаолияти уйгунлигини таъминлашни, хар бир мутасаддиларнинг масъулиятини ошириш, мавжуд муаммо ва тусикларни тезкорлик билан аниклаш ва бартараф этишга асосланган замонавий ва инновацион тамойилларга асосланган тизимни жорий этишни талаб этади. Ушбу заруратдан келиб чикиб, юкоридаги фармонда бир канча устувор вазифалар хам белгилаб берилган. Ушбу устувор вазифалардан бири, "камбагалликни кискартиришга каратилган чора-тадбирларни ишлаб чикиш ва амалга ошириш буйича яхлит тизим ва мувофиклаштирувчи давлат органи, меъёрий-хукукий база, мезонлар ва бахолаш услубиётини" яратишга каратилди (Фармон, 2020). Чунки мамлакатимизда камбагалликнинг мавжудлиги хакикат, аммо уни кискартириш буйича тегишли ташкилий, иктисодий, хукукий механизмларнинг хамон йуклиги мазкур масалага алохида ахамият беришни такозо килади. Узбекистон Республикаси Президенти раислигида 2020 йил 27 февраль куни тадбиркорликни ривожлантириш оркали камбагалликни кискартиришга каратилган чора-тадбирлар буйича видеоселектор йигилишида мамлакатимизда камбагаллик даражасига оид статистик маълумотлар келтирилди. "Дастлабки хисоб-китобларга кура, 12-15 фоиз ёки 4-5 миллион ахолимиз

камбагал. Бу уларнинг бир кунлик даромади 10- 13 минг сумдан ошмаяпти, дегани. Ёки бир оилада машина хам, чорва хам булиши мумкин, лекин бир киши огир касал булса, оила даромадининг камида 70 фоизи уни даволатишга кетади.

Хуш бундай оилани узига тук дейиш мумкинми? Президент сифатида мени одамларимизнинг овкатланиши, даволаниши, болаларини укитиши, кийинтириши каби хаётий эхтиёжлари нима булаяпти, деган савол хар куни кийнайди», деб таъкидлади. Юкорида курганимиздек, мамлакатимизда Жахон банкининг камбагаллик даражаси буйича минимал нормадан келиб чикадиган булсак, бир киши бир кунда 19,3 минг сум урта хисобда топиши лозим экан. Агар оилади 3 киши булса, уларнинг бир кунлик минимал даромади 57,9 минг сумни ташкил килиши лозим. Куриниб турибдики, мамлакатимиз ахолисининг урта хисобда 12 -15 фоиз ахолиси камбагал яшашади.

Буларнинг даромади таъкидланганидек, бир кунда 19,3 минг сумдан кам. Бунда шуни инобатга олиш жоизки, оилада 5 киши истикомат килса, уларнинг иккитаси ишлайдиган булса, урта хисобда шу оилага 96,4 минг сум керак булади. Мамлакатимиз микёсида тахлил киладиган булсак, камбагалликнинг юкори даражаси Самарканд, Сурхондарё, Сирдарё, Андижон вилоятлари ва Коракалпогистон Республикасига тугри келмокда. Бу хакда бир канча расмий хужжатларда, Президентимиз рахбарлигида утказилган видео селекторларда хам таъкидланмокда. Узбекистондаги камбагаллик хакида маълумотлар шуни курсатмокдаки, "хозирги кунда камбагал оиланинг шахсий компьютер билан таъминланганлиги Республикадаги уртача оиладан 12 баробарга, шахсий машина билан - 11 баробарга, кондиционер билан - 8 баробарга, чангютгич билан - 4 баробарга, кир ювиш машиналари билан - 4 баробарга, музлатгич билан - 2 баробарга, телевизор ва уяли алока воситалари билан - 1,5 баробарга камлиги кузатилади" Бугунги глобаллашган, ракмли иктисодиёт хаётимизга жадаллик билан кириб келаётган даврда бундай холатга йул куйиб булмайди. Аммо афсус, буларнинг борлиги хакикат. Булар кимлар, каерда ва кандай хаёт кечиришмокда. Ушбу холат, албатта уз-узидан бир канча муаммоларни келтириб чикаради.

Хрзирги кунда мамлакатимиз рахбариятининг олдида шу камбагалликка бархам бериш, имкон кадар уларни ушбу тоифадан чикариш чораларини куриши лозим булмокда. Айнан шу максадни амалга ошириш учун Узбекистон Иктисодиёт ва саноат вазирлиги Иктисодий тараккиёт ва камбагалликни кискартириш вазирлиги сифатида кайта ташкил этилди. Ушбу вазирликка бир канча янги вазифалар юкланди. Булар жумласига макроиктисодий сиёсатни ишлаб чикиш ва амалга ошириш жараёнида камбагалликни кискартириш масаласига хам алохида ахамият бериш лозимлиги кайд этилган.

Шу билан бирга худудларнинг ижтимоий-иктисодий тараккиётини баркарор таъминлаш учун хар бир худудда тадбиркорликни ривожлантириш масаласи хам

устуворликни талаб килмокда. Саноатнинг илгор сохаларини ривожлантириш ва мамлакатимиз микёсида ягон индустриал сиёсатни амалга ошириш, бунда давлат улуши бор корхоналарни ислохот килиш, давлатнинг инвестицион сиёсатини ишлаб чикиш ва амалга ошириш, инфратузилмани ривожлантириш шахарлаштириш сиёсатини амалга ошириш, бизнес-мухит ва мамлакатнинг халкаро рейтинглардаги урнини яхшилаш масалалари хам устувор вазифа сифатида ушбу вазирлик зиммасига юклатилган. Шунингдек, жахон хамжамияти билан иктисодий алокаларни фаоллаштириш" масаласи хам шу вазирлик зиммасига юклатилган. Агар ушбу тадбирларга диккат билан эътибор килинса, ушбу вазифаларнинг барчасидан кузланган пировард максади, ахолини камбагалликдан чикариш, фаровонлигини, яшаш даражаси ва сифатини оширишга каратилган. Камбагалликка бархам бериш учун нималар килиш лозим?

Камбагалликка бархам бериш учун мамлакатимизда кечиктириб булмайдиган масалалар сирасига нималарни киритиш мумкин. Биричидан, мамлакатимизда камбагалликни кискартириш буйича аник ташкилий, иктисодий, хукукий механизмларини ишлаб чикиш, хорижий тажрибани инобатга олган холда камбагаллик даражасини аниклаш мезонлари ва бахолаш услубиятини жорий килиш, ижтимоий таъминотнинг минимал стандартлари ва меъёрий асосларини ишлаб чикиш ва амалиётда кенг фойдаланишни йулга куйиш. Иккинчидан, хар бир махалла кесимида Махалла ва оилани куллаб-кувватлаш вазирлиги томонидан фукароларининг яшаш шароитлари ва ижтимоий ахволи урганилиб, яшаш минимуми ва минимал истеъмол саватини хисоблаш методологиясини ишлаб чикиш хамда ахоли даромадлари табакалашувини урганиш буйича тизимли ишларни олиб бориш хамда улар-нинг давлат максадли дастурлари билан узаро мувофиклигини таъминлаш. Учинчидан, аникланган ижтимоий ахволи танг ахоли катламларининг руйхатини шакллантириш ва уларниннг хар бирида кандай имкониятлар мавжудлигини урганилиши ва шунга асосланган холда камбагалликни тугатишнинг аник манзилли йуналишларини ишлаб чикиш лозим булади. Туртинчидан, мамлакатимизда мехнат бозори ва унинг таркибини сифат жихатдан ривожлантириш, ишчи кучи миграцияси жараёнларини тахлил килиш, такомиллаштириш хамда мехнат ресурсларини таксимлаш борасида узаро мувофикликдаги ишларни олиб бориш баробарида ахолининг узини узи банд килиш принципини жорий килиш эвазига бандлик муаммосини хал килишга киришиш. Бешинчидан, мамлакатимиз микёсида ва унинг барча худудларида, уларнинг узига хос хусусиятларидан келиб чикиб, истеъмол саватчаси ва тирикчилик учун зарур булган энг кам микдорлардаги даромадлар даражасини ишлаб чикиш ва жорий килинишини тезлаштириш хам максадга мувофик. Чунки камбагаллик даражасини билмасдан туриб, уни бартараф килиш мураккаб. Хизмат курсатиш сохаси ахоли бандлигини

таъминлашда энг катта имкониятлардан бири хисобланиши, мамлакатда бу соханинг ялпи ички махсулотдаги улуши 35 фоизни ташкил этиши, Халкаро мехнат ташкилоти тахлилларига кура, сервис индустриясининг 1 фоизга усиши камбагаллар сонини 1,5 фоизга кискартириши, лекин Узбекистонда бу соха салохиятидан тула фойдаланилмаётгани таъкидланган. Жойларда маиший ускуналарни таъмирлаш устахоналари, кимёвий тозалаш шохобчалари, компьютер дизайнерлиги, бухгалтерия, реклама, пуллик тиббий хизмат каби тадбиркорлик субъектларини очиш эвазига мазкур йуналишда камида 160 минг кушимча иш урни яратиш мумкинлиги хам Президентимиз курсатиб утган эди. Шунингдек, туризмга хизмат килувчи умумий овкатланиш, транспорт, чакана савдо каби йулдош тармокларда яна куплаб иш жойлари ташкил этилиши мумкин. Мухтарам Президентимиз 2020 йил апрел даги видеоселекторда хар бир худудда имконият хам, саёхатчилар диккатига сазовор жойлар хам етарли эканини кайд этди. Мисол учун, Янгикургон туманида 16 та дам олиш масканини тиклаш хисобига 1 минг 500 нафар ахолини, Бустонликда 10 минг уринга мулжалланган кучма дам олиш масканлари ташкил этиш оркали 8 мингга якин кишини иш билан таъминлаш мумкинлиги курсатиб берилган эди. Хркимлар ва сектор рахбарларига сайёхлар борадиган барча объектлар, мехмонхона ва овкатланиш шохобчаларида карантин коидаларига катъий амал килинишини таъминлаш лозимлиги юклатилди.

Хулоса килиб айтганда мамлакатимизда камбагалликни кискартириш масаласи бугунги кунда ута долзарб булиб, у билан боглик муаммолар хам, уларнинг ечимлари хам жуда куп. Буларни аниклаш ва хал килиш факат мутасадди вазирликларнинг ёки махаллий хокимиятларнинг иши эмас, балки хар бир оиланинг, шахсларнинг ишидир. "Мен камбагал булиб колмаслигим учун нима килишим керак?", деган саволни хар бир киши узига бериши ва энг аввало, жавобини узи ахтариши, агар узининг "кули калталик" килиб колсагина, давлатга, махаллий хокимиятга мурожжат килиши лозим. Бундайларга махаллий хокимият, бор имкониятларини ишга солган холда лаббай деб жавоб бериши - миллатимиз, халкимиз олдидаги бурчимиз, деб карашга одатланиши лозим. Масъулият хар томонлама булмас экан, кузланган муваффакиятга эришиб булмайди.

REFERENCES

1. Фармон (2020) Узбекистон Республикаси Президентининг "Иктисодиётни ривожлантириш ва камбагалликни кискартиришга оид Давлат сиёсатини тубдан янгилаш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПФ-5975-сон. 26.03.2020 йил. (Decree (2020) No. PD-5975 of the President of the Republic of Uzbekistan "On measures to radically update the state policy on economic development and poverty reduction." 26.03.2020.)

2. Р.Х.Аюпов, Г.В.Болтабобева. Узбекистонда инноватсион иктисодиётни шактлантириш муамолари ва ечимлари .-T.TMI.-2013.

3. Г.Р.Болтабоева. Кичик бизнесда инновацион технологияларнинг ахамияти, Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик муаммолари ечимлари ва ривожланиш истикболлари номли илмий макола ва тезислар туплами.

4. Г.ККосимова, Ф.М.Мулайдинов. Иктисодиёт ва бизнесда инновацион ривожланиш муаммолари. Илм ва маданият ёш олим ва етакчилар нигохида: халкаро илмий-амалий онлайн конференцияси, 26 июнь 2020 й. - Кукон. 172-174 бетлар.

5. https://www.integer.uz/steam

6. hhts://www/pv.uz/uz/nevs/budet-vnedrena-novaj a-sistema-razvitij a-malogo-biznesa-i-predprinimatelstva

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.