CC BY
58
Т.Т. КИСПАЕВА, А.С. НУРАХМЕТОВА
Караганды мемлекеттШ медицина yHueepcumemi
ЭПИЛЕПСИЯ ЖЭНЕ ЖУКТ1Л1К: ЭПИЛЕПСИЯFА КДРСЫ ПРЕПАРАТТАРДЫН, ТИ1МД1Л1Г1 ЖЭНЕ
ТЕРАТОГЕНД1ПШН, ТАЛДАУЫ
ТYЙiн: Бул эдебиеттерге шолу 2006-2016 жылдардагы гылыми публикациялар бойынша ец тиiмдi нэтиже керсеткен препараттарды аны;тай отырып, ЖYKтi эйелдердщ эпилепсияга ;арсы терапиясыныц замандагы
мэселелерiне арналады. Жэне де ЖYктi эйелдерде кездесетiн устама синдромыныц жишп бойынша, эпилепсияга ;арсы препараттардыц терапия ерекшелiктерi бойынша, ЖYктi эйелдер арасында уры;тыц даму кемiстiгi, жиiлiгi бойынша, эпилепсияга ;арсы препараттарды тура;ты ;абылдаган ЖYктi эйелдердщ сол препараттарга тэуелдшп, препараттарды ;абылдаудыц жиiлiк сипаты бойынша жаца деректер берiлген. Бул эдебиет деректерi бойынша эпилепсияга ;арсы препараттар: ламотриджин, фенитоин, карбамазепин, вальпрой к;ышк;ылы, фенобарбитал жэне жаца препараттар: вигабатрин, габапентин, топирамат, тиагабин, окскарбазепин, леветирацетам, прегабалин сиякты препараттар бойынша деректер зерделендь Осы деректер бойынша монотерапияга ;араганда политерапияда препараттардыц мелшерден кеп дозасын ;абылдау кезiнде балаларда туа б^кен кем^тжтердщ кебеюi аны;талды. Соцгы жылдардагы зерттеулер нэтижесi психотропты препараттардыц уры;;а эсер ету женiнде жаца деректерiн аньщтады. Ол препараттардыц пайдасы немесе зияны ара- ;атынасын багалау MYмкiндiктерiн беруге жэне ЖYктi эйелдерге тиiмдi фармакотерапия бойынша жаца усыныстар эзiрлендi. ТYЙiндi сездер: эпилепсия, ЖYктiлiк, эпилепсияга ;арсы препараттар, тератогендiк
ЖИ1 ЕК1НШ1Л1К ПАРКИНСОНИЗМД1 ТУЫНДАТАТЫН ЭТИОЛОГИЯЛЫЦ АСПЕКТ1ЛЕР
Е.С.НУРГУЖАЕВ, А.Ш.ИЗБАСАРОВА, Т.М.ЗЕЙНОЛЛА
СЖ.Асфендияров атындагы Казац ¥лттыц медицина университетi Жуйке аурулары кафедрасы
УДК 616.831-005.4-036.12:616.839-08-073.
Баяндама мацсаты жас ерекшелжтерше байланысты Паркинсон синдромымен науцастарда жш кездесетш этиологиялыц аcnектiлердi аныцтау. Зерттеу барысында аурудыц кездесетт жас аралыгын, агъшын, цосымша ауруларды аныцтайтын анамнестикалыц эдс клиникалыц турт аныцтау арцылы неврологиялыц статусты багалау, Хен жэне Яр шкаласы бойынша цозгалысты багалау жэне математикалыц вцдеу эдicтерi цолданылды. Зерттеу нэтижеа Паркинсон синдромыныц жас ерекшелiктерiне байланысты кездесу ерекшелiктерiн кврcеттi жэне осы аурумен науцас адамдар арасында цантамырлыц фактор - 59 (59,26±5,2%) жастан асцан адамдар арасында Паркuнcонuзмдi дамытатын бiрiншiлiкэтиологиялыц фактор екен аныцталды. Tyürndi сездер: Паркинсон синдромы, Леви денешiктерi, цантамырлыц паркинсонизм, этиологиялыц аспектыер
бзекплт. Паркинсон синдромы-паллидо-нигралды; ЖYЙенiц за;ымдалуынан болатын YДемелi-нейродегенеративт синдром. Этиологиясы бойынша эртYрлi бузылыстар салдарынан булшы;еттердщ жогаргы тонусы, дiрiл жэне гипокинезиямен кершедь Ол этиологиясы бойынша эртYрлi за;ымданулардан пайда болады. Патология TYрiне байланысты кэнтамырлы;, постэнцефалитикалы; iсiктiк жэне паранеопластикалы; метаболикалы; гипоксиялы;, посттравмалы; уланудан болатын жэне токсикалы; TYрлерге жiктейдi [1]. Кантамырлы; паркинсонизмде Паркинсон синдромы барлы; TYрлерi арасында 3-6% кездеседi [2]. Ол жиi дисциркуляторлы энцефалопатиялар мен жартышарлардыц терец ;абаттарындагы а; заттыц диффузды ишемиялы; за;ымдалуынан болады. Кейде паркинсонизм церебралды атеросклероздар мен кардиогендi эмболдар себебiнен болатын етжа;ты инфаркт салдарынан болады. Кантамырлы; паркинсонизм жедел немесе созылмалы дамуы MYмкiн. Кантамырлы; паркинсонизмде клиникалы; керiнiстер жиi нау;ас
ая;тарында кeрiнедi. Журу мен тепе-тецщк бузылыстары аурудыц алгаш;ы сатысында-а; ай;ын бай;алады [3]. Аурудыц клиникалы; турш сипаттаганда дiрiлдi, дiрiлдi-ригидтi,
брадикинетикалы;-ригидт турлерш ажыратады. Сонымен ;атар, Хен жэне Яр шкаласы бойынша аурудыц дэрежес аньщталады: I дэрежелi паркинсонизм^ржа;ты симптоматика немесе гемипаркинсонизм, II дэрежелi паркинсонизм-еюжа;ты симптоматика, III дэрежелi турьеюжак;ты симптоматика жэне бiр;алыпты кeрiнiстi постуральдi тура;сызды;, IV дэрежесшде-;озгалыс белсендiлiгiнiц кеп мелшерде тежелуШра; ез еркiмен ;озгалыс MYMкiндiгiнiц болуымен жэне V дэрежесшде-нау;ас тесекке немесе MYгедектiк арбага тацылады. Ауруга эйелдермен салыстырганда ер адамдар жш шалдыгады [4, 5].
Аурудыц агымы арт;ан сайын брадифрения, созылмалы депрессия, интеллектуалды; бузылыстар, созылмалы делирий жэне торпидтшк бай;алады. Ауруды диагностикалау клиникалы; кeрiнiстерi мен талдаулар ар;ылы ЖYргiзiледi. Диагностиканыц
Heri3ri критериш-биопсия кезiнде Леви денешжтершщ табылуы.
Зерттеу мацсаты. Жас ерекшелiктерi байланысты наукастарда Паркинсон синдромынын, жиi кездесетш этиологиялык аспектiлерiн аныктау. Материалдар мен эд^ер. Алматы каласы №1 ^КА Паркинсон синдромы диагнозымен емделiп жаткан наукастардын, 30 ауру сыркатнамасы .Зерттеу барысында аурудын, кездесетiн жас аралыгын, агымын, косымша ауруларды аньщтайтын анамнестикалык эдiс, клиникалык TYрiн аныктау аркылы неврологиялык статусты багалау, Хен жэне Яр шкаласы бойынша козгалысты багалаужэне математикалык ен,деу эдiстерi колданылды. Зерттеу ею жыл аралыгында ЖYргiзiлдi. Ауыр соматикалык
патология жэне III дэрежелi деменциямен наукастар зерттеуге катыстырылмады.
Зерттеу нэтижеа бойынша жас ерекшелiктерiне байланысты 42-55 жас аралыгындагы наукастар -40,74±3,6%, 56-65 жас аралыгындагы наукастар -59,26±5,2% аныкталды. Клиникалык кершютердщ алгаш кершушщ орташа жасы - 50,85±6,83 курады. Клиникалык TYрлерi шшде ригидтi -брадикинетикалык TYрi - 37,03%, дiрiлдi-ригидтi TYрi - 44,44%, дiрiлдi TYрi - 18,53% аныкталды. Хен жэне Яр шкаласы бойынша аурудын, ауырлык дэрежесiн багалау нэтижесшде I дэрежелi Паркинсонизм -29,63%, II дэрежелi - 40,74%, III дэрежелi - 11,11%, IV дэрежелi - 18,51% аныкталды.
Наукастарды ауру этиологиясы бойынша ж^теу
НЭТИЖЕЛЕР
6,19%
_ 1 %
IПаркинсон ауру I Травмальщ паркинсонизм
13,33%
79,48%
Кантамырльщ паркинсонизм Постэнцефалдьщ паркинсонизм
Паркинсон сидромына шалдыккан наукастарды аурудын, пайда болу этиологиясы бойынша жжтеу нэтижесшде инсульттан кешнп кантамырлык паркинсонизм - 30,0%, бас миынын, созылмалы
ишемиясы - 46,6%, травмалык - 13,3%, постэнцефалдык - 3,3% аныкталды, Паркинсон ауру -6,6%.
Екшшшж паркинсонизмнщ жас бойынша сипаттамасы
70-79 жас4
(7,69%±2,75% ~
30-39 жас
7,69% ±2,75%)
40-49 жас
(19,23%±4,27% )
60-69 жас
(34,62%±5,61%)
50-59 жас
(30,76%±5,32% )
Осы диаграмманын, кертстер^ екiншiлiк паркинсонизм жас кезшде сиппаталады (аралыгы 5069 жаста). Цорытынды.
Зерттеу нэтижeciндe аурудын, алгаш;ы белгшершщ пайда болу жасын зерттеу ауруга ерте жастагы адамдардын, шалдыгатынын кepceттi;зepттeу
тобында дipiлдi (63%) TYpiмeн наук;ас адамдарда мeлшepлi жэне ай;ын дэpeжeлi ;озгалыс бузылыстары анык;талды. Кднтамырлык; фактор - 59 (59,26±5,2%) жастан ас;ан адамдар арасында Паpкинcонизмдi дамытатын бipiншiлiк
этиологиялык; фактор екеш анык;талды.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Штульман Д.Р., Левин О.С. Неврология: Справочник практ.врача, 6-е изд., доп. и перераб. - М.: МЕДпресс-информ, 2008. - 188 с.
2 Parkes J.D., Marsden C.D., Rees J.E. et al. Parkinsons disease, cerebral arteriosclerosis, and senile dementia // Q J Med. -1974. - №43. - Р. 49-61.
3 Яхно Н.Н., Штульман Д.Р. Болезни нервной системы // Медицина. - 2001. -Т.2. - С.76-95
4 Луцкий И.С., Евтушенко С.К., Симонян В.А. Болезнь Паркинсона (клиника, диагностика, принципы терапии) // Международный неврологический журнал. - 2011. - № 5. - C. 43.
5 Samii A. Nutt JG. Ransom BR Parkinsons disease // LANCET. - 2004. - №363. - Р. 1783-1793.
Е.С.НУРГУЖАЕВ, А.Ш.ИЗБАСАРОВА, Т.М.ЗЕЙНОЛЛА
КазНМУ им.С.Д.Асфендиярова
ЭТИОЛОГИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ ВТОРИЧНОГО ПАРКИНСОНИЗМА
Резюме: Целью проведенного исследования было выявить пациентов с синдромом Паркинсонизма и в соответствии с анамнезом, клинико-неврологическим исследованием, нейровизуализацией и при помощи шкалы Хен-Яра определить этиологические факторы. На основании данных исследований и математической обработки мы пришли к выводу, что синдром Паркинсонизма чаще встречается в молодом возрасте 59 (59,26±5,2%) и имеют приемущественно сосудистую этиологию.
Ключевые слова: синдром паркинсонизма, тельца Леви, сосудистый паркинсонизм, этиологические аспекты
E.S. NURGUZHAEV, A.SH. IZBASSAROVA, T.M. ZEINOLLA
S.D.Asfendiyarov Kazak National medical university, Almaty
ETIOLOGICAL ASPECTS OF CAUSING FREQUENT PARKINSON'S SYNDROME
Resume: In the article our aim was to reveal patients with parkinsonian syndrome and according to anamnesis, clinical neurological research, with neuroimaging and with the help of Hyun Yar scale to determine etiology. Based on the data of research and mathematical processing we came to the conclusion that Parkinsonian syndrome is more common at young age 59 (59,26±5,2%) and has vascular etiology.
Keywords: Parkinson's Syndrome, Lewy bodies, vascular parkinsonism, etiological aspects
Б.Р. Н¥РМ¥ХАМБЕТОВА, А.К. ИМАНБАЕВ, Р.Б. НУРЖАНОВА
С.ЖАсфендияров атындагы Цазац ¥лттыц медицина университет1 Цазац медицина узджаз бшмуниверситет/
УДК 616-28-008.55.
БАС МИ ЖАРАЦАТЫНАН КЕЙ1Н ДАМИТЫН АСТЕНИКАЛЫЦ СИМПТОМДАР МЕН ЕМДЕУ ТЭС1ЛДЕР1
Бассуйек ми жарацаты - бул бас суйегтщ немесе ми тттц, тамырларыныц, нервтарыныц, ми щбаттары сияцты жумсац ттдердщ механикалыц зацымдануы. Бассуйек ми зацымдануынъщ квлемi жыл сайын ест келед1 сондыцтан да бас ми жарацаттары текмедициналыц цана емес, социальды - экономикалыц мэселе. ТYйiндi свздер: Астеникалыц синдром, эсциталопрам, нейродинамикалыц урдштертщ, венозды тоцырау
Юркпе Заманауи медицинаныц ец басты мэселесшщ бiрi - ба^йек ми жара;аты болып табылады. Ба^йек ми за;ымдануыныц келемi жыл сайын есш келедi, сонды;тан да бас ми жара;аттары тек медициналы; ;ана емес, социальды - экономикалы; мэселе.
Жас жэне орта жастагы адамдар iшiнде елiмнiц ец бiрiншi себебi-ол жара;ат. Ал бассYЙек жара;аты за;ымданулардыц ец кеп таралган TYрiне жатады жэне де барлы; жара;аттар iшiнде 50% ;урайды. Статистика бойынша бассYЙек ми
за;ымдануларыныц жара;аты барлы; жара;ат iшiнен 30-35% ;амтиды, буныц тец жартысы елiммен ая;талады. Бас ми жара;атынан ;айтыс болгандар барлы; елiм арасынан 2%Ч ;урайды [4,5]. Ба^йек ми жара;атыныц негiзгi себеб^ жол-апатты; жагдайлар, ;улау, ендiрiстiк, спортты; жэне турмысты; жара;аттар [6].
Мидыц фокальды за;ымдануы жэне а; заттыц терец белiктерiн ;амтитын, диффузды аксональды за;ымданулары кездеседi. Даму механизмi - бас CYЙек ми жара;атыныц ауырлыгы мен TYрiне байланысты оныц сатысы жэне таралуы бойынша агзаныц емiрлiк ;ажетп орталы; функциясыныц регуляциясыныц бузылысы жэне мидыц бiрiншiлiк ;урылымды-функциональды за;ымдануы. БассYЙек ми жара;атындагы орталы; ЖYЙке ЖYЙесiнiц нейродинамикалы; YPДiстерiнiц бузылыстары тамырлы; ликвородинамикалы; жэне эндокриндь гуморальдi езгерiстермен сипатталады. Ми тамырларыныц жара;ат;а реакциясы-тамырлар тарылып, мидыц гиперемиясы мен венозды то;ырауы дамиды. Венозды ;ысымныц жогарылауы, ми затыныц iсiнуi мен керiлуi бассYЙегiнiц шшдеп ;ысымныц жогарылауына жэне ми ;ызметшщ бузылыстарына алып келедi.
Жiктелуiлерiне байланысты, ашы; - бас терiсiнiц бYтiндiгiнiц бузылуымен бiрге ЖYретiн жара;аттармен ;атар, жабы; бассYЙек ми жара;аттары да ушырасады.
БассYЙек мидыц жабы; жэне ашы; жара;аттары мидыц механикалы; за;ымдануымен ерекшеленедi: шай;алу, согылу, ;ысылу.
БассYЙек ми жара;аттарыныц ауырлы; сатысына ;арай:
а)Жецш - ба^йек ми за;ымдануыныц жецiл TYPДегi мидыц шай;алуы мен согылуы жатады.
б) Орташа - децгейдеп мидыц шай;алуы
в)Ауыр - дэрежедегi мидыц согылуы, диффузды аксональды за;ымдану жэне мидыц ;ысылуы.
БассYЙек ми жара;аттарынан кешн пайда болатын бузылыстар эр TYрлi, муны жедел бузылыстар (ми за;ымдануынан кейiн бiрден дамиды) жэне белектелген бузылыстар ,жара;аттан кейiн, уза; уа;ыттан соц керiнiс бередi.
Статистика бойынша ба^йек ми жара;аттарынан кейiн жедел симптомдар 3 ^н iшiнде пайда болады, ягни бассYЙек ми жара;аттары кезiнде ;арап тексергенде де еш;андай симптомдар болмауы MYMкiн. Бас миыныц iсiну симптоматикасы жэне субарахноидальды гематома тек 24 сагаттан соц немесе одан да кеп уа;ыттан соц пайда болуы MYMкiн. Бул жагдай нау^с^ ете ;аушть БассYЙек ми жара;атыныц жабы; TYрiнен дамыган, белектелген бузылыс-ол астеникалы; синдром болып табылады. Астеникалы; синдром тэжiрибеде ец кеп таралган жэне бассYЙек ми жара;аттарынан, инсульттан кейiн ец жш кездеседi жэне оныц жиiлiгi 20% ;урайды [5,6].
Астеникалы; синдром - бул элазджпен, жумыс;а деген ;абшеттшктщ темендеуi жэне эмоциональды бузылыстармен сипатталатын, бас;а да агзалар мен ЖYЙелердiц жэне бас миыныц эртYрлi ауруларымен байланысты жагдай. Сонымен ;атар нау;астарда, шаршагыштьщты жогарылауы, уй;ыныц бузылысы (уйы;тау периоды ;иын, TYнде кеп оянуы, тацертец ерте оянып алады, уй;ысызды;), KYндiз уй;ыныц келуi, тiтiркенгiш, ашушац, жылагыш, апатия (жумыс;а, бурын езше унайтын iстерге ;ызыгушылы;тыц жогалуы), ЖYректегi аз интенсивтi ауру сезiмi, естщ бузылуы (кейбiр сездердi, езiнiц заттарыныц ;айда ;ойганын умытып ;алу, ;иын есiне TYсiредi), ;ан ;ысымыныц тура;сыздыгы ай;ын керiнедi [4,6].
Сонды;тан бас ми жара;атынан кейiн дамитын астеникалы; синдромдарды емдеуде элицея препаратына ерекше орын берiледi [1,3]. Эсциталопрам - астеникалы; синдромныц клиникалы; керiнiсiне, ауырлы; симптомдарына жа;сы эсер етуiмен ерекшеленетiн жэне бесендiдiгiн арттыратын мацызы бар антидепрессант болып табылады. Ол нэтижелi TYPДе паникалы; бузылыстарды жэне ;ор;ыныш
симптомдарын,созылмалы ;обалжуды, депрессияны басатын эсерге ие. Бул препараттыц эсер ету механизмi бас миындагы моноаминдердiц (серотонин жэне норадреналин) метаболизiмiн жогарылатуга багыттылган [1,2,3]. Мацсаты: астениялы; синдром нау;астарда эртYрлi патологиямен ;атар кездесетiн басты мэселе болып табылады, сонды;тан да уа;ытта
