Научная статья на тему 'ФОЛЬКЛОР – ЭТНОГРАФИК ҲАЛҚ АНСАМБЛЛАРИДА ХАЛҚ ҲАРАКАТЛИ ЎЙИНЛАРИНИНГ ИФОДАЛАНИШИ'

ФОЛЬКЛОР – ЭТНОГРАФИК ҲАЛҚ АНСАМБЛЛАРИДА ХАЛҚ ҲАРАКАТЛИ ЎЙИНЛАРИНИНГ ИФОДАЛАНИШИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

431
33
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
халқ ўйинлари / фолклор / урф-одатлар / этнография / турмуш тарзи. / folk games / folklore / customs / ethnography / lifestyle.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Зоир Хўжақулович Тангиров

Мазкур мақолада халқ миллий ўйинларининг ўзига хос хусусиятлари, моҳияти ва мазмуни акс эттирилган. Таҳлиллар ва кузатишлар ҳамда илмий тадқиқотларнинг натижалари, халқ ижодида муҳим ўрин тутган «Фольклор» атамаси этнографик халқ ансамблларида ҳам ўз ифодасини топганлигини кўрсатди. Халқимиз босиб ўтган тарихий йўл, унинг бошидан кечган ижтимоий сиѐсий жараѐнлар фольклорининг сермаҳсул бўлишига муҳим замин ҳисобланади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

This article reflects the peculiarities, essence and content of national folk games. The results of analysis and observations and scientific research, in folk art. The term "folklore" plays an important role in ethnographic folk ensembles also found expression. The historical path of our people, the socio-political processes that it went through are an important basis for the productivity of folklore.

Текст научной работы на тему «ФОЛЬКЛОР – ЭТНОГРАФИК ҲАЛҚ АНСАМБЛЛАРИДА ХАЛҚ ҲАРАКАТЛИ ЎЙИНЛАРИНИНГ ИФОДАЛАНИШИ»

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-1097-1104

ФОЛЬКЛОР - ЭТНОГРАФИК ХДЛ^ АНСАМБЛЛАРИДА ХАЛЦ ХДРАКАТЛИ УЙИНЛАРИНИНГ ИФОДАЛАНИШИ

Зоир Хужа^улович Тангиров

Жисмоний Тарбия ва Спорт буйича Мутахассисларни ^айта Тайёрлаш ва Малакасини Ошириш Институти, Самарканд филиали

АННОТАЦИЯ

Мазкур маколада халк миллий уйинларининг узига хос хусусиятлари, мохияти ва мазмуни акс эттирилган. Тахлиллар ва кузатишлар хамда илмий тадкикотларнинг натижалари, халк ижодида

мухим урин тутган «Фольклор» атамаси этнографик халк ансамблларида хам уз ифодасини топганлигини курсатди. Халкимиз босиб утган тарихий йул, унинг бошидан кечган ижтимоий - сиёсий жараёнлар фольклорининг сермахсул булишига мухим замин хисобланади.

Калит сузлар: халк уйинлари, фолклор, урф-одатлар, этнография, турмуш

тарзи.

ABSTRACT

This article reflects the peculiarities, essence and content of national folk games. The results of analysis and observations and scientific research, in folk art. The term "folklore" plays an important role in ethnographic folk ensembles also found expression. The historical path of our people, the socio-political processes that it went through are an important basis for the productivity of folklore.

Keywords: folk games, folklore, customs, ethnography, lifestyle.

КИРИШ

Халк миллий харакатли уйинлари уз номи билан инсон фаолиятини таъминловчи мазмунга эгадир. Узбекистан Республикаси Президентининг 2020 йил 30 октябрдаги "Соглом турмуш тарзини кенг татбик этиш ва оммавий спортни янада ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПФ-6099-сонли фармонида Республика худудларида экспедиция ташкил килган холда миллий спорт турлари хамда халк уйинлари тарихини урганиш хакида курсатма берилган [1]. Ишнинг максади: Самарканд вилоятида ташкил этилган фольклор - этнографик халк ансамблларида халк харакатли уйинларнинг ифодаланишини урганиш деб белгиланди.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-1097-1104

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Олиб борилган илмий тадкикртларнинг натижалари, хал; ижодида мухим урин тутган «Фольклор» атамаси этнографик хал; ансамблларида хам уз ифодасини топганлигини курсатди. Биринчи марта XIX аср тад;и;отчиси Вильям Томс томонидан 1846 йилда кулланди. «Фолк» «хал;», «лор»-«билим», «донолик», «донишмандлик» яъни «хал; билими», «хал; донолиги», «хал; донишмандлиги» деган маънони англатади. «Фольклор» термини хал;аро терминга айланиб, турли мамлакатларда ;улланила бошлади. Узбек фольклоршунослигида «фольклор» термини 1932 йилларда Х,оди Зариф киритди ва олий у;ув юрти талабалари учун мулжалланган биринчи китоблари «узбек фольклори» деб аталади. Унгача «фольклор» термини урнига «эл адабиёти», «огзаки адабиёт», «узбекларда огзаки адабиёт» каби атамалар ;улланиб келинарди [2]. Бу термин урнига «фольклор» термини мустахкам урнашиб ;олди. Фольклор узига хос хусусиятларга эга булиб: огзакилик, хал;чиллик, анъанавийлик, жамоа булиб ижро этиш, узгарувчанлик, вариантлилик каби хусусиятларни уз ичига олади. Самарканд вилоятининг Булунгур туманига илмий экспедиция уюштирилди.

НАТИЖАЛАР

Булунгур туманида миллий уйинлар асосида ташкил этилган "Чав;и" фольклёр-этнографик хал; ансамбли фаолияти тугрисида маълумотлар тупланди. Булунгур туманида фаолият юритаётган "Чав;и" фольклор-этнографик хал; ансамбли фаолияти тугрисида "Чав;и" узига хос этнофольклор ходисаси булиб, Булунгур, Зомин, Бахмал, Галлаорол, Катта ;ургон, Пайари;, Жомбой, Ургут туманларида асрлар давомида кенг тар;алган хал; уйинидир. "Чав;и" сузининг маъноси гулхан атрофида кечаси уйналадиган хал; уйини хамда "Кураш", "Олиш" деган маъноларни англатади. "Чав;и" уйини уз даврининг миллий санъати хисобланиб мехнаткаш хал;нинг санъатга булган талабини маълум даражада ;ондириш билан бирга кишиларни жамоатчилик рухида тарбиялашда улкан вазифани бажарган. "Чавки"-кечаси уйналадиган уйин ёки "базм" деган маънони англатади. Булунгур туман маданият уйи ;ошидаги "Чав;и" фолклор-этнографик ансамбили 1986 йилда ташкил этилган. Хал; ижодиётининг жонкуяри, Узбекистонда хизмат курсатган маданият ходими Сувон;ул Абду;одиров ва Баходир Норовлар булиб, ;атнашувчилар сони 20 кишини ташкил ;илади. "Чавки"нинг ;адимий

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-1097-1104

кушикларини яхши биладиган кекса кишилар билан сухбатлашиб, улардан куплаб халк уйинларини, кушикларини, термаларини, лапарларин, ва карсак уйинларини ёзиб олган. Чавкининг утказилиш тартиби, бир карсак, уч карсак, беш карсак, етти карсак, кушкарсак, майда карсак уйинларининг турларини ва ижро этиш усуллари, кушиклар матнига мос келадиган оханглари аникланди. Ансамблнинг репертуаридаги юздан ортик халк миллий уйинларига асосланган кушиклари мазмун ва бугинларига караб бир карсак, уч карсак, беш карсак, кушкарсак ва майда карсак усулларида ижро этилиши хам аникланди. Хрзирги кунда "Йил боши", «Дехкон дала айланди», "Пода туп", "Сумалак", "Самарканд бозори", "Конгтарови", "Чиллик" уйини, "Кулок чузма" уйини, "Беш карсак", "Умбалок, думбалок ошиб уйнаймиз", «Чупон-чулик подачи», "Топрон" уйини, "Туй маросими" кушиклари каби бадиий театрлашган майдон томошаларини яратишга эришилди.

"Чавки" фольклор ансамблининг бошка фольклор намуналаридан фарки шундаки, унинг ижросидаги халк термалари, лапарлари, кушиклари ва айтишувлари карсак усуллари билан бошкарилиб борилади. "Чавки" бадиий жамоаси 1987 йилда Москва шахрида утказилган Узбекистон санъат ва маданият кунларида, 1988 йилда шу шахарда утган Халкаро фольклор фестивалида фаол иштирок этиб "Халк фольклор жамоаси" унвонига сазавор булган. Самарканд шахрида утказилаётган барча тадбирларда ва халкаро ахамиятга эга булган анжуманларда, "Шарк

тароналари" халкаро мусика фестивалининг тантанали очилишида мунтазам иштирок этиб келмокда. Вилоятда ва Республика Навруз ва Мустакиллик байрам тантаналарида мунтазам катнашиб келмокда.

Яна шундай гурухлардан бири Самарканд вилоятининг Каттакургон туман маданият уйи кошидаги "Сарбози" фолклор-этнографик ансамбли 1986 йилда ташкил этилган. Рахбари Нурулло Шодмонов жамода 22 киши 2та штат бирлиги 1991 йил унвон олган. Яна шундай гурухлардан Ургут туманида маданият уйи кошидаги "Бешкарсак" фольклор-этнографик ансамбли 1957 йилда ташкил этилган. Рахбари Шокир Норбойев жамода 16 киши 2 та штат бирлиги 1991 йил унвон олган. "Бешкарсак"нинг кадимий кушикларини яхши биладиган кекса кишилар билан сухбатлашиб, улардан куплаб халк уйинларини, кушикларини, термаларини, лапарларини, ва карсак уйинларини ёзиб олган. Бешкарсак утказилиш тартиби, биркарсак, учкарсак, бешкарсак, еттикарсак, кушкарсак, майдакарсак уйинларининг турларини ва ижро этиш

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-1097-1104

усуллари, кушиклар матнига мос келадиган оханглари аникланди. Хунармандчилик уйинлари ва кушиклари: (Дондарак, "Чархпалак", "Беш бармок", "Пакиллок", "Ланка", "Чигирик", "Узук солди", "Варрак", "Сартарош", "Куз боглар" ва бошка уйинлар киради).Узбек халк кушиклари орасида хунармандчилик кушиклари анчагина салмокли урин эгаллайди. Бундай кушикларда хунарманд ёки косибнинг узок тарихий шароитлардаги моддий ва маънавий хаёти, ички рухий кайфияти ибтидоий иш куроллари туфайли тугилган мехнати машаккати билан кушилиб тасвирланади: Буз тукиймиз киргогини ухшатиб, Моки отаман дастгохимни какшатиб, Бозордаги шойилардан яхши этиб Нафсдан ухшаган бузим яхшидир.

Аёллар тилидан айтиладиган бундай кушиклар чарх йигиришда («Чархим

тониб

ташлайди»), Олача, гилам тукишда, сузана, палак, дуппи тикишда ва шунга ухшаган иш харакат жараёнида яратилган ва тилдан-тилга утиб куйланган. Дехкончилик уйинлари ва кушиклари: ("Палохмон", "Жон бургам", "Самон сепди", "Чанок уйини", "Шафтоли шакар", "Курикчи" ва бошка уйинлар киради).

"ХУП МАЙДА"

Хирмон янчиш вактида дехконлар томонидан айтиладиган кушиклар «хуп майдаё» ёки «майдагул» деб юритилади. Хуп майда баланд овоз билан чузиб айтилади. Уларда дехконнинг хосилини йигиштириш, рузгор тирикчиликни таъминлашга интилиш, хукизнинг - ишчи хайвоннинг дехкон хаётида гоят катта урин тутиши унга булган мухаббатини тасвирлаш билан курсатилади. Шунинг учун хуп майда кушикларида хукизнинг тавсифи, унинг туёгидан шохигача булган тасвири курилади. Айри-айри туёкка, майда-ё-майда Айринахал ярашар, майда-ё-майда Жилвираган кулокка, майда-ё-майда Тилла сирга ярашар, майда-ё-майда

Хуп-майда кушикларини ижро этишда купинча «хей майда, хей», «майда-ё майда», «ха, хуп, хайда» сингари нидолар хар мисра охирида ёки икки мисрадан кейин шундай нидоли сатрлар накорати килиб айтилади. Булар туртликни бир-бирига мухим рол уйнайди. Кушикда учрайдиган

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-1097-1104

«сакраб-сакраб хайдагин», «йуртиб-йуртиб хайдагин» сатрларида иш хайвонининг илдам юриши, хирмонни тезрок янчиши дехконни севинч туйгулари билан кушилиб, рухий кутаринкилик хосил килади. Хирмон кушикларида умид ва хурсандчилик багишловчи сатрлар куп. Негаки, дехкон огир ва машаккатли кунлар оркада колганлигини куриб турибди. Шундай пайтда дехкон узининг хирмонига барака тилайди. Афсонавий Бобо дехкон узининг хирмонига барака чорлайди: Таклидий уйинлар ва кушиклари: ("Хола-хола", "Тополок", "Ким олади-ё", "урмондаги Айик уйини", "Хуроз уриштириш", "Оксок турна", "Босари", "Асалари",

"Гозлар" ва хоказо уйинлар киради) «Урмондаги айик». Майдончанинг бир томонига айик ини чизиб куйилади. Иккинчи томонида болалар яшайдиган уй акс эттирилади. Укитувчи инида утирадиган айикни танлайди. Укитувчи: «Болалар боринглар, уйнаб келинглар!» -дейиши билан болалар уйларидан чикиб, урмонга уйнагани кетадилар, кузи корин терадилар, капалак тутадилар ва хоказо (ёндашадилар, ростланадилар ва шу сингари бошка таклидий харакатларни бажарадилар).

МУ^ОКАМА

Суз санъатининг дастлабки намуналари инсоният нутки пайдо булиши билан пайдо була бошлаган. Унинг пайдо булишида уша давр шарт-шароити. Одамларнинг мехнат ва турмуш тажрибалари, дунё карашалари, урф-одат ва маросимлари хал килувчи урин тутади. Энг аввал насрий асарлар вужудга келган. Улар нихоятда содда булиб. турли хилдаги ундов-хитоблар ва вокеалар баёнидан иборат булаган холос. Яъни мехнатни енгиллаштирувчи. ухни тетиклаштирувчи. хаёл огушига олиб кетувчи эртаклар ва афсоналар яратилди, мехнат жараёнини ифодаловчи кушикларнинг намуналари пайдо булди. Энг кадимги фольклор намуналари ёзув юзага келмасдан анча олдин пайдо булган ва ёзма адабиётнинг ташкил топишига мухим хисса кушган. Улар асл холида бизгача етиб келмаган ёки етиб келганлари хам огиздан огизга, авлоддан авлодга утиш жараёнида ижодий ишланган. Урта Осиё халкларининг энг кадимги фольклор намуналари баъзи тарихий ёдгорликлар, ёдномалар, илмий асарлардагина сакланиб колган [3, 4] Улар мифлар, жангнома куринишдаги афсоналар, кахрамонлик ва пахлавонлик эпослари, кушиклардан ва маколлардан ташкил топган. Урта Осиёда VI асрдан XX асргача булган давр ижтимоий- иктисодий жихатдан мураккаб тарзда кечган давр булди. Бу давр

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-1097-1104

узбек халкининг утрок дехкончилик билан кучманчилик хаёти тартибларини узок вакт ёнма-ён яшаб келган давр хисобланади. Узбек халкининг бу даврдаги бой ва ранг баранг огзаки ижоди намуналарига назар ташлар эканмиз, уларда ижтмоий-сиёсий жараёнлар, кадимий тасаввурларни ва карашларни излари уз ифодасини топганлигини курамиз. Чунки ижтимоий тараккиётга узвий боглик булган фольклор асарлари узига хос хусусиятларига кура, халкнинг хаётидаги тарихий узгаришлар билан узгара борган, уларда бир неча даврлар уз изини колдирган [5].

Фольклор асарларига хос бундай узгарувчанлик ва куп катламлилик уларнинг купгина намуналарини айрим олинган даврлар билан боглаб текширишни кийинлаштиради. Шунинг учун хам у ёки бу жанрларнинг муайян даврдаги холати ва тараккиёти хакидаги мулохазалар купгина холларда тахминий булади, албатта. Хрзирча мавжуд текширишларга суяниб туриб, шуни айтиш мумкинки, энг кадимги даврларда купчилик халкларда мифлар, уруг, кабилалар хакидаги ривоятлар, айтимлар, урф-одат, мавсум ва маросим, мехнат кушиклари кенг таркалган. Илк давлатларнинг шаклланиш даврида кахрамонлик достонлари яратилган, кейинрок эпик, лирик ва тарихий кушиклар, огзаки драма пайдо булган. Кейинги вактларда ёзиб олинган фольклорнинг анъанавий намуналари, асосан VI-XX-асрларда яратилган асарлардир [6]. Фольклор асарларнинг айрим намуналарини, айрим жанрларнинг кейинги тараккиёти ва холатини муайян даврлар билан боглаб урганиш мумкин. Масалан, узбек достончилигининг кадимий куринишлари, уни авлоддан авлодга утказиб келган бир неча авлод халк бахшилари ва улар ижро этган достонлари хакида ёзма маълумотлар деярли сакланиб колмаган. Масалан, Амир Темур уз сафарларини бахшиларга достон килиб куйлашни топширган, Тухтамиш саройида Камолзода ва Жахон Мирзо каби жировлар булган халк достонларига якин шаклда ёзилган «Або Муслим» китоби XII -асрда яратилган. Огзаки маълумотлар бизни XVII- асрга етаклайди. Эргаш Жуманбулбул углининг авлодларидан бири Ёдгор бахши XVII-асрнинг иккинчи ярми ва XVI-асрнинг бошларида яшаган. Эргаш шоирнинг еттита ота-бобоси достончи утганлигини хисобга олсак, айтайлик, XVI-аср аср охирларида яшаган достончи шоирлар хакидаги маълумотлар хам XVI-аср нинг бошларигача етиб келган. Узбек халкининг жуда мураккаб этногенизи ва этногенитик тараккиёти, VI-VIII асрлардан XV асргача давом этган миграция, яъни туркий кабила ва уругларнинг олдинма кейин Урта Осиё худудларига

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-1097-1104

кучиб келиши, жойлашиши хамда ерли, туркий булмаган утрок элатлар билан аралашиб кетиш жараёнлари хам узбек достончилигининг бу даврида янгиланиш даврини бошлаган, тараккий килган деган хулосага келишимиз мумкин. XVII-XVIII асрлар давомида достончилик тараккиётида жуда жиддий кутарилишлар булди. XIX аср унинг энг гуллаган даври булиб халк орасида кенг ёйилди. Халк достонларида марказлашган, мустакил, фаровон ватан ва чет эл боскинчиларига карши кураш гояси мухим урин тутади. «Чамбил камали», «Райхон араб», «Бектош араб» каби достонларда араб боскинчиларига карши кураш тасвирланган ва бу достонлар араблар Урта Осиёга хужум килган даврда яратилган, марказлашган давлат гояси,ватан, эл-юрт осойишталиги ва мустакиллиги учун кураш узок давом этган бу даврда турли уруг ва элатларнинг ягона халк булиб шаклланиш даврида гоят мухим ижобий ходиса эдики, бу гоялар узбек эпосининг кон-конига сингиб кетган дейишимиз мумкин. Худди шунингдек, мугул боскинчиларининг хуружларини, уларга карши махаллий ахолининг курашларини акс эттирган асарлар хам анчагина. «Гулдурсун» афсонаси хам шу номли достон хам уша давр вокеалари хакида хикоя килади. Мугул истилочиларига нисбатан халк муносабати эса рамзий ифодаларда, умуман, чет эл боскинчиларига нисбатан халк нафрати баёнида, афсонавий ва мифологик салбий тимсоллар тасвирида сакланиб колган. Бу давр узбек фольклорида айрим тарихий вокеалар ва шахслар номи билан богланган достонлар, афсона ва латифалар куп учрайди. Масалан: «Тулумбий» (XV аср), «Шайбонийхон», «Ойчинор» (XVI аср), «Тулганой» (XIX аср) каби бир канча достонлар борки, улар яратилган даврларидан анча кейин ёзиб олинган, демак бир канча узгаришларга учраган булишларига карамай, маълум даражада уз даври вокеаларини акс эттиради. Шунингдек, машхур тарихий сиймолар Абу Али ибн Сино, Амир Темур, Алишер Навоий, Улугбек, Машраб, номлари билан боглик булган куплаб афсона ва ривоятлар яратилди. XIX-аср бошларида халк орасида ёзма адабиёт намуналари кенг таркала бошлади. Айрим шахслар томонидан узбек фольклори асарларини ёзма адабиётга якин рухда кайта ишлаш ёки ёзма намуналарини «фольклорлаштириш» жараёни кучайди. Бунинг натижасида турли характер ва мазмундаги киссалар («халк китоблари») юзага келди. хатто айрим бахшилар ижодий фаолиятида, масалан, Кургон достончилари репертуарида ёзма адабиёт намуналари курина бошлади.

Бу даврда халк ижодчиларинг муайян жанрларда профессионлашуви кучайиб достончи, эртакчи, кушикчи, аскиябоз, масхарабозлар ажралиб чика

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-1097-1104

бошлади. Бу эса фольклорнинг эстетик жихатдан мустакиллашувида, унинг мифология ва ибтидоий ирим-сирим хамда маросимлардан ажралиб чикишида мухим ахамиятга эга булди. Бу давр узбек фольклорида халк ижоди тараккиётининг илгариги боскичларида майдонга келган айрим жанрлар, хусусан, мавсум-маросим кушиклари баъзи узгаришлари билан узок вакт сакланиб колди. Эртаклар билан топишмокларда эса бир мунча узгаришлар руй берди: уларнинг тотемистик карашлар билан богланиши анча сусайиб, купрок аллегорик характер касб эта бошлади. Бир катор янги жанрлар (лирик ва тарихи кушиклар, латифа ва лофлар, аския ва огзаки драма) пайдо булди.

ХУЛОСА

Шундай килиб, бу даврда узбек халк огзаки ижодиётининг деярли хамма жанрлари куплаб асарлар яратилди. Бу асарлар халкимиз маданий хаётидаги улкан кутарилишлар, мухим тарихий вокеалар билан махкам боглик. Халкимиз босиб утган тарихий йул, унинг бошидан кечган ижтимоий - сиёсий жараёнлар фольклорининг сермахсул булишига мухим замин булди.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 30 октябрдаги "Соглом турмуш тарзини кенг татбик этиш ва оммавий спортни янада ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПФ-6099-сонли Фармони.

2. Axmedov, F. (2020). Баркамол авлод тарбиясида харакатли уйинлар. Архив Научных Публикаций JSPI, 1-4.

3. Farruh Ahmedov Olimjon Khaitov, Akramjon Abdulakhatov, Komiljon Norboyev, Farkhod Kulbulov, Oltinkhon Azamkhonov. (2020) KURASH: HISTORY, THEORY AND METHODICS. Manual. 52 pages. Published Primedia E-launch LLC.

4. Gardasevic, N., Andelic, M., Joksimovic, M., & Ahmedov, F. (2020). ANALIZA STANJA UHRANJENOSTI UCENIKA OSNOVNE SKOLE U CRNOJ GORI. Sport i Zdravlje, 15(1).

5. Axmedov, F. (2020). Жисмоний таълим жараёнини миллий ананалар воситасида такомиллаштириш. Архив Научных Публикаций JSPI, 1-2.

6. Абдулахатов, A. P., & Очилов, Э. О. (2020). Олий таълим муассасалари талабаларига курашнинг тарбиявий ахамиятини ургатиш йуллари. Мугаллим хэм Yзликсиз билимлендириу, 1(1), 148-151.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.