Научная статья на тему 'ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ ТАЪЛИМИДА АХБОРОТ КОММУНИКАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ ДОЛЗАРБ МУАММОЛАРИ'

ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ ТАЪЛИМИДА АХБОРОТ КОММУНИКАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ ДОЛЗАРБ МУАММОЛАРИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
144
71
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
АХБОРОТ / АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАР / АХБОРОТ КОММУНИКАЦИОН ТЕХНОЛОГИЯЛАР / КОМПЬЮТЕР ДАСТУРЛАР / ИЖТИМОИЙ ТАРМОқЛАР

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Толаметов А.А.

Мақолада жисмоний тарбия ва спорт соҳасидаги мураббийлар, педагоглар ва спорт мутахассислари нигоҳида ахборот коммуникация технологияларидан фойдаланишнинг долзарб муаммолари ёритилган.В статье рассматриваются актуальные проблемы использования информационно-коммуникационных технологий глазами тренеров, педагогов и спортивных специалистов в области физической культуры и спорта.The article covers the actual problems of using information communication technologies through the eyes of coaches, educators and sports specialists in the field of physical education and sports.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ ТАЪЛИМИДА АХБОРОТ КОММУНИКАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ ДОЛЗАРБ МУАММОЛАРИ»

Жисмоний тарбия ва спортнинг тиббий-биологик ва ижтимоий-психологик асослари Медико-биологические и социально-психолгические основы физической культуры и спорта УУК (УДК, UDC): 316.77(4/9):796.011.2

Доцент в.б А.А. ТОЛАМЕТОВ1

Узбекистон Республикаси Туризм ва спорт вазирлиги хузуридаги Жисмоний тарбия ва спорт буйича мутахассисларни илмий-методик таъминлаш, кайга тайёрлаш ва малакасини ошириш маркази Тошкент шахри, Узбекистон

ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ ТАЪЛИМИДА АХБОРОТ КОММУНИКАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ ДОЛЗАРБ МУАММОЛАРИ

Муаллиф билан боFланиш учун:

abdujalil70@mail.ru

Аннотация

Annotation

В статье рассматриваются актуальные проблемы использования информационно-коммуникационных технологий глазами тренеров, педагогов и спортивных специалистов в области физической культуры и спорта.

Ключевые слова: информация, информационные технологии, информационно-коммуникационные технологии, компьютерные приложения, социальные сети.

Маколада жисмоний тарбия ва спорт сохасидаги мураббийлар, педагоглар ва спорт му-тахассислари нигохида ахборот коммуникация технологияларидан фойдаланишнинг долзарб муаммолари ёритилган.

Калит сузлар: ахборот, ахборот технологиялар, ахборот коммуникацион технологиялар, компьютер дастурлар, ижтимоий тармоклар.

The article covers the actual problems of using information communication technologies through the eyes of coaches, educators and sports specialists in the field of physical education and sports.

Key words: information, Information Technology, Information Communication Technology, Computer Applications, social networks.

Долзарблиги. Узбекистон Республикаси Прези-дентининг 2020 йил 28 апрелдаги "Ракамли иктисоди-ёт ва электрон хукуматни кенг жорий этиш чора-тад-бирлари тугрисида"ги П^-4699-сонли ^арорида ракамли иктисодиёт ва электрон хукуматни янада ривожлантиришнинг асосий вазифаларидан бири бу, таълим тизимининг барча боскичларида ракам-ли технологияларни кенг жорий этиш ва замонавий иктисодиёт учун зарур булган ракамли билимларнинг даражасини ошириш, таълим инфратузилмасини такомиллаштириш вазифалари куйилган, шунинг-дек, «Беш ташаббус» лойихасини амалга ошириш доирасида 2022 йилга кадар республиканинг барча худудларида ракамли билимларга укитиш марказла-рини очиш белгиланган [1].

Мамлакатимизда ракамли иктисодиётни фаол ривожлантириш, барча тармоклар ва сохаларда, энг аввало, давлат бошкаруви, таълим, согликни саклаш, спортда замонавий ахборот-коммуникация техно-логияларини кенг жорий этиш буйича комплекс чора-тадбирлар амалга оширилмокда.

Хусусан, электрон хукумат тизимини такомиллаштириш, дастурий махсулотлар ва ахборот технологияларининг махаллий бозорини янада ривожлантириш, республиканинг барча худудларида IT-паркларни ташкил этиш, шунингдек, сохани малакали кадрлар билан таъминлашни кузда тутувчи 220 дан ортик устувор лойихаларни амалга ошириш бошланган [2]. Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 5 октябрдаги ПФ-6079-сон Фармонига биноан тасдикланган «Ракамли Узбекистон - 2030» Стратегиясида худуд-ларда хокимлар, давлат органлари ва ташкилотлар

ходимларининг ракамли саводхонлигини ва малакасини ошириш, уларни ахборот технологиялари ва ахборот хавфсизлиги буйича укитиш учун тегишли олий таълим муассасалари бириктирилган хамда уларнинг 12 минг нафар ходими ахборот технологиялари сохасида укитилади.

Жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларини малакасини ошириш тизимини модеринизация кили-ши, спорт таълим муассасларидаги шарт-шароитлар, юкори малакали мутахассисларга булган эхтиёжни усиб бориши спорт таълим муассаслари фаолияти самарадорлигига таъсир этувчи омилларни аниклаш, уларнинг инновацион фаолиятини ташкил этиш ва мувофиклаштириб боришда мухим муаммоларни бартараф этишга каратилган талаблардан бирдир.

Жисмоний тарбия ва спорт сохасида ахборот-ком-муникация технологияларини ривожлантириш хозир-ги замон талабига айланган. Соха мутахассисларини компьютер технологиялари буйича билим, куникма ва малакалари асосида спорт таълим жараёнлар самарадорлигига таъсир курсатувчи омилларни аниклаш ва фаолиятини такомиллаштириш йуналишларидаги мавжуд вазиятларни, эхтиёжи ва кизикишини урга-ниш масаласи долзарб булиб колмокда.

Тадкикотнинг максади. Жисмоний тарбия ва спортда ахборот коммуникация технологиялари соха-сидаги муаммоларни аниклаштириш хамда мазкур масаланинг амалий ахамиятини аниклаш.

Тадкикот усуллари. Анкета-суров утказиш, ил-мий-услубий адабиётлар тахлили, илгор тажрибани урганиш ва умумлаштириш.

Тадкикотимизнинг максадидан келиб чиккан холда, биз, мураббий-укитувчилар, спорт мутахас-

CJ

о

CJ

со

0

со

1

с со

Жисмоний тарбия ва спортнинг тиббий-биологик ва ижтимоий-психологик асослари

Медико-биологические и социально-психолгические основы физической культуры и спорта

см о см

го га t

0

w

1

сислари уртасида жисмоний тарбия ва спортда ах-борот коммуникация технологияларини роли хамда кулланишига оид муаммоларни урганиш юзасидан онлайн ва оффлайн тарзда анкета-суровнома утказ-дик. Ушбу тадкикотларда республикамизнинг турли вилоятларининг шахар ва туманларида фаолият юритаётган 633 нафар мураббий-укитувчилар, спорт мутахассислари иштирок этишди, уларнинг 70,5% эркаклар ва 29,5% аёлларни ташкил этди. Тадкикот иштирокчилари таркибида ёши 18 дан 20 ёшгача булганлар 3,5%ни, 20 дан 25 ёшгача бул-ганлар - 19,4%ни, 26 дан 35 ёшгача - 43,6%, 36 дан 45 ёшгача - 22,7%ни, 46 ёшдан юкориси - 10,7%ни ташкил килди. Маълумотлари буйича олий маълу-мотлилар - 37,3%, магистрлар - 1,3%, бакалаврлар - 18%, тугалланмаган олий маълумотлилар - 6,5%, урта махсус маълумотлилар (Олимпия захиралари мактаб-интернатлари, Олимпия захиралари коллеж-лари, педагогика коллежи) - 35,5%, урта маълумотлилар - 1,4%ни ташкил этди.

Респондентларининг 87,7% касбий фаолиятида ахборот коммуникация технологияларидан фойда-ланишини, 0,6% фойдаланмаслигини ва 11,7% буни кераксиз деб фикр билдирди. Натижаларнинг бундай фарк килиши, мутахассисларнинг маълумоти, мала-каси, иш тажрибасини хилма-хиллиги хамда касбий фаолиятига турлича услублар ёрдамида ёндошишла-ри, фаолият олиб бораётган таълим муассасаларида ахборот коммуникация технологиялари буйича яра-тилган имкониятлар билан боглик.

"Сиз ишлаётган ташкилотда ахборот коммуникация технологиялари буйича имкониятлар етарлими?" деган саволга 71,4% ижобий, 17,5% салбий жавоб беришган ва 11,1% жавоб бера олмаган.

Спорт таълими муассасларида янги ахборот тех-нологиялар имкониятларидан фойдаланиш оркали тизимни такомиллаштиришнинг янги йуналишлари-ни очилишига сабаб булди. Спорт сохасидаги таълим муассасаларида спорт турлари билан шугулланадиган укувчи-спортчиларни жисмоний тайёргарлик дара-жасини назорати ва тахлилида замонавий ахборот коммуникация технологиялари урни бекиёс ва хозирда купчилик соха мутахассислари бу имкони-ятлардан кенг фойдаланмокда. Буни анкета-суровда иштирок этганларнинг 78,2% тасдиклаган, 19,4% фойдаланмаслигини ва 2,4% буни кераксизлигини таъкидлашган. Мутахассисларнинг 84,2% мобил те-лефондан, 38,2% компьютердан ва 6% планшетдан фойдаланаётганлиги аникланган булса, 1,7% ишти-рокчилар замонавий технологиялар имкониятларидан фойдаланмаслигини билдирганлар.

Спорт сохасидаги таълим муассаларининг укув жараёнларида замонавий ахборот технологияларидан мобиль телефонлар, компьютерлар, планшетлардан фойдаланиш учун зарур булган ахборот ресурслари-ни яратиш бугунги куннинг талабига айланган. Бу, таълимнинг янги шакл ва усулларидан фойдаланиш, анъанавий укитиш усулларига кушимча равишда янги таълим шакли - ахборот технологияларини яратилишига омил булди.

Замонавий оммавий коммуникация воситаларини жадал оммалашуви натижасида, улар жахон медиа майдони сахцасида катта мавкега эга булмокда. Шун-дай оммавий мулокот воситаларидан бири - ижтимоий тармоклардир. Жисмоний тарбия ва спортда ижтимоий тармокларни таргаботчи сифатида эътироф этиш мум-кин. Уни эътиборли жихати шундаки, ёшларимизни жипслаштираётган тармокда спортга оид оммабоп гурухлар оркали спортни республикамизда янада ривожлантиришга бевосита хизмат килмокда. Буни тасдикини респондентларни "Асосан кайси ижтимоий тармоклардан фойдаланасиз?" деган саволга берган жавобларидан хам куриш мумкин. Уларнинг 86,4% - Telegram, 10,6% - WhatsApp, 15,2% - Instagram, 16,3% - Facebook, 25,4% - бошка ижтимоий тармоклардан фойдаланишларини билдирганлар, 3,2%и эса, ижти-моий тармоклардан фойдаланмаслигини билдирган (1-расмга каранг).

1-расм. Жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларини ижтимоий тармоклардан фойдаланиши диаграммаси

"Касбий фаолиятингиз учун янгиликларни ин-тернетнинг кайси манбаларидан оласиз?" деган саволга 20,2% - ziyonet таълим порталидан, 50,7% -уоШеЬедан, 52,3% - Telegram мессенжерида, 15,5% - Instagramдан, 13,6% - Facebook^^ 41,6% - турли интернет сахифаларидан олишларини билдирганлар. Куриниб турибдики, спорт мутахассислари асосий янгиликларни Telegram мессенжери ва youtebe дан олишади. Энг мухими, бугунги даврда ижтимоий тармоклар анъанавий оммавий ахборот воситалари билан чамбарчас богланиб, биргаликда ривожланиб борар экан, жисмоний тарбия ва спорт сохасида улар-дан кенгрок ва самаралирок фойдаланиш мумкин. Ана шу тармоклардаги ахборот окимларини тугри йулга солиш, жахон тажрибаси асосида хабарлар ва янгиликларни кузатиб бориш ва уларни тартибга келтириш, зарур холатларда бошкариб боришни йулга куйиш, юзага келаётган янги имкониятларни тадкик этиш ва мустахкамлаш оркали самарадор-ликни ошириш зарурдир. Бу эса, республикамизда шу ижтимоий тармокларни урнини эгалай оладиган миллий ижтимоий тармок ёки сайтларни купайтириш хозирги замон талабидир.

Компьютернинг амалий дастурлари маълум бир спорт йуналиши буйича спортчини укув-машк ва мусобака жараёнидаги холатини назорат ва тахлил килишга мулжалланган. Бундай амалий дастурлар ёр-дамида спортчилар учун энг макбул дастурни танлаш ва амалда куллаш спорт режасини тузиш имкония-тини беради. Жумладан, суровномадаги "Укув-машк (тренировка) жараёнидаги улчаш натижаларини компьютер дастуралари ёрдамида тахлил киласиз-ми?" деган саволга 49,6% ижобий жавоб берган, 3% буни кераксиз деб хисоблашини билдирган ва 47,4% фойдаланмаслигини таъкидлаган.

Компьютер дастурларидан фойдаланган спорт му-тахассислари жараённинг вакт ва фазовий харакатини хисобга олган холда объектни батафсил урганиш им-кониятига эга булади. Ушбу технологиялар туфайли киска вакт ичида укув-машк ва мусобака фаолияти самарадорлигини оширишга эришиш мумкин.

"Укув-машк (тренировка) жараёнини мултиме-диали дастурий воситалардан фойдаланиб тахлил киласизми?" деган саволга 67,6% - фойдаланаман, 4,1% - кераксиз деб хисоблайман ва 28,3% - фойда-ланмайман деб жавоб берган.

Х,озирги вактда жисмоний тарбия ва спорт буйича укув-машк жараёнида замонавий ахборот технологи-яларидан фойдаланиш асосида спорт-таълимидаги педагоглар, мураббий-укитувчилар, спорт йурикчи-лари ва спорт услубчилари юкори самарали касбий йуналтирилган тайёргарлик имконини берадиган компьютер дастурларини тахлилий тизимларида куллаши замон талабидир.

Суровномада иштирок этганлар орасида "Жисмоний тарбия ва спортда ахборот технологияларини куллаш буйича дарслик, укув кулланма ва укув-услубий кул-ланмалар етарли деб хисоблайсизми?" деган саволга 37,8% - етарли, 62,2% - етарли эмас деб жавоб берганлар.

Жисмоний тарбия ва спортда АКТ дастурий воситаларидан бири электрон дарслик хисобланади ва у, спортчилар ва спорт билан мустакил шугул-ланувчиларга жуда кул келмокда. Бу, укув-машк машгулотларида ёки урганилаётган жараённи монитор экранида визуал равишда акс эттиришга имкон берадиган дастурлардан кенг фойдаланиш имконини беради. "Спорт турлари буйича ургатувчи мултимедиали электрон дарслик мавжудми?" деган саволга респондентларнинг 54,2% - мавжудлигини, 26,1% - мавжуд эмаслигини ва 19,7% - жавоб бера олмаслигини такидлашган.

Жисмоний тарбия ва спорт буйича АКТ буйича дастурий махсулотлар спортчи хакидаги маълумот-ларни йигиш, кайта ишлаш ва тахлил килиш учун мулжалланган булиб, компьютер технологиялари ёрдамида спортчи тайёргарлигини эксперт тизимлари ёрдамида аниклаш мумкин.

Замон талабига кура жисмоний тарбия ва спорт му-тахассисларининг касбий фаолияти замонавий ахборот коммуникация технологияларидан фойдаланишнинг асосий йуналишлари буйича анкета-суров натижала-рини тахлил килиш куйидагиларни курсатди.

Жисмоний тарбия ва спорт укув тренировка машгулотлари самарадорлигини ошириш ва назорат килишда замонавий компьютер дастурлари имкони-ятларидан фойдаланишни самарали эканлигини -94,2% респондентлар таъкидлашган.

Шугулланувчилар контингентларининг жисмоний холати ва соглигини компьютер ёрдамида мониторинг килишини 46%, килмаслигини - 46%, бундай манбалар борлигини билмаслигини - 8,1% респон-дентларнинг билдирган.

Укув-машк (тренировка) машгулот-ларини олиб боришда респондентларнинг 46,4% дарслик ва укув кулланмалар кулайлигини,

11,5% АКТ кулайлигини, 42% дарслик ва укув кулланма-лар хамда АКТ кулайлигини билдирган.

Жисмоний тарбия ва спортга оид электрон манба-ларни асосан Узбекистон давлат доменларидан 71,7% респондентлар, Россия давлат доменларидан - 36%, Англия, Германия давлатлари доменларидан - 8,2%, бошка давлатлар доменларидан - 22,6% ва бундай манбалар борлигини билмайдиган респондентлар -6% ташкил килди (2-расмга каранг).

2-расм. Жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларини электрон манбаларнинг давлат доменларидан фойдаланиши диаграммаси

Жисмоний тарбия ва спортга оид дарсликлар, укув кулланмалар, укув услубий тавсияларнинг электрон манбаларини Узбекистон сайтларида етарли эканлигини 59,9% респондентлар, етарли эмаслигини - 20,9% ва жавоб беришга кийналишларини - 19,3% респондентлар таъкидлашган.

Хулоса сифатида жисмоний тарбия ва спорт сохасига замонавий ахборот коммуникация техно-логиялари кенг жорий этилиши спортчиларнинг укув-машгулот ва мусобака жараёнини самарали бошкариш, уларнинг жисмоний хамда спорт курсат-кичларини тизимли объектив бахолашда, илмий ахбо-ротни такдим этиш, тахлилий кайта ишлаш, саклаш хамда амалиётда куллашнинг энг макбул йулларини ишлаб чикишни алохида ахамият касб этишини таъкидлаш мумкин. Спорт таълим жараёнида ахбо-рот-коммуникация технологияларидан фойдаланиш усуллари кандай булишидан катъий назар самарали фойдаланиш мухим ахамиятга эга.

Методик жихатдан педагогик дастурий воситалар сифатида куйидагилардан фойдаланиш самаралидир: электрон дарсликлар, тренажёр дастурлар, назорат килувчи дастурлар (тест кобиклари), маълумотно-малар (энциклопедиялар), виртуал лабораториялар, моделлаштирувчи дастурлар, такдимот ва намойиш дастурлари (слайдлар ёки видеофильмлар), укув-уйин дастурлари (мантикий ургатувчи ва хк).

Укитувчининг фаолияти унинг ахборотлардан ха-бардорлиги ва ахборотлардан самарали фойдаланиш кобилиятига куп жихатдан боглик. Демак, биринчидан, Замонавий спорт мутахассис ахборот окимларида эр-кин йуналиш олиши учун компьютерлар, телекоммуникация ва ахборотнинг бошка воситалари ёрдамида ахборотларни олишни, кайта ишлашни ва улардан фойдаланишни билиши лозим. Иккинчидан, мутахас-сиснинг зарур булган ахборот маданияти даражасини таъминлаш, факатгина битта укув фанининг максади булиб колмаслиги лозим. Учинчидан, замонавий ах-борот технологияларини барча укув фанларига татбик этиш лозим ва бу холат укитувчиларнинг маълум бир касбий тайёргарлигини, ахборот технологияларининг имконияти билан танишганлигини, ушбу имкониятлар-

см о см

го га

0 ^

и

1

с го

дан узининг илмий ва амалий фаолиятида фойдалана олишини талаб килади. Ушбу холат жуда долзарб ва педагогик жихатдан ахамиятли хисобланади, чунки укувчилар укув машгулотлари жараёнида, илмий тадкикотларни утказишда замонавий ахборот тех-нологияларининг имкониятлари ва устунликларини узларида синаб куришади.

Адабиётлар:

1. Узбекистан Республикаси Президентининг 2020 йил 28 апрелдаги "Рак,амли иктисодиёт ва электрон хукуматни кенг жорий этиш чора-тад-бирлари тугрисида'Ти ПК-4699-сонли Карори. https://lex.uz/docs/4800657.

2. Узбекистан Республикаси Президентининг Ахборот технологиялари ва коммуникациялари сохасини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тутрисида'Ти ПФ-5349-сонли Фармони. https://www.lex.uz/docs/3564970.

3. O'zbekiston Respublikasining "Ta'lim to'g'risida"gi Qonuni. 2020 yil 23 sentyabr O'RQ -637-son.

4. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 24 yanvardagi "O'zbekiston Respublikasida jismoniy tarbiya va sportni yanada takomillashtirish va ommalashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi PF-5924-sonli Farmoni.

5. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 30 oktyabrdagi "Sog'lom turmush tarzini keng tatbiq etish va ommaviy sportni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi PF-6099-sonli Farmoni.

УУК (УДК, UDC): 61:34:796.01

6. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi "O'zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo'yicha Harakatlar strategiyasi to'g'risida"gi 4947-sonli Farmoni.

7. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 2 fevraldag "Korrupsiyaga qarshi kurashish to'g'risida"gi O'zbekiston Respublikas Qonunining qoidalarini amalga oshirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi PQ-2752-sonli Qarori.

8. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 3 iyundagi "Jismoniy tarbiya va ommaviy sportni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi PQ-3031-sonli Qarori.

9. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 21 sentyabrdagi "20192021 yillarda O'zbekiston Respublikasini innovasion rivojlantirish strategiyasini tasdiqlash to'g'risida"gi PF-5544-sonli Farmoni.

10. O'zbekiston Respublikasining Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 14 avgustdagi "O'zbekiston Respublikasi Jismoniy tarbiya va sport vazirligi huzuridagi Jismoniy tarbiya va sport bo'yicha mutaxassislarni ilmiy-metodik ta'minlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish markazi faoliyatini yanada takomillashtirish to'g'risida"gi 658-sonli Qarori.

11. Гурьев С. В. "Современные информационные технологии в физической культуре и спорте"/ Монография, Российский государственный профессионально-педагогический университет, Екатеринбург, 2014.

12. Толаметов А.А. «Спорт метрологияси» /укув кулланма Т.: "Янги аср авлоди", 2009.

13. Tolametov A.A. Jismoniy tarbiya va sport ta'limida axborot kommunikasiya texnologiyalaridan foydalanish samaradorligini oshirish omillari. // "Jismoniy tarbiya va sport" jurnal № 10, 2019. 8-9 betlar.

ÉiÉ

Муаллиф билан ботланиш учун:

saHmov.utkir@bk.ru

Аннотация

Катта укитувчи У.Ш. САЛИМОВ1

:Термиз давлат университети Термиз шахри, Узбекистан

АДОАИ ВА ТАЛАБАЛАР СОГЛОМ ТУРМУШ ТАРЗИНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ ХУЦУЦИЙ-МЕЪЁРИЙ АСОСЛАРИ

Annotation

В данной статье автор анализирует нормативно-правовые документы, принятые в последние годы в Республике Узбекистан в области укрепления здоровья населения и формирования здорового образа жизни, являющегося одним из приоритетов государственной политики.

Ключевые слова: здоровье, здоровый образ жизни, концепция.

Ушбу маколада муаллиф давлат сиёсатининг устувор йуналишларидан бири булган, ахоли саломатлигини мустахдамлаш ва соглом турмуш тарзини шакллантириш сохаси буйича кабул килинган хукукий-меъёрий асосларини тахлил килган.

Калит сузлар: саломатлик, соглом турмуш тарзи, концепция.

In this article, the author analyzes the legal and regulatory framework adopted in recent years in the Republic of Uzbekistan in the field of strengthening the health of the population and the formation of a healthy lifestyle, which is one of the priorities of state policy.

Key words: health, healthy lifestyle, concept

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

CM О CM

та t о

ΠW

С

to

Долзарблиги. Жахонда коронавирус пандемия-сининг вужудга келиши, бошка мамлакатлар катори Узбекистонни хам четлаб утмади. Ушбу инфекция ахолининг соглиги, жисмоний холати ва соглом турмуш кечириш даражаси анча заиф эканини курсатди. Ушбу касаллик энг аввало юрак-кон томир ва нафас олиш йуллари касалликлари, хамда ортикча вазнга эга фукаролар саломатлигига салбий таъсир курсатиб, куплаб инсонларнинг бевакт дунёдан утишига сабаб булди. Бундай холат инсониятдан жиддий хулоса килишни такозо этмокда. Зарарли одатлардан воз ке-чиб, жисмоний фаоллик билан тизимли шугулланиш, тугри овкатланиш тамойилларига риоя килиш, хусусан таркибида туз, канд ва ёг микдори куп, хамда хамирли таом ва ширинликларни меъёрида истеъмол килиш, киска килиб айтадиган булсак, соглом турмуш тарзини кундалик хаётимизга айлантириш давр талаби эканлиги намоён булмокда.

Сунгги 3 йил ичида мамлакатимизда ахолига хусусан талабалар контингентига соглом турмуш тарзини

таргиб килиш, жисмоний тарбия ва оммавий спортга жалб этиш буйича Президент ва Хукумат томонидан бир катор хукукий-меъёрий хужжатлар кабул килинди. Бу ушбу масаланинг накадар долзарблигини курсат-мокда.

Тадкикот максади. Сунгги йилларда мамлакатимизда ахоли ва талабалар соглом турмуш тарзини кул-лаб-кувватлаш борасида кабул килинган хукукий-меъ-ёрий хужжатларни тахлил килиш.

Тадкикот натижалари ва унинг мухокамаси. Узбекистан Республикаси Президентининг 18 декабрь 2018 йил кабул килган 4063-сон Карорининг 1-илова-сида носоглом турмуш тарзи ва етарлича булмаган жисмоний фаоллик натижасида юзага келган ахоли саломатлигининг бугунги холати буйича куйидаги маълумотлар келтирилган [1]:

- Юрак кон-томир касалликлари, инсульт, хавф-ли усмалар, нафас олиш аъзоларининг сурункали касалликлари ва кандли диабет каби юкумли булмаган касалликлар бутун дунёда ногиронлик ва улимларнинг

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.