CC BY
167
Г.Б АБАСОВА, Г.А.ДИХАНБАЕВА, А.Ш.ШАКЕН, Е.Е.ИСМАЙЛОВ
^.Т.Ясауи атындагы Халыцаралыц цазац-турж
университету Шымкент медицина институты, неврология, психиатрия жэне наркология кафедрасы
УДК 616.831-053.
БАС МИЫНЫН СОЗЫЛМАЛЫ ИШЕМИЯСЫ БАР НАУКАСТАРДЫН ЕМ1Н1Н С¥РАЦТАРЫНА
Бiздiц зерттеуiмiздiц мацсаты бас миыныц созылмалы ишемиясы бар науцастардыц емiндегi «Танакан» препаратыныц терапевтикалыц тишдшгте жэне тeзiмдiлiгiн оцып уйрену болып табылады. Зерттеудегi негiзгi топтыц 25 пациенттi «Танакан» препаратын 40-80мг мелшерде уш реттен, 2 ай уацыт цабылдаган. «Танакан» препаратын цабылдагандарда когнитивтi функциясыныц жэне есте сацтаудыц жацсаруы, нейропсихологиялыц тесттердi жацсы орындау, сонымен бiрге бас миыныц созылмалы ишемиясы бар пациенттерде неврологиялыц ошацтардыц регреса байцалды. Препарату тeзiмдiлiк жацсы богандыцтан, оны осы категориядагы науцастарды емдеу ушт усынуга болады.
ТYiндi свздер: бас миыныц созылмалы ишемиясыныц емь
Денсаулык сактаудын ен езект мэселелер^ таралуы жэне колайсыз жагдайларына бойынша бiрiншi орында туратын, журек-тамыр ауруларымен куресу ушш ^-шаралар уйымдастыру болып табылады. Соцгы жылдары созылмалы цереброваскулярлы патологиялардын кебейiп кетуi езектi мэселеге айналып отыр, оны элемдеп тургындардьщ орта жасы жогарылауымен байланыстырады.
Тургындардьщ орта жасынын улгаюы цереброваскулярлы аурулары бар наукастардын аурушандыгын жэне елiмшiлдiлiгiн жогарылатады, сонымен бiрге осы патологиянын негiзгi таралу кауш факторына эсер етедi. [1,2,3]
Бас миынын созылмалы ишемиясы(БСИ), немесе дисциркуляторлы энцефалопатия бул-баяу ершитiн бас мидын канмен камтамасыз етшушщ жеткiлiксiздiлiгi, ол ми тшш кiшi оша;та;ты; некроздарга жэне бас миынын кызметшщ бiртiндеп бузылуына алып келедi. Жуйке жуйесшщ созылмалы ауруларынын жиi керiнiсi, 5-6шы онжылдыктын негiзiнде дебютталады. Заманауи сатыда осы патологиянын жасаруы байкалады. [4,5] БСИ бар наукастарга терапевтикалык ^-шаралар негiзгi патологиялык Yдерiске багытталуы тшс, олар церебралды гемодинамиканы жаксарту жэне мидын кызметтж MYмкiншiлiктерiн жогарылату. Алгаш;ы кезекте, артериялык гипертензияны жэне атеросклерозды адекватты емдеу ете манызды. Ишемиялык бузылыстарда гемостаздын тромбоцитарлы-тамырлык звенасынын белсендшп БСИ емiнде жэне инсульттардын алдын алуда антиагреганттык касиет болады. Бас миын перфузиясын жа;сартуда алдымен ЖYЙелердi жэне церебралды гемодинамикаларды калпына кел^ру (медикаментозды, хирургиялык жолдармен); каннын реологиялык касиетш, микроциркуляцияны; кектамырлык агымды калпына кел^ру. Созылмалы цереброваскулярлы патологиянын емшде тек кана макротамырлардагы кан агысын жаксару манызды гана емес, сонымен бiрге микроциркуляцияны белсендiру жэне ми тшшщ метаболизмiн жаксарту кажет. Жасы келген адамдарда церебралды атерослероз фонында, белсендi антигипертензивтi терапия симтоматиканын нашарлауына алып келуi MYMкiн екендiгiн ескеруiмiз кажет. БСИ негiзiндегi эртYрлi патогенетикалык механизмдердi ескере
отырып, комбинирленген эсерi бар препараттармен емдеу тиiмдi болып табылады, олар екшшке орай, клиникалык тэжiрибеде жиi кездесетiн кертстер-полипрагмазияны болдырмауга кемектеседi. [6,7] K^азiргi зерттеуiмiздiн максаты БСИ бар наукастардын емшде «Танакан» препаратынын терапевтикалык тиiмдiлiгiн жэне тезiмдiлiгiн окып Yйрену болып табылады. «Танакан» препаратын тандау, онын бас миына керемет органоспецификалык
мультимодалды эсерiнiн бар болуы жэне жиынтыктык кепкызметтiк эсерi,
стандартизацияланган жэне европалык сапалы титрленген есiмдiк препараты болуы непз болып табылады. «Танаканнын» кептеген кунды касиеттерiнiн iшiндегi ерекшесi бас миынын аэробты энергетикалык метаболизмiн, оттегшщ жэне глюкозанын сiнiрiлуiн, АYФ синтезш жогарылататынын жэне лактаттын элиминациянын жылдамдататынын ерекше белiп керсетуге болады. Препарат церебралды тамырлардын, артериялардын, кектамырлардын жэне кылтамырлардын тонусын жаксартады. «Танакан» сонымен бiрге нейропротекциялык кабiлетке ие. Бул нейрондарды лактат-ацидоздын, бос радикалдарынан жэне липидтердiн аскын тотыгу енiмдерiнiн закымдаушы эсерiнен коргауда, гипоксиялык жэне ишемиялык эсерге экелетiн нейрондардын елi еттенiуiнiн токтауында жэне емiршендiгi жогарылауында айкын керiнедi. «Танаканнын» ен манызды ерекшелт, закымдалмаган синапстардын функционалды белсендiлiгiн жогарылату жолымен, жана синапстык байланыстар TYзiп, нейромедиаторлардын алмасуын белсендiрiп, босату, жутылу жэне норадреналин, допамин, серотонин, ацетилхолин катоболизмдерш жэне мембраналык рецепторларды байланыстыру аркылы, орталык ЖYЙке ЖYЙесiнде компенсаторлы-калпына кел^ру Yдерiсiнiн активациялау кабiлетi бар болып табылады. Сонымен бiрге препарат эритроциттердщ агрегациясына, тромбоциттердiн активация факторына тежеушi эсер етедi, тагы церебралды жэне шеткершк денгейде iсiнуге карсы эсерге ие, бул касиет БСИ кезшде патогенетикалык терапияны ЖYзеге асыру Yшiн кажет. [8] Материал жэне зерттеу эдiстерi.Зерттеуде БСИ клиникалык жэне парклиникалык керiнiстерге ие 50 пациент (27 эйел жэне 23еркек) катысты.
Наукастардыц жасы 51 ден 72 жаска дейiнгi аралыкта (орташа 61,2 ± 2,9 жыл).
Критерийлерге кiрмейдi: психикалык ауруларыныц болуы; декомпенсация дэрежесiндегi косалкы соматикалык патологиялар; онкологиялык аурулары бар наукастар.
Зерттеуге I жэне II дэрежедеп дисциркуляторлы энцефалопатия бар пациенттер юрпзшдъ олар 2 топка бeлiндi: непзп (25 пациенттер) жэне бакылау (25 наукас) Негiзгi топтагы наукастар «Танаканды» 40-80 мг мелшерде уш реттен, 2 ай бойы кабылдаган. Бакылау тобына кiрген пациенттерге сэйкес мелшерде пирацетаммен ем журпзшдь Барлык пациенттерге динамикада неврологиялык, канныц биохимиялык жэне коагулометриялык кeрсеткiштерiне тексерулер ЖYргiзiлдi. Сонымен бiрге тексеру хаттамасына электрокардиография, электроэнцефалография, бас миыныц компьютерлiк немесе магниторезонанстык томографиясы, нейропсихологиялык тексерулер юредг Наукастар терапевтщ, офтальмологтыц тексерулершде болды. Зерттеу ЖYргiзiлген кездерi пациенттер гипотензивт^ антиагрегантты препараттарды жекелеп тацдалган мелшерде кабылдауды жалгастырды. Емнщ тшмдшп неврологиялык тексерудщ, пациенттщ eзiнiц жагдайын субьективтi багалауы, нейропсихологиялык жэне
нейрофизиологиялык зерттеу эдютершщ мэлiметтерi бойынша багаланды. Клиникалык тиiмдiлiк 5-балдык шкаламен багаланды: 0-нашар, 1-жаксарудыц болмауы, 2-минимальды жаксару, 3-жаксару, 4-айкын жаксару, 5-кептеген симптомдардыц азаюы. Емнщ субьективт багасы жалпы клиникалык гаршютердщ шкаласы кeмегiмен ЖYргiзiлдi (-3 -нашар, -2 - айкын нашар, -1 - минимальды нашарлау, 0 - eзгерiстiц болмауы, 1 - минимальды жаксару, 2 -жаксару, 3 -айкын жаксару).
Нэтижелерь Неврологиялык симптомдардыц динамикалык багасы: негiзгi топтыц 23(92%) пациентшде айкын оц тиiмдiлiк аныкталды. Неврологиялык симптомдардыц жаксы регрессi бакылау топтагы 16 (64%) пациентте байкалды. Бакылау тобыныц 8 (32%) пациентшде айтарлыктай динамика болмады. Неврологиялык бузылыстардыц iшiнде емдеу нэтижесiнде ец бiрiншi статикалык жэне динамикалык атаксияныц, газ козгалткыш бузылыстарыныц, сезiмталдык бузылыстарыныц регресс байкалды.
«Танакан» препаратын комплекстi терапияда колданган пациенттер, бакылау тобымен салыстыру бойынша eздерiнiц жагдайларыныц жаксарганын байкаган. Бул тенденция терапияныц 14-шi ^ншен бастап тексерулерде емнiц курсыныц соцына дейiн сакталган.
¥сынылган мэлiметтерден «Танаканды» курстык кабылдауда когнитивтi кызметтiц жаксарганы байкалды. Негiзгi топтагы БСИ бар пациенттерде есте сактаулары жэне зейiндерi айтарлыктай жаксарганы нейропсихологиялык тестердi орындаудагы динамиканыц анализдерi
куэландырады.
Зерттеудегi пациенттер «Танакан» кабылдау кезiнде жагымсыз эсер реакциялары немесе аскынулар аныкталмады.
Цорытынды. Созылмалы цереброваскулярлы жеткiлiксiздiктiц eзектi мэселе екендт KYмэн тугызбайды. Кдрт жастагы он миллиондаган БСИ бар адамдар Yнемi тек назар аударуды гана емес, сонымен бiрге емдеудi де кажет етедi. «Танакан» препараты бас миына керемет органоспецификалык мультимодалды эсершщ бар болуы жэне жиынтыктык ^п^^мет™ эсерi,
стандартизацияланган жэне европалык сапалы титрленген eсiмдiк препараты, осындай касиетке ие бола отырып, БСИ бар наукастардыц терапиясында полипрагмазияны болдырмауга кeмектеседi.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Одинак М.М., Михайленко А.А., Иванов Ю.С., Семин Г.Ф. /Сосудистые заболевания головного мозга.- СПб.: Гиппократ, 1998.-160 с.
2 КадыковД Хроническая недостаточность мозгового кровообращения (дисциркуляторная энцефалопатия)/ А.С. Кадыков, Л.С. Манвелов, Н.В. Шахпаронова.- СПб: ГЭОТАР-Медиа, 2006.- 236 с.
3 Гусев,Е. Ишемия головного мозга. / Е.И.Гусев, В.И. Скворцова.- М.: Медицина; 2002.- 400 с.
4 Весельский И.Ш., Саник А.В. Микроциркуляция, реологические свойства крови и их коррекция при ишемических нарушениях мозгового кровообращения. // Журн. невропатол. и психиатр. им. С.С. Корсакова. - 1991. - №11. -С.67-70.
5 Весельский И.Ш., Плюшко А.Д. Изменения микроциркуляторно-реологических свойств крови и их коррекция у больных атеросклеротической и инволюционной депрессией.//Журн. невропатол. и психиатр. им. С.С. Корсакова. 1995. - №5. - С. 69-74.
6 Волошин, П.В. Лечение сосудистых заболеваний головного и спинного мозга / П.В. Волошин, В.И. Тайцлин.- 3-е изд., доп.- М.: МЕДпресс-информ, 2005.- 688с.
7 Гусев, Е.И, Лекарственные средства в неврологии. Практическое руководство /.- М.: «Нолидж», 1998.- 304 с.
8 8.Tailandier I., Ammar A. et al. Traitment des troubles du viellissemet cerebral par l' extrait de Ginkgo biloba. Presse Med.,1986, 15: 1583-7.
Г.Б АБАСОВА, Г.А.ДИХАНБАЕВА, А.Ш.ШАКЕН, Е.Е.ИСМАЙЛОВ
К ВОПРОСУ ЛЕЧЕНИЯ БОЛЬНЫХ С ХРОНИЧЕСКОЙ ИШЕМИЕЙ МОЗГА
Резюме: Целью настоящего исследования явилось изучение терапевтической эффективности и переносимости препарата «Танакан» в лечении больных с хронической ишемией мозга. 25 пациентов основной группы исследования получали «Танакан» в дозе 40-80 мг трехкратно, в течении 2-х месяцев. На фоне курсового приема «Танакана» отмечалось улучшение когнитивных функций, в виде положительной динамики выполнения нейропсихологических тестов, свидетельствующих о значительном улучшении памяти, внимания, а также регресс очаговой неврологической симптоматики у пациентов с ХИМ. Препарат показал хороший профиль переносимости и может быть рекомендован для лечения данной категории больных. Ключевые слова: лечение хронической ишемии мозга.
G.B.ABASOVA, G.A.DIHANBAEVA, A.SH.SHAKEN, E.E.ISMAILOV
ON THE QUESTION OF THE TREATMENT OF CHRONIC ISCHEMIC OF THE BRAIN
Resume: The aim of this study was to evaluate the therapeutic efficacy and tolerability "Tanakan" in the treatment of patients with chronic cerebral ischemia. 25 patients of the study group received "Tanakan" at a dose of 40-80 mg three times in the course of 2 months. Against the background of course taking "tanakan" showed improvement in cognitive function, in the form of positive dynamics perform neuropsychological tests indicating significant improvement in memory, attention, as well as regression of focal neurological symptoms in patients with chronic cerebral ischemia. The drug has shown a good tolerability profile and can be recommended for the treatment of these patients. Keywords: treatment chronic cerebral ischemia.
ИНСУЛЬТТАН КЕИ1НП СТЙЗЕЛ1СТ1 ЕМДЕУДЕГ1 ТЕРАПЕВТИКАЛЬЩ ТYЗЕТУЛЕР
Г.Б. АБАСОВА, Г.А. ДИХАНБАЕВА, Л.М.ЕСЕН, Е.Е. ИСМАЙЛОВ
К,.А.Ясауи атындагы Халыцаралыц К,азац-Турж
Униерситеть Шымкент Медицина Институты, неврология, психиатрия жэне наркология кафедрасы
УДК 616.83;617,7-009.
Негiзгi зерттеу мацсаты инсультпен ауырган депрессивтi бузылыстары бар науцастарда терапевтикалвц тузетулер ушт «Сертралин» препаратын 50-100 мг тэулктк дозада цолдану болып табылады. Емдеу курсы 2 айды цурады. Зерттеудщ негiзгi топтарына ишемиялыц инсультпен ауырган науцастар арасында депрессивтi бузылыстары бар 23 науцас алынды. Зерттеу нэтижелерi бойынша, «Сертралин» препараты эффективтi антидепрессантты, сiцiрiлуi жацсы, узацуацыт цолданган ^rn^i цаутазджке ие препарат болып табылады жэне инсульттан ^rn^i эртyрлi дэрежелт айцын депрессивтi бузылыстары бар науцастарды емдеу ушт усынылады. Tyurndi свздер: Инсульттан ^rn^i куйзелктщ емь
Инсульттер уакытша ецбекке жарамсыздыкка, MYгедектiкке жэне eлiмге экелетш себептердщ бiрi болып табылады. 0лiм себептершщ арасында катерлi iсiктер аурулары мен ЖYрек ауруларыныц кешнп 2 жэне 3 орынга ие. АКШ-та компьютеризирленген статистика бойынша бiр жылда 750 000 адамда милык инсульттер дамиды,олардыц шшде 160 000 адам жыл сайын eлiмге ушырайды. Бас мидыц тамырлы аурулары тже жэне тжелей емес элеуметтж-экономикалык жагдайга байланысты 41 млрд долларды курайды [1].
Милык инсульттан кешнп аскынулар арасында инсульт болжамын тeмендетудi, eлiм каупш жогарылатуды болдырмау Yшiн ерте диагностикалау жэне инсульттан кешнп ^йзелют емдеу ерекше талапка ие. Инсульттан кешнп ^йзелю милык инсульттыц жш салдары болгандыктан, бул ^йзелю наукастардыц оцалту процесше эсер етед^ госпитальды кезецнщ узактыгын жогарылатады, неврологиялык функцияларды калпына кел^рущ
баяулатады, наукастардыц eмiр CYPУ сапасын нашарлатады. Инсульттан кешнп депрессия болжамы тeмен белгiлер болып табылады, сонымен бiрге заманауи диагностика мен емдеущ талап етедi [2,3,4,5].
Шетелдж зерттеулердiц багалауы бойынша, инсультпен ауырган наукастарда KYЙзелiстi жагдайлар таралуы 19 дан 52 %-ды гарсетедкДегенмен, зерттеулерде KYЙзелiстердiц диагностикалык критерийлерi жэне эртYрлi эдiстемелiк жолдар колданылады, сондыктан олардыц нэтижелерi сэйкестiкке киын багынады. КYЙзелiстiц жиынтыгы когнитивтi бузылыстардыц айкындылыгын терецдетедi, инсульттыц болжамын негiздейдi, деменция даму каушн кецейтедi жэне емнщ турактылыгы мен узактьнын жогарылатады. [6,7,8].
Казiргi тацда цереброваскулярлы патологияныц бiрден eршуi байкалады. Аталган аурудыц таралуына байланысты мэселелер, медицинадав мацызды
