Научная статья на тему 'ЖЫЛДЫң КөКТЕМ ЖәНЕ қЫС МАУСЫМДАРЫНДА ЖАСТАРДЫң ЖүРЕК ФУНКЦИЯСЫН ХОЛТЕР әДіСіМЕН ЗЕРТТЕУ'

ЖЫЛДЫң КөКТЕМ ЖәНЕ қЫС МАУСЫМДАРЫНДА ЖАСТАРДЫң ЖүРЕК ФУНКЦИЯСЫН ХОЛТЕР әДіСіМЕН ЗЕРТТЕУ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
38
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
БЕЙіМДЕЛУ / ХОЛТЕР МОНИТОРИНГі / ЖүРЕК ЖИЫРЫЛУ ЖИіЛіГі / қЫС / КөКТЕМ

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Кулбаева М.С., Тулеуханов С.Т., Аблайханова Н.Т., Нуфтиева А.И., Умбетьярова Л.Б.

Қыс (қаңтар) және көктем (наурыз) маусымдарында студенттерден тіркелген ЭКГ көрсеткіштерінен жүрек жиырылу жиілігі көрсеткіштерінің тәуліктік ырғағы және маусымдық ырғағы анықталды. Тәуліктік ырғағы бойынша ағзаның сергектік кезінде жоғарылаған да төмендеген де мәндері тіркелсе, ағзаның тыныштық күйінде ең төмен мәндері анықталды. Маусымдық ырғақ ретінде зерттеуге алынған қыс және көктем мезгілін бір-бірімен салыстырғанда 16:00, 17:00, 20:00 03:00, 06:00, 07:00 08:00, келесі күннің 10:00, 11:00 сағаттарында ЖЖЖ көрсеткіштері өзгеріске ұшыраған мәндері статистикалық сенімділікпен расталды.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Кулбаева М.С., Тулеуханов С.Т., Аблайханова Н.Т., Нуфтиева А.И., Умбетьярова Л.Б.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

HOLTER STUDY OF HEART FUNCTION IN STUDENTS IN WINTER AND SPRING

In the winter and spring periods, Holter monitoring was carried out, the method of which is based on round-the-clock ECG recording. Studies were conducted in a group of 13 healthy students aged 20-23 years. The daily and seasonal rhythms of heart rate indicators (HR) were determined according to ECG data for students in winter (January) and spring (March) time. According to the circadian rhythm, higher and lower values of the heart rate of students at the time of wakefulness were found, while at rest during sleep the minimum heart rate values were established in the body. When comparing heart rate indicators in winter and spring, the changed heart rate was obtained with high statistical certainty at 16:00, 17:00, 20:00 and at 03:00, 06:00, 07:00 08:00, 10:00, 11:00 the next day

Текст научной работы на тему «ЖЫЛДЫң КөКТЕМ ЖәНЕ қЫС МАУСЫМДАРЫНДА ЖАСТАРДЫң ЖүРЕК ФУНКЦИЯСЫН ХОЛТЕР әДіСіМЕН ЗЕРТТЕУ»

-ВЕСТНИК КАЗНМУ #1-2022

ЭОК 612.172.4

DOI 10.53065/kaznmu.2022.32.91.024

М.С. Кулбаева1 , С.Т. Тулеуханов1, Н.Т. Аблайханова1, А.И. Нуфтиева2 , Л.Б. Умбетьярова1 , Г.К. Атанбаева1, Л.К. Бактыбаева 1, БД. Цайрат1 , Т.Т. Кулбаев1 , А.А. Сазанова 1, А.Е. Малибаева

1эл-Фараби атындагы Цазак улттыкуниверситету Цазакстан, Алматы к. 2 С.Ж.Асфендияров атындагы Цазак ¥лттыкмедицинаyrneepcumemi

Кулбаева М.С. (ORCID ID 0000-0002-5622-8421). Тулеуханов С.Т.( ORCID ID 0000-0002-9898-0507). Аблайханова Н.Т. ( ORCID ID 0000-0001-7288-1917). Нуфтиева А.И.( ORCID ID 0000-0003-0658-8020). Умбетьярова Л.Б.( ORCID ID 0000-0002-8703-9252). Атанбаева Г.К.( ORCID ID 0000-0002-9718-5616). Бактыбаева Л.К.( ORCID ID 0000-0001-5582-6537). Кайрат БД.( ORCID ID 0000-0003-1742-2667). Кулбаев Т.Т. (ORCID ID 0000-0001-6702-7142). Сазанова А.А.( ORCID ID 0000-0002-5284-4921). Малибаева А.Е. (ORCID ID 0000-0002-4759-9087)

ЖЫЛДЫН, К6КТЕМ ЖЭНЕ ЦЫС МАУСЫМДАРЫНДА ЖАСТАРДЬЩ ЖYРЕК ФУНКЦИЯСЫН ХОЛТЕР ЭД1С1МЕН ЗЕРТТЕУ

Тушн: Цыс (кацтар) жэне квктем (наурыз) маусымдарында студенттерден тiркелген ЭКГ кврсеткштертен журек жиырылу жишт кврсеткштертщ тэулктк ыргагы жэне маусымдык ыргагы аныкталды. Тэулiктiк ыргагы бойынша агзаныц сергектк кезтде жогарылаган да твмендеген де мэндерi тiркелcе, агзаныц тыныштык кушнде ец темен мэндерi аныкталды. Маусымдык ыргак реттде зерттеуге алынган кыс жэне квктем мезгыт бiр-бiрiмен салыстырганда 16:00, 17:00, 20:00 03:00, 06:00, 07:00 08:00, келеа куннщ 10:00, 11:00 сагаттарында ЖЖЖ кврcеткiштерi взгеркке ушыраган мэндерi статистикалык сетмдшкпен расталды. Tyurndi свздер: бешмделу, хронобиология, Холтер мониторингу журек жиырылу жиыт, кыс, квктем, ЭКГ.

1 М.С.Кулбаева, 1 С.Т.Тулеуханов, 1 Н.Т.Аблайханова, 2 А.И.Нуфтиева, 1 Л.Б.Умбетьярова, 1 Г.К.Атанбаева, 1 Л.К.Бактыбаева, 1 Б.Ц.Цайрат, 1 Т.Т.Кулбаев, 1 А.А.Сазанова, 1А.Е. Малибаева

1Казахский национальный университет имени аль-Фараби 2 Казахский национальный медицинский университет им.С.Д.Асфендиярова

ИССЛЕДОВАНИЕ МЕТОДОМ ХОЛТЕРА ФУНКЦИИ СЕРДЦА У СТУДЕНТОВ В ЗИМНИЙ

И ВЕСЕННИЙ ПЕРИОДЫ ГОДА

Резюме: В зимний и весенний периоды проведено мониторирование по Холтеру, в основе метода которого лежит круглосуточная регистрация ЭКГ. Исследования были проведены в группе 13 здоровых студентов в возрасте 20-23 лет. Определены суточные и сезонные ритмы показателей частоты сердечных сокращений (ЧСС) по данным ЭКГ у студентов в зимнее (январь] и весеннее (март) время. По суточному ритму найдено повышенние и пониженние значений ЧСС студентов в момент бодрствования, тогда как в покое во время сна у организма были установлены минимальные значения ЧСС. При сравнение показателей ЧСС в зимнее и весеннее время были получены с высокой статистической достоверностью измененные ЧСС в 16:00,17:00, 20:00 и в 03:00, 06:00, 07:00 08:00, 10:00,11:00 часов следующего дня.

Ключевые слова: адаптация, хронобиология, мониторингХолтера, частота сердечных сокращений, зима, весна, ЭКГ.

1 М£. Kulbayeva, 1 SX ^leukhanov, 1 N.T. Ablaikhanova, 2 A.I. Nuftiyeva, 1 L.B. Umbetyarova, 1 G.K. Atanbaeva, 1 L.K. Baktybayeva, 1 B.K.Kairat, 1 Т.Т.Kulbayev, 1 A.A. Sazanova, 1A.E. Malibayeva

1Al-Farabi Kazakh National University 2Asfendiyarov Kazakh national medical university Almaty, Kazakhstan

HOLTER STUDY OF HEART FUNCTION IN STUDENTS IN WINTER AND SPRING

Resume: In the winter and spring periods, Holter monitoring was carried out, the method of which is based on round-the-clock ECG recording. Studies were conducted in a group of 13 healthy students aged 20-23 years. The daily and seasonal rhythms of heart rate indicators (HR) were determined according to ECG data for students in winter (January) and spring (March) time. According to the circadian rhythm, higher and lower values of the heart rate of students at the time of wakefulness were found, while at rest during sleep the minimum heart rate values were established in the body. When comparing heart rate indicators in winter and spring, the changed heart rate was obtained with high statistical certainty at 16:00,17:00,20:00 and at 03:00, 06:00, 07:00 08:00,10:00,11:00 the next day

Keywords: adaptation, chronobiology, Holter monitoring, heart rate, winter, spring, ECG.

9

Щ -ВЕСТНИК КАЗНМУ # 1 -2022

Kipicne: K^ipri танда оку жагдайында жогары оку орындарына тэн факторлардын жиынтыгына бейiмделу KYрделi кеп денгейлi элеуметтж-психофизиологиялык процесс болып табылады. Ерекше езектiлiкке ие проблемаларга денсаулыкты сактау жэне ныгайту, сонымен катар коршаган ортанын колайсыз факторларынын агзага эсер етуiне байланысты студенттердщ адаптациялык MYмкiншiлiктерiне кещл аудару кажет [1-5]. Стресс факторлары болып табылатын коршаган ортанын колайсыз эсерлерi, физикалык жэне психоэмоционалды ЖYктемелерi бiрiншi болып ЖYрек-кантамыр ЖYЙесiне KYш TYсiредi. ЖYрек ауруларымен KYресу жэне алдын алу жолдары тек кана Казакстанда гана емес бYкiл дYние ЖYзi бойынша езектi мэселеге айналып отыр. Ауа райынын KYрт езгеруi кебшесе ЖYрек ауруларынын аскынуын тудырады. ^ннщ катты суык болуынан ЖYректе коронарлы синдромдардын кездесу каупi бар. Денсаулык сактау жэне элеуметтiк даму министрлтнщ дерегiнше, Казакстанда 1 миллион 500 мыща жуык адам ЖYрек жэне кан тамыры ауруы диагнозымен ^ркеуде тур [68].

Жыл мезплдершщ езгеруi адамнын кещл KYЙiне жэне денсаулыгына мол эсер етедi. Кендл ^йдщ толкуы, мазасыздануы, бiрiншiден, адамнын орталык нерв ЖYЙесi аркылы бершедь Жагымсыз эмоциялар вегетативтiк ЖYЙенi коздырады, одан барып агзадагы кан айналымына, iшкi органдарга, эндокриндiк бездердщ кызметше эсер етедi. Сонын салдарынан агзадагы гормондардын балансы бузылады. Онын эсерi ЖYрек согысынын, ыргагынын бузылуына, кан кысымынын, кетерiлуiне, булшык еттердщ, кан тамырларынын, тарылуына апарады [9-15]. Галымдардын, зерттеуiнше ауанын температурасы мен ылгалдыгы жогары, атмосфералык кысымнын темендеуi ауадагы оттепнщ мелшерiн азайтып, гипоксиялык реакциялардын дамуына экеледi, сол себептен, ЖYректщ ишемиялык ауруымен жэне гипотониямен ауыратын наукастар мазасызданады [16]. Патологиялык реакциялардын пайда болуына, тек атмосфералык кысымнын ^рт ауыткуы гана емес, сонымен бiрге, KYн жэне геомагниттж толкулардын, атмосфералык электрлiктiн езгеруi, температура жэне ылгалдылыктьщ кезендiк емес езгеру^ KYштi жел, жауын-шашындар, фронттар, циклондар мен антициклондардын етуi эсер етедi [17-19]. Жыл мезгiлiне тэуелдi жэне ^н^н алмасуынын ЖYрек функциясына эсерш 24 сагат бойы тексеру жумыстын езектiлiгiн керсетедi, ЖYрек функциясынын циркадианды жэне цирканнуалды ыргактарын аныктауга, ауытку езгерiстерiн сипаттауга, сырткы экологиялык жэне антропогендi факторлардын эсерлерiнен туындайтын ЖYрек ауруларына карсы профилактикалык ^-шаралар еткiзуге кемектеседi [19, 20].

Зерттеу материалдары мен эдiстерi

К^ыс жэне кектем мезгiлдерiнде студенттер ЖYректерiнiн тэулж бойындагы физиологиялык KYЙiн зерттеу эл-Фараби атындагы Кдз¥У-ньщ биология жэне биотехнология факультетшщ биофизика жэне биомедицина кафедрасынын «Хронобиология жэне экологиялык физиология» гылыми зертханасында орындалды.

Зерттеу жумысына деш сау 20-23 жастагы 13 студент алынды. Студенттерден ЭКГ керсеткiштерi кыс (кантар) жэне кектем (наурыз) маусымдарында Schiller Холтер мониторинг эдiстемесi бойынша зерттелдi [21].

Студенттердiн ЖYрек кызметш тipкeу KYндiзгi сагат 12:00 басталып, 24 сагат еткеннен сон келес KYнi регистратор жумысы токтайды. ТСркеуге арналган регистратордын таймерi бойынша 24 сагат белгiленген, барлыгы косу-ешу уакыттары автоматтандырылган. Тiркелген

электрокардиограмма бойынша ЖYрек жиырылу жиiлiгiнiн (ЖЖЖ) кеpceткiшi жэне QRS жиынтыгы аныкталды [22]. Алынган нэтижелер статистикалык ендеуден еттi, Стьюденттщ t-критериясы бойынша сенiмдiлiк дэлдiгi аныкталды [23].

Зерттеу нэтижелерi жэне оларды талдау

20-23 жас аралыгындагы кыс жэне кектемп мезгiлде студeнттepдiн ЖYрек жиырылу жиiлiгiнiн (ЖЖЖ) кеpceткiшiн жэне QRS жиынтыгын аныктау максатында алынган нэтижелердi талдаганда гылыми негiзделiп, статистикалык ендеуден сешмдшк дэлдiгi аньщталган езгер^тер алынды. К^ыс мезгiлiндегi студенттердiн ЖYрек жиырылу жиiлiгiнiн максимальды мэнi -104,5±0,7 соккы/минут сагат 10:00 тiркелген, ал минимальды мэнi -57±3,6 соккы/минут сагат 03:00 байкалды. Кдлыпты жагдайдагы студенттердщ ЖYрек жиырылу жиiлiгiнiн тэулiктiк спектршщ динамикасында сагат 12:00-22:00 уакыттар аралыгында тербелмелi ауыткушылыктар байкалады, ЖYрек жиырылу жишп 72,0±14,4^93,0±9,9 соккы/минут аралыгында тербеледь 22:00-05:00 сагат аралыгында ЖЖЖ керсетк^ 57,0±3,6^74,0±18,4 соккы/минут аралыгында аса теменп керсеткiштерге ие болды, 06:00-11:00 уакыт аралыктарында 85,0±14,1^104,5±0,7 соккы/минут кайта жогары мэндердегi керсеткiште болды. Алынган нэтижелер бойынша KYндiзгi мезгiлде агза сергек кимылдауына тэуелдi ЖYрек жиырылу жишгшщ жогаргы мэндерi тiркелген, ал TYнгi уакытта агза демалуына байланысты, тыныштык KYЙге етуiне тэуелдi ЖYрек жиырылу жишгшщ темен мэндердi берiп тур (кесте 1).

Кесте 1 - Кыс мезгiлiндегi cтудeнттepдiн журек жиырылуыньщ жиiлiгiнiн (ЖЖЖ) тэулiктiк cneKTpiHÎH динамикасы

Уакыты, сагат ЖЖЖ, соккы/минут Уакыты, сагат ЖЖЖ, соккы/минут

12:00 93,0±9,9 00:00 68,0±4,2

13:00 92,5±0,7 01:00 59,5±7,8

14:00 83,5±6,4 02:00 62,5±6,4

15:00 82,5±2,1 03:00 57,0±3,6

16:00 76,0±3,5 04:00 59,5±4,9

17:00 81,5±5,5 05:00 60,5±6,4

18:00 85,5±27,6 06:00 85,0±14,1

19:00 80,0±22,6 07:00 97,5±10,8

ВЕСТНИК КАЗНМУ #1-2022 - ф

20:00 72,0±14,4 08:00 103,5±3,5

21:00 72,0±24,1 09:00 94,5±9,1

22:00 74,0±18,4 10:00 104,5±0,7

23:00 70,0±7,1 11:00 103,0±4,2

Кектем мезгiлiнде зерттеген студенттерде журек жиырылу жишпнщ езгерютерше талдау жасау барысында, журек жиырылу жишпнщ максимальды мэн - 101,6±5,9 сокды/минут 09:00 сагатта, ал минимальды мэнi 61,8±4,6 со;к;ы/минут 01:00 сагатында тiркелдi. Сагат 12:00-22:00 уа;ыттар аралыгында ЖЖЖ керсеткiштерi 78,2±11,5^93,8±5,4 сокды/минутпен жогарылаган жэне темендеген мэндерi аны;талды. Ал 22:00-06:00 сагат аралыгында ЖЖЖ керсетк^ 61,8±4,6^78,2±11,5 сокды/минут аралыгында аса теменп керсеткiштердi бердi. 07:0011:00 уа;ыт аралы;тарында 71,6±9,6^101,6±5,9

сокды/минут ;айта жогарылаган мэндерiмен сипатталды (кесте 2).

К^ыс мезгiлi мен кектем мезгiлiнде ^ркелген ЖЖЖ керсеткiштерiн бiр-бiрiмен салыстырганда (кесте 1, 2) сагат 12:00-22:00 уа;ыттар аралыгындагы мэндерi бойынша 12:00, 14:00, 15:00, 18:00 сагаттардагы керсеткiштерi езара сэйкестж бай;алады, 13:00, 19:00,21:00, 22:00 сагаттарда кектем мезгiлiнде жогарыласа да керсетюштердеп айырмашылы; статистикалы; сенiмдiлiктi бермедь Ал 16:00, 17.00, 20:00 сагаттарда тiркелген ЖЖЖ керсеткiштерi кектем мезгшнде статистикалы; сенiмдiлiкпен жогарылаган мэндерi (р<0,05) аны;талды.

Кесте 2 - Кектем мезгшндеп студенттердщ журек жиырылуынын, жишпнщ (ЖЖЖ) тэулiктiк спектршщ динамикасы_

Уа;ыты, сагат ЖЖЖ, со;;ы/минут Уа;ыты, сагат ЖЖЖ, со;;ы/минут

12:00 93,8±11,5 00:00 67,8±10,6

13:00 85,4±11,2 01:00 61,8±4,6

14:00 81,0±4,4 02:00 66,8±13,3

15:00 84,8±10,9 03:00 65,8±4,2*

16:00 88,0±5,2* 04:00 62,2±6,2

17:00 93,8±5,4* 05:00 64,6±5,4

18:00 84,4±4,6 06:00 62,6±3,7*

19:00 89,2±13,6 07:00 71,6±9,6*

20:00 88,8±12,7* 08:00 84,0±10,7*

21:00 81,2 ±14,4 09:00 101,6±5,9

22:00 78,2±11,5 10:00 89,2±12,9*

23:00 73,2±14,8 11:00 88,2±6,2*

Ескерту: * - цыс мезглМен салыстырганда статистикалыц

22:00-06:00 сагат аралыгындагы мэндер бойынша ;ыс;ы мезгiлде де, кектемп мезгiлде де синхронды турде KYHдiзгi мэндерiнен темендеген. 00:00 (24:00 сагатпен алса да болады), 01:00 сагаттарда екi мезгiлде де ЖЖЖ керсеткiштерi сэйкес келедi. 23:00, 02:00, 04:00, 05:00 сагаттарда ;ыс;ы мезгшмен салыстырганда кектемгi мезгiлде жогарыласа да статистикалы; сенiмдiлiкпен расталмады. Ал 03:00 жэне 06:00 сагатта тiркелген мэншде ;ыс;ы мезгiлде жогарылаган, кектем мезгшнен статистикалы; сенiмдiлiкпен (р<0,05) езгергенi расталады. 07:00-11:00 уа;ыт аралы;тарында 09:00 сагатта ;ыс мезгiлiнде ЖЖЖ мэнi жогарыласа да статистикалы; сенiмдiлiктi бермедi. 07:00, 08:00, 10:00, 11:00 сагаттарда кектем мезгшмен салыстырганда ;ыс мезгiлiнде статистикалы; сенiмдiлiкпен (р<0,05) жогары мэндерi аны;талды.

Цорытынды

Сонымен ;ыс жэне кектем мезгшдершде агзанын, белсендiлiк кезiнде (сергек жYPуi) ЖЖЖ керсетюштершщ жогарылаган да темендеген де мэндерi тiркелдi, ал агзанын, тынышты; KYЙге (уйьщтау кезЦ етуiне тэуелдi бул параметрлердщ ен, темен мэндерi аны;талды.

К^ыс жэне кектем мезгшдерш бiр бiрiмен салыстырганда ЖЖЖ керсеткiштерi бойынша 16:00, 17.00, 20:00 сагаттарда кектем мезгiлiнде жогарылаганы жэне 03:00, 06:00, 07:00, 08:00, 10:00,

сешмдлт, р < 0,05

11:00 сагаттарда ;ыс;ы мезгiлде жогарылаганы статистикалы; сенiмдiлiкпен расталды.

Авторлардыц улесь Барлы; авторлар осы ма;аланы

жазуга тен, дэрежеде ;атысты.

Мудделер цацтьгеысы - мэлiмделген жо;.

Бул материал бас;а басылымдарда жариялау Yшiн

бурын мэлiмделмеген жэне бас;а басылымдардын,

;арауына усынылмаган.

Осы жумысты ЖYргiзу кезшде сырт;ы уйымдар мен медициналы; екшджтердщ ;аржыландыруы жасалган жо;.

Царжыландыру жYргiзiлмедi.

Вклад авторов. Все авторы принимали равносильное участие при написании данной статьи. Конфликт интересов - не заявлен. Данный материал не был заявлен ранее, для публикации в других изданиях и не находится на рассмотрении другими издательствами. При проведении данной работы не было финансирования сторонними организациями и медицинскими представительствами. Финансирование - не проводилось.

Authors' Contributions. All authors participated equally

in the writing of this article.

No conflicts of interest have been declared.

This material has not been previously submitted for public

i

ВЕСТНИК КДЗНМУ #1-2022

ation in other publications and is not under consideration by other publishers.

There was no third-party funding representation in the conduct of this work. Funding - no funding was provided.

or medical

1 Карпов Ю.А., Булкина О.С., Лопухова В.В., Козловская И.Л. Влияние климатических и метеорологических факторов на течение ишемической болезни сердца // Кардиологический вестник. - 2013, - Т. VIII, №2 (XX). -С. 41-48.

2 Bulkova V. Long-term ECG monitoring. Dlouhodoba EKG monitorace // Vnitrni lekarstvi. - 2021. - Vol. 67, No 1. - P. 16-21.

3 Lewalter T., Brachmann J. EKG-Monitoring: Die Zukunft hat begonnen! [ECG monitoring: The future has begun!] // Herzschrittmachertherapie & Elektrophysiologie. - 2020. -Vol. 31, No 3. - P. 239-240.

4 Зарипов В. Н., Баринова М. О. Изменение показателей кардиоинтервалографии и вариабельности ритма сердца у студентов с разным уровнем психоэмоционального напряжения и типом темперамента во время зачетной сессии // Физиология человека. - 2008. - Т. 34, № 4. - С. 73-79.

5 Рябыкина Г.В., Соболев А.В. Мониторивание ЭКГ c анализом вариабельности ритма сердца. - М.: Медпрактика, 2005. - C. 5-10.

6 Ogawa Y., Tanaka T., Kido S. Maximum QTc on Holter electrocardiography in children // Pediatrics international: official journal of the Japan Pediatric Society. - 2018. - Vol. 60, No 6. - P. 507-512.

7 Петрова Н.Б., Васильева Е. Б., Зизганова Л.В. Эколого-физиологические проблемы адаптации. - Москва. -2001. - С. 409-410.

8 Баевский Р.М. Физиологическая норма и концепция здоровья // Российский физиологический журнал. -2003. - Т. 89, № 4. - С. 473-489.

9 Шлык Н.И. Сердечный ритм и тип регуляции у детей, подростков и спортсменов. - Ижевск: Изд-во «Удмуртский университет», 2009. - 255 с.

10 Ferguson G.T., Enright P.L., Buist A.S., Higgins M.W. Office spirometry or lung health assessmentin adults: a consensus statement from the National LungHealth Education Program // Chest. - 2000. - Vol. 117. - P. 11461161.

11 Petrenko E.V., Bogun L.V., Yabluchansky N.I. Clinical case of chronotherapy of arterial hypertension // The Journal of V.N. Karazin Kharkiv National University. Series «Medicine». - 2014. - No 27. - P. 43-54.

12 Ramon C.H., Diana E.A., Jose R.F. Sleep-Time Blood Pressure: Prognostic Value and Relevance as a Therapeutic Target for Cardiovascular Risk Reduction // Chronobiology International. - 2013. - Vol. 30. - P. 68-86.

13 Turin T.C, Kita Y., Rumana N. Is there any circadian variation consequence on acute case fatality of stroke? Takashima Stroke Registry // Japan. Acta. Neurol. Scand. -2012. - Vol. 125, No 3. - Р. 206-212.

14 Wallace D.M, Ramos A.R, Runde T. Sleep disorders and stroke// International Journal of Stroke. - 2012. - Vol. 7, No 3. - Р. 231-242.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

15 Ritzenthaler T., Nighoghossian N., Berthiller J., Schott A.M., Cho T.H, Derex L., Brun J., Trouil-las P., Claustrat B. Nocturnal urine melatonin and 6-sulphatoxymelatonin excretion at the acute stage of ischaemic stroke. // J. Pineal. Res. - 2009. - №46. - Р. 349-352.

16 Makarov L.M. Holter monitoring. 2nd ed. M.: Medpractic-M, 2003. - 340p.

17 Al-Alusi M. A., Ding E., McManus D. D., Lubitz S. A. Wearing Your Heart on Your Sleeve: the Future of Cardiac Rhythm Monitoring // Current cardiology reports. - 2019. - Vol. 21, No 12. - P. 158.

18 Barold S.S. Norman J. "Jeff Holter - "Father" of ambulatory ECG monitoring // Journal of Interventional Cardias Electrophysiology. - 2005. - Vol. 14, No 2. - P. 117118.

19 Gilgen-Ammann, R., Schweizer, T., & Wyss, T. RR interval signal quality of a heart rate monitor and an ECG Holter at rest and during exercise // European journal of applied physiology. - 2019. - Vol. 119, No 7. - P. 15251532.

20 Баевский Р.М., Берсенева А.П., Берсенев Е.Ю., Лучицкая Е.С., Слепченкова И.Н., Черникова А.Г. Оценка уровня здоровья при исследовании практически здоровых людей: методическое руководство. - М.: Слово, 2009. - 100 c.

21 Saramet E.E., Cojocaru D.C., Ungurianu S., Negru R.D., Ancuta C. QT Interval Prolongation in Patients with Systemic Sclerosis-Are the Holter ECG Recordings a Better Option for QT Interval Evaluation? // Medicina (Kaunas, Lithuania). - 2021. - Vol. 57, No 3. P. 295.

22 Максимова Т.М., Белов В.Б., Саурина О.С., Лушкина Н.П.. Сезонность контактов населения с медицинскими организациями в связи с заболеваниями системы кровообращения // Проблемы социальной гигиены, здравоохранения и истории медицины. - 2014. - №4. - С. 3-6.

23 Lauder L., Scholz S.S., Ewen S., Lettner C., Ukena C., Böhm M., Mahfoud F. Accuracy of pulse rate derived from 24-h ambulatory blood pressure monitoring compared with heart rate from 24-h Holter-ECG // Journal of hypertension. - 2020. - Vol. 38, No 12. - P. 2387-2392.

24 Erelund S., Karp K., Wiklund U., Hörnsten R., Arvidsson S. Are ECG changes in heart-healthy individuals of various ages related to cardiac disease 20 years later? // Upsala journal of medical sciences. - 2021. - Vol. 126. - P. 60-64.

25 Bolourchi M., Silver E. S., Muwanga D., Mendez E., Liberman L. Comparison of Holter With Zio Patch Electrocardiography Monitoring in Children // The American journal of cardiology. - 2020. - Vol. 125, No 5. -P. 767-771.

1 Karpov YU.A., Bulkina O.S., Lopuhova V.V., Kozlovskaya I.L. Vliyanie klimaticheskih i meteorologicheskih faktorov na techenie ishemicheskoj bolezni serdca // Kardiologicheskij vestnik. - 2013, - T. VIII, №2 (XX). - S. 4148.

2 Bulkova V. Long-term ECG monitoring. Dlouhodoba EKG monitorace // Vnitrni lekarstvi. - 2021. - Vol. 67, No 1. - P. 16-21.

3 Lewalter T., Brachmann J. EKG-Monitoring: Die Zukunft hat begonnen! [ECG monitoring: The future has begun!] //

i

-ВЕСТНИК КАЗНМУ #1-2022 -

Herzschrittmachertherapie & Elektrophysiologie. - 2020. -Vol. 31. No 3. - P. 239-240.

4 Zaripov V. N.. Barinova M. O. Izmenenie pokazatelej kardiointervalografii i variabel'nosti ritma serdca u studentov s raznym urovnem psihoemocional'nogo napryazheniya i tipom temperamenta vo vremya zachetnoj sessii // Fiziologiya cheloveka. - 2008. - T. 34, № 4. - S. 73-79.

5 Ryabykina G.V.. Cobolev A.V. Monitorivanie EKG c analizom variabel'nocti ritma cerdca. - M.: Medpraktika. 2005. - C. 5-10.

6 Ogawa Y.. Tanaka T.. Kido S. Maximum QTc on Holter electrocardiography in children // Pediatrics international: official journal of the Japan Pediatric Society. - 2018. - Vol. 60. No 6. - P. 507-512.

7 Petrova N.B.. Vasil'eva E. B.. Zizganova L.V. Ekologo-fiziologicheskie problemy adaptacii. - Moskva. - 2001. - S. 409-410.

8 Baevskij R.M. Fiziologicheskaya norma i koncepciya zdorov'ya // Rossijskij fiziologicheskij zhurnal. - 2003. - T. 89, № 4. - S. 473-489.

9 SHlyk N.I. Serdechnyj ritm i tip regulyacii u detej. podrostkov i sportsmenov. - Izhevsk: Izd-vo «Udmurtskij universitet», 2009. - 255 s.

10 Ferguson G.T.. Enright P.L.. Buist A.S.. Higgins M.W. Office spirometry or lung health assessmentin adults: a consensus statement from the National LungHealth Education Program // Chest. - 2000. - Vol. 117. - P. 11461161.

11 Petrenko E.V.. Bogun L.V.. Yabluchansky N.I. Clinical case of chronotherapy of arterial hypertension // The Journal of V.N. Karazin Kharkiv National University. Series «Medicine». - 2014. - No 27. - P. 43-54.

12 Ramon C.H.. Diana E.A.. Jose R.F. Sleep-Time Blood Pressure: Prognostic Value and Relevance as a Therapeutic Target for Cardiovascular Risk Reduction // Chronobiology International. - 2013. - Vol. 30. - P. 68-86.

13 Turin T.C. Kita Y.. Rumana N. Is there any circadian variation consequence on acute case fatality of stroke? Takashima Stroke Registry // Japan. Acta. Neurol. Scand. -2012. - Vol. 125. No 3. - R. 206-212.

14 Wallace D.M. Ramos A.R. Runde T. Sleep disorders and stroke// International Journal of Stroke. - 2012. - Vol. 7. No 3. - R. 231-242.

15 Ritzenthaler T.. Nighoghossian N.. Berthiller J.. Schott A.M.. Cho T.H. Derex L.. Brun J.. Trouil-las P.. Claustrat B. Nocturnal urine melatonin and 6-sulphatoxymelatonin

excretion at the acute stage of ischaemic stroke. // J. Pineal. Res. - 2009. - №46. - R. 349-352.

16 Makarov L.M. Holter monitoring. 2nd ed. M.: Medpractic-M, 2003. - 340p.

17 Al-Alusi M. A., Ding E., McManus D. D., Lubitz S. A. Wearing Your Heart on Your Sleeve: the Future of Cardiac Rhythm Monitoring // Current cardiology reports. - 2019. - Vol. 21, No 12. - P. 158.

18 Barold S.S. Norman J. "Jeff" Holter - "Father" of ambulatory ECG monitoring // Journal of Interventional Cardias Electrophysiology. - 2005. - Vol. 14, No 2. - P. 117118.

19 Gilgen-Ammann, R., Schweizer, T., & Wyss, T. RR interval signal quality of a heart rate monitor and an ECG Holter at rest and during exercise // European journal of applied physiology. - 2019. - Vol. 119, No 7. - P. 15251532.

20 Baevskij R.M., Berseneva A.P., Bersenev E.YU., Luchickaya E.S., Slepchenkova I.N., CHernikova A.G. Ocenka urovnya zdorov'ya pri issledovanii prakticheski zdorovyh lyudej: metodicheskoe rukovodstvo. - M.: Slovo, 2009. - 100 c.

21 Saramet E.E., Cojocaru D.C., Ungurianu S., Negru R.D., Ancuta C. QT Interval Prolongation in Patients with Systemic Sclerosis-Are the Holter ECG Recordings a Better Option for QT Interval Evaluation? // Medicina (Kaunas, Lithuania). - 2021. - Vol. 57, No 3. P. 295.

22 Maksimova T.M., Belov V.B., Saurina O.S., Lushkina N.P.. Sezonnost' kontaktov naseleniya s medicinskimi organizaciyami v svyazi s zabolevaniyami sistemy krovoobrashcheniya // Problemy social'noj gigieny, zdravoohraneniya i istorii mediciny. - 2014. - №4. - S. 3-6.

23 Lauder L., Scholz S.S., Ewen S., Lettner C., Ukena C., Böhm M., Mahfoud F. Accuracy of pulse rate derived from 24-h ambulatory blood pressure monitoring compared with heart rate from 24-h Holter-ECG // Journal of hypertension. - 2020. - Vol. 38, No 12. - P. 2387-2392.

24 Erelund S., Karp K., Wiklund U., Hörnsten R., Arvidsson S. Are ECG changes in heart-healthy individuals of various ages related to cardiac disease 20 years later? // Upsala journal of medical sciences. - 2021. - Vol. 126. - P. 60-64.

25 Bolourchi M., Silver E. S., Muwanga D., Mendez E., Liberman L. Comparison of Holter With Zio Patch Electrocardiography Monitoring in Children // The American journal of cardiology. - 2020. - Vol. 125, No 5. -P. 767-771.

Корреспондирующий автор

Умбетьярова Ляззат - старший преподаватель кафедры биофизики,биомедицины и нейронаук КазНУ им. Аль-Фараби umbetyarovalyazzat7 5 @ gmail.com

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.