Научная статья на тему 'ДЕҲҚОН ХЎЖАЛИКЛАРИ ФАОЛИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ НАЗАРИЙ АСОСЛАРИ'

ДЕҲҚОН ХЎЖАЛИКЛАРИ ФАОЛИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ НАЗАРИЙ АСОСЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Животноводство и молочное дело»

CC BY
103
10
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
деҳқон хўжалиги / фермер / аграр тармоқ / қишлоқ хўжалик экинзорлари ва кўчатзорлари / дов-дарахтлар / маҳсулдор чорва моллар / паррандалар / қишлоқ хўжалик техникаси / реализатсия / мева-сабзавотчилик ва узумчилик. / Farming / farmer / agrarian network / agricultural fields and nurseries / trees / productive livestock / poultry / agricultural machinery / realization / fruit and vegetable growing and viticulture.

Аннотация научной статьи по животноводству и молочному делу, автор научной работы — Y. Ergashov

Деҳқон хўжаликлари фаолиятининг ривожланишини назарий асослари назарий жиҳатлари ёритилган. Деҳқон хўжалиги фаолиятининг ривожланиши учун янги ёндашувларни, модел ва усулларни излаш ҳамда жорий этиш ҳақида кенг баён этилган. Деҳқон хўжалиги фаолиятининг ривожланишига таъсир этувчи омиллар ўрганилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THEORETICAL BASIS OF THE DEVELOPMENT OF FARM ACTIVITIES

The theoretical aspects of the development of the agricultural holdings are explained. The search for and implementation of new approaches, models and methods for the development of agricultural activities is widely described. Factors affecting the development of agricultural activity have been studied.

Текст научной работы на тему «ДЕҲҚОН ХЎЖАЛИКЛАРИ ФАОЛИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ НАЗАРИЙ АСОСЛАРИ»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

ДЕХДОН ХУЖАЛИКЛАРИ ФАОЛИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ

НАЗАРИЙ АСОСЛАРИ Эргашов Яшнарбек Истам ^ли

ТИКХММИ Миллий тадкикотлар университетининг ^арши ирригация ва агротехнологиялар институти, "Математика ва табиий фанлар" кафедраси ассистенти

https://doi.org/10.5281/zenodo.7295055

Аннотация. Дещон хужаликлари фаолиятининг ривожланишини назарий асослари назарий жщатлари ёритилган. Дещон хужалиги фаолиятининг ривожланиши учун янги ёндашувларни, модел ва усулларни излаш %амда жорий этиш %ацида кенг баён этилган. Де%цон хужалиги фаолиятининг ривожланишига таъсир этувчи омиллар урганилган.

Калит сузлар: де%цон хужалиги, фермер, аграр тармоц, цишлоц хужалик экинзорлари ва кучатзорлари, дов-дарахтлар, ма%сулдор чорва моллар, паррандалар, цишлоц хужалик техникаси, реализатсия, мева-сабзавотчилик ва узумчилик.

ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ РАЗВИТИЯ СЕЛЬСКОХОЗЯЙСТВЕННОЙ

ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Аннотация. Объяснены теоретические аспекты развития агрохолдингов. Широко описан поиск и внедрение новых подходов, моделей и методов развития сельскохозяйственной деятельности. Изучены факторы, влияющие на развитие сельскохозяйственной деятельности.

Ключевые слова: фермерство, фермер, аграрная сеть, сельскохозяйственные поля и питомники, деревья, продуктивный скот, птица, сельскохозяйственная техника, реализация, плодоовощеводство и виноградарство.

THEORETICAL BASIS OF THE DEVELOPMENT OF FARM ACTIVITIES

Abstract. The theoretical aspects of the development of the agricultural holdings are explained. The search for and implementation of new approaches, models and methods for the development of agricultural activities is widely described. Factors affecting the development of agricultural activity have been studied.

Key words: Farming, farmer, agrarian network, agricultural fields and nurseries, trees, productive livestock, poultry, agricultural machinery, realization, fruit and vegetable growing and viticulture.

КИРИШ

Дехкон хужалиги оилавий майда товар хужалиги булиб, оила аъзоларининг шахсий мехнати асосида, мерос кдилиб колдириладиган, умрбод эгалик килиш учун оила бошлигига берилган томорка ер участкасида кишлок хужалиги махсулотлари етиштиради ва реализатсия дилади.

Дехкон хужалиги уз фаолиятида йулланма мехнатдан доимий асосда фойдаланиши мумкин эмас.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 9 октябрдаги "Фермер, дехкон хужаликлари ва томорка ер эгаларининг хукуклари ва конуний манфаатларини химоя килиш, кишлок хужалиги экин майдонларидан самарали фойдаланиш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тоъгрисида"ги ПФ-5199-сон фармони, 2017 йил 10 октябрдаги "Фермер, дехкон хужаликлари ва томорка ер эгалари фаолиятини янада

БС1ТЖСТ ЛЖБ ЖЖОУАТЮЖ

ШТЕКМАТЮМЛЬ 8С1БОТ1Р1С ГОШ1ЧАЬ УОШЫБ 1 188иБ 7 иШ-2022: 8.2 | КБК 2181-3337

ривожлантириш боъйича ташкилий чоратадбирлар тугрисида" ги П^-3318-сон карори белгиланган вазифаларни бажариш максадида куйидаги холатлар урганилди. МЕТОД ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

"Дехкон хужалиги", "Дехкон хужаликларини ташкил килиш" асарларининг муаллифи А.В.Чаянов дехконнинг шахсий манфаат ва мехнатини инобатга олиб, "Дехкон хужалигининг вазифаси - хужалик юритаётган оилага узининг ихтиёридаги ишлаб чикариш воситалари ва ишчи кучидан туларок фойдаланиш оркали хаётий зарур воситаларни топишдан иборатдир" дея таъриф берган. Шу уринда А.В.Чаяновнинг илмий ишлари бевосита дехкон хужалигини ташкил этиш ва самарадорлигини оширишга каратилгани эътиборга моликдир. Унинг асарида дехкон хужаликларини хужалик юритиш субъекти сифатида шакллантириш ва ривожлантиришнинг назарий жихатлари узок изланишлар ва тадкикотлар натижасида ривожлантирилиб келса-да, аммо уларнинг асосида зиддиятли фикр-мулохазалар хам учрайди.

Россиялик яна бир иктисодчи Д.Ф.Вермел дехкон хужалигини ривожлантиришда, энг аввало:

дехкон хужалигини ташкил этишда унинг ер участкасини аник улчовларга биноан таксимлаш;

айникса, ахолини озик-овкат махсулотлари билан таъминлаш учун дехкон хужалиги негизида кишлок хужалиги махсулотларини кайта ишлайдиган кичик корхоналарни барпо этиш, уларни етакчи хорижий компанияларнинг илгор технология ва ускуналари билан жихозлаш;

пировард натижада сифатли, ракобатбардош, экспортбоп махаллий махсулотлар ишлаб чикаришни ташкиллаштириш устувор вазифа сифатида белгилаб олишлик мухимлиги кайд этилган.

Дехкон хужаликларини ривожлантиришга катта ахамият берилишига яна бир мухим сабаб шуки, ушбу субъектларни самарали фаолият юритиши йирик инвестиция талаб килмаган холда тургун фаолият юритишлари билан боглик. Бозор муносабатлари шароитида эркин ракобат мухитининг яратилиши ушбу сохада купрок инкирозга олиб келишдан кура ривожланишини таъминлайди. Шу туфайли, дехкон хужаликлари деярли инкирозга учрамайди, бозорнинг узгарувчанлигига тез мослашиш кобилиятига эга.

Шу боис, бизнингча дехкон хужаликлари фаолияти самарадорлигини оширишни рагбатлантириш куйидаги ижобий натижаларга эришиш имконини беради:

- мехнатга ярокли ахолининг иш билан банд булмаган ортикча кисмини, асосан кишлок жойларда яшовчи хотин-кизлар ва ёшларни ижтимоий фойдали мехнатга жалб этишга хамда шу тарика ишсизликнинг кучайиб бориш хавфини бархам топтиришга эришилади;

- ахолининг реал даромадларини оширишга, шунингдек, кишлок ахолиси учун ижтимоий кафолатларни мустахкамлашга эришилади;

- ахолини хаётий мухим озик-овкат махсулотлари билан таъминлашдаги кескинликка бархам беришга муваффак булинади. Ер участкалари олган оилалар картошка, сабзавот, мева, чорвачилик махсулотига булган уз эхтиёжларини кондирибгина колмай, балки уларни туман марказлари ёки шахарлардаги дехкон бозорларида сотишни анча купайтириб, озик-овкат муаммосини хал килишга улушини оширади;

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

- якка тартибдаги уй-жой курилиши куламини анча кенгайтиришга муваффак булинадики, бу хол ахолини уй-жой билан таъминлаш, республика ахолисининг коммунал (маиший) ва уй-жой шароитларини яхшилаш сохасидаги анчагина муаммоларни хал килишга ёрдам беради;

- факат ижтимоий низоларнинг сабаби ва манбаларини бартараф этиш хисобигагина эмас, балки кишиларнинг шахсий томорка ерларини ва бог, дала ховли ерларини ободонлаштиришда фаол катнашади.

Республикамиз дехкон хужаликлари фаолиятини такомиллаштиришда фойдаланиш максадга мувофик саналади, жумладан:

- дехкон хужаликлари айрим кишлок хужалиги махсулотларини сотиб олиш буйича давлат билан шартномалар тузиши хамда махсулотларнинг бир кисмини давлат томонидан юкори нархларда сотиб олинишини таъминлаш (Германия, Исроил тажрибаси);

- мамлакат ички бозорини куллаб-кувватлаш максадида паст рентабелли кишлок хужалиги махсулотлари (сут, гушт) ишлаб чикарувчи хужаликларни давлат томонидан рагбатлантириш (Германия тажрибаси);

- кишлок хужалиги ерларидан самарали фойдаланган, мелиоратив холатини яхшилашга эришган, мукобил энергия манбаларидан фойдаланиш асосида ишлаб чикаришни ташкил этган хужаликларни иктисодий рагбатлантириш (Германия, А^Ш, Исроил тажрибаси);

- мамлакат кишлок хужалигида ихтисослаштиришга таянган ишлаб чикариш анъаналарининг саклаб колинганлиги (Германия, Исроил тажрибаси);

- оммавий кооперация тамойиллари асосида кооперация муносабатларини такомиллаштириш хамда дехкон хужаликларининг бир нечта бирлашма ва кооперативлар аъзоси сифатида фаолият юритишига йул куйилиши (Германия ва Исроил тажрибаси);

- энг керакли озик-овкат махсулотлари хисобланган сут, гушт махсулотлари, тухум ва картошкага нисбатан давлат квоталарининг мавжудлиги (Германия, А^Ш тажрибаси);

- кишлок хужалиги махсулоти етиштириш билан эмас, уни етиштиришга хизмат курсатиш билан банд булган дехкон хужаликларига патент олиш хукукининг мавжудлиги (Россия тажрибаси);

- келажакда малакали фермерлар, дехконлар тарбияланиши юзасидан анъанавий саъй-харакатларнинг мавжудлиги, жумладан, турли кишлок хужалиги уюшмалари негизида махорат дарслари, тематик клублар, тажриба экин майдонларининг ташкил этилиши (Европа Иттифоки, А^Ш тажрибаси);

- кишлок хужалиги махсулотларининг ракобатбардошлигини ошириш, атроф-мухит ва кишлоклар холатини, кишлокда турмуш сифатини яхшилаш хамда кишлок хужалигини диверсификатсия килиш максадида "Леадер" дастурий методологиясининг ишлаб чикилгани (Европа Иттифоки тажрибаси);

- оилавий фермаларнинг агроозик-овкат комплексида асосий кооперация субъекти сифатида фаолиятини рагбатлантириш ва такомиллаштириш максадида ^ишлок хужалиги вазирлигида Иктисодий тадкикотлар хизмати (ЭРС)нинг фаолият юритиши (А^Ш тажрибаси);

- мамлакат ^ишлок хужалиги вазирлиги фаолияти ва вазифаларининг аник ифода этиб берилгани, яъни:

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

— мамлакатдаги усимлик ва хайвонларнинг саломатлигини садлаш ва касалликларга дарши курашиш;

— мамлакатда ортидча ишлаб чидаришнинг олдини олиш ва нархларни бардарорлаштиришга ёрдам бериш (Исроил тажрибаси).

Дехдон хо'жалиги тадбиркорлик фаолиятининг субекти таридасида дуйидаги худудларга эга:

— узига берилган томорда ер участкасида дехдон хо'жалигининг ишлаб чидариш фаолиятини мустадил ташкил этиш;

— етиштирилаётган ва реализатсия дилинаётган махсулотга мустадил равишда бахо белгилаш;

— узи етиштирган махсулотини, шу жумладан, бу махсулотни истеъмолчиларга уз хохиши бо'йича реализатсия дилиш худудини тасарруф этиш;

— харид этиладиган махсулотга олдиндан хад то'ланадиган фючерс битимлари тузиш;

— тадбиркорликдан чекланмаган миддорда фойда олиш;

— дишлод хо'жалиги махсулоти етиштирувчиларга сотиш учун ва эркин савдога мо'лжалланган акциялами сотиб олиш;

— уз мол-мулкини, шунингдек, томорда ер участкасига мерос дилиб долдириладиган умрбод эгалик дилиш худудини, шу жумладан, кимошди савдоси асосида сотиб олинган худудни гаровга до'йиш.

Юридик шахс ташкил этган холда тузилган дехдон хужаликлари фаолиятни амалга ошириш учун кредит олишлари, бошда юридик ва жисмоний шахсламинг мол-мулки ва пул маблагларини ихтиёрийлик асосида ва шартнома шартларида, шу жумладан, дехдон хужаликларини кредитни узишнинг зарур гаров, сугурта хамда бошда кафолатларини таъминланган холда имтиёзли кредитлашга жалб этишлари, шунингдек, хусусий кичик тадбиркорлик учун белгиланган имтиёзламинг барча турларидан фойдаланишлари мумкин.

ТАДЦЩОТ НАТИЖАСИ

Дехдон хужалигини ишлаб чидариш ахамиятига молик обектлар дурилиши, асосий ишлаб чидариш воситаларини харид этиш учун узод муддатли кредитлаш ва жорий ишлаб чидариш фаолияти учун дисда муддатли кредитлаш кредит шартномаси асосида амалга оширилади.

Аграр тармодда мулкчилик субектлари томонидан ишлаб чидилаётган дишлод хужалик махсулотлари идтисодиётимизни ривожлантиришда самарали уринни эгаллайди. Бу дуйидагиларда ифодаланади:

— аграр секторда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субектларининг ривожланиши фадатгина дехдон оиласини таминлабгина долмай, балки дехдон ва фермер хужаликлари товар хужаликларига айланиб, бозор учун махсулот етиштириш куникмаларини эгалладилар. Натижада республикамиз истемол бозори арзон ва сифатли озид-овдат махсулотлари билан тулди;

— бозор идтисодиёти шароитларига мослашувчан хусусиятга эга булган кичик ишлаб чидариш ва хусусий мулк хусусиятларини узида мужассам этган дехдон ва фермер хужаликлари хисобига мамлакат ахолисининг озид-овдат билан таминлаш масаласи хал этилди ва бу жамият ижтимоий бардарорлигини таминлашда йирик манба булиб хизмат

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

килди. Буни хозирги кунда озик-овкат махсулотларининг 60-70 фоизи, алохида турлари буйича эса 90 фоизи дехкон хужаликлари томонидан етиштирилаётгани исботлайди;

- дехкон ва фермер хужаликларининг ривожланиши кишлок жойларида бозор инфратузилмаларининг ривожланишига туртки булди;

- дехкон ва фермер хужаликларининг ривожланиши ракобат-бардош, юкори сифатли кишлок хужалик махсулотлари етиштиришни купайтириш ва ушбу махсулотлами экспорт килиш имконини тугдирди. Лекин амалга оширилаётган чора-тадбирлар ва эришилган-ижобий натижаларга карамай ушбу тадбиркорлик субектларини янада ривожлантиришда бир катор муаммолар тусик булмокда.

Жумладан:

- фаолият курсатаётган куплаб дехкон ва фермер хужаликлари рахбарларининг иктисодий, хукукий ва технологик билимлари талаб даражасида эмас, шунинг учун хам фермерлар учун доимий равишда укув семинариан ташкил килиниши максадга мувофик;

- дехкон ва фермер хужаликларида етиштирилган сабзавот, мева ва бошка махсулотларни сотишда кийинчиликларга дуч келинмокда. Бунинг учун биринчи навбатда маркетинг изланишларини йулга куйиш, дехкон бозорларида махсус жойлар ажратиш ва улгуржи сотиб олувчи ташкилотлами ташкил килиш оркали дехкон ва фермер хужаликларига уз махсулотларини сотишда кулай шароитлар яратиш максадга мувофикдир;

- дехкон хужаликлари хам бошка турдаги кишлок хужалик корхоналари каби тенг хукукли хужалик юритиш шакли хисобланади, Дехкон хужаликларини ташкил килиш ва улами рагбатлантириш механизмини кайта куриб чикиш хамда такомиллаштириш лозим;

- кишлок жойларда кишлок хужалиги ишлаб чикариш билан шугулланувчи кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субектларини ахборот-консалтинг хизматлари билан таминлаш талаб даражасида йулга куйилмаган. Ташкил этилган ахборот-консалтинг марказларининг техник имкониятлари чекланганлиги сабабли уламинг хизмат турлари кам, шунингдек, улар малакали кадрлар билан таминланмаган. Купчилик фермерлар бундай марказламинг хизматидан фойдаланишни билмайди.

МУ^ОКАМА

Дехкон хужаликлари узларига бириктирилган ерлардан унумли фойдаланиб, агротехник тадбирларни амалга оширган холда тезпишар ва юкори хосил берадиган навларни жорий этиш хамда мехнатни яхши ташкил этиш натижасида юкори хосилдорликка эришган. Кузатишлар натижасида шу нарсалар маълум булдики, кейинги йилларда вилоятнинг дехкон хужаликларида экин майдонлари экин турлари буйича таксимланишида асосий экин майдони сифатида дон, сабзавот, мева, узум ва картошка кабилар эътироф этилди. Бунга асосан 2006 йил 9-январдаги Президентнинг "Мева-сабзавотчилик ва узумчилик сохасида иктисодий ислохотларни чукурлаштириш чора-тадбирлари тугрисида"ги Фармони дастуриламал булиб хизмат килди. Чунки бог ва узумзорларга ажратилган ер майдонлари 2000 йилга нисбатан 26-28 фоизга ошган.

Дехкон хужаликлари фаолиятида махсулот ишлаб чикариш хажмини оширишнинг эконометрик моделини тузиш учун тахлил килинаётган иктисодий натижаларидан фойдаланган холда ялпи дехкончилик махсулоти ошиши курсаткичининг мохияти ва мансуб кишлок хужалик тармогининг узига хос хусусиятини эътиборга олиб дехкон хужаликлари фаолияти якуни (натижавий белги) хисобланган ялпи дехкончиликдаги

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

махсулот хажми (млрд.сум) - Й(т) танлаб олинди. Натижавий белгига таъсир курсатувчи боглик узгарувчилар, яъни дехдон хужаликларида мухим булган махсулотларни ишлаб чикаришни оширишни ифода этувчи: ялпи кишлок хужалиги махсулоти, ялпи чорвачилик махсулоти, дехкон хужаликларида мехнат билан банд булган ахоли, дехкон хужаликларига бириктирилган экин майдони хамда бошка омиллар танлаб олинди.

Дехкон хужалигини юритишдан кузда тутилган максад ички исте'мол учун ва товар махсулоти яратиш, шунингдек бошка фаолият турлари оркали узи ва оиласининг моддий фаровонлигини таъминлашдан иборатдир. Дехкон хужалигининг асосий вазифаси кишлок ахолисини фойдали мехнат ва тадбиркорлик фаолиятига кенг жалб этиш оркали ишлаб чикариш ресурсларидан окилона фойдаланишга эришиш хамда шу асосда энг кам сарф-харажат эвазига махсулот етиштиришни хар томонлама купайтиришдан иборат. Шунингдек, ер ресурсларидан унумли фойдаланиш, мамлакат ахохсининг озик-овкатга булган эхтиёжини кондиришда хисса кушиш, узи жойлашган худуднинг ижтимоий ривожланишини та'минлашда иштирок этиш каби бир катор вазифалами ечишда хам дехкон хо'жаликлари уз хиссаларини кушишлари лозим.

Дехкон хужалиги кишлок хужалиги сохасида фаолият юритувчи тадбиркорлик шаклларидан бири сифатида бир катор афзалликларга эга:

- ишлаб чикариш хажмининг кичиклиги бозор конюнктурасига тез мослашиш ва куп маблаг сарфламай уз фаолияти йуналишларини кайта шакллантириш имконини беради;

- оила мехнатига таяниш уй бекалари ва болалар мехнатидан, кариялар тажрибасидан унумли фойдаланиш хамда асрлар давомида шаклланиб келган дехкончилик маданиятини авлоддан-авлодга утказиб боришга шароит яратади;

- хусусий мулк эгалиги хамда ернинг мерос килиб колдирилиш хукуки билан умрбод эгаликка берилиши моддий манфаатдорликни оширади ва мулкдан окилона фойдаланишга йул очади.

ХУЛОСА

Хулоса килиб айтадиган булсак, вилоятда дехкон хужаликлари сони, салмоги жихатидан устун турувчи туманлар мавжуд. Бу туманлардан Чирокчида 49815 та (умумий сонига нисбатан 14 фоиз), Косон туманида 43832 та (12,3 фоиз), ^арши шахрида 43808 та (12,1 фоиз), Яккабогда 39935 та (11,7 фоиз), ^амаши туманида 38200 та (11 фоиз) ва ^арши туманида 30000 та (10,2 фоиз), Нишон туманида 20200 та (9,8 фоиз) дехкон хужаликлари мавжуд булиб, улар вилоят иктисодиётининг мухим ва ажралмас булаклари сифатида фаолият курсатмокдалар. Демак "барча турдаги дехкон хужаликларининг ишлаб чикариш курсаткичларини самарали иш юритаётган дехкон хужаликлари даражасига кутарилса, етиштирилаётган озик-овкат махсулотлари микдорини 1,8-2,0 марта кутариш имкониятлари мавжуд"

Дехкон хужаликлари аграр сохада янги хужалик юритиш шакли сифатида шаклланиб бориши бир томондан хакикий мулк эгалигининг вужудга келишига имкон яратса, иккинчи томондан мулкчиликнинг бошка турларига асосланган корхоналар билан маълум даражада ракобат кураши мухитини яратишга йул очади. Дехкон хужалиги ички истеьмол ва майда товар кишлок хужалиги махсулоти етиштириш билан боглик хамда хужалик аьзоларининг шахсий мехнатига асосланган фаолият тадбиркорлик фаолияти жумласига киради. Дехкон хо'жалиги уз фаолияти йуналишларини, ишлаб чикариш тузилиши ва хажмларини инустакил равишда белгилайди. Мамлакатимизда дехкон

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

хужаликларини ривожлантириш борасида амалга оширилаётган тадбирлар узининг

ижобий натижаларини бермокда.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2016-2020 йилларда хизматлар сохасини ривожлантириш дастури. // Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами, 2016 й., 9-сон, 89-модда, 27-сон, 326-модда; 2017 й., 15-сон, 257-модда, 33-сон, 863-модда.

2. Узбекситон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги «Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш боъйича Х,аракатлар стратегияси тугрисида»ги ПФ-4947-сонли фармони. // Халк сузи, 2017 йил 8- феврал.

3. Рахимов А.Н. Ахолига хизмат коърсатиш сохасининг ривожланишини економетрик моделлаштириш (^ашкадарё вилояти мисолида): икт. фан. фал. док. дисс.- Т.: ТДИУ, 2020.-165 б.

4. Мухитдинов К. С., Рахимов А. Н. Yempirical models which were built for yeach sector of the service sector to the population of the region //South Asian Jurnal of Marketing & Management Research. - 2020. - Т. 10. - №. 12. - С. 72-85.

5. Рахимов А. Н., Махматкулов Г. К., Рахимов А. М. Construction Of Yeconometric Models Of Development Of Services For The Population In The Region And Forecasting Them //The American Jurnal of Applied sciences. - 2022. - Т. 3. - №. 02. - С. 21-48.

6. F.А.Саматов, И.Б.Рустамова, У.А.Шерипбоев., "^ишлок хужалиги иктисодиёти ва менежменти"-Т.: "Чулпон", 2017 й, 64-65-бет.

7. С.Р.Шарипов., "Ер тузиш асослари" укув кулланма-"Тошкент", 2019 й, 54-бет.

8. Чаянов А.В. Крестьянское хозяйство. Избранные труды. Редкол. сер Л.И.Абалкин и др.- М.: Экономика, 2014. - 62. Стр. - С.10.

9. Вермель Д.Ф., Исмуратова Г.С.. Особенности развития некоторых форм сельскохозяйственных предприятий.- Экономика сельскохозяйственных и перерарабатывающих предприятий.//Ж.1,/2016 г., стр.52-53

10. Самиева Г.Т. Дехкон хужаликларида ишлаб чикаришни диверсификатсиялаш ёъналиши: икт. фан. док. дисс. -Т.: УДК, 2019 й. 106-бет.

11. Хусанов РД. ^осимов М.Ч. Дехкон хоъжаликлари юритишнинг илмий ва амалий асослари. - Т.: "Чулпон", 2000 й, 104-бет.

12. www. lex.uz

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.