Научная статья на тему 'Ишбилармонликни шакллантириш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш ва рағбатлантириш'

Ишбилармонликни шакллантириш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш ва рағбатлантириш Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
794
73
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
бизнес / тадбиркорлик / кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик / ишбилармонлик муҳити / солиқлар / солиқ юки / кредит / business / entrepreneurship / small business and private entrepreneurship / the business environment / taxes / the tax burden / credit.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Абулқосимов Ҳ. П., Умаров О. О.

Мақолада ишбилармонлик-бизнес юритиш учун амалий қулай шароит яратиб беришнинг кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш ва рағбатлантиришдаги роли ҳамда аҳамияти кўрсатилган. Унда республикамизда сўнгги йилларда ишбилармонлик муҳитини шакллантириш бўйича амалга оширилган ишлар баён этилган. Шунингдек, тадбиркорликнинг янада ривожланишига тўсқинлик қилаётган муаммолар ва уларнинг ечимлари тўғрисида айрим мулоҳазалар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по экономике и бизнесу , автор научной работы — Абулқосимов Ҳ. П., Умаров О. О.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

FORMATION OF THE BUSINESS ENVIRONMENT, SUPPORT AND ENCOURAGE THE DEVELOPMENT OF SMALL BUSINESS AND ENTREPRENEURSHIP

The article shows the role and importance of creating a favorable business environment, and conditions of the managing business to support and encourage the development of small business and private entrepreneurship. There are provided measures implemented in the country to create a favorable business environment. It is identified some problems that hinder the development of entrepreneurship and presented some considerations of their solution.

Текст научной работы на тему «Ишбилармонликни шакллантириш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш ва рағбатлантириш»

Абулк,осимов Х.П.,

Умаров О.О. Ишбилармонликни шакллантириш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни к,уллаб-к,увватлаш ва раFбатлантириш Абулкосимов Х.П.,

Узбекистон Миллий университети "Ик,тисодиёт назарияси" кафедраси профессори, иктисод фанлари доктори; Умаров О.О.,

Узбекистон Миллий университети "Иктисодиёт назарияси" кафедраси укитувчиси

ИШБИЛАРМОНЛИКНИ ШАКЛЛАНТИРИШ, КИЧИК БИЗНЕС ВА ХУСУСИЙ ТАДБИРКОРЛИКНИ КУЛЛАБ-КУВВАТЛАШ ВА РАГБАТЛАНТИРИШ

АБУЛКОСИМОВ Ц.П.,УМАРОВ О.О. ИШБИЛАРМОНЛИКНИ ШАКЛЛАНТИРИШ, КИЧИК БИЗНЕС ВА ХУСУСИЙ ТАДБИРКОРЛИКНИ К^ЛЛАБ-К^ВВАТЛАШ ВА РАГБА ТЛАНТИРИШ

Маколада ишбилармонлик-бизнес юритиш учун амалий кулай шароит яратиб бериш-нинг кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни куллаб-кувватлаш ва раFбатлантиришдаги роли х,амда ах,амияти курсатилган. Унда республикамизда сунгги йилларда ишбилармонлик мух,итини шакллантириш буйича амалга оширилган ишлар баён этилган. Шунингдек, тадбир-корликнинг янада ривожланишига тускинлик килаётган муаммолар ва уларнинг ечимлари туFрисида айрим мулох,азалар келтирилган.

Таянч иборалар: бизнес, тадбиркорлик, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик, ишбилармонлик мух,ити, соликлар, солик юки, кредит.

АБУЛКАСИМОВ Х.П., УМАРОВ О.О. ФОРМИРОВАНИЕ ДЕЛОВОЙ СРЕДЫ, ПОДДЕРЖКА И СТИМУЛИРОВАНИЕ РАЗВИТИЯ МАЛОГО БИЗНЕСА И ЧАСТНОГО ПРЕДПРИНИМА ТЕЛЬСТВА

В статье показана роль и значение создание благоприятной деловой среды и условия ведения бизнеса в поддержке и стимулировании развития малого бизнеса и частного предпринимательства. В ней изложены осуществляемые в республике меры по созданию благоприятной деловой среды. Определены некоторые проблемы, тормозящие развития предпринимательства и изложены соображения по поводу их решения.

Ключевые слова: бизнес, предпринимательство, малый бизнес и частное предпринимательство, деловая среда, налоги, налоговое бремя, кредит.

ABULKASIMOV H.P., UMAROV О.О. FORMATION OF THE BUSINESS ENVIRONMENT, SUPPORT AND ENCOURAGE THE DEVELOPMENT OF SMALL BUSINESS AND ENTREPRENEURSHIP

The article shows the role and importance of creating a favorable business environment, and conditions of the managing business to support and encourage the development of small business and private entrepreneurship. There are provided measures implemented in the country to create a favorable business environment. It is identified some problems that hinder the development of entrepreneurship and presented some considerations of their solution.

Keywords: business, entrepreneurship, small business and private entrepreneurship, the business environment, taxes, the tax burden, credit.

Узбекистонда иктисодий ислоцотларнинг дастлаб-ки давридан бошлаб кичик бизнес ва хусусий тадбиркор-ликни ривожлантириш куп укладли бозор ицтисодиётини ташкил этишнинг, ацолининг иш билан бандлигини таъ-минлаш ва даромадларини устиришнинг, урта мулкдорлар синфини шакллантиришнинг асосини ташкил этди.

Узбекистон Республикаси Президен-ти И.А.Каримов мамлакатимизни 2013 йил-да ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2014 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим усту-вор йуналишларига баFишланган Вазир-лар Махкамасининг мажлисида килган маъ-рузасида: "Ишбилармонлик - бизнес юри-тиш учун кулай шароит туFдириб бериш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик-ни х,ар томонлама куллаб-кувватлаш ва раFбатлантириш реал иктисодиётни ислох этишнинг навбатдаги энг мухим йуналишига айланмоFи зарур"1, деб таъкидладилар.

Мамлакатимиз тараккиётида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг роли ва урни тобора мустахкамланиб бормокда. 2013 йилнинг узида юртимизда 26 мингдан зиёд кичик бизнес субъекти иш бошлади, ушбу секторда фаолият курсатаётган кор-

1 Каримов И.А. 2014 йил юкори усиш суръатла-ри билан ривожланиш, барча мавжуд имконият-ларни сафарбар этиш, узини оклаган ислохотлар стратегиясини изчил давом эттириш йили булади. / Мамлакатимизни 2013 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2014 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазир-лар Махкамасининг мажлисидаги маъруза. - Т.: "Узбекистон", 2014. -29-б.

хоналарнинг умумии сони иил охирига ке-либ 190 мингтага етди. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг жадал ривожлан-тирилиши натижасида унинг улуши ялпи ички махсулотда 2000 йилдаги 31% дан 2013 йилда 55,8% га, саноат махсулотлари ишлаб чикаришда 11,3% дан 23% га, курилишда 37,0% дан 71% дан зиёдга, ахоли бандлигида 49,7% дан 75% га, уларнинг экспортдаги улуши 2000 йилдаги 10,2% дан 2013 йилда 18% га усди. Бугунги кунда курсатилаётган бозор хизматларининг деярли барчаси кичик бизнес улушига туFри келмокда2.

Президентимиз И.А.Каримов: "Ана шу ракамлардан куриниб турибдики, кичик бизнес шаклан кичик булишига карамасдан, иктисодиётимизни баркарор ривожлантириш, ахолини иш билан таъминлаш му-аммосини хал этиш ва халкимиз фаровон-

2 Уша асар, 7-бет.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 5

лигини юксалтиришда тобора катта роль уйнамокда"1, деб таъкидлайдилар.

Шуни таъкидлаш жоизки, Узбекистонда кичик бизнес ва хусусий тадбиркор-ликнинг юкори даражада усиши жахон молиявий-иктисодий инкирози хамон да-вом этаётган хозирги шароитда унинг сал-бий окибатларини енгишда, бартараф этиш-да мухим роль уйнамокда. Юртбошимиз И.А.Каримов 2012 йил 14 сентябрда ташкил этилган "Узбекистонда ижтимоий-иктисодий сиёсатни амалга оширишда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг роли ва ахамияти" мавзусидаги халкаро конферен-циянинг очилиш маросимида сузлаган маъ-рузаларида: "Мазкур сохани тез суръатлар билан тараккий топтириш ва умуман, мам-лакатни ислох этиш ва модернизация килиш буйича биз танлаган модел 2008 йилда бош-ланган, бугунги кунда, афсуски, чукурлашув тенденциясига эга булиб бораётган глобал молиявий-иктисодий инкирознинг салбий ва халокатли окибатларининг олдини олиш хамда бартараф этишда Узбекистон учун хал килувчи роль уйнади"2, деб таъкидладилар. Мамлакатимизнинг иктисодий ва ижтимоий сохаларда мутаносибликка эришгани, модернизация ва диверсификация хисобидан ялпи ички махсулотнинг йилига 8 фоиздан кам булмаган юкори суръатлар билан ри-вожланаётганлиги бунинг яккол исботидир.

Узбекистонда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик нафакат баркарор ва

1 Каримов И.А. 2014 йил юкори усиш суръатла-ри билан ривожланиш, барча мавжуд имконият-ларни сафарбар этиш, узини оклаган ислохотлар стратегиясини изчил давом эттириш йили булади. / Мамлакатимизни 2013 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2014 йил-га мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазир-лар Махкамасининг мажлисидаги маъруза. - Т.: "Узбекистон", 2014. -7-б.

2 Каримов И.А. "Узбекистонда ижтимоий-иктисодий сиёсатни амалга оширишда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг роли ва ахамияти" мавзусидаги халкаро конференциянинг очилиш ма-росимидаги нутки. // "Халк сузи", 2012 йил 15 сентябрь.

мутаносиб иктисодий усишни, шу билан бирга ахоли бандлиги ва даромадлари-нинг усишини таъминлашда мухим роль уйнамокда. Жумладан, 2000 йилда республика микёсида 118 мингта, шу жумладан, кичик бизнес сохасида 78 мингта, касана-чиликда 18 мингта иш уринлари яратил-ган булса, 2013 йилда иш уринларини ташкил этиш ва ахоли бандлигини таъминлаш буйича минтакавий дастурларнинг амалга оширилиши натижасида карийб 970 минг киши иш билан таъминланди. Бу иш уринларининг 60,3 фоиздан ортиFи кишлок жойларида яратилди. Бу борада кичик кор-хоналар, микрофирмалар ва якка тартибда-ги тадбиркорликни ривожлантириш эвази-га 480 мингдан ортик, касаначиликни кен-гайтириш хисобидан эса 210 мингдан зиёд иш урни ташкил этилди. 2013 йилда касб-хунар коллежларининг 500 минг нафар-дан ортик битирувчиси иш билан таъминланди. Мамлакатимиз парламенти томони-дан тасдикланган дастурга мувофик, 2014 йилда салкам 1 миллион иш урни ташкил этиш кузда тутилмокда. Шунингдек, мехнат сохасига 500 минг нафар касб-хунар коллежларининг битирувчилари кириб кела-ди3.

Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг жадал ривожланиши ахоли даромад-ларининг баркарор усишини таъминлашда мухим роль уйнамокда. Ахоли даро-мадларининг ярмидан зиёдини тадбиркорлик фаолиятидан олинаётган даромадлар ташкил этмокда. Холбуки, Мустакил Дав-латлар Хамдустлиги мамлакатларида бу курсаткич уртача 20-25 фоиздан ошмай-

3 Каримов И.А. 2014 йил юкори усиш суръатла-ри билан ривожланиш, барча мавжуд имконият-ларни сафарбар этиш, узини оклаган ислохотлар стратегиясини изчил давом эттириш йили булади. / Мамлакатимизни 2013 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2014 йил-га мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазир-лар Махкамасининг мажлисидаги маъруза. - Т.: "Узбекистон", 2014. -18-19, 31-б.

ди1. Энг паст ва энг юкори даромад олади-ган ахоли гурухлари уртасидаги тафовут да-ражаси сунгги йилларда 8 баробарга туFри келмокда. Купгина, шу жумладан, кушни давлатларда бу ракам мамлакатимиздаги курсаткичдан бир неча баробар юкори2.

Узбекистонда тадбиркорликнинг жа-дал ривожланишида мустахкам конунчилик ва хукукий базанинг шакллантирили-ши, яратилган турли имтиёзлар ва кулай ишбилармонлик-бизнес учун амалий шарт-шароитлар мухим ахамият касб этди. Иш-билармонлик мухити бизнес ва хусусий тад-биркорлик фаолиятини бошлаш, юритиш учун мамлакатда яратилган конуний шарт-шароитлар, тартиботлар, унинг куллаб-кувватланиши, тадбиркорлик фаолияти эр-кинликлари ва кафолатлари мажмуасидир. Бу борада Президентимиз И.А.Каримов: "Сунгги йилларда хусусий тадбиркор-ликни ривожлантириш, бизнес юритиш, иктисодиётимизга махаллий ва хорижий ин-вестицияларни кенг жалб этиш учун зарур шароит ва кулай мухит яратиш борасида биз улкан ишларни амалга оширдик"3, деб таъ-кидлайдилар. Жумладан, мустакиллик йил-ларида умумий солик юки 1993-2013 йилларда солик юки ЯИМга нисбатан 45%дан 21,3% га камайтирилди. Юридик шахслар-дан олинадиган фойда солиFи ставкаси 1995 йилги 38% дан 2013 йилда 9% га па-сайтирилди. Микрофирма ва кичик корхо-налар учун ягона солик тулови 2005 йилда-ги 13% дан 2013 йилда 6%, саноат сохасида эса 5% га туширилди4. Шу билан бирга дав-

1 Уша асар, 22-23-б.

2 Уша асар, 23-б.

3 Уша асар, 29-б..

4 Узбекистон Республикаси иктисодий-ижтимоий тараккиётининг мустакиллик йилларидаги (19902000 йиллар) асосий тенденция ва курсаткичлари хамда 2011-2015 йилларга мулжалланган про-гнозлари. Статистик туплам. - Т.: "Узбекистон", 2011. -25-б; Узбекистон ик,тисодиёти: ахборот-тахлилий бюллетень. 2011 йил. - Т., ИТМ, 2012. -29-б; Узбекистон Республикаси Давлат статистика кумитаси маълумотлари.

лат томонидан уз махсулотларини экспортга йуналтирувчи корхоналарга хамда инвести-цияларни жалб этувчи ва янги махсулот иш-лаб чикарувчи кичик бизнес субъектларига бир катор имтиёзлар яратилди.

Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик ривожи учун тижорат банклари томонидан ажратилган кредитлар хажми 2001 йилдаги 171,5 миллиард сумдан 2013 йилда 6 триллион 981,6 миллиард сумга усди. Тижорат банклари томонидан касб-хунар коллеж-лари битирувчиларига 2013 йил давомида ажратилган кредитлар микдори 140,1 миллиард сумни ташкил этди. 2013 йилда им-тиёзли кредит бериш махсус жамFармаси маблаFлари хисобидан 48,9 миллиард сум микдорида кредитлар ажратилиб, олис ва етиб бориш кийин булган туманларда, шу-нингдек, мехнат ресурслари ортикча булган туманлардаги тадбиркорлик субъектлари-нинг лойихаларини молиялаштиришга 13,8 миллиард сум микдорида имтиёзли кредит маблаFлари ажратилди5.

Таъкидлаш жоизки, 2012 йилда тад-биркорликни янада ривожлантириш учун Узбекистон Республикасининг "Ракобат туFрисида"ги, "Оилавий тадбиркорлик туFрисида"ги, "Тадбиркорлик фаолияти эр-кинлигининг кафолатлари туFрисида»ги Узбекистон Республикаси конунига узгартиш ва кушимчалар киритиш хакида"ги, "Хусусий мулкни химоя килиш ва мулкдорлар хукукларининг кафолатлари туFрисида"ги, "Тадбиркорлик фаолияти сохасидаги рух-сат бериш тартиб-таомиллари туFрисида"ги конунлари хамда Узбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 16 июлда-ги ПФ-4453-сонли «Статистик, солик, мо-лиявий хисоботларни, лицензияланадиган фаолият турларини ва рухсат бериш тартиб-таомилларини тубдан кискартириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ва 2012 йил 18

5 Узбекистон Республикаси Давлат статистика кумитаси ва Узбекистон Республикаси Марказий банки маълумотлари.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 5

июлдаги ПФ-4455-сонли «Ишбилармонлик мухитини янада тубдан яхшилаш ва тадбир-корликка янада кенг эркинлик бериш чора-тадбирлари тyFрисида»ги фармонларининг кабул килиниши мухим ахамиятга эга булди.

Узбекистон Республикаси Президенти-нинг 2012 йил 16 июлдаги ПФ-4453-сонли "Стастистик, солик, молиявий хисоботларни, лицензияланадиган фаолият турларини ва рухсат бериш тартиб-таомилларини тубдан кискартириш чора-тадбирлари тyFрисида"ги фармонига мувофик, рухсат беришга доир 80 та тартиб-коида, шунингдек, лицензияланадиган фаолият турларининг 15 таси бекор килинди. 2013 йилнинг 1 январидан бош-лаб 65 та статистика хисобот шакллари, 6 та солик хисоботи шакллари бекор килиниб, уларни топшириш даврийлиги 2 баробардан зиёд кискартирилди. Шунингдек, молиявий хисоботларни топшириш шакллари ва даврийлиги 1,5 баробар кискартирилди.

Узбекистон Республикаси Президен-тининг 2012 йил 18 июлдаги ПФ-4455-сонли «Ишбилармонлик мухитини янада тубдан яхшилаш ва тадбиркорликка янада кенг эркинлик бериш чора-тадбирлари тyFрисида»ги фармонига мувофик, 2012 йил 1 августдан бошлаб тадбиркорлик фаолия-тини юритиш учун шарт-шароитларни яна-да яхшилашга каратилган 22 та аник меъёр ва чора-тадбирлар жорий килинди. Жумла-дан, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларининг фаолиятини янада риво-жантириш максадида куйидагилар белгилаб куйилди1:

- сув таъминоти ва канализация тармокларига уланиш учун рухсат бериш муддати 2 кунга кискартирилди;

1 Узбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 18 июлдаги ПФ-4455-сонли "Ишбилармонлик мухитини янада тубдан яхшилаш ва тадбиркорликка янада кенг эркинлик бериш чора-тадбирлари тyFрисида"ги фармони.

- тадбиркорлик субъектларини телефон тармоFига улаш умумий муддати 10 кунга камайтирилди;

- кредит ташкилотлари томонидан фукаролик ишлари судларига кредитлар, за-ёмлар ва бошка карздорликларни ундириш буйича даъво аризаси киритишда давлат божи ставкаси даъво суммасининг 20% идан 2% ига туширилди;

- юкларни божхона расмийлаштируви муддати ва махсулотнинг келиб чикиш сер-тификатини бериш муддати 3 кунга туши-рилди;

- юкори малакага эга булган хорижий фукароларга мех,нат фаолиятини амалга ошириш учун рухсатнома бериш муддати 15 кунга кискартирилди;

- хужалик ишлари судларига банкрот-лик тyFрисида иш кyзFатиш буйича ариза беришда давлат божи ставкаси энг кам иш хаки микдорининг 20 бараваридан 3 бара-варигача туширилди;

импорт махсулотлари ишлаб чикарилган даватни тасдиклаш тартиботи бекор килинди;

- янги корхоналарни руйхатдан утказиш тартиботлари сони 6 тадан 3 тага, бу-нинг учун сарфланадиган муддат 14 кун-дан 4 кунгача кискартирилди. Вахоланки, мазкур курсаткичлар буйича дунёда би-ринчи унталикка кирган давлатларда бу курсаткичлар, мос равишда, 1-6 тартибот, 1-13 кунни ташкил этади2;

- мулкни руйхатга олиш тартиботлари сони 12 тадан 1 тагача камайтирилиб, бу-нинг учун сарфланадиган муддат 78 кундан 7 кунгача кискартирилди. Вахоланки, мазкур курсаткичлар буйича дунёда биринчи

2 Турдиев Д.Р. Узбекистонда ижтимоий-ик,тисодий сиёсатни амалга оширишда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг роли ва ахамияти. // K1орак1алпоFистон Республикаси Вазирлар Кен-гаши Раисининг, вилоятлар ва Тошкент шахар хокимларининг уринбосарлари, маънавий-маърифий ишлар буйича ёрдамчилари, туман ва шахарлар хокимлари иштирокидаги укув семинари-да килган маърузаси. 2013 йил.21 январь.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 5

унталикка кирган давлатларда, мос равиш-да, 1-7 тартибот ва 2-38 кунни ташкил эта-ди1;

- экспортни амалга ошириш учун такдим этиладиган хужжатлар сони 6 тадан 4 тага-ча кискартирилди. Мазкур курсаткичлар буйича дунёда биринчи унталикка кирган давлатларда бундай хужжатлар сони 3-7 тани ташкил этади;2

- импортни амалга ошириш учун такдим этиладиган хужжатлар сони 11 тадан 5 тага-ча кискартирилди. ИлFор давлатларда бундай хужжатлар сони 3-5 тани ташкил эта-ди3.

Ушбу маълумотлардан куриниб туриб-дики, мамлакатимизда ишбилармонлик мухитини яхшилаш ва тадбиркорликка яна-да эркинлик бериш буйича амалга оши-рилган тадбирлар натижасида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлан-тириш буйича мазкур курсаткичлар буйича дунёда биринчи унталикка кирган давлат-лардагидан кам булмаган шарт-шароитлар яратилган. Натижада, Узбекистон биз-несни руйхатга олиш шартлари буйича жахон микёсида 66 позиция юкорига кутарилиб, рейтинг утказилган 189 мам-лакат орасида 21-уринни эгаллади, кредит ажратиш буйича рейтингда эса 24 позиция юкорига кутарилди4. Шу билан бир-га, Юртбошимиз ишбилармонлик мухити ва бизнес юритиш шароитининг бугунги холатида учраётган баъзи камчиликларни хам курсатиб утадилар: "Айни пайтда шуни эътироф этиш керакки, мамлакатимизда-

1 Уша ерда.

2 Уша ерда.

3 Уша ерда.

4 Каримов И.А. 2014 йил юк,ори усиш суръатла-ри билан ривожланиш, барча мавжуд имконият-ларни сафарбар этиш, узини оклаган ислохотлар стратегиясини изчил давом эттириш йили булади. / Мамлакатимизни 2013 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2014 йил-га мулжалланган ик,тисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазир-лар Махкамасининг мажлисидаги маъруза. - Т.: "Узбекистон", 2014. -29-б.

ги ишбилармонлик мухити ва бизнес юритиш шароитининг бугунги холати эркин бо-зор иктисодиётининг талаб ва принципла-ри, умумий халкаро нормаларга тулик жа-воб беради, деб айта олмаймиз. Тадбиркор-ларимиз кишлок жойларда энергия таъми-нотининг бекарорлигига, ишлаб чикариш ва йул инфратузилмасининг ривожланмага-нига, текширувларнинг куплигига, шунинг-дек, жойларда ижро интизомининг нисба-тан пастлигига халигача дуч келмокда"5. Мамлакатимизда ишбилармонлик мухитини янада яхшилаш максадида Президентимиз И.А.Каримов томонидан куйидаги вазифа-лар белгиланди:

- тадбиркорлик фаолиятини ташкил этиш ва амалга ошириш учун тур-ли рухсатномалар бериш муддатла-рини янада кискартириш, уларнинг тартиб-таомилларини соддалаштириш ва арзонлаштириш, тадбиркорлик йулидаги ортикча бюрократик Fовларни бартараф этиш ва бундай холатларга йул куймасликни жиддий назоратга олиш;

- лицензия ва рухсат бериш тартиб-таомилларини электрон шаклда такдим этиш, коммунал хизматлар, шунингдек, солик солиш ва божхона расмийлаштиру-ви буйича хизматларни интерфаол шаклда курсатишга утишни тезрок амалга ошириш;

- электрон тижоратни ривожлантириш буйича чора-тадбирларни жорий этиш;

- 2004 йилда кабул килинган ва бугунги кун талабларига жавоб бермай колган "Электрон тижорат туFрисида"ги конуннинг янги тахрирдаги лойихасини тайёрлаш6.

Мамлакатимизда ишбилармонлик

мухитини яхшилаш ва тадбиркорликка яна-да эркинлик бериш асосида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни жадал ривож-лантиришни давом эттириш учун куйидаги

5 Уша асар, 29-30-б.

6 Уша асар, 30-б.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 5

чора-тадбирларни амалга ошириш максадга мувофикдир:

- давлат томонидан кичик бизнес ва ху-сусий тадбиркорлик фаолиятини юри-тиш учун турли рухсат бериш ва лицензия-лаш жараёнларини янада соддалаштириш ва окилоналаштиришни хамда арзонлашти-ришни давом эттириш;

- кичик бизнес ва хусусий тадбиркор-лик сохасида инновацион лойихаларга кумаклашиш тизимини такомиллашти-риш, уларнинг илмий марказ ва муассаса-лари, олий укув юртлари билан алокасини мустахкамлаш. Олий ва урта махсус таъ-лим - фан - кичик бизнес сохасидаги ишлаб чикаришнинг узвий алокадорлигини таъ-минлаш чора-тадбирларини ишлаб чикиш хамда амалга оширишда уларнинг манфаат-дорлиги ва маъсулиятини ошириш;

- товар ва молия бозорларини янада эркинлаштириш, бозор конъюнктура-си узгаришлари тyFрисидаги ахборотларни таркатиш ва олиш тизимини кенгайтириш;

- республика шахар ва кишлокларида ки-чик бизнеснинг ишлаб чикариш ва бозор инфратузилмаларидан фойдаланиш имкони-ятларини кенгайтириш учун кулай шароит-лар яратиш ишларини давом эттириш. Ички автомобил йулларини реконструкция килиш ва таъмирлаш ишларини жадал амалга ошириш, кишлок жойларида газ ва электр энер-гияси таъминотидаги узилишлар учун мута-садди ташкилотлар жавобгарлигини оши-риш;

- кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик-ни куллаб-кувватлашда нодавлат ва ноти-жорат, жамоат ташкилотларининг ролини янада ошириш;

- кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектлари учун иктисодиёт йуналишидаги олий укув юртларида "Кичик бизнесни бошкариш" ихтисослиги буйича юкори ма-лакали мутахассислар тайёрлашни ташкил этиш.

Адабиётлар:

10. Узбекистон Республикасининг 2012 йил 6 январдаги УРК-319-сонли "Ракобат тyFрисида"ги конуни.

11. Узбекистон Республикасининг 2012 йил 26 апрелдаги УРК-327-сонли "Оила-вий тадбиркорлик тyFрисида"ги конуни.

12. Узбекистон Республикасининг 2000 йил 25 майдаги 69-П-сонли "Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тyFрисида"ги конуни (янги тахрири).

13. Узбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 16 июлдаги ПФ-4453-сонли «Статистик, солик, молиявий хисоботларни, лицензияланадиган фаоли-ят турларини ва рухсат бериш тартиб-таомилларини тубдан кискартириш чора-тадбирлари тyFрисида»ги фармони.

14. Узбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 18 июлдаги ПФ-4455-сонли «Ишбилармонлик мухитини янада тубдан яхшилаш ва тадбиркорликка янада кенг эркинлик бериш чора-тадбирлари тyFрисида»ги фармони.

15. Каримов И.А. "Узбекистонда ижтимоий-иктисодий сиёсатни амалга оширишда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг роли ва ахамияти" мавзусидаги халкаро конференциянинг очилиш маросимидаги нутки. // "Халк сузи", 2012 йил 15 сентябрь.

16. Каримов И.А. 2014 йил юкори усиш суръатлари билан ривожланиш, бар-ча мавжуд имкониятларни сафарбар этиш, узини оклаган ислохотлар стратегияси-ни изчил давом эттириш йили булади. / Мамлакатимизни 2013 йилда ижтимоий-

иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2014 йилга мулжалланган иктисодий да-стурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Махкамасининг мажлисидаги маъруза. - Т.: "Узбекистон", 2014.

17. Узбекистон Республикаси иктисодий-ижтимоий тараккиётининг мустакиллик йилларидаги (1990-2000 йиллар) асосий тенденция ва курсаткичлари хамда 20112015 йилларга мулжалланган прогнозлари. Статистик туплам. - Т.: "Узбекистон", 2011.

18. Узбекистон иктисодиёти: ахборот-тахлилий бюллетень. 2011 йил. -Т., ИТМ, 2012.

19. Экономика Узбекистана: информационно-аналитический бюллетень за 2012 год. - Т., ЦЭИ, 2013.

20. Узбекистон Республикаси Давлат статистика кумитаси маълумотлари.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.