Научная статья на тему 'Ахборотлашув ва ёшлар тарбияси'

Ахборотлашув ва ёшлар тарбияси Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
833
225
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
глобаллашув / оммавий ахборот воситалари / шахс / таълим / тарбия / маънавият / мафкуравий бўшлиқ. / globalization / media personality / education / spiritual / ideological space

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Жуманиёзов Х., Қодиров Б.

Мақолада ҳозирги глобаллашув шароитида кишилар онгига кўрсатилаётган турли ахборий таъсирлар, ёшларни ҳар хил деструктив1 ғоялар таъсиридан ҳимоялаш, ёшлар тарбияси борасида амалга оширилиши зарур бўлган вазифалар хусусида сўз юритилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

GLOBALIZATION AND UPBRINGING OF YOUTH

In the article is talking about the different types of information influence on people's minds in modern conditions of information in regards of the problems of education, protection of the population, especially young people from the various types of destructive ideas.

Текст научной работы на тему «Ахборотлашув ва ёшлар тарбияси»

Жуманиёзов Х.,

сиёсий фанлар номзоди; К,одиров Б.,

Низомий номидаги Тошкент

давлат педагогика университети «Чет тиллар»

факультети 3-боск.ич талабаси

АХБОРОТЛАШУВ ВА ЕШЛАР ТАРБИЯСИ

ЖУМАНИЁЗОВ Х., КРДИРОВ Б. АХБОРОТЛАШУВ ВА ЁШЛАР ТАРБИЯСИ

Маколада х,озирги глобаллашув шароитида кишилар онгига курсатилаётган турли ахборий таъсирлар, ёшларни х,ар хил деструктив1 Fоялар таъсиридан х,имоялаш, ёшлар тарбияси борасида амалга оширилиши зарур булган вазифалар хусусида суз юритилади.

Таянч суз ва тушунчалар: глобаллашув, оммавий ахборот воситалари, шахс, таълим, тарбия, маънавият, мафкуравий бушлик.

ЖУМАНИЁЗОВ Х., КОДИРОВ Б. ГЛОБАЛИЗАЦИЯ И ВОСПИТАНИЕ МОЛОДЕЖИ

В настоящей статье ведется речь о различных видах информационного воздействия на сознание людей в современных условиях глобализации, о задачах по воспитанию, защите населения, особенно молодежи от различного рода деструктивных идей.

Ключевые слова и понятия: глобализация, средства массовой информации, личность, образование, воспитание, духовность, идеологическое пространство.

JUMANIYAZOV H., QODIROV B. GLOBALIZATION AND UPBRINGING OF YOUTH

In the article is talking about the different types of information influence on people's minds in modern conditions of information in regards of the problems of education, protection of the population, especially young people from the various types of destructive ideas. Keywords: globalization, media personality, education, spiritual, ideological space.

Илмий техника тарацциёти инсоният ва жамият мод-дий эцтиёжларини цондириш учун улкан имкониятлар ярат-ди. Янги юцори технологиялар жамият аъзолари турмушини исталган мацсулот билан таъминлашга ва хизмат соцасини жадал ривожлантириш учун шарт-шароит яратишга имко-ният беради. Ахборот яратиш ва тарцатиш соцасида %ам мислсиз ютуцларга эришилди.

Х,аёт х,акикати шуни курсатадики, х,ар кандай тараккиёт мах,сулидан икки хил максадда - эзгулик ва ёвузлик йулида фойда-ланиш мумкин. Агар башарият тарихи, унинг тафаккур ривожини тадрижий равишда куз-дан кечирадиган булсак, х,аётда инсонни камолотга, юксак марраларга чорлайдиган эзгу Fоя ва таълимотлар билан ёвуз ва зарарли Fоялар уртасида азалдан кураш мавжуд булиб

1Деструктив - лотинча «destructio» сузидан олинган булиб, «бузFунчи» маъносини беради.

келганини ва бу кураш бугун х,ам давом этаётганини курамиз.

Глобаллашув жараёнининг яна бир узига хос жих,ати шундан иборатки, х,озирги шароитда у мафкуравий таъсир утказишнинг них,оятда уткир куролига айланиб, турли сиёсий кучлар ва марказларнинг манфаатларига хизмат килаётганини соFлом фикрлайдиган х,ар кандай одам, албатта, кузатиши мукаррар.

Узбекистан Республикаси Президенти Ислом Каримов таъкидлаганларидек, «Жах,он

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 5

V_/

ахборот майдони тобора кенгайиб бораётган шундай бир шароитда болаларимизнинг онги-ни факат ураб-чирмаб, уни укима, буни курма, деб бир томонлама тарбия бериш, уларнинг атрофини темир девор билан ураб олиш, хеч шубхасиз, замоннинг талабига хам, бизнинг эзгу максад-муддаоларимизга хам турри келмайди. Нега деганда, биз юртимизда очик ва эркин демократик жамият куриш вазифасини уз олдимизга катъий максад килиб куйганмиз ва бу йулдан хеч качон кайтмаймиз»1.

Демак, хозирги ёшлар нима яхши ёки нима ёмон эканлигини ажрата билсин. Яъни, ахборотни танлаш ва ундан унумли, турри фойдаланиш инсоннинг онг даражасига боF-лик. Хозирги пайтда ёшларнинг интернетдан турри фойдаланишига эришмоFимиз лозим. Мамлакатимизда интернет халкаро ахборот тармоFини миллий маълумотлар билан тул-дириш хам бугунги куннинг энг долзарб вазифаларидан биридир. Агар биз ёшларда ахборот олиш маданиятини шакллантирсак, ахборот хуружига карши иммунитетни кучайтирган буламиз.

Жамоа, махалла тарзида бир-бирига мехр-окибатли булиб яшайдиган халкимиз давр канчалик узгармасин, тарих синовидан утган уз кадриятларига содик булиб яшашни маъкул куради. Бу ходисани замонавий фикрлайдиган, дунёга теран назар ташлайдиган одам туFри тушуниши, тан олиши ва уни хурмат билан кабул килиши лозим.

Ушбу тарихий хакикатни англамайдиган ёки англашни истамайдиган чет элдаги баъзи сиёсатчи ва арбоблар нафакат сиёсат ёки иктисодиёт, балки маънавият бобида хам бизга акл ургатишга, азалий хаёт тарзимиз, рухий дунёмизга ёт булган карашларни мажбуран жорий этишга уринмокда.

Бундай кучларнинг Fаразли муносабати, унинг тагида ётган манфаатлари, бу манфаат-ларни амалга ошириш учун турли усул ва воситалар билан зур бериб уринаётгани барчамизни ташвишлантирмасдан колмайди. Бу масала хусусида Узбекистан Республикаси Президенти Ислом Каримов шундай ёзади: «Нега деганда, инсониятнинг куп минг йиллик тажрибаси шундан далолат берадики, дунёдаги

1 Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч. - Т.: «Маънавият», 2008. -114-б.

зуравон ва тажовузкор кучлар ^айси бир хал^ ёки мамлакатни узига тобе ^илиб, буйсундирмо^чи, унинг бойликларини эгалламо^чи булса, авваламбор, уни ^уролсизлантиришга, яъни энг буюк бойлиги булмиш миллий ^адриятлари, тарихи ва маънавиятидан жудо ^илишга уринади»2. Бинобарин, маънавиятга карши каратилган хар кандай тахдид уз-узидан мамлакат хавфсизлиги, унинг миллий манфаатлари, соFлом авлод келажагини таъмин-лаш йулидаги жиддий хатарлардан бирига айланиши ва охир-окибатда жамиятни инкирозга олиб келиши мукаррар. Шундай экан, бу ходисанинг сир-асрорлари, унинг намоён булиш сохалари, амалга оширувчи механизмлари, воситаларини тахлил этиш ва шу туфайли унга карши чора-тадбирлар тизимини ишлаб чикишни даврнинг узи такозо этмокда. «Кимки ахборотга эга булса, у дунёга эгалик килади» деган фикр устуворлик килаётган хозирги дунёда инсоннинг том маънодаги эркин инсон булиб яшашига карши каратилган, унинг айнан рухий дунёсини издан чикариш максадини кузда тутадиган Fоявий ва информацион хуружлар куйидагича намоён булмокда: демократия, демократик кадриятлар экспорти; халифаликни кайта тиклашга уринишлар; ахлоксизлик Fояларини тарFиб килиш; «оммавий маданият» ходисаси; космополитизм; ахлокий деградация ва шу кабилар.

Оммавий ахборот воситаларининг хозирги холати, имконияти маълумот, ахборотнинг бетухтов етказилишини таъминлаб бермокда. Иккинчи томондан ушбу ахборот окими вакт утган сари купайиб бормокда. Мазкур окимда экстремал, кутилмаган вокеа-ходисалар, террорчилик актлари, экстремизм борасидаги турли-туман хабарлар берилмокда. Бу хабар-лар маълум даражада узига хос ахборот тахдидини юзага келтирмокда.

Ахборот тахдиди хусусида гап кетганда унинг универсаллиги, барча бошка сохаларга жиддий салбий таъсир килиш имкониятини таъкидлаш лозим. Салбий жихатлар натижаси шахс дунёкараши, жамият баркарорлиги, давлат тинчлиги, жамоатчилик фикрини чал-

2 Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч. - Т.: «Маънавият», 2008. -11-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 5

Fитиш ва охир-окибатда хар бир мамла-катнинг маънавий, сиёсий, иктисодий, мада-ний юксалишига булган таъсирларда ифо-даланади. Чунки турли маълумотлар, ахбо-ротнинг жамият, ташкилот, оила, шахс онгига кириб келиши жараёни унча хам билинмайди. Ижобий ва салбий ахборотни фарклаш, яхши маълумотни узлаштириш ва зарарлисини рад этиш учун инсон онги ривожланган, унинг узида эса мустахкам ирода, ахборот истеъмоли маданияти, мафкуравий иммунитет, окни-корадан, яхшини-ёмондан ажрата олиш кобилияти ривожланган булиши зарур. Мамлакат ахолисининг барчаси бундай имкониятга эга, дейиш кийин. Шунинг учун ахборий-психологик баркарорликни биринчи уринда давлат тузилмалари хизмат-чилари, журналистлар, педагоглар, жамоат ташкилотлари ходимлари ва бир суз билан айтганда маърифатпарвар инсонлар таъмин-лашлари зарур.

Бу х,акда Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримов шундай деган: «Маърифатпарварлик биз учун бугун хам уз ахамиятини йукотгани йук, йукотмайди хам. Акл-заковатли, юксак маънавиятли киши-ларни тарбиялай олсаккина, олдимизга куйган максадларга эриша оламиз, юртимизда фаровонлик ва тараккиёт карор топади. Агар шу муаммони ечолмасак, барча тоат-ибодатларимиз бир пул: тараккиёт хам, келажак хам, фаровон хаёт хам булмайди!»1.

Ахборий тахдидларнинг энг хавфлиси -давлат сиёсатини таъминлашга халакит бераёт-ганларидир. Чунки агар шахсга салбий таьсир тор доирадаги одамларни камраб олса, давлат ва жамиятга тахдид бутун бир мамлакат, халк тинчлигини хавф остига куяди. Бу жуда катта ва жиддий муаммодир.

Ахборот-психологик хавфсизлик сохаси мутахассисларининг фикрларига кура, ахборий тахдидларга карши курашнинг энг макбул йулларидан бири мамлакат узини узи ахборот билан таъминлаши хисобланади. Албатта, бундай ахборот тулик, сифатли ва хакконий булиши шарт, акс холда жамият аъзолари турли деструктив манбаларга мурожаат этадилар ва

1 Каримов И. А. Биз келажагимизни уз кулимиз билан курамиз. Асарлар, 7-жилд. - Т.: «Узбекистон», 1999. -129-б.

бунга хеч ким тускинлик килолмайди. Чунки инсон психологиясининг шундай бир хусусияти борки, агар у бирор бир вокеа буйича уч-турт соат ичида маълумот (жумладан, расмий) ололмаса, пайдо булган ахборот бушлиFини хар хил уйдирма ва миш-мишлар тулдиради.

Ахборот психологик таъсир воситаси сифа-тида жуда кудратли кучга эгадир. Шунинг учун мафкуравий тарFибот самарадорлиги кучли мамлакатларнинг ахолисини танлаган йулларидан оFдириш кийин кечади. Ахборот-психологик хавфсизликка тахдиднинг биринчи манбаси - бу инсоннинг узи. Инсонда онгнинг мавжудлиги тахдид манбасини ифодалайди.

Ундан ташкари бошка манбалар хам бор. Улар сирасига бошка мамлакатларнинг Узбекистон ахборот худудида хукмронлик килишга йуналтирилган харакатлари ва турли нохолис сиёсий, харбий, иктисодий, жамоавий тузилмалар вакилларининг Узбекистон фукароларига нисбатан салбий таъсир утказишини курсатиш мумкин. Бундай харакатлар, одатда, турли оммавий ахборот воситалари (ОАВ), турли нодавлат ташкилотлари, жамFармалар, гурухлар ва хоказолар томонидан амалга оширилади. Шу билан бирга ахборот сохасига ихтисослашган ташкилотлар, ОАВлар фаолиятининг етарли даражада самарали эмаслигини хам муайян тахдидлар сифатида бахолаш мумкин.

Жамиятимизнинг турли сохаларида амалга оширилаётган ислохотлар, ижтимоий муно-сабатлар ва тузилмалардаги ижобий узга-ришлар, демократлашув жараёнлари шахсга уз йулини узи танлаши, белгилаши учун кулай имкониятлар яратди. Шундай шароитда оммавий ахборот воситалари олдига жуда катта стратегик масалаларни хал этишга кумаклашиш вазифаси куйилгандир. Зеро, ОАВнинг ижтимоий онгни максадга мувофик шакллантириш, ахолининг стереотиплари хамда установкаларини таркиб топтириш борасидаги имкониятлари жуда кенгдир.

Жамиятнинг ижтимоий-иктисодий, маданий тараккиёти бевосита унинг маънавий-ахлокий негизларининг ривожланиши билан боFлик. Бу негизлар умуминсоний кадриятларга содиклик, халкимизнинг маънавий меросини мустахкамлаш ва ривожлантириш, инсоннинг уз имкониятларини эркин намоён килиши, ватанпарварликдан иборат. Мазкур маънавий-

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 5

V_/

ахлокий негизлар замирида умуминсоний ва миллий кадриятлар муштараклигига, фукаро-ларимизнинг маънавиятини шакллантиришга эришиш ётади. Чунки шахс тафаккурини устир-масдан, унинг маънавий дунёсини бойит-масдан туриб ижтимоий, иктисодий, маданий жабхалардаги вазифаларни бажариш, миллий мафкурани тула-тукис яратиш мумкин эмас.

Дархакикат, инсон болалигиданок жамият-да уз урнига эга булиши учун узининг жамият билан муносабатига ойдинлик киритиб олиши, жамият конуниятларини англаши, ундаги узгаришлар ва янгиликлардан уз вактида бохабар булиб туриши лозим. Демак, бунда шубхасиз ОАВнинг урни бекиёс. ОАВ шахс тафаккури, эстетик дидини шакллантириш оркали жамият тараккиётига кучли таъсир этувчи восита эканлиги ва бунда матбуотнинг урни ва ролини урганиш энг долзарб маса-лалардан бири эканлиги аён булади.

ОАВга булган муносабатнинг узгариши, давр талаби асосида унга «туртинчи хоки-мият» макоми берилди. Бу эса уз урнида матбуотга улкан масъулият юклади. Матбуот ижтимоий ходисаларнинг фаол кузатувчиси сифатида жамиятда узига хос урин эгаллайди. Уз максади - кишиларда ижтимоий фикр уЙFотиш оркали жамият тараккиётига хисса кушишга узига хос «эркин минбар» усули билан эришилади.

ОАВлар бугунги кунда эркин фикр май-донига айланиб бормокда. Матбуот мустакил-лик Fоясини юртдошларимиз калби ва онгига сингдиришда бекиёс хизмат килмокда. Улмас маданий меросимиз, миллий истиклол мафкураси бунёдкор халкимизнинг бой маънавий кадриятларини тарFиб килмокда. Зеро, бугунги кунда матбуот инсоннинг узини-узи, кимлигини идрок этишга, хаётнинг маъно-мохияти нимадан иборат эканлигини теран тушуниш, ёшларни маънавий тарбиялашга хизмат килмокда. Бу, айникса, ижтимоий-сиёсий газета-журналлар, телевидение ва радио фаолиятида яккол намоён булмокда.

Айрим теле ва радиоканаллардаги рекла-малар, буклетлар, турли хориж матбуот нашр-ларидаги маколалар - буларнинг хаммаси ахборий манипуляция таъсирига тушмаслик максадида шакллантириладиган куникмаларни таркиб топтиришда асосий манба, «кургазмали курол» булиши мумкин. Шу билан бирга турли

ОАВларнинг киши онгига таъсири масала-сидан ташкари, турли деструктив гурухлар, культ ва секталарнинг шахс, давлат, жамият хавфсизлигига курсатаётган тахдиди кулами хам хозирги вактда ошиб бормокда. Бундай гурухларга аъзоларни жалб килиш ва онгни назорат килиш модели, гурухий босим курса-тиш усуллари ва «аклни пешлаш» воси-талари туFрисида нафакат талабалар, балки укитувчилар хам етарли маълумотга эга эмаслар. Шу тарика, киши онгига деструктив таъсир курсатилиш эхтимоли хавфи юкори даражада колмокда. Шунинг учун таълим-тарбия жараёнида, турли воситалар оркали бериб бориладиган ахборотлар ёшларнинг психологик карамлик сиртмоFига тушиб колиш хавфини имкон кадар пасайтиришга йуналтирилган булиши зарур.

Албатта, бу борада мамлакатимизда талайгина ишлар амалга оширилган ва бу жараён давом этмокда. Узбекистан Респуб-ликаси Президентининг 1994 йил 23 апрел-даги «Республика «Маънавият ва маърифат» жамоатчилик марказини ташкил этиш туFри-сида»ги ПФ-842-сонли, 1999 йил 3 сентябр-даги «Республика Маънавият ва маърифат кенгашини куллаб-кувватлаш туFрисида»ги ПФ-2385-сонли фармонлари, 2006 йил 25 август-даги «Миллий Fоя тарFиботи ва маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини ошириш туFрисида»ги ПК-451-сонли карорининг кабул килинганлиги, 2008 йилнинг «Ёшлар йили» сифатида эълон килиниб, мазкур йуналишда Давлат дастурининг кабул килиниши маънавий-маърифий ишлар хамда ёшлар сиёсатининг Узбекистонда кун тартибидаги асосий маса-лалардан бири эканлигидан далолат беради. Таълим муассасалари тарбиявий тизимини ривожлантириш, бу борада олиб борилаётган ишлар самарадорлигини ошириш максадида миллий Fоя туркумига кирувчи фанларнинг умумтаълим мактабларида укитилиши хам йулга куйилган булиб, 1-4-синфларда «Одоб-нома», 5-6-синфларда «Ватан туЙFуси», 7-9-синфларда «Миллий Fоя ва маънавият асослари», 10-11-синфларда «Миллий Fоя: асосий тушунча ва тамойиллар» курслари асосий фанлар таркибига киритилган. Бу йуна-лиш таълимнинг кейинги боскичларида хам узлуксиз равишда олиб борилмокда.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 5

58 TAЪЛ И M MУAССAСACИДAГИ TAРБИЯ I ВОСПИTAНИЕ В УЧЕБНОM УЧРЕЖДЕНИИ ч_/

Биpoк шу билaн биpгa ëшлap oнгигa ^лбий тaъcиp yткaзaëтгaн дecтpyктив Foялapгa кapши кypaшиш, бу бopaдaги пpoфилaктик чopa-тaд-биpлapни aмaлгa oшиpишдa илмий acocлaнгaн яxлит ижтимoий-пcиxoлoгик, пeдaгoгик, ижти-мoий-мaдaний тизимни яpaтиш зapypияти юзaгa ^л^п^тини х^м тaъкидлaш жoиз.

Бугунги глoбaллaшyв жapaëнлapидa ax6o-poтлaшyвнинг кeнгaйиши мaънaвий тax1-дидлapнинг янaдa кyчaйишигa oлиб гал-мoкдa. Бу эca мaънaвиятни ëшлap oнгигa cингдиpиш, инcoн ^лбига йул тoпишни x,ap тoмoнлaмa пyxтa yйлaнгaн тизимли paвишдa oлиб бopиш бу cox^a™ фaoлиятни янaдa кyчaйтиpишни тaлaб этмoкдa. Ëшлap тapбияcидa мaънaвий xaвфcизлик мacaлacи x1aкидa гaпиpгaнимиздa шуни aйтиш жoизки, тaдкикoт мaвзycининг мух,им киppaлapидaн биpи 6улмиш миллий мaънaвий xaвфcизлик oмиллapи poли мacaлacини тaдкик этиш мyaммocи янaдa дoлзapблaшиб бopaвepaди. Ëшлapимиздa интeллeктyaл caлox1иятни юк-caлтиpиш, yлapдaги миллий узликни aнглaшни кyчaйтиpиш, миллaтпapвapлик вa вaтaн-

пapвapлик тyЙFyлapини oшиpиш мacaлaлapигa aлox1идa тyxтaлиш зapyp бyлaди.

Бyндa кyйидaгилapгa ax1aмият кapaтиш лoзим:

Биринчидан, ëшлapгa x1oзиpги дaвpнинг мaфкypaвий мaнзapacи, coдиp бyлaëтгaн мaфкypaвий тaxдидлap вa yндaн кyзлaнгaн мaкcaдлapни тyшyнтиpиш зapyp.

Иккинчидан, ëшлapгa муа^киллик x,ap дoим xaлкимизнинг aзaлий opзycи булиб кeлгaнлиги, тypли зaмoнлapдa ун^ кaндaй эpишилгaнлигини миллий дaвлaтчилигимиз тapиxидaн ëpкин миcoллap билaн aнглaтиш лoзим.

Учинчидан, тapбия мacaлacидa юpт тинч-лиги, унинг фapoвoнлиги, oзoдлиги учун жoнини х^м фидo этгaн миллий Kaxpa-мoнлapимиз x1aëтидaн нaмyнaлap кeлтиpиш opкaли ëшлapдaги вaтaнпapвapлик тyЙFyлapи-ни мycтax1кaмлaш мaкcaдгa мyвoфик.

Туртинчидан, ëшлapни миллий-мaънaвий кaдpиятлapгa x1ypмaт pyx^a тapбиялaш, yлapдa миллий узликни aнглaшнинг юк^к дapaжaдa бyлишигa эpишиш тaлaб этилaди.

Ддабиётлаp:

1. Узбeкиcтoн Рecпyбликacи Пpeзидeнтининг 1994 йил 23 aпpeлдaги «Рвопубликэ «Maънaвият вa мaъpифaт» жaмoaтчилик мapкaзини тaшкил этиш тyFpиcидa»ги ПФ-842-coнли фapмoни.

2. Узбeкиcтoн Рecпyбликacи Пpeзидeнтининг 1999 йил 3 ceнтябpдaги «^опубли^ Maънaвият вa мaъpифaт кeнгaшини кУллaб-кyввaтлaш тyFpиcидa»ги ПФ-2385-coнли фapмoни.

3. Узбeкиcтoн Рecпyбликacи Пpeзидeнтининг 2006 йил 25 aвгycтдaги «Миллий Foя тapFибoти вa мaънaвий-мaъpифий ишлap caмapaдopлигини oшиpиш тyFpиcидa»ги ПК^Б^шнли Kapop^

4. Kapимoв И. A. Биз кeлaжaгимизни уз кулимиз билaн кypaмиз. Acapлap, 7-жилд. -T.: «Узбeкиcтoн», 1999. -129-б.

5. Kapимoв И.A. Юкcaк мaънaвият - eнгилмac куч. - T., »Maънaвият», 2009.

6. Уpтa acpлap Шapк aллoмaлapи вa мyтaфaккиpлapининг тapиxий мepocи, унинг зa-мoнaвий цивилизaция pивoжидaги poли вa ax1aмияти. - T.: »Узбeкиcтoн», 2014.

7. Koдиpoв У. Ëшлapни дecтpyктив тaъcиpлapдaн x1имoялaшнинг пcиxoлoгик жиx1aтлapи. Moнoгpaфия. - T.: <^н вa тexнoлoгиялap», 2013.

8. Koдиpoв Б., Жyмaниëзoв Х., K1oдиpoв Б. Глoбaллaшyв шapoитидa ëшлapдa вaтaн-пapвapлик вa дaxлдopлик тyЙFycини тapбиялaш мacaлaлapи. - T., 2015.

ЗAМOНAВИЙ TA'^M I СОВРЕМЕННОЕ OБPAЗOВAНИЕ 2015, 5

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.