Научная статья на тему 'Ўқувчилар маънавиятининг ривожланишида мактаб, оила ва маҳалла ҳамкорлиги'

Ўқувчилар маънавиятининг ривожланишида мактаб, оила ва маҳалла ҳамкорлиги Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
5295
477
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
мафкура / маънавият / таҳдид / таълим / тарбия / маҳалла / оила / мактаб / ўқувчи / ота-она / ўқитувчи / мустақил фикр / бунёдкор ғоя / идеология / духовность / угроза / образование / воспитание / ма- халля / семья / школа / учащийся / родители / учитель / самостоятельное мышление

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Мусурманкулов Ф. У.

Бугунги кунда ўқувчи-ёшларни турли маънавий таҳдидлардан ҳимоя қилишда барча соҳа вакиллари ҳамжиҳатликда иш олиб бориши долзарб масаладир. Ушбу мақолада мактаб, оила ва маҳалла ҳамкорлиги орқали ўқувчилар маънавий оламини ривожлантириш масаласи баён этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

СОТРУДНИЧЕСТВО ШКОЛЫ, СЕМЬИ И МАХАЛЛИ ПО РАЗВИТИЮ ДУХОВНОСТИ УЧАЩИХСЯ

В современных условиях одним из особенно опасных факторов, угрожающих духовнонравственным устоям нашей молодежи, является проникновение совершенно чуждых Узбекистану мировоззрений и идеологий. В связи с этим возникает необходимость в эффективном взаимном сотрудничестве всех заинтересованных сторон. В статье изложены вопросы сотрудничества школы, семьи и махалли в целях развития духовного мира подрастающего поколения.

Текст научной работы на тему «Ўқувчилар маънавиятининг ривожланишида мактаб, оила ва маҳалла ҳамкорлиги»

72 ОИЛА ВА МАКТАБ / СЕМЬЯ И ШКОЛА ч_/

Мусурманкулов Ф.У.,

Сирдарё вилояти халк, таълими ходимларини к,айта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш институти «Мониторинг» булими бошлиFи

УЩЧИЛАР МАЪНАВИЯТИНИНГ РИВОЖЛАНИШИДА МАКТАБ, ОИЛА ВА МАХАЛЛА ^АМКОРЛИГИ

МУСУРМАНКУЛОВ Ф.У. УЦУВЧИЛАР МАЪНАВИЯТИНИНГ РИВОЖЛАНИШИДА МАКТАБ, ОИЛА ВА МАЦАЛЛА ЦАМКОРЛИГИ

Бугунги кунда укувчи-ёшларни турли маънавий тахдидлардан химоя килишда барча соха вакиллари хамжихатликда иш олиб бориши долзарб масаладир. Ушбу маколада мактаб, оила ва махалла хамкорлиги оркали укувчилар маънавий оламини ривожлантириш масаласи баён этилган.

Таянч суз ва тушунчалар: мафкура, маънавият, тахдид, таълим, тарбия, махалла, оила, мактаб, укувчи, ота-она, укитувчи, мустакил фикр, бунёдкор Fоя.

МУСУРМАНКУЛОВ Ф.У. СОТРУДНИЧЕСТВО ШКОЛЫ, СЕМЬИ И МАХАЛЛИ ПО РАЗВИТИЮ ДУХОВНОСТИ УЧАЩИХСЯ

В современных условиях одним из особенно опасных факторов, угрожающих духовно-нравственным устоям нашей молодежи, является проникновение совершенно чуждых Узбекистану мировоззрений и идеологий. В связи с этим возникает необходимость в эффективном взаимном сотрудничестве всех заинтересованных сторон. В статье изложены вопросы сотрудничества школы, семьи и махалли в целях развития духовного мира подрастающего поколения.

Ключевые слова и понятия: идеология, духовность, угроза, образование, воспитание, ма-халля, семья, школа, учащийся, родители, учитель, самостоятельное мышление.

MUSURMАNКULOV F.U. THE COOPERATION OF THE SCHOOLS, FAMILY AND SOCIETY TO STUDENTS SPIRITUALITY DEVELOPMENT

One of the threats of moral degradation our young people is ingress foreign ideology. In this connection, be need of effective cooperation all interested parties. In this paper to set out the schools, family and society cooperation problems for moral development of young people.

Keywords: ideology, spirituality, threat, education, good breeding, society, family, school, student, parents, teacher, thinking skills.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 2

Ёш авлодни ватанпарварлик, инсонпарварлик каби хислат-лар билан бирга диний ва миллий батрикенглик, юксак маъ-навият эгаси хамда бошца миллатларга нисбатан хурмат билан царайдиган, инсоний цадр-цимматни эъзозлайдиган цилиб тарбиялашда уч асосий омил - оила, махалла ва таъ-лим муассасалари уртасидаги хамкорлик мухим ахамиятга эгадир.

Самарали х,амкорликни йулга куйиш ёшлар орасида турли иллатларнинг олдини олишда, бугунги куннинг маънавий етук ёшларини тарбиялашда х,ал килувчи вазифа х,исобланади.

Глобал ахборот алмашув даври шиддат билан ривожланаётган бир даврда ёшлари-мизнинг маънавий оламида бушлик вужуд-га келмаслиги учун уларнинг калби ва онги-да соFлом х,аёт тарзи, миллий ва умуммиллий кадриятларга х,урмат-эх,тиром туЙFусини бо-лаликдан бошлаб шакллантиришимиз зарур. Бугунги кунда укувчи маънавиятига карши йуналтирилган, бир карашда арзимас булиб туюладиган кичкина хабар х,ам ахборот оламида глобаллашув шиддатидан куч олиб, кузга куринмайдиган, лекин зарарини х,еч нарса билан коплаб булмайдиган улкан зиён етказиши мумкин.

Хар бир ота-она уз фарзанди камолини куриш учун уни вояга етказади, албатта, бу жа-раён уз-узидан амалга ошмайди. Халкимизда бир накл бор: «Нима эксанг, шуни урасан», шу наклни бошка талкинда айтиб курайлик: «Нима уришни хох,ласанг, шуни эк». Ота-она фарзандларига мол-мулк, уй-жой, автомобиль ва бошка кимматбах,о моддий бойликлар-ни бериши мумкин, лекин тарбия, бахтни то-пиб бера оладими? Бунга узларининг кандай тарбия курганлик даражаси билан эриши-лади. «Ота уFлини етаклаб кетаётиб, уFлим кадамингни уйлаб бос деб айтса, уFли шундай жавоб берибди: ота сиз кандай кадам боссан-гиз мен шундай юраман, чунки мен сизга эр-гашаяпман».

Педагогик адабиётларда педагогиканинг лугавий маъноси «бола етакламок» деб айти-лади.

Бизлар барибир болаларни етаклаб юра-миз, демак биз кандай кадам боссак, фар-зандлармиз х,ам шу йулдан юради. Бу тарбия-нинг ибрат-намуна усулига мисол була олади. Таълим-тарбия масаласи х,ар доим кун тар-

тибидаги масалалардан бири булиб келган ва шундай вазифа булиб колади. Чунки янги авлодлар тугилади, х,аётда камол топиш учун таълим-тарбияга эх,тиёж сезади. Бу фикрлар-нинг мух,имлигини яна бир бор Узбекистон Республикаси Биринчи Президенти Ислом Ка-римовнинг фикрлари билан уЙFунлаштириш мух,имдир: «Хар кайси миллатнинг узига хос маънавиятини шакллантириш ва юксалтириш-да, х,еч шубх,асиз, оиланинг урни ва таъсири бекиёсдир. Чунки инсоннинг энг соф ва по-киза туЙFулари, илк х,аётий тушунча ва тасав-вурлари биринчи галда оила баFрида шакл-ланади. Боланинг характерини, табиати ва дунёкарашини белгилайдиган маънавий мезон ва карашлар — яхшилик ва эзгулик, оли-жаноблик ва мех,р-окибат, ор-номус ва анди-ша каби мукаддас тушунчаларнинг пойдевори оила шароитида карор топиши табиийдир»1.

Максадимиз - иймон-эътикоди бутун, иродаси бакувват эркин фукаро маънавиятини шакллантиришдир. Яъни, мустакил дунёкарашга эга, аждодларимизнинг бебах,о мероси ва замонавий тафаккурга таяниб яшайдиган баркамол шахс - комил инсонни тарбиялашдан иборат булиб, бу вазифаларни амалга оширишда кенг жамоатчилик билан х,амкорлик ишларини амалга ошириш мак-садга мувофикдир.

Кадрлар тайёрлаш миллий дастурининг «4.4. Маънавий-ах,локий тарбия ва маърифий ишлар» бандида «Узбекистон мустакиллиги принципларига садокатли х,амда жамият тараккиётига муносиб х,исса кушишга кодир шахсни шакллантириш максадида таълим муассасалари ота-оналар, оила, мах,алла кумиталари, Республика Маънавият тарFибот маркази, Миллий Fоя ва мафкура илмий-амалий маркази, жамоат ташкилотлари, фонд-

1 Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч. - Т.: «Маънавият», 2008. -52-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 2

с-

74

V_

1-чизмa. «Уrçyвчилapни тapбиялaшдa oилa, мax1aллa Ba тaълим мyaccacaлapи x1aмкopлиги концепцияси»ни aмaлгa oшиpиш тизими

лap билaн yзapo пyxтa xaмкopлик килaдилap»1 двб кypcaтилгaн вa твгишли тизим ишлaб чикил^н (1- чизмa).

Maънaвий-axлoкий тapбия вa мaъpифий ишлap тизимини мyнтaзaм aмaлгa oшиpишдa xap бир мyaccacaнинг вaзифaлapи мaвжyд.

Бу бopaдa «Узбеки^ои Pеcпyбликacи Xaлrç тaълими вaзиpлиги rçyйидaги функ-циялapии aмaлгa oшиpaди.

Taълим мyaccacaлapининг oтa-oнaлap, oилa-лap, фyк1apoлapнинг Узини Узи бoшкapиш op-гaнлapи, жaмoaт тaшкилoтлapи, жaмFapмaлap билaн ижoдий фaoл, Узбeкиcтoн мycтaкиллиги Foялapигa caдoкaтли вa жaмият тapaккиëтигa aник улуш кУшишгa лaëкaтли шaxcни кaмoл тoптиpиш бyйичa yзapo якин xaмкopлигини aмaлгa oшиpaди.

Укyвчилapни мaънaвий-axлoкий тapбиялaш, уз Baтaни вa xaлкигa coдик фyкapoни LuaM-лaнтиpиш бyйичa мaктaблapнинг oтa-oнaлap, oилaлap, мaxaллa кУмитaлapи, Pecпyбликa Maънaвият тapFибoт мapкaзи бyлинмaлapи,

жaмoaт тaшкилoтлapи вa жaмFapмaлap билaн муа^х^м yзapo xaмкopлиги aмaлгa oшиpи-лaди2.

Бoлaлapнинг мaънaвий бapкaмoл вa жи^ мoний coFлoм бyлишлapидa oилaнинг вaзифa-лapи:

• oилaдa coFлoм ижтимoий мухитни яpa-тиш, миллий pyx вa тypмyш тapзини хишб^ oлгaн x1oлдa фapзaндлapдa oтa-oнa, Baтaнгa мyxaббaт тyЙFycини шaкллaнтиpиш;

• бoлaлapнинг кизикиши, иктидopи вa эxтиëжлapини xиcoбгa oлгaн xoлдa кacбгa йyнaлтиpиш;

• yлapни мycтaкил фикpлaшгa ypгaтиш, иcтиклoл Foялapи вa миллий мaфкypaгa caдoкaт pyx^a тapбиялaш;

• бoлaлapнинг буш вaктлapини тyFpи тaш-кил этиш вa yлapнинг кУшимчa тaълим oлиш-лapигa шapт-шapoит яpaтиш;

1 Бapкaмoл эвлсд Узбвкиетсн тapaккиëтининг пoйдe-вopи. - Т.: «Ш^к», 1998. -55-б.

2 Узбвкиетсн Pecпyбликacи Baзиpлap Maxкaмacининг 1998 йил 13 мaйдaги «Узбвкиетсн Pecпyбликacидa уму-мий Уpтa тaълимни тaшкил этиш тyFpиcидa»ги 203-есн кapopи.

ЗAMОHABИЙ TAЪЛИMICCBPEMEHHCE СБPAЗСBAHИE 2017, 2

• болалар онгига санитария-гигиеник, экологик билим ва куникмаларни сингди-риш, диний акидапарастлик, ичкиликбозлик, гиёхвандликка карши тарбиявий ишларни амалга ошириш.

Ма^алланингвазифалари:

• таълим муассасалари билан биргаликда таълим-тарбия жараёнида амалга оширилиши керак булган масалаларни мухокама килишда катнашиб, окилона ечимлар топишда фаоллик курсатиш;

• фарзандлари тарбияси билан етарли-ча шугулланмайдиган ота-оналарни махалла йиFинларида мухокама килиш, уларга жамо-атчилик таъсирини утказиш, лозим холларда бундай ота-оналар билан тегишли профилак-тик тадбирларни белгилаш максадида махалла фаолларини бириктириш ёки конун доираси-да бошка чоралар куриш;

• ёшлар диний мазхаблар ва секталар, акидапарастликнинг салбий таъсирини туFри англаб етишида уларга ота-оналар оркали таъсир курсатиш, улуF аждодларимизнинг тарбиявий угитларини сингдириб боришга кенг жамоатчиликни сафарбар килиш;

• махалла х,удудидаги нотинч оилаларни аниклаш ва уларда содир этилиши мумкин булган келишмовчилик ва низоларнинг олди-ни олиш.

Таълим муассасаларининг вазифалари:

• болаларга таълим беришда илFор педа-гогик технологиялар, ахборот-коммуникация воситаларидан уринли фойдаланишга шарт-шароит яратиш;

• укувчи-ёшларнинг таълим-тарбия олиш жараёнида турли хил чалFитувчи воситалар-нинг зарари ва улар окибатларининг олдини олиш буйича кенг тарFибот-ташвикот ишла-рини олиб бориш;

• хозирги мураккаб шароитда ёш авлод онги ва шуурига таъсир этишга каратилган маънавий тахдидларга нисбатан мафкуравий иммунитет хосил килиш;

• таълим муассасаларида ёшларнинг би-рорта касб-хунарни эгаллаши учун пойдевор яратиш;

• ёшларни мустакил фикрлашга ургатиш, уларни истиклол Fоялари ва миллий мафкура-га садокат рухида тарбиялаш;

• укувчи-ёшларнинг спорт турлари билан шугулланишларига шарт-шароитлар яратиш, уларнинг буш вактларини туFри ташкил этиш.

Оила, махалла, таълим муассасалари хам-корлигида куйидаги тамойиллар ва боскич-ларга амал килинганда самарадорлик янада юкори булади:

• таълим ва тарбия жараёнида хамкорлик харакатларининг иш бирлиги;

• тарбияланувчига хурмат ва талабнинг уЙFунлиги;

• хамкорлик жараёни субъектларининг тенг хукуклиги ва юксак масъулиятлилиги;

• фаолият жараёнида миллат ва давлат манфаатлари устуворлиги;

• хамкорлик ишларининг илмийлиги.

Хамкорлик ишлари куйидаги босцич-

ларда амалга оширилади.

Биринчи босцич. Ёш оилалар билан иш-лаш. Ёш ота-оналарга фарзанд ва унинг тарбияси хакида педагогик, тиббий тушунчалар бериш ва бу тадбирларга тиббиёт ходимла-ри, ибратли оилаларни жалб килиш (ёш ои-лаларнинг оилавий шароитларини урганиб чикиш ва доимо маънавий томондан куллаб-кувватлаш).

Иккинчи босцич. Фарзанднинг мактабгача булган давридаги жисмоний, аклий ва маъ-навий ривожланишини таъминлаш борасида уларга расм чизиш, вокеаларни баён килиш, узига узи хизмат килиш, кушик ва раксга ту-шиш, мустакил равишда билим олиш, мактаб-га тайёрлаш гурухлари, «Якшанбалик мактаб-лари» ишини ташкил килиш.

Учинчи босцич. Кичик ёшдаги (6-11 ёш) мактаб даврида болаларнинг жисмоний, маънавий ва ижтимоий шаклланишини таъмин-лаш, уларнинг илк иктидори, кизикиши ва аклий имкониятларини аниклаш, уларда уз хатти-харакатларига жавобгарлик хиссини тарбиялаш, буш вактини туFри ташкил килиш-ни ургатиш, атроф-мухитга онгли муносабат, ватанларварликни шакллантириш.

Туртинчи босцич. Усмирларнинг (11-16 ёш) кизикиши, билимга чанкоклиги ва акл-заковатини хисобга олган холда ижтимо-ий фаолиятга тортиш, жисмонан бакувват булишини таъминлаш, турли касбларга йунал-тириш, жамоатчилик орасида уз урнини топа олишига кумаклашиш, уз хатти-харакатлари

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 2

учун конун, жамоатчилик ва ота-она олдида жавобгарлик туЙFусини шакллантириш.

Бешинчи босцич. Ёшларни (16 ёш ва ун-дан юкори) дунё андозаларига мос билим олишлари, касб танлашлари, таълим олишла-ри, танлаган касб буйича иш билан таъмин-лаш, иктисодий мустакил булишлари учун шарт-шароит яратиш. Ватан, давлат олдидаги фукаролик бурчларини адо этиш, мустакил оила куришда йулланмалар бериш.

Шунингдек, бу борада Жамоат кенгаши аъзолари олдида хам катор вазифалар мав-жуд.

Республика Жамоат кенгаши аъзолари худудий кенгашларга, уз навбатида худудий кенгашлар туман (шахар) кенгашларига ва улар умумтаълим мактаблари хузуридаги Жамоат кенгашларига амалий ёрдам курсатиши ишларини кучайтириш;

• оилалар, махаллалар ва таълим муассаса-ларида соFлом ижтимоий-маънавий мухитни шакллантириш, укувчи-ёшлар ва ота-оналар уртасида хукукни мухофаза килувчи орган-лар ва жамоат ташкилотларининг мутахассис-лари иштирокида режа асосида учрашувлар, сухбатлар ташкил этиш;

• хукукбузарликка мойиллиги бор, тарбия-си оFир, таълим муассасаси ва ички ишлар идоралари профилактика руйхатига олинган, диний экстремистик окимга мансуб оилалар фарзандларига тажрибали педагоглар, махалла фаоллари, профилактика инспекторларини бириктириш ва масъулларнинг хисоботларини доимий эшитиб бориш, укувчиларни хар то-монлама куллаб-кувватлаш, таълим-тарбияси ва хулк-атворини алохида назоратга олиш;

• таълим муассасаларидаги давоматни таъминлаш ва яхшилаш буйича жамоатчилик назоратини кучайтириш;

• вояга етмаганларнинг назоратсизлиги-нинг олдини олиш, дарс жараёнида укишга бормасдан бемаксад юрган ва тунги вактларда «Интернет-кафе» ва «Компьютер клуб»ларида вакт утказаётган вояга етмаганларни аниклаш, уларни укишга кайтаришга каратилган «Укувчи», «Давомат» каби рейдларни тизим-ли равишда утказиш, унинг натижаси асосида профилактик тадбирларни кучайтириш;

• укувчиларнинг буш вактларини маз-мунли ташкил этишда таълим муассасалари ва махаллаларда фан, спорт ва кизикишлар

буйича тугараклар фаолиятини кучайтириш ва доимий мониторинг юритиш;

• «Камолот» ЁИХ бошланFич ташкилотлари фаолиятини кучайтириш, етакчиларга методик ёрдам курсатиш, етакчи укувчилар гурух-ларини шакллантириш ва куллаб-кувватлаш;

• 9-синф битиручиларини таълимнинг ке-йинги боскичига тулик камраб олиш ва урта махсус, касб-хунар таълими муассасалари би-тирувчиларини иш билан таъминлаш холатини катъий назоратга олиш;

• укувчиларнинг ойда камида битта ба-диий китоб укиши, синф ва гурух рахбарлари ва ота-оналар кузатувида маданият маскан-ларига (театр, музей, истирохат боFлари, та-рихий кадамжолар, табиатнинг бетакрор гушаларига) боришларини махаллалар ва ота-онлар уртасида кенг тарFиб килишдан иборат.

«Ота-оналар университети».

Ота-оналар университети ёш авлод таълим-тарбиясини замонавий талаблар даражаси-да ташкил этиш буйича ота-оналар билан хамкорликни янада такомиллаштириш, улар уртасида педагогик билимларни кенг тарFиб-ташвик этиш максадида ташкил этилган1.

Ота-оналар университетининиг мацсад ва вазифалари:

• республикамиз таълим тизимида амалга оширилаётган ислохотлар мазмуни билан ота-оналарни уз вактида хабардор этиб бориш;

• укувчиларни умумий урта таълимдан кейинги таълим турига изчил утишларини таъминлаш, уларни касб-хунарга йуналтириш масаласини хамкорликда хал этиш;

• ёш оилалар билан ишлаш, уларга фар-занд ва унинг тарбияси хакида педагогик, тиб-бий, психологик тушунча ва маслахатлар бериш буйича укувлар утказиш;

• фарзандини баркамол этиб тарбиялашда ота-оналарнинг хукукий, тиббий, педагогик, психологик саводхонлигини таъминлаш.

Юртимиз худудлардан, худудлар туман-лардан, туманлар махаллалардан, махалла-ларимиз оилалардан, оилаларимиз ота-она, фарзандлардан иборат. Демак, аввало хар бир ота-онанинг мафкураси мустахкам булса, оила, туман, шахар, худудлар, яъни халкнинг мафкураси мустахкам булади. Халкаро май-

1 Халк таълими вазирлигининг 2005 йил 22 октябрдаги 262-сон буйруfи билан тасдикланган.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 2

донда мафкуравий, Fоявий ва информацион курашлар кучайиб бораётган хозирги мурак-каб ва тахликали даврда маънавий-маърифий ишларни замон талаблари асосида ташкил этиш, ёшларимизни турли мафкуравий хуруж-лардан химоя килиш, юртдошларимизнинг хаётга онгли муносабатини шакллантириш, ён-атрофда юз бераётган вокеаларга дахл-дорлик хиссини ошириш асосий вазифамиз-

дир.

Бу хакида Узбекистон Республикаси Би-ринчи Президенти Ислом Каримов «Юксак маънавият - енгилмас куч» асарида шундай деган: «Бугунги кунда ёшларимиз нафакат укув даргохларида, балки радио-телевидение, матбуот, Интернет каби воситалар оркали хам ранг-баранг ахборот ва маълумотларни олмокда. Жахон ахборот майдони тобора кен-гайиб бораётган шундай бир шароитда бола-ларимизнинг онгини факат ураб-чирмаб, уни укима, буни курма, деб бир томонлама тарбия бериш, уларнинг атрофини темир девор билан ураб олиш, хеч шубхасиз, замоннинг талабига хам, бизнинг эзгу максад-муддаоларимизга хам туFри келмайди»1.

Замон маънавий тахдид ва хатарларни туFри бахолаб, улардан тегишли хулоса ва сабоклар чикариб яшашни талаб этмокда.

Бу маънавий тахдидлар укувчи маънавий оламига таъсир этмай колмайди (1-жадвал).

Илмий изланишлар доирасида фарзандла-ри Сирдарё вилояти Гулистон шахридги 16-умумий урта таълим мактабида таълим олувчи ота-оналар билан суровнома утказилди.

Суровнома саволлари куйидагича тузилди:

1. Маънавий тацдидларни биласизми?

2. Уяли телефондан фойдаланишнинг салбий оцибатлари цандай?

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

3. Сериаллар ва фантастик кинолар салбий оцибатларини биласизми?

Ушбу саволлар оркали туFридан-туFри 18 нафар ота-она билан суровнома утказилганда, берилган саволларга 6 нафар ота-она етарли-ча жавоб берди; колган ота-оналар тулик жа-воб бера олишмади.

Берилган саволлар буйича тушунтириш ва ахборотлар, улар буйича хужжатли фильмлар такдим этиб, кайта суровнома утказилганда

1 Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч. - Т.: «Маънавият», 2008. -114-б.

барча ота-оналар тулик,, етарлича жавоб бе-ришди.

Суровнома натижаларидан келиб чиккан холда ота-оналарнинг педагогик саводхонли-гини ривожлантириш учун куйидаги тавсия-лар2 берилди.

1. Йул харакати коидаларини ургатинг.

2. СоFликни саклашни ургатинг.

3. Ватанни севишни ургатинг.

4. Катта-кичикка хурмат ва иззатда булиш-ни ургатинг.

5. Фирибгарлардан химояланишни ургатинг.

6. Одамларга яхшилик килишни ургатинг.

7. Чет тилларни ургатинг.

8. Уз фикрни мустакил баён килишни ургатинг.

9. Спорт билан шугулланишига шароит яра-тинг.

10. Касблар туFрисида маълумот беринг.

11. Гиёхвандлик ёмон иллат эканлигини ай-тинг.

12. Чекиш, спиртли ичимлик соFлик учун зарарлигини айтинг, узингиз чекманг ва ич-манг.

13. Мобиль телефон ва интернетдан фой-даланиш маданиятига риоя килишни ургатинг ва назорат килинг.

14. Кун тартибига риоя килишни ургатинг.

15. Уй юмушларини кандай бажаришни ургатинг.

16. Савдо-сотик ишлари, оилавий харажат ва даромад турларини ургатинг.

Укувчиларни умуминсоний ва миллий кад-риятлар рухида тарбиялашда куйидаги усул-ларни амалга ошириш максадга мувофикдир:

• укувчиларнинг миллий одоби ва укишини кузатиш;

• оилаларга ташриф буюрганда ота-она, она-бола, ота-бола, ака-ука муносабатларини кузатиш;

• ота-оналар билан якка тартибда сух,-батларни ташкил этиш;

• оилада миллий маданият, утириш-туриш, жихозлар, маърифат, маънавий кадриятларга муносабатни кузатиш;

• телевидение, радио, газета, журналлар-дан кандай мавзуларни ёктиришларини аник-ловчи анкета-суровларни ташкил килиш.

2 Куронов М. Болам бахтли булсин, десангиз... - Т.: «Маънавият», 2013. -309-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 2

1-жадвал. Маънавиятга таъсир этувчи омиллар

Маънавий тахдид воситалари Максади Натижаси

Товуш

Нутк,

ЧалFитиш Хулк-атвор бузилиши.

Миш-миш таркатиш Итоат килдириш. Асаб касаллиги.

Мусик,а Заифлаштириш. Рухий хасталик.

Матн Уз оиласи, халкига Рухиятнинг бузилиши.

Сурат, образ локайдлик хиссини Максад узгариши.

Онгни дастурлаш шакллантириш. Мутассиблаштириш

Шовкин-сурон Эгаллаш.

Электромагнит Бошкариш

Инфратовуш

Психотроп моддалар

Физиологик (озиш, семириш, ичкилик) омил

Юкоридаги усулларнинг фаол кулланиши, ота-оналар билан утказилган тарбиявий сух-батлар хукук ва мажбуриятлар хакидаги би-лимлар, уларни замонавий ёшлар тарбияси муаммоларига жалб этиш, миллий тарбияни махалла, махалла оксоколлари кенгашлари

фаолияти йуналишига айлантириш ва ота-оналарнинг тарбиячилар сифатидаги фаоллик-ларининг ошишига олиб келди. Бунинг на-тижасида укувчиларимизнинг маънавий-ахлокий тарбиясида хеч кандай ёт Fояларга урин колмайди.

Адабиётлар руйхати:

1. Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч. - Т.: «Маънавият», 2008.

2. Узбекистон Республикасининг «Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури». / Баркамол авлод - Узбекистон тараккиётининг пойдевори. - Т.: «Шарк», 1997. -31-б.

3. Куронов М. Болам бахтли булсин, десангиз... - Т.: «Маънавият», 2013.

4. Шодмонова Ш., Хошимова М., Файзуллаева Н. Тарбиявий ишлар услубияти. Укув кулланма. - Т.: ТДИУ, 2007.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 2

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.