CC BY
3УДК - 37.018:004.7/.8:004.9/.91/.94/.98
ЖОЖДО МКТНЫ КОЛДОНУУНУН ЖАКЫНКЫ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ: БИЛИМ БЕРYY ТАРМАГЫНА ЖАСАЛМА ИНТЕЛЛЕКТТИ КИРГИЗYY, ЭЛЕКТРОНДУК ОКУТУУ СИСТЕМАЛАРЫН 0НYКТYРYY
БЕКМУРЗАЕВА БУАЖАР АБДУСАТТАРОВНА
И. Арабаев атындагы КМУнун 13.00.01. жалпы педагогика, педагогика жана билим берYYHYн
тарыхы адистигинин 2-курсунун аспиранты, КР ББИМнин алдындагы Республикалык педагогикалык кызматкерлердин квалификациясын жогорулатуу жана кайра даярдоо институтунун информатика, технология жана искусство
кафедрасынын ага окутуучусу, Бишкек шаары
Аннотация. Жасалма интеллектти киргизyY окуу процессия eркYядemYYЯYя келечектYY чeйрeсYя билдирет. ЖИ жекелештирилгея билим берYY программаларыя тYЗYY, пикирлерди берYY жаяа студеяттердия жеке муктаждыктарыяа ылайыкташтыруу YЧYя окуу маалыматтарыя талдоо жаяа бир катар адмияистративдик процесстерди автоматташтыруу YЧYя колдонулушу мYмкYя. АдаптивдYY окутуу системаларыя eяYктYPYY ар бир студент YЧYя жекелештирилгея билим берYY жолдоруя тYЗYYгe багытталгая. Бул тутумдар ар бир студеяттия билим децгээлияе, кызыкчылыктарыяа жаяа окуу темпияе ылайыкташып, материалды яатыйжалуу eздeштYPYYгe мYмкYядYк берет. Окуу YЧYя мобилдик тиркемелерди колдояууяуя кeбeйYШY билимге каалагая убакта, каалагая жерде жетYY YЧYя жацы мYмкYячYЛYктeрдY ачат. Мобилдик тиркемелер студеяттерге билим берYY материалдарыя, иятерактивдYY сабактарды, тесттерди жаяа тапшырмаларды алууга мYмкYячYЛYк берет, бул окуу процессия активдештирYYгe жаяа билим берYYЯYя мобилдYYЛYгYя жогорулатууга жардам берет.
Бул изилдee ЖОЖдордо МКТяы колдояууяуя келечекmYY багыттарыя талдоого багытталгая жаяа ЖОЖдордо окутууяуя сапатыя жаяа билим берYY процессияия яатыйжалуулугуя жогорулатууга eбeлгe mYзгeя ияяовациялык билим берYY техяологияларыя иштеп чыгуу жаяа ишке киргизYY YЧYя яегиз болуп бере алат.
Ачкыч свздвр: маалыматтык коммуяикациялык техяология, перспектива, жасалма иятеллект, адаптивдик окутуу, ЖОЖ, мобилдик тиркемелер, дистаяттык окутуу, оялайя курстар, ияmеракmивдYY окутуу, усулдар, оялайя, окуу процесси,виртуалдык дYйяe, чат боттор, яейротармак, робототехяикалар, компьютер, модел, прогресс, маалымат ресурстары.
БЛИЖАЙШИЕ ПЕРСПЕКТИВЫ ПРИМЕНЕНИЯ ИКТ В ВУЗЕ: ВНЕДРЕНИЕ ИСКУССТВЕННОГО ИНТЕЛЛЕКТА В ОБРАЗОВАТЕЛЬНУЮ СФЕРУ, РАЗВИТИЕ ЭЛЕКТРОННЫХ СИСТЕМ ОБУЧЕНИЯ
БЕКМУРЗАЕВА БУАЖАР АБДУСАТТАРОВНА
Преподаватель кафедры информатики, технологии и искусства Республиканского института повышения квалификации и переподготовки педагогических кадров при при МОН КР
г.Бишкек
ЖАИЛООБЕК КЫЗЫ МЭЭРГУЛ
БатМУ КГПИнин ТМББ кафедрасынын окутуучусу, Кызыл-Кыя ш
ЖАИЛООБЕК КЫЗЫ МЭЭРГУЛ
Преподавтель кафедры ЕМО КГПИ при БатГУ, г. Кызыл-Кыя
Аннотация. Внедрение искусственного интеллекта представляет собой перспективную область для улучшения процесса обучения. ИИ может быть использован для создания персонализированных образовательных программ, анализа данных обучения для предоставления обратной связи и адаптации под индивидуальные потребности студентов, а также для автоматизации ряда административных процессов. Развитие адаптивных систем обучения направлено на создание индивидуализированных образовательных путей для каждого студента. Эти системы способны адаптироваться к уровню знаний, интересам и темпу обучения каждого студента, обеспечивая более эффективное усвоение материала.
Расширение использования мобильных приложений для обучения открывает новые возможности для доступа к знаниям в любое время и в любом месте. Мобильные приложения могут предоставлять студентам доступ к образовательным материалам, интерактивным урокам, тестам и заданиям, что способствует активизации учебного процесса и повышению мобильности образования. Данное исследование направлено на анализ перспективных направлений применения ИКТ в вузе и может служить основой для разработки и внедрения инновационных образовательных технологий, способствующих повышению качества обучения и эффективности образовательного процесса в вузах.
Ключевые слова: информационно-коммуникационные технологии, перспектива, искусственный интеллект, адаптивное обучение, университет, мобильные приложения, дистанционное обучение, онлайн-курсы, интерактивное обучение, методы, онлайн, учебный процесс,виртуальный мир, чат-боты, нейросеть, робототехника, компьютер, модель, прогресс, информационные ресурсы.
THE IMMEDIATE PROSPECTS FOR THE USE OF ICT IN HIGHER EDUCATION: THE INTRODUCTION OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE INTO THE EDUCATIONAL SPHERE, THE DEVELOPMENT OF DIGITAL LEARNING SYSTEMS
BEKMURZAEVA BUAZHAR ABDUSATTAROVNA
Senior lecturer of the Department of Informatics, Technology and Art of the Republican Institute for Advanced Training and Retraining of Teachers under the Ministry of Education and Science of
the Kyrgyz Republic
ZHAILOOBEK KYZY MEERGUL
Lecturer at the Department of EME of the KGPI at BatSU Zhailoobek kyzy Meergul
Annotation. The introduction of artificial intelligence is a promising area for improving the learning process. AI can be used to create personalized educational programs, analyze learning data to provide feedback and adapt to the individual needs of students, as well as to automate a number of administrative processes. The development of adaptive learning systems is aimed at creating individualized educational paths for each student. These systems are able to adapt to the level of knowledge, interests and learning pace of each student, ensuring more effective learning of the material. The increased use of mobile learning applications opens up new opportunities to access knowledge anytime, anywhere. Mobile applications can provide students with access to educational materials, interactive lessons, tests and assignments, which helps to enhance the learning process and increase educational mobility. This study is aimed at analyzing promising areas of ICT application in higher education and can serve as a basis for the development and implementation of innovative educational technologies that contribute to improving the quality of education and the effectiveness of the educational process in higher education institutions.
Keywords: information and communication technologies, perspective, artificial intelligence, adaptive learning, university, mobile applications, distance learning, online courses, interactive learning, methods, online, learning process,virtual world, chatbots, neural network, robotics, computer, model, progress, information resources.
Жогорку билим берYYДe маалыматтык-коммуникациялык технологияларды (МКТ) колдонуунун келечеги абдан келечектYY жана тез eHY^n жатат. МКТны жогорку билимге интеграциялоо мYмкYнчYЛYктY кецейтYYгe, сапатты жогорулатууга, инновацияларды жайылтууга жана студенттерди санариптик доордо ийгиликке жетYYгe даярдайт. Бирок, бул санариптик тецчиликке, купуялуулукка, коопсуздукка, окутуучулардын даярдыгына жана инфраструктурага жана колдоого туруктуу инвестициялардын зарылдыгына байланыштуу кeйгeйлeрдY жаратат. Ошондуктан, мекемелер кылдат МКТ ишке ашыруу менен байланышкан мYмкYнчYЛYктeрдY жана тобокелдиктерди эске алуу жана алардын дараметин толук пайдалануу YЧYн комплекстYY стратегияларды иштеп чыгуу керек.
Маалыматтык-коммуникациялык технологиялар (МКТ) ЖОЖдордо колдонуу YЧYн олуттуу потенциалга ээ жана алардын келечеги тынымсыз кецеЙYYДe аны тeмeнкY схемадан кeрYYгe болот.
1-схема ЖОЖдордо МКТны колдонуунун жацы багыттары
ЖОЖдо MKT ны колдонуунун багыттары
Диетанттык окутуу жана онлайн курстар Интерактивдуу окуу материалдары
__* / у- < ч -J
Женелештирилген окутуу жана \ 0нуу процессии башкаруу адаптация лык технологиялар } \___/
у \ _
( Виртуалдык жана кецейтилген чындык Изилдеэ жана илимий ишмердуулук ^
[ Кызматташуу жана байланыш
Дистанттык окутуу жана онлайн курстарда материалдарды каалаган убакта, каалаган жерде онлайн курстар жана вебинарлар аркылуу YЙрeнYY мYмкYнчYЛYГY барган сайын маанилYY болуп баратат. МКТ ЖОЖдорго ийкемдYY окуу программаларын сунуштоого, ошондой эле алыскы аймактарда жайгашкан же окуу жайларына кирYY мYмкYнчYЛYГY чектелген студенттерге жетYYгe мYмкYнчYЛYк берет. МКТ окуу тажрыйбасын байытуучу жана аны студенттер YЧYн жагымдуу жана кызыктуу кылган интерактивдуу окуу материалдарын тYЗYY YЧYн колдонулушу мYмкYн. Бул интерактивдYY видео сабактар, виртуалдык лабораториялар, онлайн тесттер ж. б. Окуу процессин башкаруу системасы ЖОЖдордун ишинин ажырагыс бeлYГY болуп калды. Алар окутуучуларга материалдарды, тапшырмаларды жайгаштырууга, баалоо журналдарын жYргYЗYYгe жана студенттерге окуу ресурстарына жетYYгe жана окутуучулар жана кесиптештер менен байланышууга мYмкYнчYЛYк берет. МКТ илимпоздорго ^ш^ген маалыматтарды, аналитикалык куралдарды жана визуализацияларды алууга жана аларга изилдee жYргYЗYYгe, натыйжаларды талдоого жардам берет. Жасалма интеллект, чоц маалыматтарды талдоо жана виртуалдык чындык сыяктуу тармактар академиялык изилдeeлeрдe барган сайын маанилYY болуп баратат. Кызматташуу жана байланышты ар кандай онлайн куралдар студенттерге жана окутуучуларга дYЙнeнYн ар кайсы бурчтарында болсо дагы, долбоорлордо кызматташууга, идеяларды жана маалыматтарды бeлYШYYгe мYмкYнчYЛYк берет [5:13].
Жасалма интеллект (ЖИ) - бул адамдын акылын талап кылган тапшырмаларды аткарууга жeндeмдYY тутумдарды жана программаларды тYЗYYгe арналган информатика тармагы. Ал компьютерлерге адамдын ой ЖYГYPTYYCYHYH жана жYPYм-турумунун ар кандай аспектилерин моделдeeгe жана тууроого мYмкYндYк берген ар кандай ыкмаларды, алгоритмдерди жана ыкмаларды камтыйт. [6:5]
Билим берYYДeгY жасалма интеллект актуалдуу темага айланды. Билим берYY тармагында Жасалма интеллекттин eсYШY менен студенттерге окууга жардам берYY YЧYн
ОФ "Международный научно-исследовательский центр "Endless Light in Science"
колдонулуп жаткан ар кандай жолдор бар. Жасалма интеллект менен болгон бир нече технологиялар билимге ар тараптан таасир этет. Атап айтканда буларга чатботтор, витуалдык чындык жана робототехникалар кирет. Чатботтор - балдарга математика же окуганды тYШYHYY сыяктуу конкретщуу темаларды тYШYHYYгo жардам берYY YЧYн иштелип чыккан. Чатбот окутуучулары студенттерге жацы тYШYHYктeрдY YЙрoнYYГ0 жардам берYY менен эле чектелбейт [4:25].
Виртуалдык чындык билим берYYДeгY акыркы инновациялардын бири - тарыхты окутуудан баштап окуучуларга математикалык кeндYмдeрдY YЙрeтYYгe чейин колдонулат. Виртуалдык чындык менен студенттер чыныгы жашоодо эч качан кeрYYгe же билYYгe мYмкYнчYЛYктeрY жок нерселерди изилдей алышат. Окутуучулар виртуалдык чындык аркылуу окуучуларын окутуунун алда канча кызыктуу жолдорун таба алышат.
Окутууну башкаруу системасы (LMS) Окутуучулар YЧYн да, студенттер YЧYн да баа жеткис курал болуп саналат.
Акыркы бир нече жылда билим берYY тармагында жасалма интеллект менен робототехника кeбeйдY. Ал азыр Окутуучуларга да, студенттерге да билим берYYгe жардам берYY YЧYн колдонулуп жатат. Роботтор студенттер YЧYн да, Окутуучулар YЧYн да YЙрeнYY YЧYн эц сонун булак боло алат. Окутуучулар YЧYн бул роботтор кошумча жардамга муктаж болгон окуучулар менен кeбYрeeк убакыт eткeрYYHYн жолун камсыздай алат.
2023-жылдын ноябрь айынын аягында Сеул билим берYY кецсеси окуучуларга англис тилин YЙрeнYYгe жардам берYY YЧYн ТYштYк Кореянын башталгыч жана орто мектептерине робот-репетиторлор киргизилип жатканын жарыялады. Биз жасалма интеллекттин негизинде атайын иштелип чыккан "электрондук Окутуучуларды" колдонуу жeнYндe сeз болуп жатат.
Маалым болгондой, демилге мамлекеттик билим берYY мекемелеринде балдарга жана eспYPYмдeргe англис тилин окутуунун сапатын жогорулатууга багытталган. AI тарбиячылары аты аталбаган жеке компания менен биргеликте иштелип чыккан: алар робот-официанттарга окшош. ТYштYк Кореянын борборундагы беш мектепте машиналарды колдонуу боюнча эксперимент башталат: Эгер оц жыйынтык чыкса, мындай тарбиячылар башка окуу жайларында да пайда болот.
Мындан тышкары, мектептер интеллектуалдык чат-боттун негизиндеги тиркеме менен камсыздалат, анын жардамы менен студенттер мобилдик тYЗмeктeр аркылуу чет тилдерде баарлашууну практикалай алышат. Тиркеме сизге колдонуучулар тандап ала турган ар кандай темалар боюнча ЖИ менен баарлашууга жана талкууларга катышууга мYмкYнчYЛYк берет. Тигил же бул курсту аяктагандан кийин студенттер алган кeндYмдeрYн турмушта колдоно алышат, ал эми чатбот кепти талдап, окуунун натыйжалары жeнYндe отчет берет [10].
Москва шаардык педагогикалык университетинин (ММУ) профессору Елена Алексеичева Газетами агенттигине билдиргендей, жасалма интеллект БирдиктYY мамлекеттик экзамен (USE) учурунда eзYHYн натыйжалуулугун далилдеди. 2023 -жылы экзамен аудиториясын кeзeмeлдee YЧYн нейрондук тармактарды массалык тYPдe колдонуу eлкeнYн 84 аймагында болжол менен 500 мыйзам бузууну аныктады , бул технологияны биринчи жолу колдонууга салыштырмалуу 2020-жылы 17 гана мыйзам бузуу аныкталганга салыштырмалуу олуттуу прогрессти кeрсeтeт. Бул тууралуу MSPU 2023-жылдын 9-ноябрында билдирди.
ЖИ алгоритмдери студенттердин адаттан тыш жацсоолор же кeрYHYштeр сыяктуу шектYY жYPYм-турумун таанууга YЙрeтYЛYп, аларды эксперттер андан ары талдоо YЧYн жаздырышат. Бул билим берYY мекемелерине чыныгы инциденттерге ^^л бурууга, жалган сигналдарды азайтууга жана байкоочулардын убактысын кыйла Yнeмдeeгe мYмкYндYк берет.
Елена Алексеичева Студенттердин жоопторун текшерYYДe нейротармак адамды алмаштырбай, негизги фильтр катары иштеп, аны толуктап турганын баса белгиледи. Жасалма интеллект видеоматериалдарды талдап, карап чыгуу YЧYн пункттарды белгилейт, бул эксперттерге эц маанилYY эпизоддорду талдоого кeцYЛ бурууга мYмкYндYк берет.
Профессор Алексейчева БирдиктYY мамлекеттик экзаменди era^YY процессине интеллектуалдык интеллектти киргизYY "билим берYY туризмине" - студенттердин экзамендерди катуу кeзeмeлгe албаган аймактарга кeчYп кетYY практикасына каршы кYрeштYн маанилYY фактору болуп калышы мYмкYн деп ырастайт. Россиянын бYткYЛ аймагындагы кeзeмeлдYн децгээлин бириктирYY бардык студенттер YЧYн бирдей шарттарды тYЗYYгe жана баалоодо калыстыкты сактоого жардам берет.
Мындан тышкары, эксперт eлкeдe орточо баллдын тeмeндeшY мYмкYн болгон нейрондук тармактарды киргизYYHYн оц натыйжасы катары мойнуна алат, анткени мындай eзгeртYY региондордогу студенттердин даярдыгынын децгээлинин чынчыл картинасын чагылдырат. Бул билим берYYHYн сапатын жакшыртат , анткени мектептер жана окуучулар кeзeмeлдY айланып eтYYHYн жолдорун издебестен, материалды чындап YЙрeнYYгe умтулушат.
2023-жылдын 31-августунда Москва шаардык педагогикалык университети (МПУ) студенттерге акыркы квалификациялык иштерди даярдоодо жасалма интеллект технологияларын колдонууга расмий уруксат берилгенин жарыялады. ТиешелYY чечим Окумуштуулар кецешинин жыйынында кабыл алынды. Ошентип, MSPU диплом жазуу YЧYн ЖИ мыйзамдаштырган биринчи Москва университети болуп калды.
Нейрондук тYЙYн пилоттук режимде орусиялык мектеп окуучуларынын гуманитардык багыттагы дилбаяндарын текшерет . Бул тууралуу РИА Новости 2022-жылдын 19-декабрында Улуттук технологиялык демилгенин (NTI) басма сeз кызматына таянуу менен билдирди [10].
1-таблица Жасалма интеллекттин негизги багыттары
Багыттары Арналышы
Машиналарды уйренуу Нейрон тармактары, чечим дарактары, вектор ыкмасы жана башкалар сыяктуу ыкмалар кирет.
Табигый тилди иштетуу Сeз таануу, текст талдоо, машина котормо жана текст муун сыяктуу милдеттерди камтыйт.
Компьютердик керунуш Объекттерди таануу, жYЗдeрдY аныктоо, кыймыл-аракетти кeзeмeлдee жана башкалар сыяктуу милдеттерди камтыйт.
Робототехника Роботторду башкаруу, чечим кабыл алуу жана иш-аракеттерди пландаштыруу YЧYн жасалма интеллект ыкмалары колдонулат.
Эксперттик тутумдар Жасалма интеллект саламаттыкты сактоо, каржы, транспорт, eндYPYш, билим беруу жана башка ^ш^ген тармактарда кецири колдонулат жана азыркы дYЙнeдe барган сайын маанилуу ролду ойнойт.
Жасалма интеллектти (ЖИ) билим берYY чeйрeсYнe киргизYY билим берYY процессин eркYндeтYY жана ЖОЖдордун ишин оптималдаштыруу YЧYн кецири мYмкYнчYЛYктeрдY берет[3: 252-254.].
2-схема. Окуу процессин уюштурууда ЖИ колдонуу формалары
Жекелештирилген окутуу
Баалоону автоматташтыруу
Маалымат аналитикасы
Акылдуу жардамчылар
Робототехника жана виртуалдык чындык
Билим беруу материалдарын _внуктуруу_
Болжолдуу моделдер
ЖИ студенттердин жеке муктаждыктарына ылайыкташтырылган окуу программаларын тYЗYYгe жардам берет. Машиналарды YЙрeнYY алгоритмдери окуу процесси жeнYндe маалыматтарды талдап, жекелештирилген окуу материалдарын, тапшырмаларды жана кeрсeтмeлeрдY сунуштай алат. ЖИ окуу иштерин жана тесттерди баалоо процессин автоматташтыруу YЧYн колдонулушу мYмкYн. Буга орфографияны жана грамматиканы автоматтык тYPдe текшерYY, мазмунун талдоо, жада калса эссе жазуунун сапатын баалоо кириши мYмкYн. ЖИ аркылуу билим берYY процесси жана студенттердин натыйжалары жeнYндe чоц кeлeмдeгY маалыматтарды талдоого болот. Бул тенденцияларды аныктоого, кeйгeйлYY аймактарды аныктоого жана окуу программаларын жана окутуу методдорун eркYндeтYYгe мYмкYндYк берет. ЖИке негизделген Виртуалдык жардамчылар студенттерге окуу процессинде колдоо жана жардам кeрсeтYY YЧYн колдонулушу мYмкYн. Алар суроолорго жооп берип, татаал тYШYHYктeрдY TYШYHДYPYП, студенттерди кошумча окуу ресурстарына багыттай алышат. ЖИ студенттердин ишин болжолдоого жана кошумча колдоого муктаж болгондорду аныктоого жардам берет. Бул университеттерге студенттердин артта калышына жол бербee жана алардын ишин жакшыртуу боюнча чараларды кeрYYгe мYмкYнчYЛYк берет. ЖИ окуу материалдарын TYЗYY жана ылайыкташтыруу YЧYн колдонулушу мYмкYн. Машиналарды YЙрeнYY алгоритмдери ар кандай окутуу ыкмаларынын натыйжалуулугун талдап, eркYндeтYYHY жана оптималдаштырууну сунуштай алат[4:8].
Электрондук окутуу системаларын eнYктYPYY билим берYYHYн сапатын жакшыртуу жана студенттердин ишин жакшыртуу YЧYн чоц потенциалга ээ. Бирок, мындай тутумдарда студенттердин маалыматтарын чогултууда жана колдонууда этикалык жана сезимтал аспектилер эске алынышы керек. [2: 9-26]
3-схема.Электрондук окутуу системаларынын аспектилери
Жетишуунун мониторинга
Башка технологиялар менен интеграциялоо
Адаптивдуу окутуу методдору
Кайтарым-байланыш жана баалоо
окутуу тутумдарынын аспектияери
Студенттик маалыматтарды талдоо
Жекелештирилген мазмун
Электрондук окутуу системалары студенттердин жетишкендиктери, окуу методдорунун артыкчылыктары, окуу ылдамдыгы ж.б. сыяктуу маалыматтарды чогултат жана талдайт, Ар бир студенттин муктаждыктарына жана даярдык децгээлине эц туура келген тапшырмаларды, окуу материалдарын, видео сабактарды жана башкаларды камтышы мYмкYн. Электрондук окутуу системалары белгилуу бир студент учун эц ылайыктуу болгон ар кандай окутуу ыкмаларын колдонушу мумкун. Мисалы, бир студент учун eз алдынча изилдee натыйжалуу ыкма болушу мумкун, ал эми экинчиси учун топто иштee же практика аркылуу окуу. Студенттерге окуу процессиндеги ийгиликтери жана кемчиликтери жeнYндe жооп берет. Бул студенттерге кучтуу жана алсыз жактарын жакшыраак тушунууге, ошондой эле алардын натыйжаларын жакшыртуу боюнча чараларды кeрYYгe жардам берет. Студенттердин жетишуусун узгултуксуз кeзeмeлдeп, алардын муктаждыктары жана жeндeмдeрYHYн eзгeрYШYнe жооп бере алат. Бул реалдуу убакытта окуу тажрыйбасын ыцгайлаштырууга жана ар бир студент учун оптималдуу окутууну камсыз кылууга мумкундук беруу менен жасалма интеллект, виртуалдык реалдуулук, онлайн курстар жана башкалар сыяктуу башка билим беруу технологиялары менен интеграцияланып, кыйла толук жана натыйжалуу билим беруу тажрыйбасын тYзe алат[3:8].
Университеттерде жасалма интеллектти киргизуу жана колдонуу билим беруунун сапатын бир топ жакшыртып, административдик процесстерди иретке келтирип, илимий изилдeeлeрдYн натыйжалуулугун жогорулатат.
Жасалма интеллекттин (ЖИ) иштешин камтыган же аны иштеп чыгууну жана колдонууну жецилдеткен кeптeгeн платформалар жана куралдар бар. Эц популярдуу платформалардын айрымдары: TensorFlow, PyTorch, Keras, Microsoft Azure AI, IBM Watson, Amazon AWS AI Services жасалма интеллектке негизделген тиркемелерди жана чечимдерди тузуу жана жайылтуу учун кызматтардын жана кызматтардын кецири спектрин камсыз кылат. Буга машинаны YЙрeнYY, компьютерди кeрYY, CYЙлee технологиясы жана башка кeптeгeн кызматтар кирет[7:154].
Жыйынтыктап айтканда жогорку билим берYYДe маалыматтык-коммуникациялык технологияларды (МКТ) колдонуунун жакынкы келечеги, айрыкча жасалма интеллектти (ЖИ) киргизуу, адаптацияланган окутуу тутумдарын иштеп чыгуу жана мобилдик окуу тиркемелерин кецейтуу билим беруу чeйрeсYндe олуттуу жетишкендиктерди жана eзгeрYYлeрдY сунуш кылат. Жогорку билим берYYДe МКТны колдонуунун кыска мeeнeттYY перспективалары, айрыкча жасалма интеллектти интеграциялоо, адаптацияланган окутуу тутумдарын eнYктYPYY жана мобилдик окуу тиркемелерин кецейтуу, окутуунун натыйжалуулугун жогорулатуу, окуу натыйжаларын жакшыртуу жана инклюзивдуу билим беруу чeйрeсYн тузуу учун трансформациялык мYмкYнчYЛYктeрдY берет. Бул технологиялардын толук потенциалын ишке ашыруу стратегиялык пландаштырууну, педагогикалык инновацияларды, узгултуксуз изилдeeлeрдY жана этикалык ойлорду, бирдей жеткиликтуулукту камсыз кылуу, жеке жашоону коргоо жана билим берYYДe маалыматтарга негизделген мамилелерди жоопкерчилик менен колдонууну талап кылат.
АДАБИТЯТТАР
1. Luckin, R., Holmes, W., Griffiths, M., & Forcier, L. B. Искусственный интеллект в образовании (2016).
2. Брызгалина Е. Искусственный интеллект в образовании. Анализ целей внедрения -статья 9-26 стр. Том 32 Выпуск №2
3. Siemens, G., & Baker, R. S. (2012). Окуунун аналитикасы жана билими боюнча 2-эл аралык конференциянын материалдарында (LAK '12), 252-254.
4. Шарплс, М., Адамс, А., Алози, Н., Фергюсон, Р., Фиц Джералд, Э., Гэвед, М., ... & Whitelock, D. (2014).
5. Жогорку окуу жайларында AI кабыл алуу: Хуанг, В., Наказава, К., & Ли, М. (2017).
6. Билим берYYДeгY заманбап технологияларга сереп салуу. Johnson, L., Adams Becker, S., Cummins, M., Estrada, V., Freeman, A., & Hall, C. (2016).
7. Жасалма интеллект жана билим берYY. Leal Filho, W., Brandli, L. L., Lange Salvia, A., Rayman-Bacchus, L., Platje, J., & Manolas, E. (2018). (10б), 3538.
8. Тихомирова Н.В. Акылдуу коомду eHY^YPYY боюнча глобалдык стратегия. MESI Smart University жолунда 25-30-беттер
9. https://dzen.ru/a/ZUuYnx4UTxgzJ0JU
10. https://tadviser-com.translate.goog/index.php/Article: Artificial_Intelligence_in_Education?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ru&_x_tr_hl=ru&_x_tr_pto=sc
