Научная статья на тему 'Акушерлік және гинекологиялық практикаға белсенді оқыту әдістерін қолдану.'

Акушерлік және гинекологиялық практикаға белсенді оқыту әдістерін қолдану. Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
703
28
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
акушерлік гинекологиялық практика / оқытудың белсенді әдістері / компьютерлік тренажерлер / obstetric - gynecological practice / active methods of training / computer simulators

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Ахметова Ж. К., Оспанова Д. А., Сармулдаева Ш. К., Лактионова М. В.

Осы жұмыста акушерлік-гинекологиялық практикадағы оқытудың белсенді әдістерін қарау ұсынылған, осы тақырып бойынша патенттік іздеу жүргізілді. Жұмыстың мақсаты: соңғы 10 жылдағы ғылыми әдебиеттердің деректері бойынша акушерлік гинекологиялық практикада оқытудың белсенді әдістерін пайдалануды талдау. Материалдар және зерттеу әдістері: түйінді сөздермен бірге берілген тақырыпқа сұрау салуы бойынша: оқытудың заманауи белсенді әдістері, симуляторлар, қол жетімді әдебиеттердегі акушерлік гинекология және халықаралық деректерді пайдалана отырып, 95 мақала табып, талданды, оның ішінде 7 ірі рандомизирленген бақыланатын зерттеулер, 5 жүйелі шолу және 1 мета талдау. Зерттеу нәтижелері және оларды талқылау: мамандар даярлаудың, атап айтқанда, интерактивті компьютерлік тренажерлардың тиімділігін ұлғайту үшін қолданбалы компьютерлік технологиялардың барған сайын мәні арта түсуде. Инновациялық виртуалды тренажерлар тек хирургиялық аспаптардың шынайы түрін ғана емес, көптеген құрсақішілік органдардың икемді қасиеттерін, адам денесі қуыстарының жұқа текстуралық ерекшеліктерін моделдей отырып, ірі тамырларды, операция нысандарын ұқсатуға қабілетті. Хирургты өз бетінше лапароскопиялық араласуларды орындауға жібермес бұрын, ол симуляторда жұмыс жасаудың практикалық дағдыларын жетік білуі және алған деңгейін(сертификаттау) растауы тіис. Осылайша, акушер гинеколог дәрігерді оқытудың заманғы тәсілдерін талдау нәтижелері бойынша мынадай қорытынды жасауға болады: 1. Практикалық дағдыларға оқытудың оңтайлы формасы топтық жұмыс дағдыларын бір мезгілде қалыптастыру және дәрігерлік қателіктерді қысқарту үшін акушерлік гинекологиялық көмек көрсету көрсету кезінде әр түрлі мамандықтар бойынша білім алушылардың өзара іс-қимылымен фантомдық немесе пәнаралық симуляциялық орталықтардағы сабақтар болып табылады. 2. Медициналық білім беруде оқытудың белсенді әдістерін қолдану нақты және жылдам шешім қабылдауды арттырады, топтық жұмысты жақсартады; жоғары коммуникативтік дағдыларды дамытады; теориялық алған білімді практикалық дағдыларға ауыстырады, өмір бойы өзін-өзі жетілдіру үшін ойлау қабілетін жетілдіреді.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по фундаментальной медицине , автор научной работы — Ахметова Ж. К., Оспанова Д. А., Сармулдаева Ш. К., Лактионова М. В.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Use of active teaching methods in obstetrics and gynecology practice.

In this paper, active methods of teaching in obstetricgynecological practice are proposed for consideration, and a patent search is carried out on this topic. Objective: to analyze the use of active teaching methods in obstetric and gynecological practice according to scientific literature over the past 10 years. Materials and methods of research: 95 questions were found and analyzed in accessible literature with the use of international databases on the basis of the query on the given topic with the keywords: modern active teaching methods, simulators, obstetrics and gynecology, including 7 large randomized controlled trials, 5 systematic reviews and 1 meta analysis. Results of the study and their discussion: Applied computer technologies are becoming increasingly important for increasing the effectiveness of training specialists, in particular interactive computer simulators. Innovative virtual simulators are able to simulate not only the real kind of surgical instruments, but also the elastic properties of many intra-abdominal organs, large vessels with modeling of fine textural features of the cavities of the human body, objects of operation. Before the surgeon is allowed to independently perform laparoscopic interventions, he should perfectly practice the practical skills on the simulator and confirm (certify) the acquired level. Thus, based on the results of the analysis of the modern approach in the training of a obstetrician-gynecologist, the following conclusions can be drawn: I.The optimal form of teaching practical skills are classes in interdisciplinary simulation or phantom centers with the interaction of students of different specialties in providing obstetric and gynecological care for the simultaneous development of teamwork skills and reducing medical errors. 2. The application of active teaching methods in medical education increases the development of clear and rapid solutions, improves teamwork; develops high communication skills; increases the thinking ability for self-improvement in the course of the whole life, the reproduction of the acquired knowledge after, the transfer of theoretical knowledge into practical skills.

Текст научной работы на тему «Акушерлік және гинекологиялық практикаға белсенді оқыту әдістерін қолдану.»

л* казахский медицинский i

уу /университет непрерывного

^^^^ ! образования

Раздел III.

СОВРЕМЕННЫЕ АСПЕКТЫ МЕДИЦИНСКОГО

ОБРАЗОВАНИЯ

УДК 378.2

Ж.К. АХМЕТОВА*1, Д.А. ОСПАНОВА1, Ш.К. САРМУЛДАЕВА1,

М.В. ЛАКТИОНОВА1

'Казак; медициналы; Yздiксiз бшм беру университет

АКУШЕРЛ1К ЖЭНЕ ГИНЕКОЛОГИЯЛЬЩ ПРАКТИКАГА БЕЛСЕНД1

О^ЫТУ ЭД1СТЕР1Н ^ОЛДАНУ

ТУЙ1НД1

Осы жумыста акушерлт-гинекологиялыщ практикадагы о^ытудыц белсендi эдiстерiн ^арау усынылган, осы та^ырып бойынша патентпк iздеу жYргiзiлдi.

Жумыстыц ма^саты: соцгы 10 жылдагы гылыми эдебиеттердщ деректерi бойынша акушерлiк - гинекологиялыщ практикада о^ытудыц белсендi эдiстерiн пайдалануды талдау.

Материалдар жэне зерттеу эдiстерi: тYЙiндi сездермен 6ipre берiлген та^ырып^а сурау салуы бойынша: о^ытудыц заманауи белсендi эдiстерi, симуляторлар, ^ол жетiмдi эдебиеттердеп акушерлiк - гинекология жэне халы^аралыщ деректердi пайдалана отырып, 95 макала табып, талданды, оныц iшiнде 7 iрi рандомизирленген ба^ыланатын зерттеулер, 5 жYЙелi шолу жэне 1 мета талдау.

Зерттеу нэтижелерi жэне оларды тал^ылау: мамандар даярлаудыц, атап айт^анда, интерактивтi компьютерлiк тренажерлардыц тиiмдiлiгiн упгайту Yшiн ^олданбалы компьютерлiк технологиялардыц барган сайын мэнi арта тYсуде. Инновациялыщ виртуалды тренажерлар тек хирургиялыщ аспаптардыц шынайы тYрiн гана емес, кептеген ^урса^шьтк органдардыц икемдi ^асиеттерш, адам денес ^уыстарыныщ жу^а текстуралыщ ерекшел^ерш моделдей отырып, iрi тамырларды, операция нысандарын у^сатуга ^абшетл. Хирургты ез бетЫше лапароскопиялыщ араласуларды орындауга жiбермес бурын, ол симуляторда жумыс жасаудыц практикалыщ дагдыларын жетiк бiлуi жэне алган декгешн(сертификаттау) растауы тiис.

Осылайша, акушер - гинеколог дэрiгердi о^ытудыщ замангы тэсiлдерiн талдау нэтижелерi бойынша мынадай ^орытынды жасауга болады:

1. Практикалыщ дагдыларга о^ытудыщ оцтайлы формасы топтыщ жумыс дагдыларын бiр мезгтде ^алыптастыру жэне дэрiгерлiк ^ателiктердi ^ыс^арту Yшiн акушерлiк - гинекологиялыщ кемек керсету керсету кезiнде эр тYрлi маманды^тар бойынша бiлiм алушылардыц езара ¡с-^имылымен фантомдыщ немесе пэнаралыщ симуляциялыщ орталы^тардагы саба^тар болып табылады.

2. Медициналыщ бiлiм беруде о^ытудыц белсендi эдiстерiн ^олдану на^ты жэне жылдам шешiм ^абылдауды арттырады, топтыщ жумысты жа^сартады; жогары коммуникативтiк дагдыларды дамытады; теориялыщ алган бiлiмдi практикалыщ дагдыларга ауыстырады, емiр бойы езiн-езi жетiлдiру Yшiн ойлау ^абшетш жетiлдiредi.

Ктт свздер: акушерлiк - гинекологиялыщ практика, о^ытудыщ белсендi эдiстерi, компьютерлiк тренажерлер

BYriHri kyh ана жэне перинаталды вл1мн1н жо-гары денгейде сакталуымен, барлык жас топ-тарындагы эйелдер контингенiнiн эр тYрлi гениталды жэне экстаргениталды паталогиялармен ^лгаюымен сипатталады, ал ол вз кезепнде жогары бшкп кадрлар даярлаумен Yнемi кэсiби жеплукажеттшпн кврсетедi. Осылайша, дэрiгер акушер-гинекологтардын диплом-нан кейiнгi дайындыгы Yлкен мэнге ие жэне Yнемi вз-

гермелi элеуметтiк-экономикалык жагдайында взектi мэселе болып отыр.

Заманауи медицинанын дамуы дэрiгердiн кэсiби мен тэшрибелшгш, инновациялы; технологияларды игеру кабшеттшпн, адамгершiлiк касиеттерiн, топта ж^мыс ютей алуын аныктайды. Медициналы; уни-верситеттердщ тYлектерi бYгiгi танда тек кэаби емес, сонымен катар элеуметтiк, экономикалык, коммуника-

тивл к^йреп, элеуметпк жэне байланыс технология-лар саласында к^реттшп болуы тиiс, ^a3ipri танда оларсыз бiрде 6ip кызмет саласын елестету мумкш емес [7,9].

вкiнiшке орай медициналык кызметкерлердщ жауап берушi ролiнде сот Yрдiстерiнде втуi аз емес. Шагымдар тек медициналык квмектiн кврсету сапа-сына гана емес, сонымен катар медиктердщ дврек1 катынасына жэне немк^райлы карауына байланысты туындайды. Акушерлiк ю жэне гинекологиялык квмек кврсету кезшде эдеттепдей емес жагдайлар туындайды, ол жагдайда дэрiгер тiптi бiрден ек1 адамнын вмiрiне жауап беруi мумк1н. Жасалынатын ж^мыс-тын киындыгы мен шешiм кабылдау Yшiн уакыттын шектеулiлiгi, жасалынатын iс -эрекеттердiн квп н^с-каларынын болуы, квлемi мен шарттары aкушерлiк iс перинаталогияда жоспарлы жэне шрыл маман-дандырылган дэрйерлж квмек практикалык дагды-ларын менгеру жэне Yйлесiмдi топтык ж^мыс жасау кажеттшпн кврсетедi.

Практикалык дагдыларды виртуалды тренажер-симуляторлар, наукас имитаторлар, компьютерлш манекендермен, интерaктивтi электронды портфолио-лармен, бшм берудiн белсендi эдiстерiн колданумен CBL, TBL, PBL сиякты клиникада наукастармен ж^-мыс жасау дагдыларын менгеру, баска дэрiгерлермен жэне тYгелдей медициналык персоналмен бiр топта ж^мыс жасау[4,5].

Жаксы дэрiгер ^гымына тек кэсибилш, энцикло-педиялык бiлiмi жэне медициналык манипуляциялар техникасын жетiк мегеру гана емес, сонымен катар наукастармен жэне эрштестермен коммуникaтивтi ка-рым-катынас орната бiлуi кiредi. Наукастармен свйле-су, олармен сенiмдi катынас орнату емнiн сэттiлiгiнiн Yлкен бвлiгiн к¥райды, ал оны Yйрену кажет.

Жумыстьщ максаты:Акушерлш iс жэне гинекология практикасында сонгы 10 жыл квлемiндегi гылы-ми эдебиеттердегi мэлiметтерiмен бшм берудщ бел-сендi эдiстерiн колдануга анализ жасау.

Материалдар жэне зерттеу эдктерк

Кiлт свздерi бар бершген такырыпка с^рак салу бойынша :

Заманауи CBL, TBL, PBL белсендi бiлiм беру эдк-терi, симуляторлар, aкушерлiк iс жэне гинеколгияда MEDLINE, EMBASE,PUBMED дерек корларында кол жепмда эдебитеттер колданумен, 95 макалага, онын iшiнде 7 Yлкен рандомизацияланган бакыланатын зерттеулерге, 5 жYЙелi шолуга жэне 1 мета анализге анализ жYргiзiлдi.

Зерттулердщ нэтижелерi мен олардыц талкы-лануы

Анaлиздiн нэтижелерiбойыншa кaзiргi уакытта бiлiм беру саласында пратикалык дагдыларды менгеру Yшiн колданбалы компьютерлiк технологиялар Yлкен мэнеге ие болып отыр, ал ол вз кезегiнде мамандарды дайындаудын тиiмдiлiгiн ^лгайтуга мYмкiндiк береди

Сондай-ак, осындай жана компьютерл^ехноло-гиялардын бiрi болып, интерaктивтi компьютерлж тренажерлар болды. Виртуалды интерaктивтi трена-жерлардын кен мYмкiншiлiктерi мен аз каражат шы-гыны болуы б^л багытты барынша жаксартады. Ин-терактивп мультимедиялык имитатор-симулянттар-дыг кешенi практикалык дагдыларды менгеруге жэне курсанттын взiндiк бiлiм алуы Yшiн тагайындалган. Анаг^рлым дамыган тренажерлар тек белгiлi хирур-гиялык к¥ралдардын тYрiн гана имитауия жасауга гана кaбiлеттi емес, сонымен катар ш куысынын агзалары-нын, iрi тамырлардын эластикалык кaсиеттреiн имитация жасауга кабшетп.

Виртуалды тренажерлердщ «шынайылык вл-шемш» багалауда - адам денесiнiн куыстарынын нэзiк к^рылымны моделдеуге, ота объектiлерiне Yлкен мэн бершед^ Хирургты лапароскопиялык отага взвдж жасауга ж1берместен б^рын, ол практикалык дагдыларды симуляторда жетiк менгеруi тиiсжэне алган бiлiм дэре-жесш растауы (сертификаттау) кажет. В

Виртуалды тренажерлардын айырмашылык ерек-шелжгерг

Практикалык дагдыларды менгеру Yшiн бiрнеше кYрделi кадамдар: негiзгiлерден бастап (камерамен аскару, Yйлесiмдi бимануалды ж^мыс)- киындары-на дейiнгi (тiндер диссекциясы, эндоскопиялык тiгiс жэне т.б.)

Эндоскопиялык бвлiм шынайы эндохирургиялык к¥ралдармен толык сэйкес келедг

Индивидуалды окыту багдарламасын жылдам бап-тау. Сертификаттау, дагдыларды менгерудщ сэттiлiгi мен жылдамдыгын бакылау.

Курсанттаррдын индивидуалды жэне топтык нэти-желер кестесг

Нэтижелердi стандартты офистiк багдарламаларга экспорттау.

-Yствлдiк жэне мобилдi баптаулардын мYмкiншiлiк-терi

- эрбiр жаттыгу басталмас б^рын шынайы лапароскопиялык араласу бар видеоролик кврсетшед^ б^л аркылы берiлген тапсырманын дэл неге тагайындал-гандыгы кврiнедi.

-шынайы араласу видеофрагментшен кейiн берш-ген жаттыгуды орындаудын кыска ролигi кврсетiледi, ол курсанттарга алга койылган максатты тYсiнуiн женiлдетедi.

-жаттыгуларда iш куысы агзалары мен тiндерiнiн шынайы суреттерi колданылады.

-жаттыгуды орындау барысында д^рыс емес эре-кетi нэтижесiнде олардын д^рыс емес аскынулары имитацияанады (кан кету, жыртылу жэне т.б.) .

Багдарламалык модулдер жэне жаттыгулар

-Виртуалды симулятор хирургка жаттыгудын бiр-неше денгешн негiзгi кимылдардан бастап, киын yH-лесiмдi дагдыларга дейiн тандауга мYмкiндiк бередi.

Олармен ж^мыс жасау ерекшел^ерг

л* казахский медицинский i

уу /университет непрерывного

^^^^ ! образования

1. Видеокамера жэне к^ралдармен баскару.

2. Бет оптикалык камерамен баскару (к¥ралды eHri3y, нысанды визалды «^стау», нысанды керу ала-цында ^стау).

3. Б^ралган камерамен оптикалыкамераны бас-кару(к¥ралды енгiзy, нысанды визалды «^стау», нысанды керу алацында ^стау).

4. Бимануалды жаттыгу (к^ралды енгiзy, нысанды визалды «^стау» жэне орнын ауыстыру, нысанды керу алацында ^стау).

2. Тiндермен манипуляция.

1.Д^рыс экспозиция жасау Yшiн пндер ретракция-

сы.

2.Тiндердi сактау (^кыпты карау).

3.Тiндердi кесу.

4.Тiндердi клиптеу (жалпы тэсiлдер).

5. Кейбiр оталардыц кезецдерi (тубэктомия, мио-мэктомия).

3. Ине

1. Tiry алдындагы иненiц багыты

А) иненi тiry кемеriмен

Б) баска к¥ралдардыц кемеriмен

2. Бiр к¥ралмен тiriстi тiry

3. Бiр к¥ралмен ж1п тракциясын орындау

4. Ею к¥ралмен тiryдi орындау

5. Ею к¥ралмен ж1п тракциясын орындау

6. Tir^i аяктау

1. TYЙiн тYзбей Yзiлiссiз тiгiс салу- тшнщ абст-ракттi сyретi- виртуалды тш.

2. Интракорпоралды тYЙiн - тYЙiн тYзy, тYЙiндеп байлау (виртуалды тш) - тYЙiн тYзy, киын визуалды ба-кылауда тYЙiндеп байлау.

3. TYЙiндi тiгiс салу - тшнщ абстракт суреть виртуалды тiн.

Зерттеу нэтижелерi керсетедi:

Оку YPДiсiнде виртуалдытренажерды колдану жас хирургтардыц алгашкы жеке лапароскопиялык ота жасау барысында кателесулер санын 2,5 есеге азайта-ды. Камераны игеру мен мецгеру дагдыларын жетш-деру жэне тiндермен бимануалды манипуляциялар Yшiн керi жанасу байланысы виртуалды симуляторлар тиiмдi жэне багалы к¥рал болып табылады.

Кейбiр деректер бойынша симуляциялык циклды окыган 60% курсанттар симуляторларда алган дагды-лары, наукастарды жеке лапароскопиялык жолмен ота жасай бастап, шынайы емiрде колданган.

Барлык б^л мамандар симуляциялык окытудыц олардыц кэсиби компетенция дэрежесiнiц жогары-лауына мацызды Yлес коскандыгын атап етп.

HystSim симуляторында гистероскопиялык журп-зyдi окыту курсанттардыц гистероскопиялык дагдыла-рын жаксырак болганын керсеттi.

Физиологиялык жэне патологиялык акyшерлiк

iс жагдайларындагы ж^мыста, шешiм кабылдау ка-жеттшпмен iлесетiн, максималды шынайыга жакын жагдайларда практикалык дагдылану жэне пысыктау.

Ол оку YPДiсiнде жогары кэсиби симуляторды -бо-сануды имитация жасайтын кепфункционалды манекен - (босанушы жэне жаца туылган бала) колданудыц аркасында мумюн болып отыр.

Б^л симулятор жYктi эйелдi, босанушы жэне бо-санган эйелдi, iштегi нэрестенi жэне жаца туылган ба-ланы, компьютерлж багдарламалармен баскарылатын олардыц физиологиялык кызметтерш де имитация жа-сайды.

Бшм беру акушер-гинеколог дэрiгерлердiц топтык (топта 3-5 адамнан) жэне сондай-ак жеке бшм беруге есептелген, бiрiншi кезекте жYктi эйелдерге, босану-шыларга, босанган эйлдерге жэне жаца туылган нэ-рестелерге босану блогында ж^мыс ютейтшдер жэне ш^гыл кемек керсетуге негiзделген.

Бiлiм берyдiц максаты - эрбiр бiлiм алушы жэне барлык бригадагылар эс-эрекеттер алгоритмiн шьщдау. Kазiр тацда акyшерлiк iсте кателiктер санын азайту мак-сатында топтыц дайындыгына Yлкен кецiл белiнyде.

- Жаман перинаталдык жэне ана елiмiнiц к¥рамдьщ елшемi бiлiм алмагандар тобында бiлiм алгандар то-бымен салыстырганда 15% жогары деп есептелшедг

БYгiнгi тацда Казакстанда бiлiм алу жYЙесiне за-манауи инновациялык технологияларды енгiзy прак-тикадан еткiзiлiп жYP, б^л жан жакты дамыган т^лга тYзyге, интелектуалды кабшеттерш дамытуга, жеке ойлау кабiлетiн жетiлдiрyге мацызды болып табылады, ал ол ез кезепнде емiрлiк езвдж жетiлдiрyге эсер ететiн болады.

Казакстандык медициналык оку орындарын-да практикалык сабактарда жэне лекцияларда бiлiм берудщ белсендi эдiстерi колданылады: TBL (TEAM-BASED LEARNING), CBL(CASE-BASED LEARNING),PBL(PROBLEM--BASEDLEARNING) [12,456 б.].

CBL (cased-based-learning)- агылшын тiлiнен ау-дарганда - жагдайлар негiзiнде бшм беру, алга койыл-ган тапсырмалардыц накты шешiмiн окытуга непздел-ген (кейстер шешiмi)- алгаш рет 1924 жылыамерика-лык университетте -Harvard Business School енгiзiлген [13,48б].

Баска сезбен айтканда, б^л эдiс топтык-багыттал-ган бiлiм немесе жагдайлык окыту.

- Кейс-технологиялар негiзiнде.

Case -study -кейс-эдга («ж^мыс портфелi») негiзiнде практикалык жагдайларды кою жатыр, олар-га мыналар жатады:

- бiлiм алушыларга жеке тапсырмалар;

- алга койлган максат (мэселемен ж^мыс жасау эдiсi)

- шынайы клиникалык жагдайларга жакын жагдайларды моделдеу, кейстер аркылы бшм алушыларга мэселеш шешyдi YЙренy, осындай жагдайларда ю-

эрекетгер баысын ойлап табу, жагдайдын кейiн болуы мумк1н нускаларын болжау, топтык ж^мыс дагдыларын ойлап табу, мэселеге жеке кезкарасын айта бiлу, лидерлiк касиеттерш дамыту, дискуссия немесе диспут жYргiзудi уйрену.

Б^л теориялыу бiлiмдi колдануды кажет етедг

М^ндай бiлiм берудi келеадей сипаттамалармен сурттеуге болады:

- барлык топ мYшелерiнiн езара ара катынасы;

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

- эрбiр топ мYшесiнiн езшщ жэне баскалардын жетiстiктерi Yшiн жауапкершшп;

- жалпы коммуникациялык, енер жэне баска бшм беру салалары;

- элеуметпк бшм беру саласы;

- бiлiм беру сласыныц академиялык корытынды-ларымен тец болатын, карым-катынас формасын ба-галаудан к¥радатын, топтын ж^мысын бiрге багалау [14,128-133б.].

1 суретте кейстiн к¥рылымдык жYЙесi керсетiлген.

^Максаттары мен тапсырмалары

Кейст^цмазмун^^^ Жащайлар"

Шарттар: -физикалык кен,1спк; -элеуметпк кец1ст1к; -уакыттык кец1ст1к;

Аналитикалык

УРД'стер

1 сурет - кейстщ курылымдьщ ЖYЙесi.

Аппарат K93i: Гаджикурбанова Г.М., Хайбуллаев М.Х., Кейстердщ ж^емелт ЖYЙесi. М., 2015. 51-616. [15]

1 суретте кврсетiлген.

Максаттар мен тапсырмалар, ахуал немесе жагдай, жагдайлардьщ даму шарттары, мазм^ны жэне анали-тикалыкYPДiстер кейстiн к¥рылымынын негiзгi жуйе-тYзушi к^рам бвлiктерi болып табылады.

Бiлiм беру багдарламасында теориялык жэне практикалык дагдылардыц тiзiмi карастырылган, ол жаг-дайларды моделдеу непзше кiруi кажет.

Курсанттар осы тапсырмаларды шешу барысында консилиум аналогиясы бойынша мэселесi бойынша ^жыммен шешiм табуга Yйренедi, жагдайдын анализiн

жYргiзудi (диагноз кою, дифференциалды диагноз жYргiзу, диагнозды нактылау Yшiн немесе койылган диагнозды жокка шыгару Yшiн кажетгi диагностика-лык эдiстердi тандау) жэне жагдайдын корытындысы ретiнде - эрбiр ^сынылган нускаларды алдын ала анализ жYргiзiп, д^рыс ем эдiсiн тандау.

CBL-эдю, б^л курсаннардын дагдыларын жаксар-туга жэне тэж1рибе жинауга багытталган, жэне онын оку к¥рамына мыналар кiредi:

-алга койылган мэселелердi табу, реттеу жэне шешiмiн табу;

-алынган мэлiметгермен ж^мыс жасау; -алынган мэлiметтер мен дэлелдердi анализдеу жэне синтездеу;

-теория жэне корытындылармен жумыс жасау; -баска болуы мYмкiн нускаларды багалау; -шешiмдердi кабылдау жэне бекiту; -:ужымдык жумыстын дагдылары; Кейс эдiстiн негiзгi кызметi- б^л студентгердiн киын к¥рылымсыз мэселелерiн шешуге окыту, олар-ды жэй аналитикалык эдютермен шешуге болмайды. Бiлiм берудщ интерактивп эдiстерiн колдану практи-када теориялык бiлiмдерiн интеграциялауга эсер етедг Аталган сase -study эдiсiнiн мэш (жагдайлык бiлiм беру эдiсi)- непзп такырыптар бойынша бiлiм алу. Б^л эдiстiн дэстYрлi бiлiм эдiстерiнен айырмашылыгы мэ-селенi талкылау барысында курсант баска да курсант-тармен жэне м^Fалiммен тен дэрежеде болады.

Ягни бiлiм беруде дайын бiлiмдi бойына сiнiру емес, окыту барысындагы онын жасап шыгарылуына аса мэн бершед^

Эдастщ технологиясы келесiлерден к¥ралады:

1) Накты бекiтiлген кагидалар мен накты жаг-дайлардын моделi жасалынады, курсанттарга алу кажет бiлiмдер кешеш жэне практикалык дагдылар су-реттеледг

2) МyFалiм - ол жYргiзушi, ол кажетп с^рактар-ды к¥растырады, жауаптарды бекiтедi, дискуссияны колдап отырады.

Тагы бiр артыкшылыгы - теориялык материал-ды айту «эмоционалдылыгы» жылдам ^гынуына мYмкiндiк бередi.

Теорияны практикамен коса бiрiктiре отырып, сase -study шектеулi уакыт жагдайларында дэлелдi шешiм кабылдау кажеттшпн нэтижелi тYзедi.

№1-кесте. Кейстер жштемесшщ эр t\^í белгiлерi бар

Кейс тYрi Кейстiн ерекшелiгi Кейстщ максаты

Бейнеленген оку жагдайлар-кейсi Курсанттардын болашак кэсiби са-ласын шынайы жакын жагдайлар сурегтеледi Курсанттарды накты практикалык мысалдарда накты жагдайларда д^рыс шешiм кабылдау алгоритмiн аныктау

Мэселенi тYзумен оку жагдайлар-кейа Белгiлi бiр уакыт аралыгындагы жагдай сурегтеледi, жэне мэселелер накты аныкталады жэне тYзiледi. Жагдайга диагноз кою жэне керсетiлген мэселеге езiндiк шешiм кабылдау

казахским медицинским i университет непрерывного образования

Мэселенi тYзбейтiн оку жаFдайлар-кейсi Барынша кYPделi жаFдай суреттеледi, мэселе накты аныкталмаFан, жэне мэлiметтер сипаттамасы кврсеплген, б^караныц квзкарасын баFалау, уэкiлет органдары жэне т.б. взiндiк мэселенi аныктау, берiлген ресурстарды анализдеу аркылы оны шешудiн альтернативп жол-дарын кврсету

Колданбалы жаттыFулар Накты жаFдай сипатталады, жэне одан шыFу жолдары ^сынылады Мэселенi шешудiн жолдарын iздеу

№2-кесте. БШм беру жаFдайларына байланысты кейстер жiктемесi . Жанрлар бойынша кейстер жжтемем [16]

Жiктеменiн негiздемесi Кестелердiн тYрлерi

Сюжеттiн болуы Сюжетгiк кейс Сюжетсiз кейс

Материалдьщ уакыттык ретi вткен шактан осы шакка дейiнгi тэртбщдеп кейс Уакытты керi айналдыру мен еске алу- кейа. Болжамды кейс.

Кейстiн субъектi Тулгалык кейс ¥йымдастырулык-тулгалык кейс Кепсубективп кейс

Материалды кврсету эдiсi Эцпме Эссе Аналитикалык жазба Журналистикалык зертгеу Баяндама Очерк Фактшер жиынтыгы Статистикалык материалдар жиынтыгы Документтердщ ендiрiстiк Yлгiлердiн жиынтыгы

Квлемi Крыска (мини) кейс Орташа келемдi кейс Yлкен келемдi кейс

Косымшалардын болуы Крсымшасыз кейс Арнайы косымшалары бар кейс

Эдютемелш бвлiмнiн тYрi Сурактык кейс Тапсырма-кейс

Кейстердiн кYPделiлiri жэне жанрлар бойынша квптYрлiлiгi окытылатын пэндерге жэне эр тYрлi кли-никалык жагдайларга бейiмдеуге ]^мк1ндш береди

Командалык бiлiм беру (TBL) - б^л белсендi бiлiм берудiн тYрi, баска свзбен айтканда, б^л аз топтарды колдануга негiзделген, бiлiм беру стратегиясы ic-эре-кеттердiн реттiлiгi квмепнде, жеке ж^мыс кiретiн, топтык жумыс кiретiн тез керi байланыс.

TBL алгаш рет орта бiлiм беру (колледж децгеш) негiзiнде бизнес мектептерi карулана бастады, сонымен катар баска да 1990 жж. АКШ орта бшм беру ме-кемелерi енгiзе бастады.

Б^л эдiс Yлкен топтар (>100 бiлiм алушы) немесе Krni топтар (<25 бiлiм алушылар) Yшiн колданылады. Осы эдiс шецбервде 5-7 бiлiм алушылардан к¥ралган бiрнеше кiшi топтар тYзiледi. TBL 3 непзп к¥рамы бар: 1. - взшдак дайындыктын жогары дэрежесi;

2. - тексеру тесттерi (ТТ жеке ретшде жэне сонымен катар 6ym топ Yшiн);

3. - сабак уакытынын квп бвлiгi шешiмдер ка-былдауга негiзделген, топтык практикалык тапсырма-ларды орындауга багытталады.

Практикалык аспектшерг

- TBL - б^л стратегия, ол Yлкен топтык тындаушы-лармен кiшi топтарга бiлiм беруге мумшндш бередi.

-Бiлiм алушылар мiндеттерi; дайындык аудитория-дан тыс жYргiзiледi, берiлген тапсырмалардыорындап, сбактарда шешiм кабылдау Yшiн вз топ мYшелерiмен жумыс жасауы кажет.

-Барлык Yлкен топ мYшелерi тек бiр гана бшкл адам (мрашм) кажет.

-Курсанттар топпен жумыс жасауды TBL Yрдiсiнiн квмепмен Yйренедi, дэл сондай педагог бшм алуда сыншы болмауы керек секiлдi оларFа косымша нус-каулардын кажеп жок.

-Ж^мыс нэтижеге багытталган, ягни кажетп даг-дылардын дамуынын окытудагы eлшемдi бiркелкiлiгi.

-Окытудын тиiмдiлiгiн камтамасыз ету Yшiн TBL кiлтгiк к^рамын колдану кажет, сонымен катар бектл-ген бшм беру реттшпмен жYPу кажет.

-TBL бiлiм алушыга багытталган, 6ip топтын му-шелерiнiн езара жэне жылдам бiлiмiн багалауын ка-растырады, эрине мратмнщ сыни багалауын есеп-темегенде. Сондай-ак, ол бiлiм берушшщ ж^мысын женiлдетедi, ол кептеген топтармен ж^мыс жасауга мумшндж бередi.

-TBL 60 астам америкалык жэне халыкаралык кэсь би бiлiм беру мекемелершде окытудын бiрнеше ден-гейлерiнде колданылады: негiзгi, дипломнан кейiнгi бiлiктiлiгiн жогарылату курстарынын тындармандары Yшiн колданылады.

TBL д^рыс жYзеге асырылган жагдайда Krni топ-тардагы лекциялык форматтагы бшм берумен немесе баска бшм берудщ дэстYрлi моделдерiмен салыстыр-ганда игерiмдiлiк денгейi салыстырмалы тYрде немесе тшп жогары болады (Маккирнан, 2003; Левин жэне т.б.., 2004; Коулз жэне т.б.., 2005, 2010; Шелленбергер жэне т.б., 2009; Цгхайб жэне т.б., 2010; Томас, Боуэн 2011).

ДэстYрлi бшм берумен салыстырганда топтардын шщде, курсанттардын арасында тенсiздiк жок, Yл-герiмдiлiгi жогары студенттер де жэне Yлгерiмдiлiгi темен студенттер де ьщгайсыздьщ сезiнбейдi.

Б^л жерде езара бшм алуга Yлкен мэн берiледi. Жалпы урд^терде топ мYшелерi каншалыкты белсендi болса, бYкiл бiлiм алу YPДiсi соншалыкты нэтижелi бо-лады.

TBL бшм алушылардын элсiз жактарын аныктауга мумшндж бередi жэне онын алгашкы этаптарында ко-рытыны емтихан дайындыгында кемектеседг

Согдай-ак, курсанттардын жеке дайындыгынын мэнiнтжэне белсендiлiгiн азайтпайды.

Б^л н^скаулык не Yшiн кажет?

1. TBL колдану кептеген курсанттар санын кы-зыкты жэне нэтижелi бiлiм беруге мумкшдш бередi, экономикалык нэтижелiлiктi жогарылату максатында бiлiм алушылардын санын ^лгайту кажетгiлiгi бар кез-де, ол каржылык жагынан да тиiмдi болып табылады.

2. Сонымен катар, аккредиттеушi органдар топ-тык ж^мыс жасауга багытталган ортада ж^мыс жасау Yшiн кажет болатын, «бшм берудiн белсендi формала-рын» жэне дагдыларды калыптастыруды оку мекемесi колданатыны туралы к^жаттарынын болуын талап етуде.

Сонымен акыр сонында, бYгiнгi танда лекциялык материалдарды алу Yшiн аудиторияга барудын кажетi жок, лекцияларды онлайн тындауга болады, оку меди-циналык деректер коры кез келген эдебиеттердi кол-дануга мYмкiндiк бередi. Курсанттардын сабактарда болмауы, м^Fалiмдердi ренжiтедi жэне бшм алушы-нын дайындык денгеш бакылауга мумшндж болмай-

ды. Сондыктан TBL эдiсi топтык ж^мыска багытталган, ол накты практикалык тапсырмаларды шешетiн, сабактарды кызыкты жэне нэтижел1 етуге мумшндж бередi.

TBL циклдык кезендерi.

1 кезен : Тапсырмаларды алдын ала бeлiп беру.

Аудиторядан тыс/жеке. Бiлiм алушылар сабакка

с^рактар тiзiмiн жэне накты максаттар кояды. Курсант дайындалуга кез келген материалды колдануына бола-ды: окулыктар, макалалар, видео, лекциялар жэне т.б.

2 кезен: Жеке тексеру тесл.

Аудиториялык/ жеке. Эрбiр бiлiм алушы жауап-тардын бiрнеше н^скаларры бар бiркатар с^рактарга (10-20) жауап бередi. С^рактар сан емес, сапа кагида-сы бойынша карастырылуы тиiс жэне де ^сак-туйекке емес, галамдык мэселелерге мэн берiлуi тиiс.

3 кезен. Топтык тексеру тесп.

Аудиториялык /жеке. Эрбiр бiлiм алушы (10-20)

катар жэне бiрнеше вариант жауаптардан т^ратын с^-рактарга жауап бередi. С^рактар сандык жагынан емес сапалык т^ргыдан карастырылуы жэне дэл сол такы-рыпка катысты магыналы болуы керек.

Этап 3. Топтык тексеру тесттерг Аудиториялык / топтык: Б^л дэл сол с^радтар секiлдi к^растырыла-ды, дегенмен эрбiр студент жеке тапсыруы тшс. Б^л с^рактарга топтар eздерiнiн жауаптарымен келедi. IF-AT принципi колданылган д^рыс, топтарды бiр немесе еш с^рактардан алгызып, бYкiл аудиториямен талкы-лауларына ынталандыру керек. Топтар с^рактардын жауабын бiлiп т^ргандарымен, iшiнде еш^ш пунктш-дегi с^рактардын жауаптарымен келюпей, аудиториямен талкылайды.

Этап 4. Крсымша комментариялар жэне м^-Fалiмнiн тYсiндiрулерi.

Аудиториялык/м^Fалiммен. М¥Fалiм топтык тексеру с^рактарына жауап беру барысында тYсiнбеген немесе талкыга салынган с^рактарды тYсiндiрiп, жауа-бын айтады.

Осы с^рактарды тYсiндiрiп болганнан кейiн студенттер келес б^данда ауыр с^рактарга- TBL жауап берулерше дайын екендерiн тYсiнулерi керек, топтык практикалык тапсырмалар.

Этап 5.1АРР-топтык практикалык тапсырмалар.

Аудиториялык/топтык. Б^л ете манызды этап. Сту-денттерге осы мэселеге ^ксас сценариялык/ситуация-лык с^рактарды таратады жэне осы с^рактармен про-фессионалдык eмiрлерiнде жэне тэж1рибелж жагдайда кездесулерi мYмкiн. Сонымен катар косымша мэль меттер осы с^рактарды шешулерi Yшiн берiлуi керек.

Топтык жуйеш колдану 4 принциптен к^рылуы тиiс.

1) Манызды мэселелер. Курсанттар ситуация-лык мэселелердi шешед^ шынайы клиникалык ситуа-цияларга жакын с^рактар. Курсанттар с^рактардын жауаптарын кандайда бiр косымша(интернет, к1тап) мэлiмегтерден iздеп, карауларына болмайды. Олар-

казахским медицинскии i университет непрерывного образования

га койылган сурактын жауабын шешуге тек топтын акылдасулары гана экелуi керек.

2) Аналогиялык мэселе. Барлык топтар бiр уа-кытга койылган сурактарга жауап бередi.

3) Накты тандау. Эрбiр топтар вздерiнiн накты тандауларын жасаулары кажет жэне сол жауапты неге тандагандарын баска топтарга тYсiнiктi тYPде жетшзу -лерi кажет.

4) Бiр уакытгык есеп. Сурактын жауабын бе-рер уакытка келгенде эрбiр топ вздерiнiн жауаптарын бiр уакытта айтады. Осылай барлык топтар вздерь не тиесiлi багаларын алып, вздерiнiн жауаптарын тYсiндiрiп, нактылап береди

Этап 6. ¥сыныс.

Аудиториядан тыс/топтык. ¥сыныс беру ек1 се-бептен болуы мYмкiн. Курылган сурактын дурыс емес екендiгiн муFалiмге тYсiндiредi. Топтар вздершщ жауаптарын дурыс екендiгiн дэлелдеу Yшiн манызды деректердi кврсетiп, вз жауаптарынын дурыстыгын кай мэлiметген алгандарын нактылап кврсетiп, дэлел-дейдi.

Топтардын курылуы. Топтарды куру барысында, топтар сонына дейiн бiрге болатындыгына квз жетшзу.

Топка бвлудiн 4 принцип бар:

1) Ешкандай курсантгар вз калаулары бойынша бвлiнбеулерi тиiс.

2) Курсанттардын квзкарастары мен ойлары бiр дэрежеде болатындай етiп бвлу.

3) Эр топтардын взвдщ касиетгерi болуы кажет. Топта студенттердщ ер жшттер мен кыз балалардын катынасы бiрдей болулары кажет.

4) Студентгер вздершщ бiр топка неге тYCкен-дерш жаксы тYсiнулерi кажет.

Мэселелiк-баFытгалFан окытылулар немесе PBL (Problem-based Learning)- окулык квзкарас, окуга кы-зыктыру максатында шынайы колданыстагы мэселе-лердi карастыру. Бiлiм алушынын алдына ен бiрiншi сурактарды бередi, студент ол сурактар жайлы ешкандай мэлiмет бiлмеуi кажет. Топта жумыс жасай оты-рып, мэселенi карастырады, сурактарды курастырады, сурастырулар мен зерттеулер жасайды, гипотезалар курып сурактын шешiмiн табады. Бул оку эдга ть келей шынайы мэселелерге багыттала отырып бiлiм алушынын кызыгушылыгын тудырады. Осы эдiстiн калаушысы Barrows-тiн (1986) свзi бойынша, PBL Бул бшм беру YPДiсi шынайы вмiрдегi мэселелердi шешуге кажетл бiлiмдерге багытгалган. Онын максаты студенттерге шынайы вмiрде кездесетiн сурактарды бере отыр, бiлiм алушылардын практикалык жагдай-да окып Yйренген мэселелерiн клиникалык жагдайда колдана бiлулерiне кол жетшзу. Алгаш бул тэсiл Мак-мэстр Медициналык университетiнде (Канада, 1969 жылы кыр^йе^ ойластырылган. Клиникалык жаг-дайларга багытгалган мэселелер медициналык жуйе-лерде манызды орын алган. PBL бул -топтык жумыс жасай отырып, мэселеш карастырады, сурактарды

курастырады, сурастырулар мен зерттеулер жасайды, гипотезалар курып сурактын шешiмiн табады.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

PBL-дiн манызды ерекшелжгерг

- Бiлiм алушылар ездерiне жYктелген жауап-кершiлiктi сезiнiп, берiлген мэселеге ездершщ жос-парларын куру.

- Мэселе - бул жана бiлiм алудын бiрiншi кезi.

- Бул кезендегi муFалiмнiн ролi бiлiм алушылардын ойларын дурыс багытка бура отырып оку Yрдiсiн-де жаксы жетiстiкке жетелеу.

- Бшм алушылар топта жумыс жасай отырып бiр-лесiп кажетп бiлiмге кол жеткiзедi.

- Бшм алушылар рефлекстш ойлану жарысына ка-тысады.

- Бiлiм алу мэселенi шешу процесiне багытталады.

PBL процесiнiн манызды кезендерг

1 кезен: Топтарды куру.

Топта бшм алушылар ездершщ ролдерш бетсш, кiмнiн баскаратынын жэне шмнщ кемекшi болатынын шешедi, топтары Yшiн негiзгi ережелерiн курып,ез-дерiн таныстырады.

2 кезен: Мэселенi курастыру.

Бшм алушылар непзп мэселемен ушырасады. Бшм алушылар мэселеш жетш тYсiнiп, шешу Yшiн бiр топта жумыс жасайды. Мэселеш шешу Yшiн негiзгi сурактарды курастырып, негiзгi факттарды алга шы-гарады.

3 кезен: Ойларды бiр багытка экелу.

Мэселенiн маныздылыгын тYсiну мен шешу Yшiн

ез ойларын бiр багытка, жYЙеге экеледi.

4 кезен: Мэселеш зерттеу.

Бiлiм алушылар осы мэселеге катысты ездерiнiн кай суракты бiлетiндерiн жэне бiлмейтiн сурактарын ек1ге белiп жазады да сол сурактардын жауабын табу максатында жоспар курастырады.

5 кезен. Жеке зерртеу жYргiзy

Содан кейiн катысушылар жекелей немесе топпен мэлiметгер iздеудi бастайды жэне мэселенi зерттеуге кажетгi мэлiметгердi бiле бастайды. Содан кейiн жи-налган мэлiметгердi жинактайды.

6 кезен. Синтез жэне колдану.

Бiлiм алушылар ортак жумыстарын жанартатын кезде олар бурышы зерттеу мэселесiн зерттейдi жэне езшщ нэтижелерiн косады. Алынган аралык корытын-дылар негiзiнде тYсiндiру жэне толыктыру жумыстарын кажет ететщ кYрделi жайтгарды белiп карасты-рады.

7 кезен. Рефлексия жэне керi байланыс.

Бiлiм алушылар ездерiнiн жасаган жумыстары жайлы ойланады, топтын кызметiне, тапсырманы шешу YPДiсiне, алынган бiлiм мен онын шешiмiнiн ке-мекшiсiне анализ жасайды.

PBL артыкшылыгы

PBL окушылары мэселенi шешу дагдысы ете жаксы денгейде жетiлген, дэстурл1 эдюпен бiлiм алатын-дармен салыстырганда жаксырак мотивацияланган

жэне жогары стимулга ие болган. PBL эдЫмен бшм алушыларда жалпы Yлгерiмдiлiгiнде жэне бiлiм са-пасында, сондай-ак алган бiлiм дэрежесiн аныктай-тын корытынды тестгердi тапсырганда да ешкандай темен нэтиже болмады. Norman &Schmidt (1992) ез-дерiнiн макалаларында айтады PBL бiлiм алушылар дэстYрлi эдiспен бiлiм алушылармен салыстырганда алган бшмдерш кебiрек уакытка сактаган, сонымен катар мэселелердщ себебiн табуга жаксырак бешмдел-ген, жэне олардыц ойлау дэрежесi жогары,ол езiндiк тиiмдi бшм алуга мумындак бередi.

Анагурлым жаца Breton (1999) жэне Darvill (2003) журпзген зерттеулерде осы эдiс бойынша бiлiм алган студенттер теорияны практикамен жаксырак уштасты-ратыны керсетiлген, сонымен катар алган бшмдерш узагырак; сактап, колдана алады.

Курсанттар PBL эдiсiмен зерттеумен кебiрек айна-лысады, себебi олар мэселенi шешуге умтылады. Одан белек, олар мэселеш шешу барысында езiнiц ролiн сезiнедi. Дурыс тузшген мэселе езiнiц бiлiмiн сыни багалауга жэне мэселенi шешуге езiндiк кещл белуге мумюндак бередi.

Сондай-ак PBL зерттеудi багалайды, онда мэселенi тусшу сол бiлiмдi алганнан мацыздырак екендш кер-сетiледi. PBL зерттеудiц орталыгы Yрдiстiц дагдылары зерттеудiц мазмуны секiлдi мацызды екендiгiн тусшда-руге багытталган.

CBL/PBL/TBL колдану теорияны практикада колдану дагдысын дамытады, езiнiц бшмш сыни багалауга жэне оныц дэрежесiн жогарылату жолдарын табуга, мэселеге нык жэне жылдам бешмделуге Yйрену, оныц киндык дэрежесiн багалауга жэне шешiм кабыл-дауга, коммуникативп дагдыларын дамытады, ужым-дагы жумыс дагдыларын, мэселенiц эр тYрлi шешiмiн табуды, дискуссия жYргiзудi, езiнiц ойында калуды да-мытуга кемектеседi.

Сондай-ак, зерттеулерде CBL, PBL, TBL колдану терец жэне «емiршец» бiлiмдердi алуга жагдай жаса-лынатындыгы аталып етiлген.

БYгiнгi тацда элемдiк дерек корларында медицина-лык бшм берудщ дипломга дешнп жэне дипломнан кейiнгi кезендерiнде бшм берудщ белсендi эдiсiнiц нэтижелiлiгiн дэлелдейпн кептеген зерттеулердiц нэ-тижелерiнде жарияланган [22-26].

YOO бiрлесiп жазган автор. зерттеулервде CBL тобындагыларда клиникалык шешiм кабылдау кер-сеткiштерi, бакылау тобындагылармен салыстырганда статистикалык тургыдан жогары болган.

PBL нэтижелшп бойынша, жYргiзiлген зерттеу-лердiц мета анализi Norman G.R. бiрлесiп жазган автор. растайды, бул эдiс бойынша бiлiм алгандардыц шешiмдерi жылдам жэне накты кабылдау кажеттшгщ

клиникалык мэселелердi шешу Yшiн езiндiк бiлiмiн жаксырак интеграциялау, «узак; уакыт» сактау жэне болашактагы практикасында бiлiмiн колдану жэне Yнемi езiндiк бiлiм алуга кызыгушылык кабiлеттiлiгi бар.

Мратмдер жэне бiлiм алушылар.

Бул эдюпен жогары дэрежеде кецiлi толган жэне алган бiлiмдерi барынша терец жэне олардыц тусшш элдекайда жогарылыгы айкын дэлелденген.

Major жэне Palmer ездершщ зерттеулерiнде бiлiм берудiц белсендi эдiсiмен бiлiм алган студенттер жаца мэселелердщ тезiрек жэне жаксырак бiрден шешiм кабылдауга кабiлеттi екендiгiн атап еткен.

Сонымен катар, Yлгерiмдiлiгi темен студенттердщ ынтасы жэне бiлiм децгейi жогарылагандыгы дэлел-денген.

KohG.C. бiрлесiп жазган автор.керсетшен мета анализiнде, 15 iрi зерттеулердщ нэтижелерiне анализ анализ жYргiзген, ол жерде белсендi эдiспен бiлiм алушылар бакылау тобындагылармен салыстырылган. Даусыз, белсендi эдiспен бiлiм алушылардыц шешiм кабылдау кабiлеттiлiктерi жаксырак жэне тезiрек, коммуникативтi жэне топтык дагдылары анагурлым жогары болган. Осылайша, анализдердiц нэтижелерi бойынша акушер- гинеколог дэрiгерлерге бшм беру-дегi заманауи тэсiлдер жайлы келесiдей корытынды шыгаруга болады.

Практикалык дагдыларды окыту Yшiн анагурлым тиiмдi форма пэнаралык симуляциялык жэне фантом-ды орталыктардагы сабактарболып табылады. Алайда бул сбактар бiлiм алушыларды акушерлж iс жэне ги-некологиялык кемекп керсететiн эр тYрлi мамандык-тар арасында езара ара катынасымен бiрлесуi кажет. Сапалы симуляциялык бiлiм беру Yшiн тек фантом-дарда гана емес, сонымен катар топта жумыс жасу дагдыларын шыцдау Yшiн эр тYрлi мамандыктардыц курсанттары бiрге свбвктарды жYргiзуi тиiс.

3. Топтардагы нэтижелi жумыс дэрiгерлiк ка-телiктер санын азайтуга,акушерлш iс жэне гинеколо-гиялык кемектi керсету сапасын жаксартуга мумшндш бередi. Белсендi бiлiм беру эдiсiн колдану

TBL (Team-BasedLearning), CBL (Case-BasedLearning), PBL(Problem-BasedLearning) медици-налык бшм беруде мацызды дэртерлж касиеттердi дамуына оц эсер етедi.

Кыска уакыт iшiнде жылдам жэне накты шешiм кабылдау, топта жумыс жасау, жо,ары коммуникативтi дагдыларды дамыту, емiрлiк езвдж бiлiмiн жэне дагдыларын жетiлдiруге мYмкiндiк бере отырып, ойлау кабшетш жогарылату. Студенттiк кезде алган бшмдерш колдану, клиникалык практикага теориялык бiлiмдерiн интеграциялау.

л* казахский медицинский i

уу /университет непрерывного

^^^^ ! образования

ЭДЕБИЕТТЕР

1.Колесникова Е.А., Махмутходжаев А.Ш., Рипп Е.Г., Михеенко Г.А. Практические результаты медицинской симуляции в гинекологии // Современные проблемы науки и образования. - 2015. - № 6; URL: http://science-education.ru/ru/article/view?id=23829 (дата обращения: 22.12.2017).

2.Michael M, Abboudi H, Ker J, Shamim Khan M, Dasgupta P, Ahmed K/Performance of technology-driven simulators for medical students--a systematic review/J Surg Res. 2014 Dec;192(2):531-43. doi: 10.1016/j.jss.2014.06.043. Epub 2014 Aug 19

3.Elessawy M1, Skrzipczyk M2, Eckmann-Scholz C2, Maass N2, Mettler L2, Guenther V2, van Mackelenbergh M2, Bauerschlag DO2, Alkatout I2/Integration and Validation of Hysteroscopy Simulation in the Surgical Training Curriculum./ J Surg Educ. 2017 Jan - Feb;74(1):84-90. doi: 10.1016/j.jsurg.2016.06.007. Epub 2016 Aug 23.

4. van de Ven J, Houterman S, Steinweg RA, Scherpbier AJ, Wijers W, Mol BW, Oei SG; TOSTI-Trial Group/ Reducing errors in health care: cost-effectiveness of multidisciplinary team training in obstetric emergencies (TOSTI study); a randomised controlled trial/ MC Pregnancy Childbirth. 2010 Oct 8; 10:59. doi: 10.1186/1471-2393-10-59.

5. Блохин Б.М., Гаврютина И.В., Овчаренко Е.Ю. Симуляционное обучение навыкам в команде. Виртуальные технологии в медицине. 2012; 1: 18—20. .

6. Шубина Л.Б., Грибков Д.М., Аверьянов В.А. Анализ функционирования центров моделирования в системе подготовки медицинских кадров. Виртуальные технологии в медицине. 2012; 1: 7—10. .

7. Концепция долгосрочного социально-экономического развития Российской Федерации до 2020 года от 17 ноября 2008 г. № 1662-р.

8. Панова И.А., Малышкина А.И., Чаша Т.В., Шилова Н.А. Симуляционно-тренинговые центры — новое направление в подготовке врачебных кадров в акушерстве и неонатологии. Тезисы 1-й Всероссийской конференции по симуляционному обучению в медицине критических состояний с международным участием. Москва 2012; 69—72.

9. Ефремов Е.Г. Особенности формирования профессионального самосознания на различных стадиях профессионального обучения (на примере студентов-психологов). Томск: Триада 2000; 186.

10. Свистунов А.А. Перспективы развития симуляционного обучения в системе профессионального медицинского образования. Материалы съезда РОСОМЕД. Москва 2012; 68. Svistunov A.A. Prospects of development of a simulation training system for professional medical education. Moscow 2012; 68. (In Russ.).

11. Ksouri H, Hamzaoui O, Georger J, Monnet X. Impact of morbidity and mortality conferences on analysis of mortality and critical events in intensive care practice. Am J Crit Care. 2010; 19: 2.

12. Бегайдарова Р.Х., Стариков Ю.Г. Использование активных методов обучения на кафедре детских инфекционных болезней. //Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. - А., 2016. №4.

13. Марковина И. Ю., Ширинян М. В. Иностранный язык в неязыковом вузе на постдипломном этапе обучения: потребности и перспективы (на примере медицинских вузов) //Вестник Московского государственного лингвистического университета. - 2012. - №. 645.

14.Яворский В.В., Юров В.М., Байдикова Н.В. Современные педагогические технологии и модели в системе образования // Журнал экспериментального образования. - 2015. - №3.

15.Ладыгин А.В., Жданова Т.С. Кейс-технология как средство формирования познавательной самостоятельности студентов в процессе обучения. // Материалы учебно-методической конференции «Модель образования КазНМУ им. С.Д. Асфендиярова. Предварительные итоги, перспективы» 20 мая 2015 г. - А., 2015 г. - №2.

16. Шкуратова Е.И. Сущность метода case-based learning // Современные научные исследования и инновации. 2017. № 11 [Электронный ресурс]. URL: http://web.snauka.ru/issues/2017/11/84666 (дата обращения: 10.11.2017)

17. ilgüy M., Ilgüy D., Fi§ekfglu E., Oktay 1. Comparison of case-based and lecture based learning in dental education using the SOLO taxonomy // J Dent Educ. - 2014. - 78. - Р. 1521-1527.

18. Wittich C.M., Lopez-Jimenez F., Decker L.K., et al. Measuring faculty reflection on adverse patient events: development and initial validation of a case-based learning system // J Gen Intern Med. - 2010. - 26(3). - Р.293-298.

19. Keeve P.L., Gerhards U., Arnold W.A., Zimmer S., Zöllner A. Job requirements compared to dental school education: impact of a case-based learning curriculum // GMS Zeitschrift für Medizinische Ausbildung. - 2012. - 29(4). - Р. 1-14.

20. Srinivasan M., Wilkes M., Stevenson F., Nguyen T., Slavin S. Comparing problem-based learning with case-based learning: effects of a major curricular shift at two institutions // Acad Med. - 2007. - 82(1). - Р.74-82.

21. Major C., Palmer B. Assessing the effectiveness of problem-based learning in higher education: lessons from the literature // Acad Exchange Qtrly. - 2001. - 5(1). - Р. 1-6.

22. Braeckman L., Kint L.T., Bekaert M., Cobbaut L., Janssens H. Comparison of two case-based learning conditions with real patients in teaching occupational medicine // Med Teach. - 2014. - 36. - Р.340-346.

23. Malau-Aduli B.S., Lee A.Y.S, Cooling N., Catchpole M., Jose M., Turner R. Retention of knowledge and perceived relevance of basic sciences in an integrated casebased learning (CBL) curriculum // BMC Med Educ. - 2013. - 13(139). - P. 1-8.

24. Wittich C.M., Lopez-Jimenez F., Decker L.K., et al. Measuring faculty reflection on adverse patient events: development and initial validation of a case-based learning system // J Gen Intern Med. - 2010. - 26(3). - P.293-298.

25. Eversmann-KOhne L., Eversmann T., Fischer M.R. Team- and case-based learning to activate participants and enhance knowledge: an evaluation of seminars in Germany // J Contin Educ Health Prof. - 2008. -28(3). - P.165-171.

26. Susan F. McLean . Case-Based Learning and its Application in Medical and Health-Care Fields: A Review of Worldwide Literature // Journal of Medical Education and Curricular Development. - 2016. - №3. - P.39-49.

27. Yoo, M.-S., Park, J.-H., & Lee, S.-R. (2010). The effects of case-based learning using video on clinical decision making and learning motivation in undergraduate nursing students // Journal of Korean Academy of Nursing. - 2006. -40(6). - P.863-871.

28. Norman G.R., Schmidt H.G. The psychological basis of problem-based learning: a review of the evidence // Acad Med. -1992. - 67(9). - P.557-565.

29. Dolmans D.H., De Grave W., Wolfhagen I.H., van der Vleuten C.P. Problem-based learning: future challenges for educational practice and research // Med Educ. - 2005. - 39(7). - P.732-741.

30. Larin H.M., Buccieri K.M., Wessel J. Students' perspectives on problem-based learning in a transitional Doctorate of Physical Therapy program // J Scholarship Teach Learn. - 2010. - 10. - P.128-144.

31. Jun Jin, Susan M. Bridges. Educational Technologies in Problem-Based Learning in Health Sciences Education: A Systematic Review // J Med Internet Res. - 2014. - 16(12). - P.251-256.

32. G.Williams, A. Lau. Reform of undergraduate medical teaching in the United Kingdom: a triumph of evangelism over common sense. BMJ 2004; 329:92.

33. Major C., Palmer B. Assessing the effectiveness of problem-based learning in higher education: lessons from the literature // Acad Exchange Qtrly. - 2001. - 5(1). - P. 1-6.

34. McParland M., Noble L.M., Livingston G. The effectiveness of problem-based learning compared to traditional teaching in undergraduate psychiatry // Med Educ. - 2004. - 38. - P.859-867.

35. Strobel J., van Barneveld A. When is PBL more effective? A meta-synthesis of meta-analyses comparing PBL to conventional classrooms // Interdiscipl J Problem Based Learn. - 2009. - №3. - P.48-51.

36. Strobel J., van Barneveld A. When is PBL more effective? A meta-synthesis of meta-analyses comparing PBL to conventional classrooms // Interdiscipl J Problem Based Learn. - 2009. - №3. - P. 36

SUMMARY

In this paper, active methods of teaching in obstetric-gynecological practice are proposed for consideration, and a patent search is carried out on this topic.

Objective: to analyze the use of active teaching methods in obstetric and gynecological practice according to scientific literature over the past 10 years.

Materials and methods of research: 95 questions were found and analyzed in accessible literature with the use of international databases on the basis of the query on the given topic with the keywords: modern active teaching methods, simulators, obstetrics and gynecology, including 7 large randomized controlled trials, 5 systematic reviews and 1 meta analysis.

Results of the study and their discussion: Applied computer technologies are becoming increasingly important for increasing the effectiveness of training specialists, in particular interactive computer simulators. Innovative virtual simulators are able to simulate not only the real kind of surgical instruments, but also the elastic properties of many intra-abdominal organs, large vessels with modeling of fine textural features of the cavities of the human body, objects of operation.

Before the surgeon is allowed to independently perform laparoscopic interventions, he should perfectly practice the practical skills on the simulator and confirm (certify) the acquired level. Thus, based on the results of the analysis of the modern approach in the training of a obstetrician-gynecologist, the following conclusions can be drawn:

1.The optimal form of teaching practical skills are classes in interdisciplinary simulation or phantom centers with the interaction of students of different specialties in providing obstetric and gynecological care for the simultaneous development of teamwork skills and reducing medical errors.

2. The application of active teaching methods in medical education increases the development of clear and rapid solutions, improves teamwork; develops high communication skills; increases the thinking ability for self-improvement in the course of the whole life, the reproduction of the acquired knowledge after, the transfer of theoretical knowledge into practical skills.

Key words: obstetric - gynecological practice, active methods of training, computer simulators.

у казахский медицинский i

'университет непрерывного

образования

АННОТАЦИЯ

В данной работе предложены на рассмотрение активные методы обучения в акушерско-гинекологической практике, проведен патентный поиск по данной тематике.

Цель работы: анализ использования активных методов обучения в акушерско- гинекологической практике по данным научной литературы за последние 10 лет.

Материалы и методы исследования: по запросу на заданную тему с ключевыми словами: современные активные методы обучения, симуляторы, акушерство- гинекология в доступной литературе с использованием международных баз данных было найдено и проанализировано 95 статей, из них 7 крупных рандомизированных контролируемых исследований, 5 систематических обзоров и 1 мета анализ.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Результаты исследования и их обсуждение: прикладные компьютерные технологии приобретают все большее значение для увеличения эффективности подготовки специалистов, в частности интерактивные компьютерные тренажеры. Инновационные виртуальные тренажеры способны имитировать не только реальный вид хирургических инструментов, но и эластические свойства многих внутрибрюшных органов, крупных сосудов с моделированием тонких текстурных особенностей полостей человеческого тела, объектов операции. Прежде чем хирург будет допущен к самостоятельному выполнению лапароскопических вмешательств, он должен в совершенстве отработать практические навыки на симуляторе и подтвердить (сертифицировать) приобретенный уровень.

Таким образом, по результатам анализа современного подхода в обучении врача-акушера - гинеколога можно сделать следующие выводы:

1. Оптимальной формой обучения практическим навыкам являются занятия в междисциплинарных симуляционных или фантомных центрах с взаимодействием обучающихся разных специальностей при оказании акушерско -гинекологической помощи для одновременной выработки навыков командной работы и сокращения врачебных ошибок.

2.Применение активных методов обучения в медицинском образовании повышает развитие четких и быстрых решений, улучшает командную работу; развивает высокие коммуникативные навыки; повышает мыслительную способность для самосовершенствования в процессе всей жизни, воспроизведение полученных знаний после, переводе теоретических знаний в практические навыки.

Ключевые слова: акушерско - гинекологическая практика, активные методы обучения, компьютерные тренажеры.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.