Научная статья на тему 'Бозор иқтисодиёти шароитида ишлаб чиқариш корхонаси иқтисодий хавфсизлигини таъминлаш йўллари'

Бозор иқтисодиёти шароитида ишлаб чиқариш корхонаси иқтисодий хавфсизлигини таъминлаш йўллари Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
2413
175
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
корхона / тадбиркорлик / хусусий мулк / хусусий тадбиркорлик / тижорат сири / иқтисодий хавфсизлик / саноат шпионажи ва разведкаси / хавфсизлик тизими / хавфсизлик хизмати / ишбилармонлик муҳити / enterprise / entrepreneurship / private property / private entrepreneurship / trade secrets / industrial spy / economic security / security / business environment

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Абулқосимов Ҳасан Пирназарович, Абулқосимов Мурод Ҳасанович

Мақолада бозор иқтисодиёти шароитидаги корхона иқтисодий хавфсизлиги тушунчасининг мазмуни очиб берилган ва унинг даражасини баҳолаш услублари баён қилинган. Мақолада ишлаб чиқариш корхонасининг иқтисодий хавфсизлигини таъминлаш йўллари таҳлил қилиниб, хавфсизлик тизими ва хизматини ташкил этиш бўйича тегишли таклиф ва тавсиялар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по экономике и бизнесу , автор научной работы — Абулқосимов Ҳасан Пирназарович, Абулқосимов Мурод Ҳасанович

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE WAYS OF PROVIDING THE ECONOMIC SECURITY OF MANUFACTURING ENTERPRISES IN MARKET ECONOMY

There is considered in the article the essence of the concepts of economic security and outlines methods for assessing the safety of the enterprise. On the basis of the analysis of how to ensure the economic security of the manufacturing enterprises there are given appropriate proposals and recommendations for the establishment of security systems.

Текст научной работы на тему «Бозор иқтисодиёти шароитида ишлаб чиқариш корхонаси иқтисодий хавфсизлигини таъминлаш йўллари»

Абул^осимов ^.П.,

Мирзо УлуFбек номидаги Узбекистон Миллий университети профессори, ик,тисод фанлари доктори; Абул^осимов М.^., Тошкент молия институти кошидаги Молия касб-х,унар коллежи ук,итувчиси

БОЗОР ИКТИСОДИЁТИ ШАРОИТИДА ИШЛАБ ЧИКАРИШ КОРХОНАСИ ИКТИСОДИЙ ХАВФСИЗЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ ЙУЛЛАРИ

Корхона (фирма)нинг ицтисодий хавфсизлиги -маъмурият ва персонал томонидан амалга оширил-ган цуцуций, ташкилий-ицтисодий, молиявий, ижти-моий-ицтисодий ва муцандис-техник тавсифдаги чора-тадбирлар тизими туфайли вужудга келти-рилган цаётий муцим ицтисодий манфаатларнинг ички ва ташци хавф-хатарлардан цимояланганлик цолатидир.

Корхона уз фаолиятини узини-узи бошкариш ва молиялаштириш, уз ха-ражатларини узи коплаши асосида фойда (даромад) олиш максадида юри-тадиган бирламчи хужалик субъекти-дир. Корхоналар ишлаб чикариш, сав-до, тижорат-воситачилик, транспорт, су^урта, банк, инжиниринг, молиявий-инвестицион, илмий-тадкикот, инновация ва турли хизматлар курсатиш сох,аларида фаолият курсатади.

Ишлаб чикариш корхонаси уз хо-димларининг моддий ва интеллектуал салох,иятига салбий таъсир курсатувчи ички ва ташки тах,дидларни бартараф этиш, ривожланишнинг салбий тенден-

цияларига бардам бериш, иктисодий хавфсизликни таъминлашга х,аракат килади. Иктисодий хавфсизликни таъ-минлаш максадларига эришиш учун куйидаги вазифалар белгиланади:

- хужалик субъектининг давлат, но-давлат ташкилотлари, мамлакат ичи-даги ва хориждаги х,амкорлари х,амда ракобатчилари билан буладиган узаро муносабатларда конун билан белги-ланган х,укукларини х,имоя килиш;

- корхонанинг моддий ва молиявий базасини саклаш ва купайтириш, мех,нат жамоаси, тадбиркорнинг иж-тимоий эх,тиёжларини кондиришга

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 2

йуналтирилган ресурслардан самарали фойдаланиш;

- махсулот ракобатбардошлигини ошириш, ички ва ташки бозорларда уларни сотиш учун кулай бозор конъ-юнктурасини яратиш;

- хужалик фаолиятининг ички ва ташки ташкилий баркарорлиги, икти-содий алокаларнинг ишончлилигига эришиш ва тасодифий хамда ноин-соф, виждонсиз хамкор ва шерикларга карам булиб колишдан сакланиш;

- хужалик фаолиятини тулик, аник ахборотлар билан таъминлаш, ишлаб чикариш ва тижорат сирларини хамда интеллектуал мулкка булган хукукни саклаш;

- реклама ахборотидан фойдаланиш самарадорлигини ва корхона нуфузи-ни ошириш.

Корхона хавфсизлигини таъминлаш учун хужалик фаолиятининг си-фат ва микдор курсаткичларини тах,-лил килиш йули билан унинг турли тахдидларга бардошлиги хамда хавф-сизлик даражаси бахоланади. Ушбу тахлил куйидагиларни уз ичига олади:

- иктисодий манфаатларга тахдидлар буйича корхонанинг заиф томонлари, тахдидларнинг салбий таъсири бахо-ланади;

- иктисодий тахдидларнинг салбий таъсирини бартараф этиш буйича шу дамгача курилган чора-тадбирларни хужалик субъектларини бошкариш элементларининг фаолияти билан боF-лик равишда кайта куриб чикиш;

- хужалик субъектини бошкариш-нинг функционал элементлари тахдид-ларининг салбий таъсирини бартараф этишдаги ролини микдор хамда сифат жихатдан тавсифлаш ва бахолаш;

- иктисодий хавфсизлик даражасини интеграл бахолашни шакллантириш;

- хавфсизлик даражасини бахолаш-нинг жорий натижаларини аввалги даврда олинган натижалар билан со-лиштириш ва таккослаш;

- иктисодий манфаатларга тахдид-ларни бартараф этиш ёки нейтраллаш-тириш буйича курилган чора-тадбир-ларнинг етарли даражада натижалар бермаганлигининг сабабларини аниклаш;

- иктисодий хавфсизликни таъмин-лашда хужалик субъектини бошкариш-нинг функционал элементлари фаолиятини яхшилаш буйича кушимча тав-сиялар тайёрлаш. Ушбу бошкаришнинг функционал элементларини молиявий, интеллектуал, кадр, техник-технологик, сиёсий-хукукий, иктисодий, ахборот, куч элементлари ташкил этади1.

Иктисодий хавфсизликни таъмин-лашда ишлаб чикаришнинг техник даражаси, сотилаётган ва харид килинаётган лицензиялар, ишлаб чикарилаётган махсулот ва кулланилаётган техно-логиянинг жахоннинг энг яхши андо-заларига мослиги, махсулотнинг илм талаблиги ва инновация даражаси мухим хисобланади.

Иктисодий хавфсизликни таъмин-лашда - хужалик субъектининг молиявий баркарорлигини тахлил килишда куйидаги хисобот курсаткичларидан фойдаланилади:

1 Основы экономической безопасности. / Под ред. Е.А.Олейникова. - М.: ЗАО «Бизнес-школа «Интел-Синтез», 1997. -С. 139; Экономическая безопасность хозяйственных систем. Учебник. / Под общ. ред. А.В.Колосова. - М., Изд-во РАТС, 2001. -С. 285; Абулкосимов Х.П. Давлатнинг иктисодий хавфсизлиги. - Т.: «Akademiya», 2012. -110-112-б.

- корхонанинг уз маблаFлари билан таъминланиш коэффиценти, узининг айланма активларининг умумий актив-лар суммасига нисбати;

- жорий ликвидлик курсаткичи, уз капиталининг рентабеллиги;

- умумий туловга кодирлик курсаткичи, активлар бозор кийматининг хужалик субъектининг барча мажбу-риятларига нисбати;

- капиталлаштириш коэффициенти, уз капиталининг бозор киймати карз маблаFлари баланс кийматига нисбати;

- менежмент коэффициенти, сотиш-дан олинган пул тушумининг жорий мажбуриятлар микдорига нисбати1.

Ишлаб чикариш корхонасининг ик-тисодий хавфсизлигини таъминлаш-да хусусий мулк ва хусусий тадбир-корликни ривожлантириш максадида давлат томонидан мамлакатда бизнес юритиш учун кулай шароитлар, яъни ишбилармонлик мух,итининг яратилиши мух,им ах,амиятга эга-дир. Узбекистон Республикасида тад-биркорлик субъектлари фаолияти-га эркинлик бериш, хусусий мулк ва инвестициялар дахлсизлигини таъмин-лашнинг ишончли х,укукий-меъёрий асосларини яратиш, уларнинг х,имояси х,амда бизнес юритиш учун кулай ишбилармонлик мух,итини шакллантириш максадида Узбекистон Республикаси-нинг «Ракобат туFрисида»ги, «Оилавий тадбиркорлик туFрисида»ги, «Тадбир-корлик фаолияти эркинлигининг ка-

1 Вешняков Я.Д., Колосов А.В., Шемякин В.Л. Оценки и анализ финансовых рисков предприятия в условиях враждебной среды бизнеса. // «Менеджмент в России и за рубежом», 2000, №3; Экономика и организация безопасности хозяйствующих субъектов. 2-е изд. - СПб.: «Питер», 2004. -С.169-171.

фолатлари туFрисида»ги Узбекистон Республикаси Конунига узгартиш ва кушимчалар киритиш х,акида»ги, «Хусусий мулкни х,имоя килиш ва мулк-дорлар х,укукларининг кафолатлари туFрисида»ги, «Тадбиркорлик фаолияти сох,асидаги рухсат бериш тартиб-таомиллари туFрисида»ги конунлари ^амда Узбекистон Республикаси Пре-зидентининг 2012 йил 16 июлдаги ПФ-4453-сонли «Статистик, солик, молиявий х,исоботларни, лицензия-ланадиган фаолият турларини ва рухсат бериш тартиб-таомилларини туб-дан кискартириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ва 2012 йил 18 июлдаги ПФ-4455-сонли «Ишбилармонлик мух,итини янада тубдан яхшилаш ва тадбиркорликка янада кенг эркинлик бериш чора-тадбирлари туFрисида»ги фармонларининг кабул килиниши мух,им ах,амиятга эга булди.

Узбекистон Республикаси Пре-зидентининг 2012 йил 16 июлдаги ПФ-4453-сонли «Статистик, солик, молиявий х,исоботларни, лицензия-ланадиган фаолият турларини ва рухсат бериш тартиб-таомилларини тубдан кискартириш чора-тадбирлари туFрисида»ги фармонига мувофик, рухсат беришга доир 80 та тартиб-коида, шунингдек, лицензияланадиган фаолият турларининг 15 таси бекор килинди. 2013 йилнинг 1 январидан бошлаб 65 та статистика х,исобот шакли, 6 та солик х,исоботи шакли бекор килиниб, уларни топшириш даврийлиги икки баробардан зиёдрокка кискартирилди, молиявий х,исоботларни топшириш шакллари ва даврийлиги 1,5 баробар кискартирилди.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 2

Узбекистон Республикаси Президен-тининг 2012 йил 18 июлдаги ПФ-4455-сонли «Ишбилармонлик мухитини янада тубдан яхшилаш ва тадбир-корликка янада кенг эркинлик бериш чора-тадбирлари туFрисида»ги фар-монига мувофик, 2012 йил 1 август-дан бошлаб тадбиркорлик фаолияти-ни юритиш учун шарт-шароитларни янада яхшилашга каратилган 22 та аник меъёр ва чора-тадбирлар жорий килинди. Шунингдек, мустакиллик йил-ларида умумий солик юки 1993-2013 йилларда ЯИМга нисбатан 45%дан 21,3% га камайтирилди. Юридик шахс-лардан олинадиган фойда солиFи став-каси 1995 йилги 38%дан 2013 йилда 9 фоизгача пасайтирилди. Микрофирма ва кичик корхоналар учун ягона солик тулови 2005 йилдаги 13%дан 2013 йилда 6%, саноат сохасида эса 5%га туши-рилди1.

Узбекистон Республикаси Прези-денти И.А.Каримов мамлакатимизни 2014 йилда ижтимоий-иктисодий ри-вожлантириш якунлари ва 2015 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Махкамасининг мажлисидаги маърузасида: «Хусусий мулк ва хусусий тадбиркорликни янада ривожлантириш максадида бу сохага тулик эркинлик бериш, бу йулда FOв булиб турган барча тусик ва чеклов-

1 Узбекистон Республикаси иктисодий-ижти-моий тараккиётининг мустакиллик йилларида-ги (1990-2010 йиллар) асосий тенденция ва курсаткичлари хамда 2011-2015^ йилларга мулжалланган^ прогнозлари. - Т.: «Узбекистон», 2011. -25-б; Узбекистон иктисодиёти: ахборот-тахлилий бюллетень. 2011 йил. - Т.: ИТМ, 2012. -29-б; Узбекистон Республикаси Давлат статистика кумитаси маълумотлари.

ларни бартараф этиш энг мухим устувор вазифадир. Баркарор иктисодий усиш ва мамлакатимизнинг келажак истикболи, ахолининг хаёт даража-си ва сифати куп жихатдан айни мана шу энг устувор вазифанинг кандай хал этилишига боFлик»2, деб таъкидлаган. Мазкур устувор вазифани амалга оши-риш учун куйидагилар белгиланган:

- мустахкам хукукий базани хусусий мулк манфаатларига мослаштириш, мулк хукукининг кучли юридик норма ва кафолатлари тизимини шакллан-тириш, давлатимизнинг иктисодий ва ижтимоий таянчига айланадиган хусусий мулкдорларнинг кенг катламини яратиш;

- хусусий мулк, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни жадал ривожлантириш йулидаги FOв ва тусикларни олиб ташлашга каратилган чора-тад-бирлар каторида, авваламбор, хусусий тадбиркорлар учун хомашё ресурсла-ридан фойдаланиш механизмини тубдан кайта куриб чикиш, уни янада соддалаштириш, очик ва ошкора були-шини таъминлаш;

- ресурсларни очик биржа ва ярмарка савдоларида сотиш хажмини кенгай-тириш;

- етакчи халкаро молия институтлари томонидан мунтазам чоп этиладиган, би-

2 Каримов И.А. 2015 йилда иктисодиётимизда туб таркибий узгаришларни амалга ошириш, модернизация ва диверсификация жараёнларини изчил давом эттириш хисобидан хусусий мулк ва хусусий тадбиркорликка кенг йул очиб бериш -устувор вазифамиздир. // Узбекистон Президенти Ислом Каримовнинг мамлакатимизни 2014 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2015 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Махкамасининг мажлисидаги маърузаси. // «Халк сузи» газетаси, 2015 йил 17 январь.

ринчи навбатда, Жахон банкининг «Бизнес юритиш» деб номланган маъруза-сида эълон килинаётган бизнинг бизнес юритиш буйича курсаткичларимизни тизимли асосда чукур урганиш, мав-жуд камчилик ва нуксонларни бартараф этишга доир аник чора ва таклифлар ишлаб чикиш;

- тадбиркорлик субъектлари ва хусу-сий мулк эгалари учун хукук ва кафолат-ларни конуний химоя килиш нормала-рини кучайтириш;

- бу борада хусусий мулкдорларнинг конуний хукук ва манфаатларини химоя килишда суд органлари ролини оши-риш, давлат, хукукни мухофаза килувчи органлари мансабдор шахсларининг тадбиркорлик субъектларининг хужалик ва молиявий фаолиятига ноконуний аралашуви учун жавобгарлигини кучайтириш;

- хусусий мулкни ривожлантириш учун унинг очиклик даражасини ва бу соханинг мамлакат иктисодиётидаги хиссасини аниклаш борасидаги бахолаш мезонларини ишлаб чикиш1.

Бозор иктисодиёти шароитида ишлаб чикариш корхонасининг иктисодий хавфсизлигини таъминлаш учун хавф-сизлик тизимини ташкил этиш мак-садга мувофик булиб, у уз ичига куйидагиларни олиши мумкин:

1 Каримов И.А. 2015 йилда иктисодиётимизда туб таркибий узгаришларни амалга ошириш, модернизация ва диверсификация жараёнларини изчил давом эттириш хисобидан хусусий мулк ва хусусий тадбиркорликка кенг йул очиб бериш -устувор вазифамиздир. // Узбекистан Президенти Ислом Каримовнинг мамлакатимизни 2014 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якун-лари ва 2015 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Махкамасининг мажлиси-даги маърузаси. // «Халк сузи» газетаси, 2015 йил 17 январь.

- корхона хужалик объектларини, бошкарувчи рахбарларнинг шахсий дахлсизлигини хамда пул маблаFларини саклаш учун курикчи-коровуллик хиз-матини ташкил этиш;

- корхонанинг информацион ва иж-тимоий жих,атдан ^имояланишини таъ-минлайдиган аналитик хизматни ташкил этиш. Унинг вазифалари ичида разведка ва контрразведка билан шуFулланишни ташкил этиш учун стратегик мух,им субъ-ектлар билан ишлаш х,ам мух,им урин ту-тади;

- ташки экспертлар ва ички консуль-тантлар гурух,ининг стратегик му^им масалалар буйича таклифларини ишлаб чикиш х,амда ходимларни укитиш буйича фаолиятини ташкил этиш.

Корхона иктисодий хавфсизлиги-га тах,дидлар ичида энг мух,имларидан иктисодий шпионаж ва разведка х,исоб-ланади. Ушбу йул билан ракиблар бир-бирларининг бозор стратегиялари, битим (келишув)лар, ишлаб чикариш режалари туFрисидаги маълумотларни яширинча олишга х,аракат киладилар. Тижорат сири сифатида сакланаётган маълумотлар, ^ужжатларни уFирлаш, нусха кучириш, алока каналларини яширинча эшитиш, тегишли ходимларни сотиб олиш, уларга тахдид килиш, компьютер, электрон хисоблаш техникаси тармоFига кириш ва бошка усулларни куллаш йули билан иктисодий шпионаж фаолиятини амалга оширадилар2.

Тадбиркорлар тижорат сирларини са-ноат шпионажидан, ошкора булишдан химоялаш учун куйидагиларни амалга оширадилар:

2 Абулкосимов Х.П. Давлатнинг иктисодий хавф-сизлиги. - Т.: «Akademiya», 2012. -102-б.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 2

- илмий-техникавий янгилик ва ах-боротларни химоя килиш учун уларни патентлаштириш, муаллифлик хукукини олиш, тижорат сири хисобланган маълу-мотларни аниклаш;

- хужжатлар билан ишлайдиган хо-димларни аниклаш, руйхатини тузиш, уларнинг фаолиятини мунтазам назорат килиш, ахборот ва маълумотлар билан ишлаш тартибини белгилаш хамда унинг устидан назорат урнатиш;

- тижорат маълумотлари ва ахбо-ротларини махсус хисобга олиш, уларни саклаш тартибини урнатиш, назорат остида купайтириш хамда махсус шахслар кузатувида хужжатларни йук килиш;

- ходимларни хужжатлар билан ишлаш ва уларни химоялаш буйича укитиш, машFулотлар утказиш, инструкция, тав-сиялар, кундалик эслатмалар бериш.

Корхона иктисодий хавфсизлигини таъминлаш учун унда махсус хавфсиз-лик хизматини ташкил этиш максадга мувофик булади. Ташкил этиладиган хавфсизлик хизмати уз фаолиятини куйидагиларга каратади:

- корхонанинг мол-мулки ва интеллектуал мулкига килинган тажовузкоро-на тахдид ёки улардан норационал фой-даланиш холатларининг олдини олиш;

- ишлаб чикариш булинмаларидаги технологик жараёнлар мунтазамлиги-нинг бузилишига хамда малакали кадр-ларнинг кетиб колишига олиб келувчи нохуш, салбий тенденцияларнинг олди-ни олиш;

- иктисодий дастурлар ва шарт-нома мажбуриятларининг бажарилмас-лигига сабаб булувчи омилларни

аниклаш хамда уларнинг таъсирини камайтириш чораларини амалга оши-риш. Бундай омиллар махсулотнинг си-фат ва ракобатбардошлилиги курсат-кичларининг узгаришига олиб келиши мумкин;

- хамкорлар ва ракобатчиларнинг мо-лиявий ахволи, ишбилармонлар доира-сидаги нуфузи туFрисидаги ахборот ва маълумотларни тахлил килиш асосида уларга муносабат масалаларида таклиф ва тавсиялар ишлаб чикиш1.

Узининг хавфсизлик хизмати булими-ни ташкил этиш имкониятига эга булма-ган корхоналар, кичик бизнес ва хусу-сий тадбиркорлик субъектлари хусусий куриклаш ва хавфсизлик хизмати таш-килотлари билан хужалик объектла-рини куриклаш хамда улар фаолияти иктисодий хавфсизлигини таъминлаш буйича узаро шартномалар тузишла-ри мумкин. Хусусий куриклаш ва хавфсизлик фирмалари томонидан тадбиркорлик субъектларининг иктисодий хавсизлигини таъминлашнинг хукукий-ташкилий, иктисодий асосларини та-комиллаштириш учун Узбекистон Рес-публикасининг «Хусусий куриклаш ва хавфсизлик хизмати туFрисида»ги кону-нини ишлаб чикиш ва кабул килиш максадга мувофик булади.

1 Экономическая безопасность пред-

приятия (фирмы). / В.Б.Зубик, Д.В.Зубик, Р.С.Седегов. А.Абдула; под. ред. Р.С.Седегова, М.И.Плотницкого, А.С.Головачева. - Минск.: «Высшая школа», 1998. -С. 40-41; Экономика и организация безопасности хозяйствующих субъектов. 2-е изд. - СПб.: «Питер», 2004. -С. 76-109; Абулкосимов Х.П. Давлатнинг иктисодий хавф-сизлиги. - Т.: «Akademiya», 2012. -114-б.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 2

Адабиётлар:

1. Узбекистон Республикасининг 2012 йил 6 январдаги УРК-319-сонли «Ракобат тyFрисида»ги Конуни. // Узбекистон Республикаси конун хужжат-лари туплами, 2012 й., 1-сон.

2. Узбекистон Республикасининг 2012 йил 26 апрелдаги УРК-327-сонли «Оилавий тадбиркорлик тyFрисида»ги конуни. // Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами, 2012 й., 17-сон.

3. Узбекистон Республикасининг 2000 йил 25 майдаги 69-П-сонли «Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тyFрисида»ги Конуни (янги тахрирда). // Узбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 2000 й., 5-6-сон.

4. Узбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 16 июлдаги ПФ-4453-сонли «Статистик, солик, молиявий хисоботларни, лицензияланади-ган фаолият турларини ва рухсат бериш тартиб-таомилларини тубдан кискартириш чора-тадбирлари тyFрисида»ги фармони.

5. Узбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 18 июлдаги ПФ-4455-сонли «Ишбилармонлик мухитини янада тубдан яхшилаш ва тад-биркорликка янада кенг эркинлик бериш чора-тадбирлари тyFрисида»ги фармони.

6. Каримов И.А. 2015 йилда иктисодиётимизда туб таркибий yзгаришларни амалга ошириш, модернизация ва диверсификация жараёнларини изчил да-вом эттириш хисобидан хусусий мулк ва хусусий тадбиркорликка кенг йул очиб бериш - устувор вазифамиздир. // Узбекистон Президенти Ислом Каримовнинг мамлакатимизни 2014 йилда ижтимоий-иктисодий ривож-лантириш якунлари ва 2015 йилга м^жалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йyналишларига баFишланган Вазирлар Махкамасининг маж-лисидаги маърузаси. // «Халк сузи» газетаси, 2015 йил 17 январь.

7. Абулкосимов Х.П. Давлатнинг иктисодий хавфсизлиги. - Т.: «Akademiya», 2012. -114-б.

8. Экономическая безопасность хозяйственных систем. Учебник. - М.: Изд-во РАГС, 2001.

9. Экономическая безопасность предприятия (фирмы). / В.Б.Зубик, Д.В.Зубик, Р.С.Седегов, А.Абдула;под. ред. Р.С.Седегова, М.И.Плотницкого, А.С.Головачева. - Минск.: «Высшая школа», 1998.

10. Экономика и организация безопасности хозяйствующих субъектов. 2-е изд. - СПб.: «Питер», 2004.

11. Узбекистон Республикаси иктисодий-ижтимоий тараккиётининг мустакиллик йилларидаги (1990-2010 йиллар) асосий тенденция ва ^рсаткичлари хамда 2011-2015 йилларга м^лжалланган прогнозлари. - Т.: «Узбекистон», 2011.

12. Экономика Узбекистана: информационно-аналитический бюллетень за 2012 год. - Т.: ЦЭИ, 2013.

13. Узбекистон Республикаси Давлат статистика ^митаси маълумотлари.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 2

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.