CC BY
7
Снижение контроля посещаемости лекций, качество слушателей, не совпадающее по присутствию с практическими занятиями, и, как показывает опыт лекторов, предполагает как бы пассивное отношение студента, к тому же считается, что лишь 10% лекционной информации откладывается в долговременную память. Здесь можно процент полезности лекций увеличить вопросами обратной связи, контролем на практических занятиях и т.д. Свободное посещение лекции, на наш взгляд, допустимо для активных, преуспевающих самостоятельно работающих с дополнительной литературой студентов, т.е. занимающихся самообразованием качественно.
Чтения лекций во время прохождения цикла для одной или нескольких групп для лектора определяет новые возможности в смысле внесения инновационных элементов в лекционный процесс.
С учетом современного компетентностного подхода в медицинском образовании необходимо поднять планку требования к лекциям, работать над формой подачи и содержанием лекционного материала; овладеть приемами лекторского мастерства и обеспечения привлекательности, которые должны нести не только факты и информации, но и определять мотивацию у студентов в постижении основ и возможностей изучаемой дисциплины, раскрыть профессиональные секреты, формирующие врача, что в конечном итоге отразится на результатах процесса обучения (5).
Несомненна и воспитательная роль лекций в формировании интеллектуальной личности врачей. Преемственность - совершенствование традиций, внедрение новых приемов, знаний, правовых вопросов, умело вставленные в контексте, в том числе интонации голоса, культура литературного и профессионального языка лектора-врача обеспечивают одновременно и пример коммуникативности.
Литература:
1.Концепция реформирования медицинского и фармацевтического образования Республики Казахстан на 2006-2010 г.г. Астана, 2006
2.Аканов А., Мирзабеков О., Ахметов В., Кызаев А., Турдалиев Б., Аскарова А., Определеннов В., Ко-жамкулов Р. Болонский процесс - путь КазНМУ в общеевропейское образовательное пространство. Алматы, 2010, 112 с.
3.Аканов А.А., Хамзина Н.К., Ахметов В.И. с соавт. Медицинское образование, основанное на концепциях: проблемы и перспективы. Алматы, 2010
4.Карасаева В.Е., Тезикова И.В. Об организации лекционного процесса на кафедре детских инфекций. // Педиатрия им. Сперанского, №2, 2005, с.80-82
5.Байденко В.И. Компетенции: к освоению компетентностного подхода. Лекция в слайдах. Авторская версия. - М.: Исследовательский центр проблем качества подготовки специалистов, 2004. 41 с.
Дэргстщ компетенттш баFытында OKbn^aFbi рeлi жэне оны мамавдавдырылFан медицина
бШмшде енпзу
Хабижанов Б.Х., Курманбекова С.К., Нургалиева Ж.Ж., Омирзакова К.К., Лобанова Р.П.
Жогаргы оку орындарындагы медицинальщ жэне фармацевтикальщ бшм берудщ реформалануы студенттердщ кебшесе практикалык компетенцияларды мецгеруше багытталган. Б^л жагдайда дэрю окуда б^рында калыптаскан дэстYрден езгешеленуi тшс, бiракта онда теориялык бшм беруде езшдак ерекшелшн дэрюкердщ езi камтамасыз етуi кажет.
ТYшвдi сездер: дэрю, компетенция, студент, бшм, инновация.
Role of lectures in the conditions of competence -focused training and its introduction in the professional
medical education
Habizhanov B.H., Kurmanbekova S.K., Nurgalieva Z.Z., Omirzakova K.K., Lobanova R.P.
Reforming of medical and pharmaceutical formation is directed on the approach competence -focused in training of students of medical high schools. Lecture process of modern formation should be based on innovative methodology, culture.
Keywords: lecture, the competence, the student, formation, innovations.
ЖОГАРЫ Б1ШМ БАСЫМДЫЛЬЩТАРЫ Т1Л, ОЙЛАУ, ЦУНДЫЛЬЩ БАГЫТТАР С.Т.Ерназарова, Г.П.Абсаттарова, К.ТДашаFанова
С.Д.Асфендияров атындагы Каз¥МУ
Жаца гылымныц дамытуы, техниканыц айтарлыктай дэреженiц ендiрiсiнiц казiргiсi тенденциялары сол (мазм^н, эдiстер жэне оку формасы ) квалификациялы кадрлардыц эзiрлеуiн казiргi жYЙенiц аралыгында пайда болатын кайшылыктар аныктар еда, жэне сол нарыктык катынастардыц шарттарындагы казiргi когамныц дамытуын жYрiстермен ^сынылатын есептермен. Сонымен бiрге адамына, оныц кабшеттшпне к¥растыруын процессте бiлiмнiц мацызды релi туралы басты постулат баска халыктарга мэдениеттiц ез халыктыгына, оныц ^штылыгына, менталитеттiц дэстYрлерi жэне салттар, сезiммен элеуметтiк
жауапкершiлiк, отан CYfe^TiK, K^PMerriH жалпы адамдык тiршiлiк к^ндыльщтардьщ рух тэрбиелi есепке алуымен eмiрдi ез алдына ез меншiктi сала бастады. TYCiHy 6YriH бiлiм келешек ж^мыс iстейтiн, алдын ала аньщтай болашак eзгерiстердiн негiзiн кыстырады, акырында, когамнын ары карай дамытуы, ресми тYPде сипаты ендi карастырылмайды. Аксиома калай кабылданады жэне сол эрбiр мемлекеттiн бар болмысымен, зияткерлiк, экономикалык жэне мэдени потенциалы бiлiм беретш саланын кYЙi жэне онын озык дамытуынын мумкiндiктерiнен тiкелей тэуелдi болатын айгад.
Бiлiмнiн мазм^нынын басымдылыктарынын талкылауы осыган байланысты б^рынгыша кeкейкестi. 03i манызды т^ргыларды бiр, кеп зерттеушшердщ мойындауы бойынша, адамнын к¥ндылык багыттар жэне коюларын к¥растыруга мазм^ннын багытталгандыгы болып калыптасады. Б^л капылыста емес. К^^ндылыктыц eзi когамнын дамытуында, онын болмысыныц шагылысуы, аманшылык немесе элеуметпк eмiрдiн сэтсiздiгiнiн eзiндiк индикаторынын багдарлаушы факторларымен болып табылады. Кундылыгы багыт жэне коюлар жеке адамнын пршшк эрекеттерiн аныктайды, тiршiлiк максаттардын онын мшез-^лыгы, аныктауы жэне к¥растыруды бас сызык тiршiлiк жоспары болып табылады. Э.Дюркгейм ен манызды интегратия факторын к¥ндылыкты санады. Ол элеуметтiк детерминация тап адамнын к¥ндылык багыты аркылы iске асатынын ойлады.
П.сорокинолар, к¥ндылык аныктай келе б¥л негiздi жэне эр тYрлi мэдениеттiн iргесi, социокультуранын негiзiн калайтын кагида, орталык байланыстыратын буын когам к¥ндылыктардын онын жуйеа шынын айтканда кiрiп тYсiнсiн тек кана мYмкiн деп санады.
Сонымен бiрге элеуметтiк норма мэдениеттiн элеменш^ керек болады. Олар адамдардын мшез-кYлыFындаFы накты коюлары, сонымен бiрге Yлгi-eнегелердi ендi аныктайды. В.Плахов, элеуметпк нормасы айтылгандай Yнемi к¥былмалы когамдык катынастардын бекiтуiн к¥рал жасалган журюте когамдык эволюциялар болады . 13 Щ КYндылык - дуние тану тYрFы негiзгi бiлiмнiн мазмунымен к¥рауы керек.
Мэселелер жиыннан бар осыган байланысты келеаге манызды токтау. - студентпк жастардын к¥ндылык багытынын коррекциясы мэселелерiнде б¥л когамнын келешек кэаби потенциалы жэне жалп^г^лттык мэдени байлыктардын кYшейтудiн базасы, ажырагысыз отан CYЙгiштiк жэне азаматтык белсендiлiктерден адам жэне социумнын менталитетiнiн eрнектеуi. Менталитет сeздiн кен магынасында когамнын eзiндiк текпк коды, халыктар, адам баласы, тарихтын багдарлаушы жYрiсi . барып т¥р . III Менталитеттiн философиялык - эдютемелш кeзкарасынан б¥л шагылысуды форма жэне эдю -болып жататын, болатын eзiндiк реакцияны немесе сананын мшез-^лык бейнеленген рефлексияларымен. менталитет eмiрлерде орын алатын нактылы дуние тану кагида, бек1тк1ш к¥ндылыктардын жYЙесi, халыктын дшнде негiзделген (немесе ) жэне норма сиякты жариялаган (жеке ) б¥дан дiл тэжiрибесi б¥л жэне онын кызметшщ алгоритмын эдiстемелiктi аныктаган элемге адамнын катынасынын (тандаудын eзiндiк CYЗгiсi ) eзiндiк белгiсi бар негш.
вте тар тYрмен ¥лттык бшм адам тенестiруi, мэдениеттiн элеуметтiк ортактыктар, тYрлерi, ^ндылык багыттардын катынасындагы адамнын eз тагдырын eзi шешуiмен байланган. ¥ксастыктын ¥гымы ж¥мыс социология, философия, психологиясында, педагогикага дэл казiр болып табылады. Этносоциологияны тенестiру ретiнде кайталап айтады нактылы ортактыктын eкiлiмен eзiне ¥тынудын накты тетжтершде болады. Тап дш тэжiрибесi бiзше бола алады кажеттi байланыстыратын жиiрек табандаткан к¥растырылатын сапалар жэне касиеттердiн адамдары педагогикалык процесспен, сонын iшiнде жэне зерделi кабiлеттiлiктер.
Егер жеке дiл тэж1рибесшщ ¥йымынын ерекшелiктерi бар парасаты салыстырса, онда кез келген окушы жэне не бiр накты ахуалдардагы онын зияткерлж белсендiлiгiнiн сипатын аныктаган меншжп тэж1рибемен толт^1р^1лган^1н болжауга болады. Б¥дан аксиоматикалык корытынды занды : эрбiр индивид болуы мYмкiн eз дш тэжiрибесiнiн сeндiруi зияткерлiк eсуге аркасында барынша кeмектесетiн шарттар объективтi тYPде жасауга зарыгады. 1шк1 тэж1рибе багдарланган бiлiм гуманистiк окуды контексттi сиякты каралады, сезiмдердiн интуициялылык, киял, eрнегiн жеке алганда мадакталады, тiршiлiк эсерлер мектеп жиналган тыс. Белгiлi жай, тап солардын сапасы халык педагогикаларымен таратады. БYгiн жэне казiргi педагогика ынталандыргыш танырлык кызметш YЙренушi жана педагогикалык жYЙелердiн пiшiндеудi ретiнде непзш калайтын кагидасынын дiл жолын бага коюга ¥мтылысы ретiнде манызды.
Ешншщен, дYние танудын к¥раст^1ру^1н байланыста жэне к¥ВДылык багыттар токтау керек.
Yйренудi негiзгi есептiн шешiмi - элемге адамына жэне онын катынасына -бYтiндiк дуние тану талап етедi. Белгш жай, вдние тану - бшм интегралды. Онында, олардын балкымасына компонентгершщ байланысы онда принципгi манызды. ДYние тану адамнын эртYрлi бiлiмдер, сетмдер, сезiмдер, кeнiлдер, талпыныстар жэне Yмiттерiнiн кYPделi eзара эрекеттесуi ойлайды. Олар элемнщ аз-кем бYтiндiк гусiнуi жэне eздерiнiн eздерiн дYние тануда жалгастыра алатын сиякты eседi. ДYние танудын к¥рамына корытылган бiлiмдер манызды рeлдi оларда кiредi жэне ойнайды - кунделiктi немесе тiршiлiк - жаттыгу, кэсiби, гылыми. Немен ©дпмГгундардын коры, эаресе манызды тiректi кeрнектiрек дYние тану ала алады. ДYние танудын бар болуы - б¥л адамнын жетшуш кeрсеткiшi, дэлрек, онда eз жеке дамытуындагы адам тек кана осындайда ол тыс сeздiн меншжп магынасындагы адам элi жеуге жеткшказ болатын нактылы вдние тану калыптасатын адам болып калыптасады.
Дуние тану тацырлык толыктык, дэлелдш, ойлап ктегендш, iшкi келiсушiлiктiн дэрежесi не бiр эртYрлi болады. Бiлiм бiрак д^ие танудын барлык eрiсiн eзiмендермен ешкашан толтырмайды. Манызды рeлдiн бiлiмдерiнiн адние тануында баска к¥ндылыктард^1н нактылы жYЙелерi ойнайды. ДYние тану кeрсетуге болады б¥л бiлiмдер жэне кYндылыктардын кYрделi, кернеулi, карама-кайшы бiрлiгi.
Кундылык санада бар болмысымен, эстетикалык, дYние тану идеалдар калыптасады. Кундылык сананыц ец мацызды ^гымдар^1мен эдемiлiк жэне кемтарлык кабаган угымдар болып табылады мейiрбан. Нормалармен, идеалдармен салыстыру аркылы, багалау юке асады - болып жататын кувдыльныныц аныктауы. Кундылык багыттард^1ц ж^еа жеке жэне когамдык дуние танудагы мацызды ревд ойнайды. Элемнщ игеруiнiц тацырлык жэне кундылык эдiстерi сэйкес келуi керек. Дуние танудыц баска компоненттершщ бiрлiгi сонымен бiрге жетуi керек : сезiм жэне акылдар, угынуын жэне болжам келешек еткенi адамдардыц тYсiну жэне эсер, сенiм жэне кумэн, теориялык жэне жаттыну тэж1рибесг Олардыц тiркесi жэне синтез багыттыц барлык жYЙесiн бYтiндiк камтамасыз еплуге шак^1рылган.
Бiлiмнiц басымдылыктарыныц карастыруын Yшiншi тургы улттык сезiм сиякты дуние танудыц тэуелдiлiгiнiц мэселесiмен жэне мундай оныц компонентi байланган.
Еш бул тургылар - кундылык багыттар сезiм - жэне бiр кеп кырлы процесстщ мiнездемелерiмен болып табылуга белшбейтш мэндерi бойынша : ортага полимэдениетке адамыныц дагд^1лануы. Ек1 тутас езара байланысты процесс, бiр жаг^1нан - улттык сезiмге карау керек, улттык ортакт^1кт^1ц тэн ойына адамды угыну, ез улттык тiлге жолын устаушылык, тарих, мэдениетiн, улттык ерекшелiктерге тагы баскалар, баска - жалпы адамдык кунд^1л^1ктарга, ултаралык салыстыру жэне ултаралык карым-катынастыц мэдениетiн кою .-деп карастырган.. Шецберiнде мэдениет тану жол, улттык сезiмнiц кезiмен улттык формалар болатын компоненттермен сайылмаган улттык мэдениет болып есептеледi Мэдениеттщ децгейi жэне тYрiмен кундылык жэне улттык сезiмнiц сапалары елшенедi, бiрак оларга апармайды. ¥лттык мэдениет, оныц элементтерi уллык сезiмнiц мацызды компоненттердiц бiр белiктерi болып табылады : тацырлык, адамгершшк - кызу жэне журiс-турыс. Тацырлык компонент улттык мэдениеттщ саласы дерлж камтиды : улттык езiн танулар кызмет керсетед1 гана емес, тектщ ортактыгы, тарихи тагд^1р, аумак туралы усыныстарды бередi норма, кундылык, бага тусшлген бiлiмдер тарихты, керкеменер, тш, салтты, дэстур, улттык тэрбие, тагы баскаларды уллык эдеп. Бiлiмнiц басымдылыктарыныц тертiншi мэселесi тiлдiк емес ЖООлар ушш бiлiмнiц мэселесiмен тiл, ете кекейкесп байланган.
Контекстщде жэне кундылык баг^ггтарды каралатын бiлiмнiц универсалд^1л^1гы тап болган элеуметтiк мэдениет ахуалдары бул адамына жэне оныц YЙлесiмдiлiгiне езш керсете бiлуi, тiлдерге глобалд1 езгерютердщ уйренуд1 тэжiрибелерiнде талап етедi. Лингвистикалык жэне психологиялык соцгы он жылдыктардыц зерттеулерi бiздiц жаца тYсiнуiмiздi алдында айкара ашты : калай (немесе ттлдщ кез келген магынал^1 бiрлiгi ) сезiндегi мэн жэне магынасыныц ажыратуы барлынына ортак жэне жеке гшщде бiр тш ец алдымен тYсiнудi мэселенi жылжытады. Автор кыстырылатын окырман табылатын мэтшдердщ маг^1налар^1н^1ц кайталанбайтындыгы ете ауыр жумыс сейлеу коммуникацияга кiретiн эрбiр талап етедi. Сайып келгенде тiл бiлiмiнiц ядросымен текстуалдык болып калыптасады - ана тш гана емес, казiргi информациялык айырбастыц ортасын курайтын баска ойдаг^1дай мецгеруге мумкiндiк беретiн белгiсiз интеграция кагидасы. Текстуалдыкты кагида Ym негiзгi компоненттердщ косындыныц уйренуiнiц программалар жэне эдютемелершен талап етедi: сез бул сездщ функциясы, адамныц тiршiлiк эрекетiцдегi оныц мэт жэне когам кызметтiц ерекше турi; iшкi жэне сырткы оныц формасы; мэдени норма сейлеуi ахуал: ойлау жэне кызметтщ формаларына лингвистикалык формаларынан; мэтiн бул сейлеу кызметтщ енiмi жэне сейлеуi ахуал.
Тш бiлiмiнiц максатымен, сайып келгенде, бас басымдылыкка жэне бас кундылыктыц тYсiнудi адамгершiлiк карым-катынас бастапкы тэн ахуалмен карап аныктайтын тш адамита дамыту болып калыптасады.
ЦАЗАК; ¥ЛТТЬЩ ЖЭНЕ ЗАМАНАУИ ПЕДАГОГИКАСЫ ЭЛЕУЕТ1НЩ (ПОТЕНЦИАЛЫНЫН) ПЕДАГОГИКАЛЬЩ СИНТЕЗ1 ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫНЬЩ ЕРЕКШЕЛ1КТЕР1
С.Т.Ерназарова, Г.П.Абсаттарова, К.ТДашаFанова
С.Д.Асфендияров атындагы Каз¥МУ, Алматы каласы
Педагогика технологиясы концепцияларын философиялык, элеуметтiк, экономикалык, психологиялык жэне педагогикалык мэселелерi тургыс^тан карайды. Кептеген жумыстарда аталып от^1ргандай, педагогикалык технология теориясы бойынша туцгыш толыкканды зерттеудi академик В.П.Беспалько жасаган. Бiлiмдi техцологиязациялаудыц жекелеген аспектшер^ кебiне модульдi технология эзiрлеп енгiзудi И.Б. Сенновский, П.И.Третьяков, В.М.Монахов жасаган. М.В.Клариннщ ецбектерiнде педагогикалык технологиялар дамуыныц шетелдiк тэжiрибесi талданады. П.Я.Гальперин мен А.В.Талызинаныц акыл-ой эрекетiн кезец-кезецiмен калыптастыру теориясы езiнiц «алгоритмдж табигатына» байланысты кеп жагдайда окыту технологиясы сапасы ретiнде каралады. Сондай-ак технологияны сараптау мен жобалауга эдютемелж тург^1да келу варианттары эзiрленген, ал бул осы эзiрленген ецбектердi эртYрлi гылыми максаттарга пайдалануды камтамасыз етедг Сонымен, В.М.Монахов аксиоматикалык тург^1да келудi ягни жобалау методологиясын педагогтыц кэаби кызметiнiц максаттыл^1гы, кисыны, ережелерi мен кейбiр устанымдары тYрiнде карауды усынады. Аксиома жуйесiн 3 топ курайды: педагогикалык технологияныц аймактык бiрыцFай бшм беру кещсттне косылу аксиомасы; оку процесш модельдеу аксиомасы; оку процесш нормализациялау аксиомасы. Ж.А.Караев жеткешiлiгiндегi зерттеушшер тобы технологияны жобалауды окытуды децгейлж
