CC BY
15ОШ МАМЛЕКЕТТИК УНИВЕРСИТЕТИНИН ЖАРЧЫСЫ
ВЕСТНИК ОШСКОГО ГОСУДАРСТВЕННОГО УНИВЕРСИТЕТА BULLETIN OF OSH STATE UNIVERSITY
e-ISSN: 1694-8610
№3/2023, 51-58
ПЕДАГОГИКА
УДК: 51
DOI: 10.52754/16948610 2023 3 6
ОКУУЧУЛАРДЫН БИЛИМ САПАТЫН ЖОГОРУЛАТУУДА КОМПЬЮТЕРДИК
ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫН РОЛУ
РОЛЬ КОМПЬЮТЕРНЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В ПОВЫШЕНИИ КАЧЕСТВА ОБРАЗОВАНИЯ
УЧАЩИХСЯ
THE ROLE OF COMPUTER TECHNOLOGIES IN IMPROVING THE QUALITY OF
STUDENTS' EDUCATION
Кыштообаева Чолпон Асанкуловна
Кыштообаева Чолпон Асанкуловна Kyshtoobaeva Cholpon Asankulovna
п.и.к., улук окутуучу, Талас мамлекеттик университети
к.п.н., старший преподаватель, Таласский государственный университет Candidate of Pedagogical Sciences, Senior Lecturer, Talas State University kysktoobaeva@mail.ru
ОКУУЧУЛАРДЫН БИЛИМ САПАТЫН ЖОГОРУЛАТУУДА КОМПЬЮТЕРДИК
ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫН РОЛУ
Аннотация
Бул макалада компьютердик технологиялардын билим беруудв^ орду каралды. Биринчиден, билим беруу тармагына компьютердик технологияларды пайдалануу адамзаттын муундан муунга гана эмес, бир адамдан экинчисине билимди жана топтолгон технологиялык жана социалдык тажрыйбасын вткврYп берYYHY кыйла тездетуудв. Экинчиден, заманбап маалыматтык-коммуникациялык технологиялар окутуунун жана билим беруу^н сапатын жогорулатуу аркылуу адамдын айлана-чвйрвгв жана социалдык взгвруулвргв тез ьщгайлашуусуна мYмкYндYк берет. Ар бир адамга бYГYнкY кYндв да, келечектеги постиндустриалдык коомдо да керектуу билимдерди алууга мYмкYнчYЛYк берет. YчYнчYДвн, технологияларды билим берYYгв жигердуу жана натыйжалуу киргизYY маалыматтык коомдун талаптарына жооп берген билим беруу системасын TYЗYYHYH маанилYY фактору жана заманбап коомдун талаптарын эске алуу менен салттуу билим берYY системасын реформалоо процесси болуп саналат.
Ачкыч свздвр: билим беруу, окутуу, компьютер, компьютердик технология, коом, маалымат, технология, санариптештирYY, ишмердYYЛYк.
РОЛЬ КОМПЬЮТЕРНЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В ПОВЫШЕНИИ КАЧЕСТВА ОБРАЗОВАНИЯ УЧАЩИХСЯ
Аннотация
В этой статье рассматривается место компьютерных технологий в образовании. Во-первых, использование компьютерных технологий в образовании значительно ускоряет передачу знаний и накопленного технологического и социального опыта не только человечеству из поколения в поколение, но и от одного человека к другому. Во-вторых, современные информационные и коммуникационные технологии позволяют человеку быстро адаптироваться к окружающей среде и социальным изменениям за счет повышения качества обучения и образования. Это позволяет каждому получить знания, необходимые как сегодня, так и в будущем постиндустриальном обществе. В-третьих, активное и эффективное внедрение технологий в образование является важным фактором создания системы образования, отвечающей требованиям информационного общества и процесса реформирования традиционной системы образования с учетом требований современного общества.
THE ROLE OF COMPUTER TECHNOLOGIES IN IMPROVING THE QUALITY OF STUDENTS' EDUCATION
Abstract
This article examines the place of computer technology in education. Firstly, the use of computer technologies in education significantly accelerates the transfer of knowledge and accumulated technological and social experience not only to mankind from generation to generation, but also from one person to another. Secondly, modern information and communication technologies allow a person to quickly adapt to the environment and social changes by improving the quality of education and training. This allows everyone to gain the knowledge necessary both today and in the future post-industrial society. Thirdly, the active and effective introduction of technology into education is an important factor in creating an education system that meets the requirements of the information society and the process of reforming the traditional education system, taking into account the requirements of modern society.
Ключевые слова: образование, обучение, компьютер, компьютерные технологии, общество, информация, технологии, цифровизация, деятельность.
Keywords: education, training, computer, computer technology, society, information, technology, digitalization, activity.
Киришуу
Заманбап коомдо маалыматтык технологияларды колдонуу адам ишмердYYЛYГYHYн бардык чeйрeлeрYндe: енер жайда, медицинада, айыл чарбада, билим берYY тармагында кездешет. БYГYнкY кYндe биз маалымат абдан маанилYY болгон дYЙнeдe жашап жатабыз. Маалыматты кантип туура иштeeнY YЙрeнYY абдан маанилYY, анткени адамдын айлана-чeйрeнY таанып билYY жeндeмY ушул чеберчиликке байланыштуу.
XXI кылым - билим берYY системасын тийиштYY багыты болгон маалыматтык коомдун кылымы, ал eз ишмердYYЛYГYндe заманбап компьютердик технологияларды колдонгон инсанды даярдоону талап кылат (Захаров ж.б., 1999, 4-б).
Элисон Литтлжон аралыктан окутууну маалыматтык-коммуникациялык технологияларда негизги жана кошумча окуу файлдарынын колдонулушу катары караган. (Алексеева, 2015). Заманбап аралыктан окутуу тeмeнкY негизги элементтерди камтыйт: маалыматты алуу жана таратуу (почта, телекeрсeтYY, радио, маалыматтык коммуникациялык тармактар); маалымат алмашуунун техникалык чeйрeсYнe кeз каранды болгон методдорду колдонуу. Дистанттык окутуу YЧYн eзYн-eзY тарбиялоо YЧYн зарыл жана анын маалымат булактарын алуунун натыйжасы окуучунун eз алдынчалыгынан жана ац сезимдYYЛYГYнeн кeз каранды. Мында, жацы технологиялык жабдууларын, компьютердин жана Интернеттин зарылчылыгы келип чыгат (Акматбекова ж.б., 2023, б. 10).
Окутуунун компьютердик технологиясынын техникалык каражаттарынын бири компьютер.
Окуу процессинде компьютер тeмeндeгYдeй максаттарда колдонулат б.а.: мугалимдин предметти жана программалоону окуучуга окутуу; окуучунун окуу жана eз алдынча окуусу; билимди контролдоо жана кайталоо; алган билимди eркYндeтYY жана бышыктоо (эсеп, чыгарылыш, маселе, графика ж.б.); окутуучунун жана окуучунун эмгекти илимий уюштуруусу; формуланын, физикалык чоцдуктардын, хронологикалык ж.б. маалыматы жана библиотекалык маалыматы; окуучулардын кeркeм, музыкалык жана адабий чыгармачылыгы; окуучулардын жетишYY, катышуу жана жYPYш-турушу тууралуу жыйындардын (топтом) жана анализдердин маалыматы; физикалык процесстерди, техникалык каражаттарды, химиялык реакцияларды, жердеги саякаттарды жана космикалык учууларды моделдештирYY; бош убакытты жана оюндарды уюштуруу ж.б. (Захаров ж.б., 1999, 4-б).
"Билим" жана "билим сапаты" эмне? деген суроо ар бирибизде оюбузда пайда болот.
Л.М. Фридман «билим» TYШYHYГYHYH аныктамаларын талдап, андан соц жалпы мYнeздeгY eзYHYн аныктамасын берген: Билим - бул ишмердYYЛYк кандай формада аткарылганына карабастан: сезимдик же экстрасенсордук, тYЗдeн-тYЗ же кыйыр тYPдe; башкалардын сeзYнeн, текстти окуунун натыйжасында, кино же телефильм кeрYY учурунда ж.б. адамдын таанып-билYYHYн натыйжасын, анын ичинде CYЙлeeдe жасалма, жацсоо, мимика жана башка ар кандай жолдорун туюнтат. Демек, кандайдыр билим белги тYPYндe чагылдырылган таанып-билYY ишмердYYЛYГYHYн продуктусу болуп саналат.
Билим - бул билимсиздиктин, наадандыктын, бир нерсе же кимдир-бирee тууралуу TYШYHYKCYЗДYKTYH карама-каршылыгы болуп эсептелет» (Тимаков, 2007).
"Билимдин сапаты" тYШYHYГYнв токтололу. Психологиялык-педагогикалык жана илимий-методикалык адабияттарда мектеп окуучуларынын билим сапаты проблемасы дайыма изилдввчYЛврдYн квцул борборунда. Билим сапатынын индикаторлорунун интегралдык системасын куруу аракетин бир катар изилдввчYЛвр колго алышкан. Мисалы, В.П.Беспалько, Л.А.Красновский, И.И. Кулибаба, И.Я. Лернер, И.Ломпшер /Германия/ ж.б. ИзилдввчYЛвр билимдин сапаттык кврсвткYчтврYн, билим сапатынын кврсвткYчтврYHYн системасын ар кандай жолдор менен аныкташкан.
С.С. Пальчевский билимдин сапатынын параметрлерин аныктаган: куч, толуктук, терецдик, эффективдYYЛYк, ийкемдYYЛYк, конкреттYYЛYк жана жалпылык, системалуулук жана башкалар (Новиков, 2003, 26-б.).
Методу
Мектеп билим берYY мекемеси болуп саналат жана анын эл, коом жана мамлекет алдындагы квзгв кврYнврлYк жоопкерчилигинин чвйрвCY билим берYY жана келечекте жалпы эле коомдун турмушунун сапаты адамдын даярдыгынын билим децгээлине жараша болот. СанариптештирYY доорундагы цивилизациянын тез внYГYШYнв туруштук бере ала турган квалификациялуу жана мобилдYY инсанды тарбиялоо милдети турат.
XXI кылымдын билим берYY модели - билим берYY коому. Коомдогу билим берYY YЗГYЛTYKCYЗ билим берYYHY жана жалпыга бирдей жогорку билимге втYYHY билдирет. YзгYЛтYксYЗ билим алуу адамдын жашоосунун негизи, анын профессионалдык мобилдYYЛYГYHYн, потенциалдуу внYГYYCYHYн, чыгармачылык жашоосунун шарты болуп калышы керек (Захарова, 2003).
Ар бир мектеп окуучулардын билим сапатын жогорулатуунун YCTYндв иш алып барууда. Мында, окутуунун жацы технологияларын, анын ичинде компьютердик технологияларды колдонуу зарыл. Математика сабагы боюнча жYктвмдYн квбвЙYШY окуучулардын изилденип жаткан предметке болгон кызыгуусун, алардын сабакка болгон активдYYЛYГYн кантип сактоо керектиги жвнYндв ойлонууга тYрткY берет. Компьютердик технологияларды колдонуу мугалимге окуучулардын кызыгуусун жана ишмердYYЛYГYн стимулдаштыруучу маалыматтык чвйрвнY тYЗYYгв MYMKYHДYK берет (Школьные технологии, 2003).
Билим берYYHYн внYГYYCYHYн этабы окуу процессине компьютердик технологияларды кецири киргизYY менен мYнвздвлвт. Алар окутуунун жацы децгээлине чыгууга MYMKYHДYK берет, мугалим YЧYн да, окуучу YЧYн да мурда жеткиликсиз болгон мYмкYнчYЛYктврдY ачат. Компьютердик технологиялар ар кандай курактык децгээлдеги ар кандай предметтик чвйрвлврдв колдонулуп, темаларды, дисциплиналарды вздвштYPYYгв жардам берет (Захарова, 2003).
Персоналдык компьютер (ПК) окуучуларга вЗYн вЗY ырастоого, алган билимин практикалык иш-аракеттерде ишке ашырууга, окуу милдеттерин чыгармачылык менен чечYYгв жардам берет.
БYГYнкY кYндв мектеп системасынын орто жана жогорку баскычтарында компьютердик технологияны колдонуунун максатка ылайыктуулугу жалпыга маалым. Персоналдык компьютерди колдонуу квндYмдврY жана окуу программаларынын рыногу, мультимедиялык
гиддер, Интернет eз алдынча билим алуу YЧYн чоц мYмкYнчYЛYктeргe жол ачат. Дайыма eркYндeтYЛYп жаткан мультимедиялык каражаттарды (TYCTYY жана YHДYY дизайн, анимация) жана дистанттык окутуу ыкмаларын (окутуу жана башкаруу программалары, интерактивдYY режим, татаалдыктын ар кандай децгээлдери) колдонуу аркылуу билимдер базасынын жеткиликтYYЛYГYн жецилдетYY окутуунун билим берYY процессиндеги ролун eзгeртeт.
Анализ
Мугалимдин маалымат алып жYPYYЧY жана таратуучу ролу экинчи планга eтYп, билимди котормочунун ролу YCтeмдYк кылат. Эц негизгиси жацы билимди колдонууга YЙрeтYY, аны окуучулардын интеллектуалдык чeйрeсYнe туура киргизYY, тематикалык жана дисциплиналар аралык байланыштарга басым жасоо, билимди практикада колдонуу YЧYн туруктуу кeндYмдeрдY калыптандыруу, алардын негизинде окуучулардын акыл-эс жана чыгармачылык жeндeмдYYЛYГYн eнYктYPYY, жана билим берYY процессинин жогорку децгээлине жетYYHY камсыз кылуу болуп саналат (Полат, 1999).
Компьютерде окутуунун ар кандай режимдеринде, эц негизгиси, изилденYYЧY материалды графикалык иллюстрациялоо режиминде колдонсо болот, анткени компьютердин иллюстрациялоо мYмкYнчYЛYктeрY кагаз бетиндеги окуу китептеринин, доскадагы чиймелердин мYмкYнчYЛYктeрYнeн алда канча ашып кетет. Компьютердик технологиялардын уникалдуу мYмкYнчYЛYктeрYн CYрeттeeгe eзгeчe кeцYЛ буруу керек, аларды ишке ашыруу педагогиканын тарыхында болуп кeрбeгeндeй билим берYY процессин интенсивдештирYY YЧYн eбeлгeлeрдY тYзeт, ошондой эле билим берYY процессин eнYктYPYYгe багытталган методдорду тYЗYYгe MYMKYHДYK берет.
Компьютердик технологиялардын мYмкYнчYЛYктeрY:
• колдонуучу менен компьютердик технологиялардын ортосундагы кайтарым байланыш;
• объектилердин же процесстердин, кубулуштардын реалдуу жана "виртуалдык" моделдери жeнYндe маалыматты компьютердик визуализациялоо;
• маалыматтын кeлeмYн архивде сактоо, аны eткeрYп берYY, сактоо жана колдонуунун жеткиликтYYЛYГY;
• эсептeeчY маалыматтык-изилдee ишмердYYлугYHYн процесстерин автоматташтыруу, ошондой эле фрагментти же экспериментти бир нече жолу кайталоо менен окуу экспериментинин натыйжаларын иштеп чыгуу;
• маалыматтык-методикалык камсыздоо процесстерин автоматташтыруу, билим берYY ишмердYYЛYГYн уюштуруучулук башкаруу жана eздeштYPYYHYн натыйжаларын текшерYY (Тимаков, 2007).
Компьютердик технологиялардын жогоруда кeрсeтYЛгeн мYмкYнчYЛYктeрYн ишке ашыруу тeмeнкYдeй иш-чараларды уюштурууга MYMKYHДYK берет:
• изилденип жаткан объекттер, кубулуштар, процесстер, анын ичинде маалыматтарды каттоо, чогултуу, топтоо, сактоо, иштеп чыгуу жана ар кандай формада берилген маалыматтардын жетишээрлик чоц кeлeмYн берYYCY;
• интерактивдYY диалог - колдонуучунун программалык система менен ез ара apaKeTTeHYYCY.
Диалогдон айырмаланып (тексттик буйруктарды (суроолорду) жана жоопторду (чакырууларды) эске алуу менен) интepaктиидYY диалогду жYpгYЗYY жацы каражаттар аркылуу ишке ашыруусу менен мYнезделет. Мында, окуу материалынын мазмунуна, иштее режимине варианттарды тандоо мYмкYнчYЛYГYн камсыз кылуу менен, чектелген символдор топтомунун формасында "ачкыч" сездY колдонуу менен каалаган формада суроо бepYY (Семлинев, 2003).
Жогорудагы иш-чаралар окуучунун (студенттин), мугалимдин жана жацы маалыматтык технологиялардын каражаттарынын ортосундагы маалыматтык ез ара apaкeттeнYYге негизделгендигин жана ошол эле учурда билим бepYY максаттарына жeтYYге багытталгандыгын эске алып, аны маалыматтык-билим бepYY деп айтабыз (Полат, 1999). Ошентип, жацы маалыматтык технологияларды колдонуунун темен^дей педагогикалык максаттарын белYп кеpсетYYге болот:
• окуучуну инсан катары енYктYPYY, инсанды маалыматтык коомдо ыцгайлуу жашоого даярдоо:
• ой жYГYpтYYHY енYктYPYY (мисалы, визуaлдык-эффeктивдYY, визуaлдык-CYpеттYY, интуитивдик, чыгармачылык, ой жYГYpтYYHYн теориялык тYpлеpY);
• эстетикалык жактан тарбиялоо (мисалы, компьютердик графиканы, мультимедиялык технологияны колдонуу аркылуу);
• коммуникациялык кендYмдеpYн енYктYPYY;
• атаандаштык шартта чечим кабыл алуу же чечимдерди сунуштоо кендYмдеpYн калыптандыруу (мисалы, чечим кабыл алуу ишмердурт^гун оптималдаштырууга багытталган компьютердик оюндарды колдонуу аркылуу);
• эксперименталдык изилдее иштерин жYpгYЗYY кендYмдеpYн енYктYPYY (мисалы, компьютердик модeлдеенYн мYмкYнчYЛYктеpYн ишке ашыруу же компьютер менен интерфейстуу жабдууларды колдонуу аркылуу);
• маалыматтык маданиятты, маалыматты иштеп чыгуу кендYмдеpYн калыптандыруу (мисалы, интеграцияланган колдонуучу пакеттерди, TYPДYY графикалык жана музыкалык редакторлорду колдонуу аркылуу).
• Компьютердик технологияларды окуу куралы катары колдонуу окутуу процессин жакшыртат, анын натыйжалуулугун жана сапатын жогорулатат. Мында:
• билимдин жeткиликтYYЛYГY, окутуунун натыйжаларына мониторинг жYpгYЗYY YЧYн заманбап ПКларды программалык-методикалык камсыздоонун мYмкYнчYЛYктеpYн ишке ашыруу;
• окуу процессинин маданиятын TYЗYY максатында объектиге багытталган программалык каражаттарды же системаларды (мисалы, текстти даярдоо системалары, электрондук таблицалар, маалымат базалары) колдонуу;
• интеллектуалдык системаларды окутуу процессинде жасалма интеллект системаларынын мYмкYнчYЛYктеpYн ишке ашыруу.
• курчап турган чындыкты таануунун жана езYн-езY таануунун куралы катары компьютердик технологияларды колдонуу;
• инсандык енYГYYHYн каражаты катары маалыматтык технологияларды колдонуу;
• компьютердик технологияларды изилдее объектиси катары пайдалануу (мисалы, информатика курсун иштеп чыгуунун алкагында);
• билим берYY процессин, билим берYY мекемелерин, билим берYY мекемелеринин системасын маалыматтык-методикалык камсыздоонун жана башкаруунун каражаты катары компьютердик технологияларды пайдалануу;
• компьютердик технологияларды башкаруу процесстерин автоматташтыруунун, окуу ишинин натыйжаларын коррекциялоонун, компьютердик педагогикалык тестирлеенYн жана диагностиканын каражаты катары пайдалануу ж.б. (Розов, 2002).
Компьютер бул жен гана технологиялык тYЗYЛYштYн жардамы менен белгилYY бир аракеттерди адамга караганда тезирээк жана жакшыраак аткара алган тYЗYЛYш (Карагулов, 2014, 3-б.).
Демек, билим берYYДе компьютерди колдонуу процессинин башталышынан баштап бYГYнкY кYнге чейин компьютердин мYмкYнчYЛYктерYн методикалык жактан туура пайдалануу милдети калууда.
• MS Word тексттик редактору, MS Publisher окуу-методикалык документтерди, дидактикалык материалдарды тYЗYY YЧYн.
• окуу китептеринин негизинде атайын электрондук мультимедиялык окуу китептери географияны окутуунун мYмкYнчYЛYктерYн елчеесYЗ кецейтет. Мультимедиалык каражаттар окуу материалын ар тYPДYY формада керсетYYге мYмкYндYк берет, бул окуу маалыматынын презентациясын кызыктуураак жана эсте каларлык кылат
• Презентацияларды (б.а. компьютердик же мультимедиялык лекцияларды) иштеп чыгуу программасы MS Power Point керсетме куралдардын айырмасын айкалыштыруу, ар биринин артыкчылыктарын максималдуу пайдалануу жана кемчиликтерди тYЗдее аркылуу сабакка материалдарды даярдоого мYмкYндYк берет (Табалдиева, 2023, б. 7273).
Билим берYYДегY инновациялык ыкма катары компьютерди окуу процессинде колдонуунун негизги максаты - ез алдынча башкаруунун жана ез алдынча билим алуунун негизинде окуучулардын жендемдYYЛYктерYн максималдуу енYктYPYYге кемектешYY: бирдиктYY табигый-илимий картинаны калыптандыруу. дYЙненYн, езYHYн кесиптик ишмердYYЛYГYн ийгиликтYY болжолдоонун илимий негизи, инсандын чыгармачылык енYГYYCYне жана адамдын езгечелYктерYн, муктаждыктарын жана мYмкYнчYЛYктерYн билYYHYн негизинде жеке турмуштук программаларды туура тандоого кемектешет (Заварыкин ж.б., 1984).
Корутунду жана сунуштар
Компьютердик технологиялар биздин жашообузга сезсYЗ тYPде езгертYYлердY киргизет, аларды баалабай коюуга, аларды кабыл алынгыс жана шартсыз колдонуу зарыл жана чыныгы ролун жана окуу процессинде аларга бериле турган ордун аныктоо эц маанилYY.
Компьютер мугалимге маалыматтын ар кандай тYрлерYн берYY мYмкYнчYЛYктерYн кыйла кецешууге шарт тYзет. Дидактикалык жактан туура мамиле жасоо менен компьютер
окуучулардын ишмердYYЛYГYн активдештирип, алардын мотивациясын KY46TYn, таанып-билYY кызыгуусун eркYндeтeт (Розов, 2002).
Компьютердик технологияларды колдонуу окуучунун жетектeeчY иш-аракетине - оюнга багытталышы, бардык тапшырмалар ойноочу, ^нул ачуучу MYHe3re ээ болушу, татаалдыктын жана формалдаштыруунун жаш курагына ылайыктуу децгээлинен ашпашы зарыл. Мындан тышкары, тапшырмалар интеллектуалдык муктаждыктарын канааттандырып, алардын жeндeмдYYЛYГYн eнYктYрeт.
Жыйынтыгында, компьютердик технологияларды сабакта колдонуу мектеп математикасынын горизонтторун кецейтууге, окуучуларга дифференцияланган жана жекече мамиле жасоого, маалыматтын ийкемдYY жана ылайыкташтырылган кeлeмYнe мYмкYндYк берет. Мындан тышкары, компьютерди колдонуу окуучуларды заманбап шарттарда жашоого, маалыматтын чоц агымын талдоого жана чечим кабыл алууга потенциалдуу даярдайт. Акыркы жылдарда мектептерде компьютердик технологиялар менен катары интерактивдYY доскалар колдонуулууда.
Колдонулган адабияттар
1. Акматбекова, А., Мамбетакунов, Э., Мухаметжанова, Г., & Эсенгул кызы, П. (2023). Виртуальные лабораторные работы по физике как форма оптимизации самостоятельной работы студентов. Вестник Ошского государственного университета. Педагогика. Психология, 1(2), сс. 6-17. https://doi.org/10.52754/16948742 2023 1(2) 1
2. Заварыкин, В.М. Вычислительная техника и программирование. / В.М Заварыкин, В.Г. Житомирский, М.П. Лапчик. - Свердловск, 1984. - 380 с.
3. Захаров, В.А. Информационное общество / В.А. Захаров, М.Б. Игнатьев, Ю.Ф. Шейнин // Системы и средства информатики. -1999. - №9. - с. 4 - 7.
4. Захарова, И. Г. Информационные технологии в образовании: учебное пособие для студ. пед. учеб. заведений/ И. Г. Захарова, - М.: Издательский центр «Академия», 2003. - 192 с.
5. Мануйлов В.Г. Мультимедийные компоненты презентаций Power Point/ В.Г. Мануйлов// Информатика и образование. - 2005. - № 5 - с. 128
6. Новиков С.П. Применение новых информационных технологий в образовательном процессе/ С.П. Новиков//Педагогика. -2003. - №9. с. 25 - 28.
7. Полат, Е.С. Новые педагогические и информационные технологии в системе образования/Е.С. Полат. - М: Издательский центр «Академия». - 1999. - с.224
8. Розов, Н.Х. //Компьютер и учебный процесс/ Н.Х. Розов,- Математика. - 2002. - №7.
9. Семлинев, С.В. Мультимедийный учебник по истории / Семлинев С.В.// Школьные технологии. - 2003. - № 6 - с. 187
10. Табалдиева, Ч. (2023). Применение информационных технологий в преподавании естественных наук. Вестник Ошского государственного университета. Педагогика. Психология, 1(2), сс. 68-75. https://doi.org/10.52754/16948742 2023 1(2) 8
11. Тимаков, Н.И. Использование мультимедиа технологий на уроках русского языка и литературы / Н.И. Тимаков// Информатика и образование. - 2007. - 432 с.
