CC BY
26
Т.Н. Парманкулова, С.Е. Келимханова, Э.М. Сатбаева, Б.Т. Мырзабек, М.К. Искакова, Ш.А. Нурхан
С.Ж. Асфендияров атындагы К,азац ¥лттыцмедицинауниверситетi
ЖАРАНЫ ЖАЗАТЫН ЖЭНЕ K;АБЫНУFА КДРСЫ ЭСЕРЛЕР1 БАР СТОМАТОЛОГИЯЛЬЩ ГЕЛД1 0НД1РУ
ТYЙiн: 6сiмдiктер элемшщ байлыгы мен алуантYрлiлiгiн алатын болсак фитотерапияныц элеуетi жогары. Казакстанда шыгу тегi eсiмдiктектес болатын, медицинада кецшен колданатын, жогары биологиялык активтi заттардыц таусылмас коры бар. Курамында нимесулидi бар стоматологиялык гелдщ eндiрiлуiнiц болашак багыттарын аныктауга, жаца форманы нарыкка шыгару Yшiн сырткы орта жагдайын багалау керек. ТYЙiндi сездер: Твин-80, Нимесулид, шырганак майы, сэлбен, прополис
T.N. Parmankulova, S.E. Kelimkhanova, E.M. Satbayeva, B.T. Myrzabek, M.K. Iskakova, Sh.A. Nurkhan
Asfendiyarov Kazakh National medical university
THE ELABORATION OF DENTAL GEL WITH ANTI-INFLAMMATORY AND WOUND-HEALING ACTION
Resume: If we keep in mind the richness and diversity of the plant world, the potential of phytotherapy is enormous. Kazakhstan has inexhaustible stocks of highly active biological substances of vegetable origin, most of them are used in medicine. It is necessary to assess the state of the environment for the possible introduction of a new form on the market,to determine the promising directions for the development of a dental gel with nimesulide. Keywords: Twin - 80, Nimesulide, buckthorn oil, salvia, propolis
Э0Ж 616.12-008.331
Ц. Цунанбай, М.Е. Рамазанов, А.Б. Аширбекова
С.Д. Асфендияров атындагы Казац ¥лттыц Мединица Университету № 21шю аурулар кафедрасы, Клиникалыц фармакология жэне фармакотерапия курсы
ТЕРАПЕВТ ДЭР1ГЕР1НЩ ТЭЖ1РИБЕС1НДЕ КЕЗДЕСЕТ1Н НЕЙРОГЕРИАТРИЯНЫН,
6ЗЕКТ1 МЭСЕЛЕЛЕР1
Соцгы кезде терапевт дэр^ерлертщ тэжiрибесiнде гериатриялыц сипаттагы аурулардыц квптеп кездесуу нейрогериатриялыц аурулардыц жЫтелуте циыншылыц тудырып отыр. Осы мэселелердi шешуге осы мацала негiзделген.
Tyurndi сездер: Нейрогериатрия, дисциркуляторлы энцефалопатия, аффективтi бузылыстар, когнитивтi бузылыстар.
Тацырыптьщ езектыш
Соцгы жылдары дYние ЖYзi халыктарыныц ерте картаюы бакыланып отыр, оныц ец басты себебi туылудыц азаюы.В.Коняхиннщ зерттеуi бойынша: « Жастар eмiрге келедi де кетед^ ал карттар калады». Осыган орай 2000 жылы дYние ЖYзiнде 65 жастан жогары 400 млн адам ^ркелген болса, 2025 жылга карай бул топтыц саны 800 млн-га дейiн жетуi MYмкiн. Осы адам топтарында ЖYЙке ЖYЙесiнде eзгерiстердiц шшде KYЙзелiс негiзгi орын алады. Сол себепт бас миыныц кантамырларыныц закымдануы жиi кездеседi. Ец кеп кездесет™ - бас миыныц ишемиясы, ягни дисциркуляторлы энцефалопатия (ДЭ) дамиды.[1] Дисциркуляторлы энцефалопатия - бул клиникалык неврологиялык, нейропсихологиялык жэне психикалык езгерютершен дамитын, бас миыныц кантамырларыныц созылмалы жетiспеушiлiгi жэне бас миы канайналымыныц жедел езгерютершщ кайталамалы сипатты, Yдемелi кеп ошакты жэне бас миыныц жайылган закымдануымен TYзiлетiн синдром. K^азiргi кезде МКБ-10 жiктелуiнде
«Дисциркуляторлы энцефалопатия» терминi жок.
Бул диагноздыц орнына келесi аурулар шифрын колданылуын усынамыз:
167.2 Бас миыныц атересклерозы;
167.3 Yдемелi кантамырлык лейкоэнцефалопатия;
167.4 Гипертензивт энцефалопатия;
167.8 Баска да бас миыныц кантамырларыныц аныкталган закымдануы.
Бiрак, «Дисциркуляторлы энцефалопатия» терминi дэстYрлi TYPДе бiздiц елiмiзде неврологтардыц арасында элi KYнге дейiн колданылып келедi. ДЭ-га эртYрлi этиология жэне гетерогендi жагдай тэн. Соныц iшiнде ец жш кездесетiн этиологиялык факторлары:
-Атеросклероз (Атеросклерозды ДЭ);
- Артериялык кан кысымы (Гипертониялык ДЭ);
- Бiрiктiрiлген ( Аралас ДЭ).
Атересклерозды ДЭ - басшшк кантамырлар мен iрi магистралды кантамырлардыц закымдануы. Аурудыц алгашкы сатысында бас миыныц бiр магистралды кантамырыныц(сирек жагдайда екеу) стенозды eзгерiстерi, ал соцгы сатыларында бас миыныц кeптеген(немесе барлык) магистралды артерияларыныц закымдануы кeрiнiс бередi. Кан агудыц тeмендеуi
;анайналымдагы ай;ын стенозда(артерия агысы ауданынын 70-75% тарылуы ) бай;алады. Сонымен ;атар бас миынын компенсациясында басiшiлiк ;антамырлардын(коллатералды ;анайналымнын даму ЖYЙесi) жагдайы манызды рел ат;арады. Гипертониялыц ДЭ кезiнде патологиялы; YPДiс -бас миынын ;антамырлар ЖYЙесiнiн кебiне майда тамырларында липогиалиноз жэне фибриноидты некроз TYрiнде кершедь
ДЭ дамуындаFы негiзгi патогенетикалыц механизм^
- Созылмалы ишемия;
- «Ая;талмаган инсульт»;
- Ая;талган инсульт.
ДЭ кезшдеп негiзгi морфологиялыц взгерiстер:
- Бас миындагы оша;ты езгерiстер((постишемические кисты вследствие перенесенного лакунарного инсульта);
- А; заттын жайылган езгерiстерi (Лейкоареоз);
- Бас миынын атрофиясы ( Yлкен жарты шар мен гиппокамп ;ыртысы).
Лакунарлы инсульттьщ(диаметрi 15мм-ге дешн) ен басты себептершщ бiрi - бас миынын майда артерияларынын (диаметрi 40-80мкм) за;ымдануы болып табылады.
Лакунарлы инфаркт - жайылуы мен елшемiне байланысты неврологиялы; синдроммен немесе симптомсыз ЖYPуi MYмкiн.
Лейкоареоз - компьютерлi томографияда а; заттагы екi жа;ты оша;ты немесе жайылган темен тыгыздьщты оша;тар TYрiнде керiнедi жэне МРТ-да Т1- елшенген керiнiсiнде, немесе МРТ-да Т2-елшенген кершганде жогары тыгыздьщты аймак; TYрiнде кершедь
ДЭ кезiндегi нейровизуализациялыц взгерiстерi.
бзгерк TYрлерi 1-сатысы 2-сатысы 3-сатысы
Лейкоареоз ТYPi Ен1 Перивентрикулярлы жэне пунктирлi субкортикалды 10мм-ден твмен Дацты жэне жартылай бiрiккен дацты субкортикалды 10мм-ден жоFары Б1р1ккен субкортикалды 20мм-ден жоFары
Цуыстары(лакуны) Саны 2-5 3-5 5-тен квп
Аумацтыц инфаркт Саны Алацы (диаметр) 0-1 Жартышардыц 1 /8 артыц емес (10 мм-ге дешн) 2-3 Жартышардыц % артыц емес (25мм-ге дейiн) 5-тен квп Жартышардыц % кем емес (>25мм)
Бас миыныц атрофиясы + ++/+++
Майда артериялардыц жайылFан зацымдануы квптеген негiзгi взгерiстердi шацырады:
-А; заттын жайылган етжа;ты за;ымдануы (лейкоэнцефалопатия)- ДЭ-нын
лейкоэнцефалопатиялы; (бинсвангеровский)
нус;асы.
ДЭ-ныц клиникалыц кврiнiсiнде непзп мынадай синдромдарды ажыратамыз:
- Вестибулярлы- атактикалы; (бас айналу, тенселу, ЖYPУ кезiндегi тура;тылык;тын бузылуы);
- Пирамидалы; (рефлекстiк айма;тын кенеюiмен ЖYретiн ащрлж рефлекстердiн белсенуi, анизорефлексия);
- Амиостатикалы; (бас жэне ;олдын ;алтырауы, гипомимия, булшы;ет ригидтшп, к;озгалыстын баяулауы );
- Жалган бульбарлы (псевдобульбарлы)-( сейлеудiн аны; еместiгi, зорлана ^лу жэне жылау, жутыну кезiнде ;а;алу);
- Психопатологиялы; (депрессия, когнитивтi ;ызметтщ бузылысы ).
Бас айналуы - ДЭ-мен ауыратын нау;астардын ен жш кездесетiн( 30% жагдайда) шагымы. Карт адамдардагы бас айналуынын негiзгi себептер^
• Сезпш(сенсорлы;) ЖYЙенiн жас;а байланысты езгер^тер^
• Орталы; тепе-тендiк механизмшщ компенсаторлы; MYMкiндiктерiнiн темендеуi;
• Вертебральды-базилярлы ЖYЙенiн
за;ымдануымен ЖYретiн ми-;антамырларынын жетiспеушiлiгi[Guidetti, 1991].
Сонымен ;атар вестибулярлы ядронын баганалары мен вестибула - мишы; байламынын за;ымдануы басты рел ат;арады. Жэне де iшкi ;ула;тын ;антамырларынын атеросклеротикалы; за;ымдануы Yлкен манызга ие. Картты; жаста к;озгалыстын бузылысы (40% дешнп жагдайда) негiзiнен мидын мандай белiмiнiн за;ымдануымен жэне онын ;ыртысасты TYзiлiсiмен байланысынын бузылысымен
байланысты.
Царт адамдардаFы цозFалыс бузылысыныц негiзгi TYрлерi:
- «ЖYрiстiн мандай белiмiнiн за;ымдануына байланысты бузылысы» (Мандайлы; дисбазия);
- «Тепе-тендiктiн мандай белiмiнiн за;ымдануына байланысты бузылысы» (Мандайлы; астазия);
- «Тепе-тенщктщ ;ыртысасты аймагыньщ за;ымдануына байланысты бузылысы» (Субкортикалды астазия);
- ЖYрiс ;абшетшщ бузылысы;
- «Сешмаз» ЖYрiс.
ЖYрiстiн бузылысы кебiнесе кулауга алып келедi. Зерттеу нэтижесiнде 65 жэне одан жогары жастагы адамдардын 30% -да бiр жылдын iшiнде кем дегенде бiр рет кулайтыны аны;талган.
Гипотензивт заттарды, бензодиазепин
катарындагы транквилизаторларды,
антидепресанттарды кабылдаган наукастар жэне KYЙзелiс, когнитивтi кызметтщ бузылысы наукастардыц кулауыныц жиiлеуiне эсер етедь ДЭ-мен ауыратын наукастардыц 50%-га жуыгы KYЙзелiске шалдыккан(соныц iшiнде эрбiр Yшiншi наукаста айкын KYЙзелiс байкалады). Царт адамдардаFы ^йзел^щ клиникалык; керШсшщ ерекшелiктерi:
- Психикалык симптомдарга караганда KYЙзелiстiц тэндiк симптомдарыныц басым болуы;
- 6мiрлiк кызметтiц айкын бузылысы, эаресе уйкыныц бузылысы;
- КYЙзелiстiц психикалык симптомдарыныц гартюше - YPей, тiтiркенгiштiк, «урыскактык» жатады.
- ^йзелютщ когнитивтi симптомы, кeбiнесе карттык умытшактыкпен кeрiнiс бередi;
- Симптоматиканыц айкын тербелiсi;
- КYЙзелiс эпизодтарыныц сипат белгiсiне толык емес сэйкесаздт(^йзелютщ жеке симптомдары);
- Тэндiк аурулардыц eршуi мен KYЙзелiстiц арасындагы тыгыз байланысы;
- Тэндiк аурулары мен ^йзелютщ ортак симптомдарыныц болуы.
Эпидемиологиялык зерттеулердiц нэтижесiне ЖYгiнетiн болсак, 65 жастан жогары адамдардыц 25%-48% -га жуыгы уйкыныц эртYрлi бузылыстарына шалдыкканы пресомнические расстройства - 70%, интрасомнические расстройства - 60,3% и постсомнические расстройства - 32,1% случаев. аныкталган. Соныц iшiнде ец жш кездесетiн уйкыныц бузылысы инсомния TYрiнде кездеседi: инсомния алдындагы жагдайлар - 70%, инсомниялык жагдайлар - 60,3%, инсомниядан кешнп жагдайлар - 32,1%-ды курайды.
Царт адамдардаFы уйцы бузылысныц негiзгi керiнiстерi:
- ¥йкысыздыкка туракты шагымдары;
- ¥йыктаудыц киындауы;
- Беткей жэне Yзiлiстi уйкы;
- Кeп TYс кeру;
- Ерте ояну;
- ¥йкыдан Yрейлi уайыммен ояну;
- Кайта уйыктай алмау немесе киындыкпен уйыктау;
- ¥йкыдан кейiн сергектiк сезiмiн сезiнбеу.
КYЙзелiс кезiндегi когнитивтi бузылыс - назардын бурмалануымен, 93iH-e3i багалаудьщ тeмендеуiмен жэне медиаторлык e3repicTepMeH кершедь КYЙзелiс кезiндегi когнитивтi кызметтщ бузылуына тэн:
- Аурудын жедел/жеделдеу басталуы;
- Симптомдардын тез YДеуi;
- Психикалык патологиялардын бастамасы;
- Интеллектуалды кабшетшщ тeмендеуiне туракты шагымы;
- Тесттж тапсырмаларды орындау кезiнде ынтанын болмауы;
- Назарын аудару тесттж тапсырмаларды орындауын жаксартады;
- Жакында жэне бурынгы еткен окигаларды есте сактау бiр дэрежеде бузылады.
Бiракта KYЙзелiс кезшдеп когнитивтi кабшеттщ субъективтi багасы жэне элеуметтж бешмделудщ бузылысынын дэрежесi, когнитивт кызметтщ объективтi кeрiнiсiне сэйкес келмейдь Айкын эмоционалды бузылыстын тeмендеуi, когнитивт ^йзел^тщ бузылысынын регрессиясына алып келедь Соган карамастан, айкын KYЙзелiске YшыраFан наукастарда гиппокамп аймагына кeптеп зерттеулер ЖYргiзу нэтижесiнде, онын KYЙзелiс кезшде атрофияга дэлелденген. Осыган орай жакында бiрiншi KYЙзелiстiк эпизодтан кейiн гиппокамптын атрофияга ушыраганы туралы хабарлама келдЦЖ.П.Олье, Франция, 2007]. Сонымен коса, Rush Alzheimers Disease Centre-дщ Чикаголык мамандарынын, ойынша, узакка созылган KYЙзелiс Альцгеймер ауруынын себебi болуы MYмкiн. ^йзелютщ эрбiр кeрiнiсi пайда болган сайын, Альцгеймер ауруынын даму каупi 20%-га жогарылайды. ДЭ кезiндегi шамалы когнитивт бузылыс 56% жагдайда
кездесед^«Прометей» зерттеулерi бойынша). ДЭ-мен ЖYретiн шамалы когнитивт бузылыысы бар наукаста аныкталады:
- Мидын мандай бeлiriнiн функциясынын бузылысымен ЖYретiн, регуляторлы когнитивтi бузылыстын болуы (жоспар куру, баскарушылыктын, бузылысы, сeйлеу белсендшгшщ тeмендеуi, есте сактаудын екiншiлiк тeмендеуi );
- Когнитивтi бузылыс пен аффективт бузылыстын бiрiгуi (апатия, ^йзел^, ттркенпштж), жэне мидын терен бeлiмдерiндегi закымдануга байланысты неврологиялык ошакты симптомдар (дизартрия, ЖYPУДiн бузылуы, экстрапирамидтi белгшер, зэр шыгарудьщ нейрогендi бузылысы).
Альцгеймер туршдеп шамалы бузылыстармен жyретiн ДЭ-ньщ когнитивтi бузылысгардъщ жэне шамалы когнитивт салыстырмалы белгiлерi.
Белгiлерi Альцгеймер TYрiндегi шамалы когнитивтi бузылыстар. Шамалы когнитивт бузылыстармен жYретiн ДЭ.
Кднтамырлык кауiп факторлары(АКД, кант диабет^ семiздiк жэне т.б.) + + +
Цереброваскулярлы аурулардын белгiлерi(¥йкы артериясынын стенозы, анамнезшде инсульттiн болуы жэне т.б.) + + +
Агымы
Нейропсихологиялык зерттеу Есте сактаудын бузылысы(гиппокамптын Назардын жэне реттелу кызметшщ
дисфункциясы). бузылысы(мандайлы; дисфункция)
Аффективт бузылыстар + +
Козгалыс бузылыстары(жYрiстiн бузылысы, жалган бульбарлы синдром, пирамидалы; жэне экстрапирамидалы; белгiлер) + ++
Зэр шыгарудын ЖYЙкелiк бузылыстары - +
МРТ нэтижелер^ Гиппокамптын атрофиясы + +
Кептеген оша;тар/лейкоареоз + ++
Нау;астарда шамалы когнитивт бузылыс а; заттын жайылмалы за;ымдануында, ягни а; заттын жалпы келемшщ 10%-на жуыгы за;ымдалганда керiнедi. Б1ра;та 5 жыл iшiнде шамалы когнитивт бузылысы бар нау;астардын 70-80%-ы деменциямен ауыратын нау;астар тобына етедi.
ДЭ к;антамырлык; деменциянын дамуынын ен басты себебi болып табылады. Кантамырлы; деменциянын ;урылымынын 67%-ын уса; ;антамыр ауруларынын нэтижесiнде дамыган деменция ;урайды(субкортикалды деменция, лакунарлы статус, сенильдi деменция). Деменциянын бул вариантында инсульттщ нэтижесiнде, когнитивтi бузылыс то;таусыз тез Yдеуi MYMкiн. Деменция сатысында нау;астар бiржа;ты немесе толы; ;оршаган ортага тэуелдi болады.
Цантамырлыц деменцияныц негiзгi
клиникалыц кврiнiстерi:( Т. Erkinjuntti (1997) бойынша) Аурудыц аFымы:
• Когнитивтi бузылыстын салыстырмалы жедел басталуы(кYн, апта);
• Когнитивт бузылыстын жиi баспалда; тэрiздi(ступенеобразное ) ершу^нашарлаудан кейiн бiраз уа;ыт жагдайыньщ жа;саруы) жэне тол;ынды агымы(эр жагдайынын ауыткуы);
• Кеп жагдайда(20-40%) жагдайда бай;алмайтын жэне удемелi агым тэн. Неврологиялы; / Психиатриялы; симптомдар:
• Неврологиялы; статуста аны;талган симптоматика, аурудын бастап;ы сатысындагы бас миынын оша;ты за;ымдануын керсетед^;озгалыстын женiл бузылысы, координациянын бузылысы);
• Бульбарлы(жалган) симптоматика(дизартрия мен дисфагияны ;ос;анда);
• ЖYрiстiн бузылысы (гемипарез TYрiнде жэне т.б.);
• Тура;ты емес жэне жиi себепаз кулау;
• Жиiлеген зэр шыгару жэне зэрiн устай алмау;
• Психомоторлы ;ызметтщ баяулауы, орындау ;ызметшщ бузылысы;
• Эмоционалды лабилдiлiк (мэжбYрленген жылау жэне т.б.);
• Аффективт бузылыстар(кYЙзелiс, YPей, аффективтi лабилдiлiк).
Цосалцы аурулары:
Анамнезiнде ЖYрек-;антамыр аурулары(барлы; жагдайда емес): Артериалы; ;ан ;ысымы, ЖYректiн ишемиялы; ауруынын болуы. Негiзгi сипмтомдарынын ай;ындылыгына байланысты ДЭ-нын 3 ауырлыц дэрежесiн ажыратады:
Б1р1нш1 дэрежесi - диагностикалауга жеткiлiксiз ай;ын емес неврологиялы; синдром , ай;ын емес оша;ты шашыранды неврологиялы;
симптоматиканын болуы(нейродинамикалы;
TYPДе женiл когнитивтi бузылыстар аны;талады). Ек1нш1 дэрежесi - ай;ын неврологиялы; симптомнын болуы(клиникалы; ай;ын когнитивтi бузылыс, кебiне орташа дэрежеде); Уш1нш1 дэреже - бас миынын кеп оша;ты за;ымдануын керсететш, кептеген
неврологиялые; жэне нейропсихикалы; синдромдардын ;осарлануы(когнитивт бузылыс деменция дэрежесше жетедi.[5] ДЭ-нын YДеуiне байланысты нау;астардын шагымдары салыстырмалы TYPДе азаяды, онын себебi, нау;астардын ез жагдайына деген кез;арасынын темендеуi.
Кебiне са;талатын шагымдар: ЖYрiс кезiндегi тураксызды; ;ула;тагы шу жэне бастагы ауру сезiмi, уй;ынын бузылысы. Сонымен ;атар элеуметтж бейiмделудiн бузылысынын ай;ындылыгы керiнiс бередь Элеуметтiк дезадаптациянын, айцындылыгсы:
1-шi дэреже - ;алыпты жагдайда нау;ас ез-езше жагдай жасай алады, тек ;ана эмоционалды немесе физикалы; KYш TYскенде гана ;иынды; туады;
2-шi дэреже - ;алыпты жагдайда шамалы кемектi ;ажет етедi;
3-шi дэреже - неврологиялы; жэне когнитивтi бузылыс эсерiнен нау;ас жэй ;ызметтщ езiн орындай алмайды, ол тура;ты кемектi ;ажет етедь
Цазiргi кезде ДЭ-ныц YДеу ырFаFыньщ 3 вариантын ажыратады:
• Жылдам ыргак; - ауру сатысынын 2 жылга жетпей бас;а сатыга ауысуы:
• Орташа ыргак; - ауру сатысынын 2-5 жыл шшде бас;а сатыга ауысуы;
• Баяу ыргак; - ауру сатысыныц 5 жылдан аса уа;ыттан соц бас;а сатыга ауысуы.
ДЭ-ньщ диагностикальщ критерш:
• Нейропсихологиялы; жэне неврологиялы; симптомдардыц объективтi KepiHyi;
• Цереброваскулярлы аурулардыц кeрiнiстерi, ми затынын, немесе бас миынын, ;антамырлары за;ымдануынын, инструменталды дэлелденген кeрiнiстерi(Мысалы, УДЗ, КТ, МРТ);
• Мидын, ;антамырлы; за;ымдануы мен клиникалы; кeрiнiсi арасындагы себеп -салдарлы; байланыстын, болуы;
• Клиникалы; керта у;сас бас;а аурулардын, болмауы.
ДЭ-ны емдеу тэсШ:
1) Кднтамырлы; факторларга эсер ету(артериялы; ;ысымды ;алып;а TYсiру, ОНМК алдын алу);
2) Бас миындагы ;ан агуды ;алпына келтiру, церебральды метаболизмдi жа;сарту;
3) Когнитивтi ;ызметп тура;тандыру жэне жа;сарту;
4) Бас;а аурулардын, клиникалы; кeрiнiсiн жою. ДЭ терапиясындагы емдеудщ жаца багыты полимодальдi эсерi бар комбинирленген препараттар тагайындау(антигипоксические, метоболикалы;(ноотропты) жэне ;антамыр кецейтетш). Сон,гы уа;ытта осы ма;сатта ;олданылатын кен, таралган препарат -ОМАРОН,;урамында 400 мг пирацетам жэне 25 мг цинноризин бар^ра; б1здщ медицинада Омарон препаратынын, орнына Цинноризин мен Пирацетам ;олданылады.
Пирацетамнын, эсер ету механизмi эртYрлi. Пирацетамнын, кeптеген эсерлерi туралы айтылган теориялардын, бiрi - мембраналы; теория. Ягни, пирацетамнын, бул эсерi eткiзгiштiк мембрананын, ;айта ;алпына келтiруiмен TYсiндiрiледi(жас;а байланысты эсерi тeмендейдi).
Жасуша мембранасымен спецификалы; eзара эсерлесуi;
- Мембрана ;урылымынын, ;айта ;алпына келуi;
- Жасуша мембранасынын, суйы;ты; курамынын, ;айта ;алпына келуi;
- Жасуша мембранасы ;ызметшщ ;айта ;алпына келуi.
Пирацетамнын, эсершщ негiзгi екi багытын ажыратылады: нейрогендiк жэне ;антамырлы; [Muller W.E., 1997]. Нейрогендж эсерi - оттеп пайдаланылудын, жогарылауы мен глюкозанын, жойылуы эсерiнен метаболикалы; YPДiстердiн, жа;саруымен ^ке асады. Пирацетамнын, трансмиттер ЖYЙесiмен eзара эсерлесiп модулирующий эсер кeрсететiнi дэлелденген. Нейроналды эсердщ болуы когнитивтi YPДiстi жендлдетедь Зерттеу бойынша [Mindus P. et al., 1976; Israel L. et al., 1994] пирацетамды ;абылдау кезiнде физиологиялы; ;артаюда гана емес, сонымен ;атар сенильдi инволюция кезшдеп психоорганикалы; синдромы бар нау;астарда да жогары психикалы; ;ызметтщ жогарылаганы аньщталган. Сонымен ;оса сон,гы жылдары пирацетамнын, Альцгеймер ауруынын, ерте сатыларында жа;сы эсер кeрсететiнi туралы ма;алалар жары; кeрдi [Tsolaki M., 2001; Muller W., 2006].
Пирацетамнын ;антамыры; 9cepi -микроциркуляция мен ;ан жасушаларына эсер eTyiMeH кeрiнедi: Тромбоциттер агрегациясынын тeмендеуi, эритроциттердщ eзгерiске
ушырауынын жогарылауы. Осыган орай пирацетам ;аннын реологиялы; ;асиетш жа;сартады жэне тромб;а ;арсы эсер кeрсетедi, сонымен ;атар бас миынын ;анайналым бузылысын ;алпына кел^руде манызды орын алады.
Бiра;та цереброваскулярлы патология
метоболикалы; бузылыспен гана емес, бас миынын, ;анайналымынын да бузылысы ;атар ЖYредi. Сонды;тан неврологиялы; практикада тагы бiр топ препараттары кен ;олданылады, олар - ea3oaKmuemi дэрШк заттар, ягни ЦИННАРИЗИН.
Циннаризин - баяу кальций каналынын тандамалы блокаторы.
9cepi: ;аннын тут;ырлыгын тeмендететi, эритроцит мембранасынын созылгышты; ;асиетiн жэне дефармацияга ушырау ;абiлетiн жогарылатады, артериолалардын тегiс
булшы;еттершщ тонусын жэне биогендi ;антамыр тарылтатын заттарга реакциясын тeмендетедi. Пирацетам мен цинноризиндi комбинациялаганда екi препараттын да эсершщ тeмендеуi бай;алады.
Цинноризиннщ ;ан плазмасындагы максималды концентрацияга жету уа;ыты 1-4 сагат, ал пирацетамдiкi 4-6 сагат. Осыган байланысты ;антамырлы; эсерi ноотропты эсерге у;сас болады, ягни пирацетамнын бас миындагы ишемия аймагына жеткiзiлуiн жа;сартады. Сонымен ;атар Омаронды ;абылдау эр компоненттщ жанама эсерш жояды: пирацетамнын жанама эсерiн (ттркенгштжт^ iштей ;обалжуды, уй;ынын бузылысын, жогары ;озгышты;ты) жэне Цинноризиннщ жанама эсерi (элсiздiктi, уй;ышылды;ты, тунжырауды) жояды. Омаронды 1 таблеткадан тэулiгiне 3 рет, 23 ай тагайындайды. ЦИННАРИЗИН 25мг №50 табл. Фармакологиялык; тобы: Ми ;анайналымы бузылысынын корректоры, Кальций каналынын блокаторы.
Эсер ететш зат: Цинноризин
6ндipушi: Warszawskie Zaklady Farmaceutyczne Polfa S.A. (Польша), Акрихин (Россия), Биосинтез (Россия), Мосхимфармпрепараты (Россия), Обновление ПФК (Россия), Фармстандарт-Томскхимфарм (Россия), Actavis Group hf. (Исландия), Татхимфармпрепараты (Россия), Balkanpharma-Dupnitza (Болгария), Sopharma AD (Болгария), Органика (Россия), Ирбитский химфармзавод (Россия), Фармасинтез (Россия), Дальхимфарм (Россия), Розфарм ООО (Россия), Асфарма (Россия). Цурамы жэне шыгеарылу TYpi 1 таблетка Цинноризин 25мг
Цосымша заттар: крахмал пшеничный; сахара молочного моногидрат; ПВП К25; аэросил 200; магния стеарат; МКЦ
Блистерде 50 шт.; картонды ;аптамада 1 блистер Фармакологиялык; эсерь бас миынын, коронарлы жэне шеткi ;анайналымын жа;сарту. Цолданылу тэсiлi жэне мвлшеpi: 1шке, тама;тан кейiн.
Бас миынын ;анайналым бузылысында - 25-50мг-нан (1-2 кесте) ^нше 3рет;
Шетю канайналым бyзылысында - 50-75мг-нан ( 2- Лабиринтт eзгерiстерде - 25мг-нан , кунше 3 рет;
3 кесте) кунше 3рет;
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Дамулин И.В. Дисциркуляторная энцефалопатия: патогенез, клиника, лечение. Методические рекомендации. -М.: 2015. - 43 с.
2 Дамулин И.В. Актуальные аспекты нейрогериатрии в практике терапевта. Методические рекомендации для врачей общей практики. - М.: 2014. - 23 с.
3 Камчатнов П.Р. Хронические расстройства мозгового кровообращения. - М.: 2008. - 39 с.
4 Левин О.С. Патогенетическая терапия когнитивных нарушений. - М.: 2008. - 12 с.
5 Левин О.С. Дисциркуляторная энцефалопатия: современные представления о механизмах развития и лечении. -М.: 2006. - 24 с.
6 Маркин С.П. Нарушение когнитивных функций во врачебной практике. Методическое пособие. - М.: 2007. - 42 с.
7 Парфенов В.А. с соавт. Открытое рандомизированное многоцентровое исследование эффективности и безопасности препарата омарон у пациентов, перенесших инсульт и имеющих умеренное когнитивное расстройство. - М.: 2008. - 15 с.
Ц . Кунанбай, М.Е. Рамазанов, А.Б. Аширбекова
Казахский Национальный Медицинский Университет имени С.Д. Асфендиярова, Кафедра внутренних болезней №2, с курсом клинической фармакологии и фармакотерапии
АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ НЕЙРОГЕРИАТРИИ В ПРАКТИКЕ ТЕРАПЕВТА
Резюме. В последнее время в практике врача терапевта все чаще встречаются проблемы связанные с гериатрией. И это в свою очередь усложняет классификацию нейрогериатрических болезней. Эта статья предназначена для решении этой проблемы.
Ключевые слова: Нейрогериатрия, дисциркуляторное энцефалопатия, аффективные нарушения, когнитивные нарушения.
K. Kunanbai, M.E. Ramazanob, A.B. Ashirbekova
Asfendiyarov Kazakh National Medical University, Department of Internal Medicine № 2, with the course of clinical pharmacology and pharmacotherapy
PRESSING QUESTIONS OF NEIROGERIATRICS PRACTICE OF INTERNIST
Resume: Recently, in the practice of a therapist's doctor, problems associated with geriatrics are increasingly encountered. And this, in turn, complicates the classification of neuroergiatric diseases. And this article is equipped to solve this prob lem. Keywords: Neirogeriatrics, discyrculation encephalopathy, highly emotional violation cognitive impairment.
