Научная статья на тему 'ФИЛОСОФИЯ ЖИЗНИ В ТВОРЧЕСТВЕ АБДУЛЛЫ ШЕРА'

ФИЛОСОФИЯ ЖИЗНИ В ТВОРЧЕСТВЕ АБДУЛЛЫ ШЕРА Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»

CC BY
14
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Область наук
Ключевые слова
ФИЛОСОФСКОЕ НАБЛЮДЕНИЕ / ГЛУБОКОЕ ПРОЗРЕНИЕ / СМЫСЛ ЖИЗНИ / ЛЮБОВЬ К РОДИНЕ / ИНТЕРНАЦИОНАЛЬНАЯ ПРОСТОТА / ПРИРОДНЫЕ ЛАНДШАФТЫ / ЖИЗНЕННЫЙ ОПЫТ

Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Хакназарова С.А.

В статье рассматриваются работы Абдуллы Шера и отражаются его глубокие взгляды на жизнь и философские наблюдения.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE PHILOSOPHY OF LIFE IN THE WORK OF ABDULLA SHER

The article examines the work of Abdullah Sher and reflects his deep views on life and philosophical observations.

Текст научной работы на тему «ФИЛОСОФИЯ ЖИЗНИ В ТВОРЧЕСТВЕ АБДУЛЛЫ ШЕРА»

УДК 004.02:004.5:004.9

Хакназарова С.А. катта уцитувчиси ФарДУ

АБДУЛЛА ШЕР ИЖОДИДА ХДЁТ ФАЛСАФАСИ

Аннотация: Мацолада Абдулла Шер ижодига назар солиниб, унинг уаётга булган теран царашлари уамда фалсафий мушоуадалари акс эттирилган.

Таянч суз: фалсафий мушоуада, теран иигоу, умр мазмуни Ватанга мууаббат, халцона соддалик, табиат манзаралари, уаёт тажрибаси.

Хакназарова С.А. старший преподаватель

ФИЛОСОФИЯ ЖИЗНИ В ТВОРЧЕСТВЕ АБДУЛЛЫ ШЕРА

Аннотация:В статье рассматриваются работы Абдуллы Шера и отражаются его глубокие взгляды на жизнь и философские наблюдения.

Ключевые слова: философское наблюдение, глубокое прозрение, смысл жизни, любовь к Родине, интернациональная простота, природные ландшафты, жизненный опыт.

Xaqnazarova S.A.

Senior teacher

THE PHILOSOPHY OF LIFE IN THE WORK OF ABDULLA SHER

Annotation: The article examines the work of Abdullah Sher and reflects his deep views on life and philosophical observations.

Key words: philosophical observation, deep insight, meaning of life, love for the Motherland, international simplicity, natural landscapes, life experience.

Лирика- фикр ва x,HC-TyftFynap уЙFунлигининг теранлашган куриниши дейишади. Бу х,ол унинг якка ёлFиз мохдятларидан теран фалсафий умумлашмаларга келишида, бугунги вокелигимиздан келажакка дахлдор белгиларни куриши ва топа билишида, уларни умумлаштира олишида намоён булади. У биринчи навбатда инсоннинг маънавий- маърифий тасаввурларини, фалсафий карашларини шакллантиради.

Ана шундай теран фикрлар ва фалсафий мушохддаларга бой булган ижодкорлардан бири Абдулла Шердир. У уз шеърларида хдётнинг нозик

нуткаларини теран нигохлари билан илFай олди ва инсонни хаётга булган фалсафий муносабатларини шакллантира олди.

Абдулла Шер ижодининг кулами кенгдир. Мумтоз оханглар сехрига йуFрилган асарларида инсон хаётига, характерига, калбига хос мураккаб зиддиятларга тула рангин олам манзараларини курамиз. Ижодкор куз унгимизда гох донишманд киёфасида гавдаланади, гох хаёт, умр мазмуни хакида фалсафий фикрларни сузлайди. Аммо унинг дил розлари оддий панд- насихатлар эмас, балки турмуш кийинчиликларини бошидан кечирган, умр сабокларидан хулоса чикарган инсоннинг мулохазаларидир.

Кулиб бокди менга шеърият, Рангларини курдим бор-йукнинг

ЧулFади-ю оловли ният, Тафти булдим кордаги чуFнинг.

Шоир ижодини куздан кечириш баробарида, умрининг хар бир фаслида ижодкор шиддатли замон ва давр билан хамнафас булаётганлигининг гувохи буламиз. Йиллар утган сари унинг калами FOявий-фалсафий жихатдан чархланиб, ижтимоий карашлари, фикрлари теран булиб бормокда. Бу эса албатта шоир ижодига ижобий таъсирини курсатиб, унинг шеърлари мазмундор ва янада таъсирлирок тус олмокда.

Сурмаранг сохилларда Яшайман минг-минг йилким, Рангман, хаёлман - мен жим Сурмаранг сохилларда...

Шоир шеърларида ватанга булган мухаббатни хам табиатни бекиёс гузаллигини мадх килиш баробарида тараннум килади.

"Атиргул сояси" тупламида шоирнинг поэтик фикрлари янада куюклаша бошлагани кузга ташланади ва унинг хаётга булган фалсафий карашлари хаёт залборида янада сермазмун ифода касб этади. Аскад Мухтор кайд этганидек, Абдулла Шер уз олдига куйган ижодий вазифаларидан бири хам чукур замонавий фикрчанлик, айни замонда замондошларга хос хиссий бойлик, шеъриятимизнинг анъанавий мусикий равонлигини йукотмасликдир.

Гох арава утса ирмокдан Куприк сувни тулдирар хасга. Тунтарилган тарFил пучмокдан Тукилади аланга пастга.

Уримини кутар бош эгиб, Пайкалларда куюк, сара дон. Пешиндан сунг уфкка тегиб, К,айтиб келар яна саратон Шоирнинг ушбу мисралари инсон калбига кандайдир иликлик ато этади ва табиатнинг гузал манзаралари оркали инсонни хаётга ва Ватанга мухаббатини кучайтиради. Шоир ички кечинмалари ранг - баранг

мисраларда намоён булиб, улар китобхон шуурига ижтимоий ёхуд бадиий-фалсафий мазмун касб этади. У узнинг рангин буёкдорлигига асосий диккатини каратар экан, кунгилдаги туЙFулар камалагини хис килиб, хаётнинг турли синовларини машаккатию- захматини ва албатта шу билан бирга хаётнинг накадар гузал, сурурли эканлигини ёркин мисраларда тараннум кила олди.

Мен тиник кулмакларга ишонган эдим канча, Аксимни балчикларга кумиб ташлади улар; Юлдузлар шуъласига баданини чайганча Эртакдаги парилар бугун устимдан кулар Ижодкор уз хаёт тажрибасидан келиб чикиб, хаётнинг рангин сахифаларини уз фалсафий карашлари баробарида мушохада этади. Хдётнинг пасту- баланд чуккиларини босиб утган ижодкор шеърларида уз Xис-туЙFулари ва ички кечинмаларини содда ва тушунарли тарзда баён килиб бера олган. А. Шер ижодидаги хислар жилваси, туЙFулар манзараси, теран фикрлар ва муносабатлар узининг фалсафий- психологик мисралар катмига жойланиб китобхон кунглидан жой олади. Хаётнинг айрим нохуш холатларини, турмуш тарзида учраб турадиган айрим нохакликларни шоир теран нигохи билан англаб куйидаги мисраларда баён этади:

Баланд биноларда паст-паст одамлар: ЁлFон касамлар-у, сохта ракамлар.

Не тонг, бу уйинбоз дунёда атай Майдонга хуштаксиз тушмиш хакамлар Серкирра ижодкор хаётни мадх этиш баробарида Ватанимиз табиати ва соддадил халкимиз характерини хам шеърларига жо килган. Табиат хаётнинг бокийлигини хис этиши ва шу асосда нарса ва мавжудотнинг инсон умри, тирикликнинг маънавий- фалсафий мезонига айланиши жихатдан хам шоир ва табиат диалектик боFликликда намоён булади. .Гарчанд шоир лирикасида табиат жонлантириш деталлар тарзида мавжуд булсада, у хаёт фалсафасини ифодалаш учун хизмат килади.

К,ишга тукий дея касида Дуст тутиндим бугун осмонга. Ок фаслнинг хикмат дарсида Бокдим умр деган карвонга.

Фаслларни оралаб утган Шу карвонга яна юк ортдим. Балки, менмас, узгани кутган Шеъриятнинг енгидан тортди Шоир калбини жунбушга келтирган хаёт манзараларини халкона тушунарли тилда тараннум килган. Унинг оханглари китобхон юрагига янада якинрок бориб, китобхони хаёт туFрисида чукур фикрлашга, хаётдан лаззатланиб яшашга ва албатта унинг кийинчиликларини мардонавор

енгишга ундайди. Ушбу мисраларни укиган хар бир китобхон хдётга теран нигох билан карашни ва ундан завк олиб, ёниб яшашни урганади.

Юксаклар деб ёндим ошуфта, Сомон йули хушимни олди. Аммо киприк санчилган шифтда Чатнаб кетган ёш юлдуз колди Х,аёт курFOнида зуваласи пишган, турмушнинг залворли синовларига мардонавор кураша олган ижодкор "Ок булутдан томган томчилар" тупламида ушбу фикрларни бежизга айтмаган. Мендан куплар: «Нега бунча ёш куринасиз, кайфиятингиз доимо баланд, хдйратланарли даражада дангалчисиз?» - деб сурашади. Начора, табиатим шунака: бировларга чалинган карсакларни санаш билан шуFулланмадим, узимга карсак сураб юкинмадим. Сузни севиб, унга ишониб яшадим". [2.17]

Шоир узи айтмокчи ёниб яшаяпти ва уз китобхонини хам хдётда шунчаки

яшамасдан, балки уз Ватани, халки учун ёниб, жон куйдириб яшашга ундайди.

Мен ёнаман: на ёв, на дустим К,орайтолган уфкимни ерда. Мен оловман: зулматни тусдим, — Ватаним деб чуFландим шеърда! Адабиётлар:

1. Абдулла Шер "Мужизавийлик ва хаёлийлик" маколаси "Узбекистон адабиёти ва санъати" газетасининг 2013 йил № 14 сон

2. Абдулла Шер. " Ок булутдан томган томчилар". Хуршид Даврон кутубхонаси. 2015 йил 5 август.

3. Абдулла Шер "Шеърлар" , Хуршид Даврон кутубхонаси, 2016 йил 5 август

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.