CC BY
51
К.С. КАЗБЕКОВА, А.Ш. САДЫКОВА, Э.Н. АЛИЕВА
ХА.Ясауи атындагы халъщаралъщ К,азац-ТурЫ университетi, Шымкент медицина институты, Шымкент ц.
ЭССЕНЦИАЛДЫ АРТЕРИЯЛЬЩ ГИПЕРТЕНЗИЯНЫН ЭР ТУРЛ1 ГЕНЕЗД1 НАУЦАСТАРДА РЕНИН-АНГИОТЕНЗИН-АЛЬДОСТЕРОН ЖУЙЕС1НЩ БЕЛСЕНУ1, СОЛ ЖАК; ЦАРЫНША МИОКАРДЫНЬЩ ГИПЕРТРОФИЯСЫ МЕН ГЕМОДИНАМИКАНЫН ТАЛДАУЫ
tywh: Бул ма;алада эссенциалды артериялык гипертензияныц (ЭАГ )эр TYрлi генездi наукастарда ренин-ангиотензин-альдостерон ЖYЙесiнiц белсенуi сол жа; карынша миокардыныц гипертрофиясы мен сондай-а; гемодинамикалы; анализi K0рсетiлген. Тексеру кезшде ЭАГ-да екiншiлiк бYЙректiк гипертензияга Караганда бас миыныц венозды; агыстыц бузылысымен бiрге ;анмен толуыныц жогарлауы ай;ыныра;. Сондай-а;,эссенциалды жэне бYЙректiк артериалы; гипертензия кезiнде плазмадагы рениннiц белсендШпмен альдостерон дэрежесiнiц жогарлауы аньщталды. Симптоматикалы; бYЙректiк гипертензияда плазмадагы рениннiц белсендшшне Караганда альдостеронныц дэрежесi аздап жогары екендiгi бай;алды. ТYЙiндi свздер: артериялык гипертензия, гемодинамика, ЖYректiц гипертрофиясы , ренин-ангиотензин-альдостерон ЖYЙесi
K.S. KAZBEKOVA, A.SH. SADYKOVA, E.N. ALIYEVA
International Kazakh-Turkish University A. H. Yassawi, Shymkent Medicai Institute, Shymkent
ANALYSIS HEMODYNAMICS, LEFT VENTRICULAR HYPERTROPHY AND ACTIVITY OF THE RAAS IN PATIENTS WITH ARTERIAL
HYPERTENSION VARIOUS GENESIS
Resume: The article presents an analysis of hemodynamics, myocardial hypertrophy, left ventricle and the activity of the renin-angiotensin-aldosterone system (RAAS) in patients with essential hypertension (EH) of various origins. As a result of examination with EH revealed a more pronounced increase in systolic and diastolic blood pressure, increase blood supply to the brain with impaired venous drainage than in secondary renal hypertension. It was also more distinctive with EH significant increase in plasma renin activity, but less pronounced increase in the concentration of aldosterone. When observed symptomatic renal hypertension less pronounced plasma renin activity, but a significant increase in aldosterone.
Keywords: hypertension, hemodynamic, cardiac hypertrophy, renin-angiotensin-aldosterone system
К.С. КАЗБЕКОВА, Ш.С. ЕРНАЗАРОВА, А.А. САРИЕВА
К.А.Ясауи атындагы Халъщаралъщ цазац-mypiK Университету Шымкент медицина институты, Шымкент щаласы
ЭОЖ 618.2:616.-008.331.1(574.5)
ШЫМКЕНТ ЦАЛАСЫНДАГЫ ЖYКТI ЭЙЕЛДЕРДЕ ГИПЕРТЕНЗИЯЛЫЩ Б¥ЗЫЛЫСТАРДЫН, КЕЗДЕСУ ЖИ1Л1Г1
Шымкент щаласында ЖYкmi эйелдер арасында гипертензиялыщ бузылыстардыц кездесу жишгш аныщтау мащсатында 1100 ЖYкmi эйелдщ медициналыщ щужаттарына реmроспекmивmi талдау жасалынды. Зерттеу барысында аныщталганы: гипертензиялыщ бузылыстардыц кездесу жилг эйелдщ жасына, босану санына, элеумеmmiкжагдайына байланысты эрmYрлi болды. TYÜiHÖi свздер: ЖYкmi эйелдер, гипертензялыщ бузылыстар, преэклампсия
Жукп эйелдердеп гипертензиялык бузылыстар бугшп тацда медицина саласындагы езект мэселелердщ шшде ерекше орын алады. Дуниежузшш Денсаулык Сактау (ДДС) уйымыныц мэлiметтерi бойынша жыл сайын дуние жузшде шамамен 50 000 ана гипертензиялык бузылыстардыц аскынуларынан кез жумады [1]. Жукп эйелдерде гипертензиялык бузылыстыц болуы эклампсия, канныц шашыранды ую синдромы, тромбоцитопения, жедел екпе кшуь калыпты орналаскан плацентаныц уакытынан бурын ажырауы, ми-;ан айналым бузылысы, торлы ;абаттыц ажырау каушн жогарылатады [2, 3].
ДДС уйымыныц мэлiметтерi бойынша жук^ эйелдерде 4 -8% гипертензиялык бузылыстар кездеседi жэне ана 0лiмiнiц 20-30%-ы гипертензиялык бузылыстар Yлесiне тиедi [4, 5].
Зерттеу максаты. O^YCTrn Кдзакстан облысы Шымкент каласы аймагы бойынша ЖYKтi эйелдер арасында гипертензиялык бузылыстардыц кездесу жшлтн аныктап, гипертнзиялык бузылыстардыц жиiлiгiн эйелдiц жасына, босану санына, элеуметтш жагдайына байланысты талдау. Материалдар жэне зерттеу эдiстерi.
ЖYKтi эйелдер арасында гипертензиялык бузылыстардыц кездесу жиШгш аныктау максатында карапайым кездейсок iрiктеу эдiсiн колдана отырып бiр мезеттiк келденец зерттеу ЖYргiзу жоспарланды. Зерттеу Yшiн 2014 жылы Шымкент каласындагы №2 облыстык перинаталдык орталыкта босанган 1100 ЖYKтi эйелдiц медициналык кужаттары алынды. Зерттеу барасында анамнез, антропометриялык параметрлер, зиянды эдеттерi, босану саны, босану TYрi, экстрагениталдi патология (тYрi, дэрежесi, аскынулары), гипертензиялык бузылыстар, ЖYKтiлiк аскынуларына талдау жасалынды. Гипертензиялык бузылыстар турше байланысты T0мендегi керсетюштер бойынша жiктелдi (АХЖ-10):
1. Гестациялык гипертензия - ЖYKтiлiктiц 20-шi аптасынан кейiн пайда болатын, босанганнан кешн 6 апта iшiнде артериялык кысым (AKJ калыпты к0рсеткiшке келедi.
2. Созылмалы артериялык гипертензия - ЖYKтiлiкке дейiн болган немесе осы ЖYKтiлiктiц 20-шi аптасына дейiнгi мерзiмде аныкталган, босанганнан кейiн де сакталган гипертензия.
ВЕСТНИК
•N21-2016 • КазНМУ • кагпти.кг
3. Преэклампсия (ПЭ) - жуктШктщ 20 аптасынан кейiн пайда болатын гипертензия, протеинурия жэне iсiну косылады, босанганнан кейiн керi даму журедь
4. Эклампсия - преэклампсия кершга негiзiнде клонусты-тонусты курысулар дамиды.
Преэклампсияга байланысты артериялык; кысым (АК)
децгейi, iсiну, тэулiктiк протеинурия мeлшерi аньщталып,
ауырлык; дэрежесi т0мендегi керсетгаштерд багалай
отырып койылды:
1. Ауырлыгы орташа дэрежелi преэклампсия:
- АК 140/90 мм.с.б.б. немесе одан жогары, бiра; 160/110 мм.с.б. нан темен;
- бет пен колдыц кшуь
- тэулiктiк протнурия 0,3-5,0 г/тэулшне.
Кесте 1 - Зерттеуге алынган ЖYKтi эйелдерге сипаттама
2. Ауыр дэрежелi преэклампсия:
- АК 160/110 мм.с.б.б. немесе одан жогары,
- гану,
- тэулiктiк протеинурия 5,0 граммнан жогары.
Iрiктеу WinPepi багдарламасы аркылы 95% аралык; сенiммен алынды. Статистикалык; талдаулар «Microsoft Office Ехсе1 2007» багдарламасы аркылы жасалынды. Зерттеу нэтижелерь
Жина;талган мэлiметтерге суйене отырып жук^ эйелдер жасына, босану санына, босану TYрiне, элеуметтiк жагдайына, экстрагениталд патология TYрiне, дэрежесiне байланысты жштелш, T0мендегi кесте толтырылды.
Шамалар N %
Жалпы 1100 100
Жасы
15-19 44 4
20-29 770 70
30-39 257 23,4
40< 29 2,6
Элеуметтiк жагдайы
Элеуметтiк жагдайы темен эйелдер 144 13
Элеуметтiк жагдайы орташа эйелдер
956 87
Босану саны
Алгаш босангандар 377 34,3
Босану саны 2-3 531 48,3
Босану саны 4< 192 17,4
Босану TYрi
Табиги жолмен 982 89,3
Кесар тiлiгi аркылы 118 10,7
Босану аптасы
Уакытынан бурын босанган 136 12,4
Уакытылы босанган
964 87,6
Экстрагениталдi патология (ЭГП) бар
717 65,2
Зерттеуiмiз барысында аньщталганы, ЖYKтi эйелдердiц басым белМн 20-29 жас аралыгындагы эйелдер курады (70%), босану санына байланысты айтар болса;, ;айта
босанушы (босану саны 2-3) эйелдер жш болды (48,3%), к0пшiлiк эйелдер табиги жолмен босанган (89,3%), элеуметтш жагдайы орташа эйелдер басым болды (87%).
70 60 50 40 30 20 10 0
65,2
2 1,6 1,3 1,2 0,7
V7
# ^ ^ ^ ^ </ ^ ^ #
^ ^ Ж А? .,?>
Диаграмма 1 - ЖYKтi эйелдерде кездескен жалпы экстрагениталдi аурулар
Жукп эйелдерде жалпы экстрагениталдi аурулар 65,2% кездесш, оныц iшiнде гипертензиялы; бузылыстар кездесу
жиiлiгi бойынша Yшiншi орында болды (анемия жэне пиелонефриттен кейш).
80 70 60 50 40 30 20 10 Н 0
77,3
68,5
64,3
158,6 58,6
Ч
8,2
2,3 0
11,6 7
0,6
,6
9,3
4'1г1,9
,3
6,9
3,50
"I-1-Г
16-19 жас 20-29 жас 30-39 жас 40 жас <
ЭГП
Гипертензиялык; бузылыстар
Преэклампсия
Гестациялык; гипертензия
Диаграмма 2 - Гипертензияльщ бузылыстардыц эртYрлi жаста кездесу жшлМ
Жалпы гипертензиялы; бузылыстар жэне оныц шшде преэклампсия 16-19 жас арасында жиi кездестi (гипертензиялы; бузылыстар-20,5%, преэклампсия-18,2%) .
Созылмалы артериялы; гипертензия ец жш 40 жастан ас;ан аналарда кездессе (6,9%), гестациялы; гипертензия 30-39 жас арасында жи бай;алды (9,3%).
70 60 50 40 30 20 10 0
66,3
64
68,8
ЭГП
Гипертензияльщ бузылыстар
Преэклампсия
Гестациялык; гипертензия
Диаграмма 3 - Гипертензиялы; бузылыстардыц босану санына байланысты кездесу жиiлiгi
Эйелдiц босану санына байланысты гипертензиялы; бузылыстардыц кедесу жшлшн салыстырмалы TYPДе талдаса; алгаш босанган эйелдерде преэклампсия жиi
кездестi (13,3%), кеп балалы аналарда созылмалы артериялык гипертензия (2,1%) жэне гестациялы; гипертензия (8,3%) жш болды.
Кесте 2 - Элеуметтш жагдайга байланысты гипертензиялы; бузылыстардыц кездесу жиiлiгi
Элеуметтiк жагдайы Жалпы экстрагенит алдi аурулар Гипертензи ялы; бузылыстар Преэклампсия
Элеуметтiк жагдайы орташа 55,6 11,5 5,8
Элеуметтiк жагдайы темен эйелдер 74,8 21,5 13,2
Элеуметтiк жагдайы темен эйелдерде элеуметтiк жагдайы орташа эйелдер мен салыстырганда гипертензиялы; бузылыстар екi есе жиi болып (21,5%), кебшесе преэклампсия TYрiнде етп-13,2%. Зерттеу нэтижелерiн тал^ылау. 1. ЖYKтi эйелдердщ орташа жасы 26,4±5,27 ;урады.
2. ЖYKтi эйелдер арасында жалпы экстрагенитальдi патологиялар 65,2% аны;талып, оныц шшде 13,3%-ын гипертензиялы; бузылыстар ;урады. Гипертензиялы; бузылыстары бар эйелдердiц 73%-ында ;осымша экстрагениталдi патологиялар болды, басым белiгiнде анемия-51,4%, пиелонефрит-26,9%, семiздiк-13,4%, ая;
• Nq1 -201 6 • КазНМУ • kaznmu.kz
веналарыныц варикозды кецекн-7,7%. Анамнезiнде семiздiк бар ЖYKтi эйелдерде гипертензиялык бузылыстар ауыр дэрежеде eTTi жэне аскынулар жиi дамыды.
3. Гипертензиялык бузылыстардыц кездесу жиiлiгiнiц талдау нэтижей: 16-19 жас аралыгындагы эйелдердщ iшiнде жиi байкалып (20,5%), кебшесе преэклампсия TYрiнде eттi (18,2%). ЖYKтi эйелдiц жасы улгайган сайын созылмалы артериялык гипертензияныц кездесуi жиiлеп, ец кеп 40 жастан аскан эйелдерде кездест (6,9%). Акушерлiк анамнезге байланысты айтар болсак гипертензиялык бузылыстар алгаш босанушылар мен кеп балалы аналар арасында (босану саны 4<) кездесу жогары болды, босану саны 2-3 аналар мен салыстырганда (алгаш босанган эйелдерде - 18%, босану саны 2-3 эйелдерде - 8,3%, кеп балалы аналарда - 15,6%). Преэклампсия алгаш босанушы эйлдерде кайта босанушы эйелдермен салыстырганда ym есе жш кездестi.
4. Элеуметтiк жагдайга байланысты айтар болсак, гипертензиялык бузылыстар элеуметтш жагдайы темен отбасыларда жиi кездесетшдш аныкталды (21,7%).
5. Преэклампсияныц жецш TYрiнде 18,2% жагдайда симптомдар YMTiri кездестi (артериялык гипертензия (АГ), протеинурия, Мну), 45,4% жагдайда АГ+протеинурия кездест^ ал 36,4% жагдайда АГ+iсiну байкалды. Преэклампсияныц ауыр TYрiнде 83,3% жагдайда симптомдар Yштiгi (АГ, протеинурия, Мну) тiркелдi, ал 16,7% жагдайда АГ+протеинурия кездесть
6. Анамнезiнде гипертензиялык бузылыс бар ЖYKтi эйелдердiц 19,2%-ында аскынулар болды (уакытынан бурын босану-12,3%, босанудан кешн кан кету-2,5%, калыпты орналаскан плацентаныц уакытынан бурын ажырауы-1,4%, босану агымыныц элсiздiгi-2,4% жэне т.б.). Корытынды.
Гипертензиялык бузылыстардыц кездесу эйелдiц жасы, босану саны, элеуметтiк жагдайына байланысты эр категорияда эр TYрлi болып, алгаш босанушы жас аналарда жэне элеуметтш жагдайы темен эйелдерде жш кездестi. Косымша экстрагениталдi патологиясы бар эйелдерде гипертензиялык бузылыстар ауыр TYPДе eттi жэне аскынулар жиi дамыды.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Верткин А.Л., Ткачева О.Н., Мурашко Л.Е. и др. Артериальная гипертония беременных: диагностика, тактика ведения и подходы к лечению // Лечащий врач. - 2006. - № 3. - С. 25-28.
2 Манухин И.Б., Маркова Е.В., Маркова Л.И., Стрюк Р.И. Комбинированная низкодозовая антигипертензивная терапия у беременных с артериальной гипертонией и гестозом // Кардиология. - 2012. - № 1. - С.32-38.
3 Clivaz Mariotti L., Saudan P. et all. Hypertension in pregnancy // Rev. Med. Suisse. - 2007. - Vol. 3(124). - P. 2015-2016.
4 Преображенский Д.В., Вышинская И.Д. Медикаментозное лечение артериальной гипертензии при беременности // CONSILIUM MEDICUM UKRAINA. - 2010. - №6.- С.9-12.
5 Айламазян Э.К., Мозговая Е.В. Гестоз: теория и практика. - М.: МЕДпресс-информ, 2008.- С. 7-9.
К.С. КАЗБЕКОВА, Ш.С. ЕРНАЗАРОВА, А.А. САРИЕВА
Международный казахско-турецкий университет им. ХА.Ясави, Шымкентскиймедицинский институт
РАСПРОСТРАНЕННОСТЬ ГИПЕРТЕНЗИОННОГО РАСТРОЙСТВА СРЕДИ БЕРЕМЕННЫХ ЖЕНЩИН В ГОРОДЕ ШЫМКЕНТ
Резюме: С целью определения распространенности гипертензионного растройства среди беременных женщин города Шымкента (Южно-Казахстанский область) анализировались медицинские карты 1100 беременных женщин. По данным нашего исследования, выявлено, что распространенность гипертензионного растройства зависит от возраста, частоты родов, и социального статуса. Ключевые слова: беременные женщины, гипертензионные растройства, преэклампсия.
K.S. KAZBEKOVA, SH.S. ERNAZAROVA, A.A. SARIYEVA
International Kazakh-Turkish University named H.A.Yasavi, Shymkent Medical Institute
THE PREVALENCE OF HYPERTENSIVE DISORDERS IN PREGNANT WOMEN IN THE CITY OF SHYMKENT
Resume: In order to determine the prevalence of hypertensive disorders among pregnant women in the city of Shymkent in 1100 analyzed the medical records of pregnant women. According to our research, we found that the prevalence of hypertensive disorders was different depending on the age, parity, and social status. Keywords: pregnant women, hypertensive disorders, preeclampsia.
