Научная статья на тему 'БУХОРО ШАҲРИДА МЕЪДА ВА ЎН ИККИ БАРМОҚЛИ ИЧАК ЯРАСИ УЧРАШ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСИ'

БУХОРО ШАҲРИДА МЕЪДА ВА ЎН ИККИ БАРМОҚЛИ ИЧАК ЯРАСИ УЧРАШ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСИ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
115
18
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
меъда / ўн икки бармоқли ичак / яра / асорат. / stomach / duodenal flour / ulcer / complication.

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Олимова, Азиза Зокировна, Турдиев, Машраб Рустамович

Ушбу маколада Бухоро шаҳрида меъда ва ўн икки бармоқли ичак яраси учраш даражаси, эпидемиологияси, яранинг жойлашган жойига кўра ва қон кетиши билан асоратланишига кўра статистик таҳлили фоизларда келтирилган. Текшириш натижалари Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиалида беморларни эзофагогастродуоденоскопик текширишларни рўйхатга олиш қайдномасидан фойдаланилиб ўрганилди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по фундаментальной медицине , автор научной работы — Олимова, Азиза Зокировна, Турдиев, Машраб Рустамович

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

EPIDEMIOLOGY OF PEPTIC ULCER OF THE STOMACH AND DUODENUM IN THE CITY OF BUKHARA

This article provides a statistical analysis of the incidence of gastric and duodenal ulcers in Bukhara, their epidemiology, localization of the ulcer and its complication of bleeding. The results of the examination were studied in the Bukhara branch of the Republican Center for Emergency Medical Care using the journal of esophagogastroduodenoscopy examination of patients.

Текст научной работы на тему «БУХОРО ШАҲРИДА МЕЪДА ВА ЎН ИККИ БАРМОҚЛИ ИЧАК ЯРАСИ УЧРАШ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСИ»

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 4 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

УДК:.616.33-005.1

БУХОРО ШАХРИДА МЕЪДА ВА УН ИККИ БАРМОЦЛИ ИЧАК ЯРАСИ УЧРАШ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСИ

Олимова Азиза Зокировна, Турдиев Машраб Рустамович

Бухоро давлат тиббиёт институти

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада Бухоро шаурида меъда ва ун икки бармокли ичак яраси учраш даражаси, эпидемиологияси, яранинг жойлашган жойига кура ва крн кетиши билан асоратланишига кура статистик таулили фоизларда келтирилган. Текшириш натижалари Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиалида беморларни эзофагогастродуоденоскопик текширишларни руйхатга олиш кайдномасидан фойдаланилибурганилди.

Калит сузлар: меъда, ун икки бармокли ичак, яра, асорат.

ЭПИДЕМИОЛОГИЯ ЯЗВЕННОЙ БОЛЕЗНИ ЖЕЛУДКА И ДВЕНАДЦАТИПЕРСТНОЙ КИШКИ ГОРОДА БУХАРЫ

Олимова Азиза Зокировна, Турдиев Машраб Рустамович

Бухарский государственный медицинский институт

АННОТАЦИЯ

В данной статье приведен статистический анализ заболеваемости язвенной болезнью желудка и двенадцатиперстной кишки в Бухаре, их эпидемиология, локализация язвы и ее осложнение кровотечением. Результаты обследования изучены в Бухарском филиале Республиканского центра экстренной медицинской помощи с использованием журнала эзофагогастродуоденоскопического обследования больных.

Ключевые слова: желудок, мука двенадцатиперстной кишки, язва, осложнение.

EPIDEMIOLOGY OF PEPTIC ULCER OF THE STOMACH AND DUODENUM IN THE CITY OF BUKHARA

Olimova Aziza Zokirovna, Turdiev Mashrab Rustamovich

Bukhara State Medical Institute

642

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

О

R

VOLUME 2 | ISSUE 4 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

ABSTRACT

This article provides a statistical analysis of the incidence of gastric and duodenal ulcers in Bukhara, their epidemiology, localization of the ulcer and its complication of bleeding. The results of the examination were studied in the Bukhara branch of the Republican Center for Emergency Medical Care using the journal of esophagogastroduodenoscopy examination of patients.

Keywords: stomach, duodenal flour, ulcer, complication.

Меъда ва ун икки бармокли ичак яра касаллиги биринчи маротаба алохида нозологик бирлик сифатида 150 йил аввал Крювелье томонидан ёзилган. Унгача купинча меъда ва ун икки бармокли ичакдаги яралар махаллий процесс сифатида талкин килиб келинган. Хозирги пайтда эса меъда ва ун икки бармокли ичак яраси - бу факат махаллий процесс булиб колмай, балки бутун организм касаллиги хисобланади. Меъда ва ун икки бармокли ичак яра касаллиги этиопатогенези хозирги кунгача тула аник булмаган ва аниклик киритишга мухтож булган муомолардан бири хисобланади.

МУХ,ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Шу кунгача яра касаллиги этиопатогенези буйича бир канча теория ва гипотезалар айтиб утилган:

1. Ашофнинг механик теорияси - бу теорияга муофик яра касаллигининг асосий сабаби бу меъда шиллик каватининг механик (физик ва химик) шикастланишидир.

2. Клод Бернар ва Ригель пептик теориясига асосан меъда яраларининг пайдо булишида меъда секретларининг агрессив эритувчанлик хусусиятига катта ахамият берилади. С. С. Юдин хам бу теория актив тарафдорларидан бири булиб, яра касаллиги жаррохлик даволаш усулининг муофокиятлари хам меъда хлорид кислота ишлаб чикариш функциясининг кай даражада камайиши билан белгиланади деган фикрни айтган эди. Лекин хамиша хам меъда ва ун икки бармокли ичак яраларининг пайдо булишини, айникса хлорид кислота ишлаб чикариш функцияси камайган холларда тушинтириш кийиндир.

3. Конечнийнинг инфекцион-яллигланиш теорияси буйича эса яра касаллиги меъдага овкат билан ёки огиз бушлигидан инфекция тушиши ва меъда шиллик каватида махаллий яллигланиш процесси натижаси деь каралади. Лекин амалда эса гастритсиз яра касаллиги, яра касаллигисиз гастритлар мавжудлигини кандай тушинтириш мумкин.

КИРИШ

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 4 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

4. Вирхов теорияси. Яра касаллиги сабаби сифатида меъда кавати кон комирлари тромбози ёки эмболияси хисобига юзага келадиган ишемик некроз деб каралади. Бу ута локалистик теория яра касаллигининг аник сабабларини курсатиб бера олмайди.

5. К. М. Быков ва И, Т. Курцынларнинг кортико-висцерал теорияси буйича яра касаллиги пайдо булиши бу бош мия пустлоги (кора больших полушарий) сатхида тормозланиш ва активлашиш процессларининг бузилиши, бош мия пустлоги ва пустлок ости ганглиялар орасидаги нормал богликликнинг бузилиши, буларнинг натижасида меъда мушаклари, кон томирлари узок спазми ва меъда шиллик каватининг унинг ширалари агрессив таъсирига каршилик хусусиятининг пасайиши билан боглик холда тушинтирилади. Шу кунгача яра касалигининг пайдо булиш сабабларининг куплигининг узиёк бу касаллик этиопатогенези тугрисидаги саволга аник жавоб йуклигидан далолат беради. Патологик анатомияси Меъда ва ун икки бармокли ичак яра касаллиги бу аъзолар деворида шиллик пардалар сатхида ва кейинчалик эса улардан чукур каватларга хам таркалувчи яра дефектларининг пайдо булиши билан ифодаланади.

Дефект тублари кулранг фибриноз караш билан копланган булади. Айрим холларда яралар дефекти меъда ёки ун икки бармокли ичак сероз кавати ташкарига (перфорация) олиб келиши ёки яра дефекти тубини кушни аъзо девори ташкил килиши хам мумкин (пенетрация). Сурункали яралар атрофида меъда ва ун икки бармокли ичак яралари атрофи уткир яраларидан фарки уларок каттиклашган, фиброзлашган ва бириктирувчи тукимага айланган булиб (каллез), кон томирлар бу сохаларда яллигланган, тромбозга учраган булади. Бундай яралар консерватив даво натижасида ёки узидан узи битган холларда хам уларнинг урнида купол чандикли процесс колиши билан характерланади. Ун икки бармокли ичак яраларининг бундай чандикли битиши унинг деформацияланишига, бушлигининг торайишига ва стеноз асоратига сабаб булиши мумкин. Ундан ташкари яра тубида некротик процесс авж олиши ва кон томирлари аррозиясининг юзага олиб келиши мумкин ва натижада беморларда ярадан кон кетиш асоратлари кузатилади. Меъда яраси узок вакт жаррохлик йули билан даволанланмаган холларда ракка айланиш эхтимоли хам бор.

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 4 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

ХУЛОСА

Урганишлар шуни курсатдики, сунгги уч ойда Республика

шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиалида беморларни жами

ЭФГДС текшируви утказилганда 584 та бемордан 178 та (30 %) сида меъда ва ун икки бармок ичак яраси ташхиси куйилди,

шундан 48 таси (27%) кон кетиш асорати билан, яранинг локализациясига кура тахлил килинганда жами 48 та асоратланган ярадан 18 таси (37,5%) ун икки бармок ичаги пиёзчасида, 14 таси (29%) меъданинг антрал сохасида, 10 таси (21%) меъда танасида, 4 таси (8%) меъданинг кичик эгрилигида, 2 таси (4%) меъданинг кардиал кисмида жойлашганлиги аникланди.

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 4 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

REFERENCES

1. Хирургические болезни. Учебник для студентов высших медицинских учебных заведений // Под ред. М.И. Кузина. М. Медицина, 2002. 281 с. 69

2. Хирургические болезни. Учебник для вузов // Под ред. В.С. Савельева и А.И. Кириенко. М. ГЭОТАР-Медиа, 2008. 202 с.

3. Хирургические болезни. Учебник для вузов // Под ред. А.Ф. Черноусова. М. ГЭОТАР-Медиа, 2010. 254 с.

4. Методическая разработка к практическому занятию «Язвенная болезнь желудка и дпк, осложнённая перфорацией». Изд. УГМА. Екатеринбург, 2011. 6 с.

5. Olimova Aziza Zokirovna, (2021, July). COMPARATIVE CHARACTERISTICS OF THE MORPHOLOGICAL PARAMETERS OF THE LIVER AT DIFFERENT PERIODS OF TRAUMATIC BRAIN INJURY. In Euro-Asia Conferences (pp. 139-142).

6. Олимова, А. З. (2021). Частота Встречаемости Миомы Матки У Женщин В Репродуктивном Возрасте. Баркарорлик ва Етакчи Тадщкотлар онлайн илмий журнали, 1(6), 551-556.

7. Olimova Aziza Zokirovna, Sanoyev Bakhtiyor Abdurasulovich. OVARIAN DISEASES IN AGE OF REPRODUCTIVE WOMEN: DERMOID CYST. Volume: 01 Issue: 06 | 2021. 154-161 р

8. Olimova Aziza Zokirovna. РЕПРОДУКТИВ ЁШДАГИ ЭРКАКЛАРДА БЕПУШТЛИК САБАБЛАРИ: БУХОРО ТУМАНИ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСИ. SCIENTIFIC PROGRESS. 2021 й 499-502p

9. Olimova Aziza Zokirovna .MACRO- AND MICROSCOPIC STRUCTURE OF THE LIVER OF THREE MONTHLY WHITE RATS. ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES /2021 й. 309-312 p

10. Sanoyev Bakhtiyor Abdurasulovich, Olimova Aziza Zokirovna. Pathology of Precancerous Conditions of the Ovaries in Women of Reproductive Age. Volume: 01 Issue: 06 | 2021.

11. Kadirova L.V. The Role of Cellular Immunity in Formation of Endothelium Disfunction in Patients with Nonspecific Aortoarteriitis. // The pharmaceutical and ^emical journal. 2021; 8(2): 43-46.

12. Kadirova Laylo Valizhanovna RATIONAL APPLICATION OF NEW PEDAGOGICAL METHODS OF TEACHING IN A MODERN UNIVERSITY, RESULTS AND EFFECTS OF INTERACTIVE LEARNING // БАРКАРОРЛИК

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 4 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

ВА ЕТАКЧИ ТАДКЩОТЛАР ОНЛАЙН ИЛМИЙ ЖУРНАЛИ. 2022. 2(2). P. 33-38.

13. Кадырова, Л. В., & Рахимова, Г. Ш. (2021). Некоторые Аспекты Состояния Эндокринных Желёз Белых Крыс После Черепно-Мозговой Травмы. CENTRAL ASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES, 254-257.

14. Лайло Валижановна Кадирова ИНТЕРАКТИВНЫЙ МЕТОД « БЛИЦ ОПРОС » ПРИ ПРЕПОДАВАНИИ ПРЕДМЕТА ПАТОЛОГИЧЕСКАЯ ФИЗИОЛОГИЯ, НА ПРИМЕРЕ ТЕМЫ: «ВОСПАЛЕНИЕ» // Scientific progress. 2022. №2.

15. Турдиев, М. Р., & Тешаев, Ш. Ж. (2020). Сравнительная характеристика морфологических и морфометрических параметров селезенки белых крыс в норме, хронической лучевой болезни и при коррекции биостимулятором. Проблемы биологии и медицины, (4), 160-165.

16. Турдиев М.Р. Морфофункционалные особенности селезенки белых крыс в норме и при хронической лучевой болезни // Новый день в медицине.-2020.-3 (31) - С.734-737

17. Sokhibova, Z. R., &Turdiyev,М. R. (2021).Some Features Of Laboratory Indicators Of Micro And Macro-Elementary Condition Of The Organism Of Female Age Women Innormality And In Iron Deficiency. The American Journal of Medical Sciences and Pharmaceutical Research, 3(02), 140-145.

18. Turdiyev, М. R., & Sokhibova, Z. R. (2021). Morphometric Characteristics Of The Spleen Of White Rats In Normal And In Chronic Radiation Disease. The American Journal of Medical Sciences and Pharmaceutical Research, 3(02), 146-154.

19. Turdiev, M. R., & Teshaev, S. J. Comparative characteristics of the spleen of white rats in normal and chronic radiation sickness. Chief Editor, 7, 11.

20. Turdiyev,M. R., Teshayev Sh. J. Morphometric Assessment of Functional Immunomorphology of White Rat Spleen in the Age Aspect American Journal of Medicine and Medical Sciences 2019, 9(12): 523-526

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.