Научная статья на тему 'ДОРИВОР КРОТАЛЯРИЯ (CROTOLARIA) ЎСИМЛИГИНИНГ УНУВЧАНЛИГИНИ ЎРГАНИШ'

ДОРИВОР КРОТАЛЯРИЯ (CROTOLARIA) ЎСИМЛИГИНИНГ УНУВЧАНЛИГИНИ ЎРГАНИШ Текст научной статьи по специальности «Промышленные биотехнологии»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Тур / Кроталария / Селекция / Унувчанлик. / Species / Crotalaria / Selection / Germination.

Аннотация научной статьи по промышленным биотехнологиям, автор научной работы — Б.Б. Амантурдиев, Р.К. Хасанов

ТажрибаларимизТошкент вилоятиниг Пискент туманида олиб борилди. Кузатувлар натижасида Кроталария ўсимлигиниг жами йигирма тури экилиб ўрганилди. Тажрибалар натижасида йигирма ҳил тур орасидан тартиб рақами 20 Кроталярия(Crotoloria juncea), бўлган ва 24 Кроталярия(Crotoloria inсona) турлари экилган бошқа турлар орасида 4 кун илгари униб чиқиши кузатилди. Тажрибада бир дона жадвал келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по промышленным биотехнологиям , автор научной работы — Б.Б. Амантурдиев, Р.К. Хасанов

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

STUDY OF GERMINATION OF MEDICINAL PLANT CROTOLARIA (CROTALARIA)

Our experiments were conducted inthe Pskent district of Tashkent region. As a result of observations, a total of twenty species of Rattleweed(Crotalaria)plantswere planted and studied. As a result of the experiments, it was observed that Crotalaria juncea speciesunder the serialnumber 20and Crotalaria incana speciesunder the serial number 24germinated 4 days earlier compared to the otherspecies. A corresponding table is presented in the experimental data.

Текст научной работы на тему «ДОРИВОР КРОТАЛЯРИЯ (CROTOLARIA) ЎСИМЛИГИНИНГ УНУВЧАНЛИГИНИ ЎРГАНИШ»

Open access journal

www.in-academy.uz

STUDY OF GERMINATION OF MEDICINAL PLANT CROTOLARIA (CROTALARIA) B.B. Amanturdiev R.K. Hasanov

Research and production center "Cultivation and processing of

medicinal plants". rasukhasanov904@gmail.com

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 04th June 2024 Accepted: 09th June 2024 Online: 10th June 2024 KEY WORDS

Species, Crotalaria,

Selection, Germination.

Our experiments were conducted in the Pskent district of Tashkent region. As a result of observations, a total of twenty species of Rattleweed(Crotalaria) plants were planted and studied. As a result of the experiments, it was observed that Crotalaria juncea species under the serial number 20 and Crotalaria incana species under the serial number 24 germinated 4 days earlier compared to the other species. A corresponding table is presented in the experimental data.

ДОРИВОР КРОТАЛЯРИЯ (CROTOLARIA) УСИМЛИГИНИНГ УНУВЧАНЛИГИНИ УРГАНИШ Б.Б. Амантурдиев Р.К. Хасанов

Доривор усимликларни етиштириш ва ;айта ишлаш илмий ишлаб

чи;ариш маркази. rasuxasanov904@gmail.com

ABSTRACT

ARTICLE INFO

Received: 04th June 2024 Accepted: 09th June 2024 Online: 10th June 2024 KEY WORDS

Тур, Кроталария,

Селекция, Унувчанлик.

Тажрибаларимиз Тошкент вилоятиниг Пискент туманида олиб борилди. Кузатувлар натижасида Кроталария усимлигиниг жами йигирма тури экилиб урганилди. Тажрибалар натижасида йигирма щл тур орасидан тартиб рацами 20 Кроталярия (Crotoloria juncea), булган ва 24 Кроталярия (Crotoloria inrnna) турлари экилган бошца турлар орасида 4 кун илгари униб чициши кузатилди. Тажрибада бир дона жадвал келтирилган.

Кириш: Дунёда Кроталария усимлигидан тола ишлаб чи;арувчи давлатлар Хиндистон, Шри ланка ва жануби ва жануби шар;и осиёдаги бош;а мамлакатлардир. Кроталария усимлиги дукаклилар оиласига мансуб булиб бир йиллик утсимон усимлик х,исобланади. Келиб чи;иши жануби Осиё хисобланади. Сунги ун йилликда Африка мамлакатларида ушбу усимликка ;изи;иш уйгонди. Хиндистонда Кроталария толасининг х,осилдорлиги 0.12-0.6 т\га Шри ланкада 0.45 т\га х,осил олинган.

Узбекистон тупро;-и;лим шароитига кура ози;-ов;ат ва хом-ашё берувчи усимликларни етиштириш учун кулай минта;а хисобланади. [2] Хозирда

«

Open access journal

www.in-academy.uz

Узбекистонинг бирцанча вилоятларида ва Корацолпоцистон республикасининг орол буйи шурхоц ерларида экилиб урганилмоцда.

Материяллар ва услублар: Республикамизниг энг асосий муаммолардан бири бу оцсил масаласи, яъни инсониятнинг оцсилга булган талабини цондиришдир. Бу масалани ечишда дуккакли-дон экинларининг ах,амияти катта. Дуккакли-дон экинлармайдонларини кенгайтириш ах,олини озиц-овцатга эх,тиёжини цондириш, чорвачилик мах,сулотларини купайтириш, тупроц унумдорлигини сацлаш ва ошириш х,амда бошца экинлар х,осилдорлигини оширишда жуда ах,амиятлидир [3].

Кроталария усимлиги биологик хусусияти билан турли тупроц- ицлим шароитига мослашган булиб, уруги озиц-овцат мах,сулоти сифатида; пичани чорвачиликда юцори калорияли ем-хашак сифатида; дехдончиликда тупроц унумдорлигини оширишда х,амда мелиоратив х,олатини яхшилашда; табобатда турли касалликларни даволашда; асаларичиликда нектар манбаи; енгил саноат учун тола манбаи сифатида ишлатиш мумкин [4].

Бу борада мош, кофе урнини босувчи доривор х,амда чорва мах,сулотларини етиштиришда ем хашак сифатида мах,сулдор, сифатли, Кроталярия усимлигининг бир цанча турларини жамлаб унувчанлигини тах,лил цилиш устида тажриба олиб борилди.

Тажрибани жойлаштириш, х,исоб, биометрик тах,лиллар ва фенологик кузатувлар цишлоц хужалик экинлари Давлат нав синаш комиссиясининг (1985,1989й) услуби, экспериментал маълумотларнинг статистик тах,лили Доспехов Б.А. усулида амалга оширилди (1985й). Наъмуналар турт цайтарицда, рендомизация усулида жойлаштирилди. Фенологик кузатувлар униб чицишидан бошлаб тулиц пишишигача олиб борилади.

Тадцицот натижалари: Кишлоц хужалигида утказиладиган тадцицотларнинг бош вазифаси урганилишига мулжалланган агротехник тадбирларнинг х,амда ташци таъсир этувчи омилларнинг усимликнинг унувчанлигига таъсирини илмий асослашдан иборат. тажрибамизда 20 х,ил турлардан фойдаланилди, булардан (20) Кроталярия (Crotoloria juncea), (24) Кроталярия (Crotoloria incona), (28) Кроталярия (Crotoloria juncea), (30) Кроталярия (Crotoloria incona), (39) Кроталярия (Crotoloria ineona), (44) Кроталярия (Crotoloria juncea), (53) Кроталярия (Crotoloria juncea), (55) Кроталярия (Crotoloria juncea), (56) Кроталярия (Crotoloria juncea), (60) Кроталярия (Crotoloria spactabilis), (65) Кроталярия (Crotoloria incona), (68) Кроталярия (Crotoloria juncea), (70) Кроталярия (Crotoloria juncea), (71) Кроталярия (Crotoloria juncea), (74) Кроталярия (Crotoloria juncea), (78) Кроталярия (Crotoloria Montana), (80) Кроталярия (Crotoloria juncea), (90) Кроталярия (Заошео Байха), (94) Кроталярия (Crotoloria spectabilis), (96) Кроталярия (Crotoloria intermedia) лар тадцицот обеъкти сифатида танлаб олинди. Усимлик турларининг цимматли хужалик белгилари юцори курсаткичларга эга булган ва танлаб олинган оилалари иштирокида Тошкент вилоятиниг Пискент тажриба хужалигида селекция кучатзори ташкил цилинди.

Тажрибада уруглар барчаси бир кунда экилиб, кузатувлар олиб борилди. Тах,лилар шуни курсатдики 20 та тур лар ичида (20) Кроталярия (Crotoloria juncea), (24) Кроталярия (Crotoloria incona) турлари уртача 5 кунда униб чицди. Бу курсаткич эса бошца турлага нибатан унувчанлиги бирмунча юцори эканлиги кузатилди.

Open access journal

www.in-academy.uz

1-жадвал

Тажриба хужалиги майдонида (2024 йил) экиб урганилган кроталярия наъмуналарининг униб чициши буйича олинган натижалар экилган турларнинг умумий усимлик сонини уртачаси олинган.

№ Кат ало г рак; ами Усимлик номи Экилган Сана Униб чиккан сана Кун х;исобид а

1 20 Кроталярия (Crotoloria juncea) 18.04.24Й 23.04.24Й 5кун

2 24 Кроталярия (Crotoloria incona) 18.04.24Й 23.04.24Й 5 кун

3 28 Кроталярия (Crotoloria juncea) 18.04.24Й 26.04.24Й 8 кун

4 30 Кроталярия (Crotoloria incona) 18.04.24Й 26.04.24Й 8 кун

5 39 Кроталярия (Crotoloria incona) 18.04.24Й 25.04.24Й 7 кун

6 44 Кроталярия (Crotoloria juncea) 18.04.24Й 26.04.24Й 8 кун

7 53 Кроталярия (Crotoloria juncea) 18.04.24Й 27.04.24Й 9 кун

8 55 Кроталярия (Crotoloria juncea) 18.04.24Й 27.04.24Й 9 кун

9 56 Кроталярия (Crotoloria juncea) 18.04.24Й 26.04.24Й 8 кун

10 60 Кроталярия (Crotoloria spactabilis) 18.04.24Й 25.04.24Й 7 кун

11 65 Кроталярия (Crotoloria incona) 18.04.24Й 25.04.24Й 7 кун

12 68 Кроталярия (Crotoloria juncea) 18.04.24Й 26.04.24Й 8 кун

13 70 Кроталярия (Crotoloria juncea) 18.04.24Й 26.04.24Й 8 кун

14 71 Кроталярия (Crotoloria juncea) 18.04.24Й 26.04.24Й 8 кун

15 74 Кроталярия (Crotoloria juncea) 18.04.24Й 26.04.24Й 8 кун

16 78 Кроталярия (Crotoloria Montana) 18.04.24Й 26.04.24Й 8 кун

17 80 Кроталярия (Crotoloria juncea) 18.04.24Й 26.04.24Й 8 кун

18 90 Кроталярия (Заошео Байха) 18.04.24Й 26.04.24Й 8 кун

19 94 Кроталярия (Crotoloria spectabilis) 18.04.24Й 27.04.24Й 9 кун

20 96 Кроталярия (Crotoloria intermedia) 18.04.24Й 27.04.24Й 9 кун

(28) Кроталярия (Crotoloria juncea), (30) Кроталярия (Crotoloria incona) турлари 8 кунда униб чи;ди. (39) Кроталярия (Crotoloria incona) тури 7 кунда униб чи;ди (44)

«

Open access journal

www.in-academy.uz

Кроталярия (Crotoloria juncea) усимлигига нисбатан унувчанлиги бирмунча эртаро; эканлигини кузатилди. (53) Кроталярия (Crotoloria juncea), (55) Кроталярия (Crotoloria juncea) турлари бош;а турларга нибатан кеч униб чи;иб унувчанлиги кеч яни 9 кун экани кузатилди. (56) Кроталярия (Crotoloria juncea), усимлиги 8 кунда униб чиккан булса (60) Кроталярия (Crotoloria spactabilis) эса 7 кунда униб чи;;анини кузатдик. Кузатувлар натижасида (65) Кроталярия (Crotoloria incona), (68) Кроталярия (Crotoloria juncea), (70) Кроталярия (Crotoloria juncea), (71) Кроталярия (Crotoloria juncea), (74) Кроталярия (Crotoloria juncea), (78) Кроталярия (Crotoloria Montana), (80) Кроталярия (Crotoloria juncea), (90) Кроталярия (Заошео Байха), (94) Кроталярия (Crotoloria spectabilis), (96) Кроталярия (Crotoloria intermedia) турларнинг барча натижалари 8 ва 9 кунда униб чи;иши кузатилди.

Хулоса

Тажрибаларимиз тахлили шуни курсатди 20 хил тур орасидан тартиб раками 20 булган Кроталярия (Crotoloria juncea), ва 24 Кроталярия (Crotoloria inœna) турлари экилган бош;а турлар орасида 4 кунга илгари униб чи;иши кузатилди.

References:

1. Культурны растения мира интернет маьлумоти 2024-йил.

2. Х.К.Бердикулов, Л.С.Орти;ова,С.Т.Негматова Узбекистон республикаси фанлар академияси минта;авий булими хоразм маъмун академияси хоразм маъмун академияси ахборотномаси сентябр 2023 йил.

3. Негматова С.Т. Кишлок; хужалигида ерни экологик тозаловчи ноанъанавий экин-Кроталария (Crotalaria juncea L.). Бутун жахон атроф мухит кунига багишланган "Экологик стартапларни хаётга тадби; этиш" мавзусидаги республика илмий-амалий конференцияси материаллари. Тошкент-2022, 34-35 б.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.