Научная статья на тему 'ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ СОҲАСИДАГИ СИФАТЛИ ТАЪЛИМ-КЕЛАЖАК ПОЙДЕВОРИ'

ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ СОҲАСИДАГИ СИФАТЛИ ТАЪЛИМ-КЕЛАЖАК ПОЙДЕВОРИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
22
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
Ключевые слова
СИФАТЛИ ТАЪЛИМ / МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ ЁШЛАР / МАМЛАКАТ / УМУМ ЎРТА МАКТАБ / ТАЪЛИМ ТАРБИЯ / ЎқИТУВЧИЛАРНИНГ БИЛИМИ / ОИЛАВИЙ ТАРБИЯ / ЮқОРИ МАЛАКАЛИ МУТАХАССИС КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Назаров Н.Н.

Мақола мамлакатимизда олиб борилаётган таълим сифатини яхшилашга бағишланган. Таълим соҳасида амалга оширилган ислоҳотлар, профессор-ўқитувчиларнинг илмий салоҳияти, илғор ахборот коммуникация технологияларини жорий этилиши ёритилган. Таълим сифати мактабгача таълим, умум ўрта мактаб, олий таълим ва олий таълимдан кейинги таълимнинг ўзаро узвий боғлиқлигида эканлиги очиб берилган.Статья посвящена повышению качества образования в нашей стране. Особо отмечены реформы, проводимые в сфере образования, научный потенциал профессорско преподавательского состава, внедрение передовых информационных и коммуникационных технологий. Выявлено, что качество образования взаимосвязано между дошкольным образованием, общеобразовательной средней школой, высшим образованием и послевузовским образованием.The article is devoted to improving the quality of education in our country. The reforms carried out in the field of education, the scientific potential of the teaching staff, the introduction of advanced information and communication technologies were especially noted. It was revealed that the quality of education is interconnected between preschool education, general secondary school, higher education and postgraduate education.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ СОҲАСИДАГИ СИФАТЛИ ТАЪЛИМ-КЕЛАЖАК ПОЙДЕВОРИ»

Подготовка педагогических кадров

Муаллиф билан богланиш учун:

nazarov.n@jtsu.uz

Фалсафа фанлари номзоди, доцент Н.Н. НАЗАРОВ1

:Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, Чирчик шахри, Узбекистон

ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ СОХДСИДАГИ СИФАТАИ ТАЪАИМ-КЕААЖАК ПОЙДЕВОРИ

Annotation

Аннотация

Статья посвящена повышению качества образования в нашей стране. Особо отмечены реформы, проводимые в сфере образования, научный потенциал профессорско-преподавательского состава, внедрение передовых информационных и коммуникационных технологий. Выявлено, что качество образования взаимосвязано между дошкольным образованием, общеобразовательной средней школой, высшим образованием и послевузовским образованием.

Ключевые слова: Качественное образование, дошкольное образование, молодежь, страна, общеобразовательная школа, образование, знания учителей, семейное воспитание, подготовка высококвалифицированных специалистов.

Макола мамлакатимизда олиб борилаётган таълим сифатини яхшилашга багишлан-ган. Таълим сохасида амалга оширилган ислохотлар, профессор-укитувчиларнинг илмий салохияти, илгор ахборот-коммуникация технологияларини жорий этилиши ёритилган. Таълим сифати мактабгача таълим, умум урта мактаб, олий таълим ва олий таълимдан кейинги таълимнинг узаро узвий богликлигида эканлиги очиб берилган.

Калит сузлар: сифатли таълим, мактабгача таълим,ёшлар, мамлакат, умум урта мактаб, таълим-тарбия, уцитувчиларнинг билими, оилавий тарбия, юцори малакали мутахассис кадрлар тайёрлаш.

The article is devoted to improving the quality of education in our country. The reforms carried out in the field of education, the scientific potential of the teaching staff, the introduction of advanced information and communication technologies were especially noted. It was revealed that the quality of education is interconnected between preschool education, general secondary school, higher education and postgraduate education.

Key words: Quality education, preschool education, youth, country, secondary school, education, teachers' knowledge, family education, training of highly qualified specialists.

70

Мавзунинг долзарблиги. Илм-фан ва таълим-тарбия миллатни кучли, мамлакатни кудратли келажагини фаровон киладиган асосий манбалардан бири эканли-гига шубха йук. Таълим инсон хаётининг ажралмас кисмига, нафакат обру олишига балки, хаётий зару-риятига хам айланиб булди. Чунки, жамиятда хамма нарсадан устун булган муваффакиятлар гаровининг кафолати таълим-тарбия билимдир. Яхши, сифатли таълим катта имкониятлар яратади ва инсон хаёти даражаси ва сифати яхшиланишини бевосита кафо-латлайди.

Малака ошириш курсларининг давомийлиги Европа мамлакатларида камида 5 кун этиб белгиланган булса, Жанубий Кореяда 108 соат, Сингапурда 100 соатдан кам булмаслиги лозим. Бизда эса 2021 йил-гача амалда булган тартибга кура, укитувчилар хар 5 йилда бир марта 144 соатлик дастурга асосланган малака ошириш курсларида укиши лозим эди. Бирок хар беш йилда укиладиган малака ошириш курси зарур билимларни замонавий суръатга мос тарзда янгилаб беролмайди. Таълим сифатини яхшилаш максадида укитувчилар малакаларини оширишлари учун аттестациядан утказилганда жараён етарли да-ражада шаффоф эмаслиги хам муаммолардан бири эди. Бугунги кун талабларига мутлако жавоб берол-май колган мазкур тартиб "Даёт давомида укиш" тамойилига асосланган узлуксиз касбий ривожланиш тизимига узгартирилди. Халк таълими ходимлари, жумладан, педагог кадрларнинг хар йили камида 36 соат хажмда малака ошириши ва белгиланган кредит балларни туплаши мажбурийлиги тартиби йулга куйилди. Мазкур коида педагог кадрлар малакасини оширишнинг олтита шаклидан яъни ишлаб чикариш-дан ажралган холда таълим олиш; ишлаб чикаришдан

www.fansports.uz

ажралмаган холда таълим олиш; масофавий таълим; дуал таълим; мустакил таълим; малака ошириш-нинг мукобил шакллари бирини уз ихтиёрига кура танлаши мумкинлигини назарда тутади. 2022-2026 йилларда 160 мингдан зиёд педагог кадрлар малака-сининг оширилиши белгиланган. Бугун халк таълими ходимларининг, жумладан, педагогларнинг узлуксиз касбий ривожланишини ташкил этиш учун етарли шароитлар яратилган. Дар йили мажбурий булган малака ошириш курсларидан ташкари мактаб уки-тувчиларига уз касбий махоратини узлуксиз ошириб бориш учун хар хафтанинг муайян бир куни методика куни сифатида белгилаб куйилган. Мана шу куни уки-тувчига дарс соатлари куйилмайди, у факат узининг касбий махоратини ошириш тадбирларида иштирок этади ёки мустакил таълим олади. Мактабларда таъ-лим сифати пастлигининг асосий сабабларидан яна бири огзаки айтилаётган гаплар куплигига карамай, амалда кескин усишнинг йуклиги, укитиш жараёнини такомиллаштириш буйича куп таклифлар айтилаётган булишига карамай, эскича колипда ишлаётган укитув-чилар купчиликни ташкил этаётганлигидир."Таълим сифатига хар кандай холатда хам тугри бахо берилиши шарт"1. Мактаб битирувчиларининг 50 фоизи мехнат бозорига хеч кандай касбга эга булмасдан йул ол-мокдалар. Узбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 5 июндаги П^-3775-сонли Олий таълим муассасаларида таълим сифатини ошириш ва улар-нинг мамлакатда амалга оширилаётган кенг камровли ислохотларда фаол иштирокини таъминлаш буйича кушимча чора-тадбирлар тугрисидаги карори, хамда

1 Бордовский П.Г., Косьмин И.В., Филатов В.В., Жукова В.И. Диагностика качества профессионального образования в области физической культуры и спорта //Физическая культура воспитание,образования, тренировка 6/2019. С.51

№1-2023

Подготовка педагогических кадров

2020-йил 6-ноябрдаги "Узбекистон тараккиётининг янги даврида таълим ва тарбия, илм-фан сохалари-ни ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги Фармони билан мазкур йуналишда куйилган вазифа-лардан келиб чикиб, 2021/2022 укув йилидан бошлаб умумтаълим муассасалари битирувчилари томонидан кобилият ва кизикишларга мос касб танлаш, мехнат бозорида муносиб урин эгаллаш ва касбий фаолиятда муваффакиятга эришиш,уларни эгаллаш учун "касб-га йуналтириш тизими" жорий этилди. Мактабдаги мухит,укитувчиларнинг билими, оиладаги тарбия натижасида кизикишларидан келиб чикиб, купчи-лик холатларда эса ота-она, кариндош уругларнинг тавсияси гохида кистови билан бирон бир касбни эгаллайди. "Янги Узбекистон" газетасининг 2022 йил йил 13 сентябрь сонида Абдулла Авлоний номидаги миллий-тадкикот института ректори, доцент Аюбхон Раджиевнинг "Таълим сифатини ошириш стратегия-сида кадрлар сиёсати" номли маколаси чоп этилди. Муаллиф "Мамлакатимизда сохага каратилаётган эътибор кулами йилдан-йилга кенгайиб бораётгани, укитувчиларга куплаб имтиёз ва енгилликлар ярати-лаётгани хакида куп гапиряпмиз. Бирок соха ходим-ларининг бунга жавоби кандай буляпти? Укитиш сифати педагоглар савиясига боглик. Х,ар йили август ойининг охирида Давлат тест маркази томонидан на-вбатдаги укув йили учун олий таълим муассасаларига кабул буйича утказилган тест синовлари натижалари тахлили эълон килинади. Абитуриентларнинг тест синовларидаги курсаткичлари тупланган балларга караб гурухланиб, 56 баллдан паст натижа курсатган-лар сони ва уларнинг барча абитуриентларга нисба-тан салмоги курсатилади. Охирги йилларда мазкур курсаткич жами абитуриентларнинг карийб ярмини ташкил килмокда. Бу эса мактаб битирувчиларининг 50 фоизи талаб килинадиган билимнинг бор-йуги ярмига эга экани, яъни мактабларимизда сифатли таълим берилмаётгани хакидаги мулохазаларга сабаб булмокда"2 дея айни хакикатни ёзган. Мактаб таълими сифатига халакит берадиган омиллардан яна бири ортикча когозбозликларни хали хамон давом этаётган-лигида. Нукуслик физика укитувчиси, Адолат Рахим-боеванинг фикрича урта мактабларда билим даражаси пастлиги муаммоларининг асосий илдизи "Давлат таълим стандартлари мукаммал эмаслигидир"3.Ушбу стандартлар болаларнинг ёшига доир хусусиятлари, фанлар уртасидаги алокалар, шунингдек, укувчилар узлаштириши керак булган маълумотлар хажмини хисобга олмаган холда тузилган. Х,ар кандай фанда хар битта мавзу буйича бир неча тушунча, таъриф, формула ва сана, ном, вокеа берилади. Худди болалар компьютер сингари маълумотларни ёд олиб, керакли пайтда тугмача босилганда, уларни чикариб, ёддан айтиб бериши керак, деган тасаввур пайдо булади. "Ёшликда олинган билим тошга уйилган накшдир", деган макол куп такрорланади. Х,амма бало шундаки, тошга уйилаётган мана шу накшлар сараланмаяпти.

2 https://yuz.uz/news/talim-sifatini-oshirish-strategiyasida-kadrlar-siyosati.

3 https://www.uzanalytics.com/jamiyat/5110/

Мактабни битиргач купчиликни хаттоки республика микёсида кузга куринган олимларимизнинг баъзи бирларини хам мактабдаги фанларни соддалаштириш керак деган эътирозларига сабаб хам ана шу дастур-лар билан боглик. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг 2018йилнинг 3-декабрдаги резолюциясига мувофик, 24 январь - Халкаро таълим куни деб эълон килинган. Бу мухим карор халкаро хамжамият томонидан таълимнинг тинчлик ва та-раккиёт йулидаги ахамияти нечоглик юксак эътироф этилаётганининг яккол тасдигидир. Кейинги йилларда Инклюзив таълим хам таълим тизимимиздан урин эгалламокда. Инклюзив таълим расмий таълим тушунчасидан анча кенгрок. Бу таълимда купрок укишда, урганишда имконияти чекланган болалар билан ишланади. Инклюзив мактаб укитувчиси ва инклюзив богчада тарбиячи кандай сифатларга эга бу-лиш керак? Инклюзив таълимда укитувчининг касбий махорати бош омил хисобланади. Аввало, укитувчи инклюзив таффаккурга эга булиши ва таълим сифати маъсулиятини уз зиммасига олиши шарт. Инклюзив таълим бериш укитувчилар иши сифатининг асосий мезонлари - укитувчи укувчиларнинг турли тоифада эканлигига карамай барча болаларнинг хукукини химоя ва хурмат килиши билан белгиланади.

"Маълумки, инклюзив таълимда махсус таълим эхтиёжидаги болалар барча болалар билан бирга маълум максадда турли кобилиятларга мувофик гу-рухлаштирилади. Махсус таълим аклий, жисмоний ташки куринишга мувофик амалга оширилса, инклюзив таълим боланинг кобилияти ва имкониятларига кура белгиланади. Махсус таълим укитишнинг махсус ва альтернатив дастурлари оркали укитилса, инклюзив таълим болага йуналтирилган ва мослаштирилган, йурикномали, барчага мулжалланган укув дастури асосида укитилади. Инклюзив таълимнинг узига хос мухим жихати шундаки, болалар ва укитувчи бир -бирларидан урганишади хамда муаммоларни бир-галикда хал этишади"4. Таълим сифатини яхшилаш-нинг яна бир омили - укитувчи ва укувчи уртасидаги хамкорликни йулга куйишда намоён булади. Чунки, укитувчилар учун хамкорлик ва узаро фикр алмашиш мухимдир. Укитувчи уз фаолиятини тизимли бахолаб бориши, мунтазам малакасини ошириши, алохида таълим эхтиёжлари бор болаларнинг интизомли ва муассасалараро гурухлар билан самарали ишлаши учун лидерлик хамда бошкарув малакаларини куллаш, муаммоларни биргаликда хал килиш, кенг камрокли мактаб хамкорлигини йулга куйиш каби хислатларга эга булиш керак. Бугунги кунда таълим берувчилар-га куйилаётган асосий талаблардан бири бу доимий равишда уз устида ишлаб узини такомиллаштириш, малака ошириш ва янги билим ва куникмаларни ур-ганишдир. Чунки замондан ортда колмаслик бугунги кун талабасидан бир кадам олдин юриши учун укитувчи хам тинимсиз укиши уз устида доимий ишлаши керак. Бу эса профессор укитувчилардан ёшлар билан

4 Абдуцадирова Н.С. Инклюзив таълимни амалга оширишда ресурс педогогнинг вазифаси.//Гуманитар фанларни уцитишнинг замонавий илмий йуналишлари илмий амалий онлайн конференция. 2022 йил 19 апрел.137- бет.

со см о см

го га

0 ^

ю

1

с го

ишлашда юкори фидойиликни талаб килади. Олий таълим муассасаларининг илмий салохиятига алохида эътибор каратилаётганинг сабаби, халкаро тажри-бада илмий салохият 70 фоиздан кам булса, бундай университет нуфузли олийгох хисобланмайди.Олий таълим даргохларида профессор-укитувчиларнинг илмий салохияти кейинги йилларда сезиларли дара-жада бир неча баробарга ошди. Биргина Узбекистан давлат жисмоний тарбия ва спорт университетида илмий салохият 2021йилдаги 23 фоиздан 2022 йилга келиб 28,3 фоизга етди.

со см о см

го га t

0

Q. W

1

3-расм. Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университетининг илмий сало^ияти (28,3%)

Юртимизда бу курсаткич жуда пастлиги, айрим олий укув юртларининг илмий салохияти 25 фоизга хам бормаслиги бу сохада хали анчагина ишлар амал-га оширилиши кераклигидан далолат беради. Таълим сохасида илм-фан ва инновацияни ривожлантириш, профессор-укитувчилар ва талабалар учун когозбо-зликни камайтириш, сохани ракамлаштириш оркали бюрократия ва коррупцияни кескин кискартириш хам устувор вазифалардан хисобланади. Талабалар сони йилдан-йилга ортиши яхши аммо бу усиш параллел равишда талабалар сифатли таълим олиши учун ша-роит яратиш, энг биринчи навбатда, уйидан олисда тахсил олишни максад килганлар учун турар жойлар ташкил килиш вазифасини уртага куяди. Мамлакати-мизни ижтимоий-иктисодий ривожлантириш буйича устувор вазифаларга мувофик кадрлар тайёрлашнинг мазмунини тубдан кайта куриб чикиш, халкаро стан-дартлар даражасида олий маълумотли мутахассислар тайёрлашга зарур шарт-шароитлар яратиш максадида Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 20 апрелдаги "Олий таълим тизимини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПК^-2909-сон карори,Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 27 июлда П^-3151-сонли олий маълумотли мутахассислар тайёрлаш сифатини оширишда иктисодиёт сохалари ва тармокларининг иштирокини янада кенгайтириш чора-тадбирлари тугрисида карори, ёшларни хар томонлама кул-лаб-кувватлаш ва ахоли уртасида соглом турмуш тарзини карор топтириш, юкори иктисодий усишга эришиш хисобидан халкимизнинг фаровонлигини ошириш ва кундалик хаётидаги муаммоларни хал этиш, максадидаги Узбекистон Республикаси Вазир-лар Махкамасининг 2021 йил 9 сентябрдаги 563-сон республика олий таълим муассасаларида талабаларни турар жой билан камраб олиш даражасини ошириш чора-тадбирлари тугрисида карори асосида кенг

Подготовка педагогических кадров

камровли ишлар олиб борилганига карамай бугунги кунда республикамиздаги бир канча хаттоки кузга куринган олий таълим муассасаларида хам талабалар учун турар жой муаммоси мавжуд. Талабаларнинг бир жойдан иккинчи жойга кучиб юриши, укиш учун шароитнинг булмаслиги хам таълим сифатига салбий таъсир киладиган омиллардан бири хисобланади.

Таълим сохаси олдида турган мухим максадлардан яна бири иктидорли ёшлар билан ишлашнинг ягона ва самарали тизимини яратиш, "ёш авлоднинг истеъдо-ди ва салохиятини руёбга чикариш ташаббусларини куллаб-кувватлаш, илгор хорижий тажриба талаблари асосида дарсликлар ва укув-услубий кулланмалар, шу жумладан электрон шаклдаги дарслик ва куллан-маларни нашр этиш"5 шунингдек, иктидорли ёшлар билан ишлаш буйича кушимча чора-тадбирлар ишлаб чикишдир. Таълимнинг барча сохалари каби спорт сохасига каратилаётган эътибор самарасида спорт-чиларимиз дунёни лол колдирмокда.Узбекистонлик шахматчиларнинг сунгги бир йил давомида халкаро ареналардаги сенсацион галабалари ортидан Узбекистон - йилнинг энг яхши шахмат мамлакати деб эътироф этилди. Нидерландиядаги халкаро турнир якунида Нодирбек Абдусатторов ва Жавохир Синдо-ров йилнинг энг яхши шахмат мамлакатига топшири-ладиган «Tour D'or» - «Олтин минора» совринини кабул килиб олишди. Узбекистон шахмат федерациясига Европанинг шахмат совринини франциялик машхур гроссмейстер Башар Куатли топширди.

Нидерландияда утказилган классик шахмат буй-ича "Tata Steel Chess-2023" турнирида Нодирбек Абдусатторов ва Жавохир Синдоровларнинг ёркин галабалари манаман деган шахматчиларни шошириб куйди, дунё хавасини келтирди. Бундай ютукларни юртимизда жисмоний тарбия ва спортни ривожланти-риш, иктидорли ёшларни тарбиялаш, уларни муносиб рагбатлантириш борасида таълим муассасаларида шаклланган илмий асослари хам бор. Спорт хусусан шахмат йуналишидаги илмий тадкикот ишларида Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт уни-верситети профессор-укитувчиларининг хам хисса-лари катта. Биргина мисол университет укитувчиси Э.Жумановнинг Шахмат назарияси ва услубияти укув методик кулланмаси Олий ва урта махсус таълим вазирлигининг 2022 йил 30 декабрдаги 2-сонли баён-номасига асосан Педагог ходимлар уртасида шахмат буйича Энг яхши укув-методик кулланмаси танловида фахрли 3-уринни эгаллади.

Таълим сифатини ошириш омилларидан яна бири Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг "Олий таълимдан кейинги таълим тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида"-ги 2017 йил 22 майдаги 304-сонли карорида кайд этилганидек, докторлик диссертациясини тайёрлаш ва химоя килиш максадида мутахассисликни чукур урганишни ва илмий изланишлар олиб боришни назарда тутадиган таянч докторантура, докторантура

3 Якубов Ф.Спорт цадриятлари — жисмоний тарбия ва спорт мутахассислари тафаккур тарзини ривожлантириш услуби сифатида.//Илм сарчашмалари. илмий методик журнали, 2020. - №5 - Б. 133-136.

72

www.fansports.uz

№1-2023

Подготовка педагогических кадров

ва мустакил изланувчанлик асосида илмии даражага эга илмиИ ва илмий-педагогик кадрлар таИёрлашни таъминлаИдиган таълим туридир. Узбекистон Ре-спубликаси Президентининг 2019 йил 8 октябрдаги ПФ-5847-сонли "Узбекистон республикаси олий таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш кон-цепциясини тасдиклаш тугрисида"ги фармонида Узбекистон Миллий университети ва Самарканд давлат университетини мамлакатимиз олий таълим муасса-саларининг флагманига айлантириш, республикадаги камида 10 та олий таълим муассасасини халкаро эътироф этилган ташкилотлар (Quacquarelli Symonds World University Rankings, Times Higher Education ёки Academic Ranking of World Universities) рейтингининг биринчи 1000 та уриндаги олий таълим муассасалари руйхатига, шу жумладан Узбекистон Миллий универ-ситети ва Самарканд давлат университетини биринчи 500 та уриндаги олий таълим муассасалари руйхатига киритиш белгилаб куйилган. Олий таълимдан кей-инги таълимда хам сифатни яхшилаш учун химоя килинган ишлар сонини санаш билан кифояланишга эмас, бажарилган тадкикот ишларининг сифатига эътибор каратадиган вактга хам етиб келдик. Димоя килинаётган илмий ишларимизнинг амалиётга жорий этилиши, ишлаб чикаришга татбик этилиши,фанга янгиликлар киритиши, сифат боскичига утиши давр талаби, олимнинг илмий ишни амалга оширишдаги маъсулиятидир. Нашр этилаётган маколаларни турли йуллар билан олаётган h-индексларидан воз кечиб, амалиётдаги ахамиятидан келиб чикиб сифатини бахолаш тизимини йулга куйиш максадга эришиши-мизга купрок фойда келтиришини англаб етишимиз

керак. Юкоридаги тахлилларимиздан хулоса кила-диган булсак, таълим сифатини оширишимиз учун сифатли узвий таълим тизимимизни когозлардагина эмас амалда вужудга келтиришимиз, таълим сифатини яхшилаш максадида кабул килинаётган конун, карор ва фармонларни хаётга татбик этишимиз, мактабга-ча таълим, умум урта таълим, олий таълим ва олий таълимдан кейинги таълим богликлигини янада му-стахкамлаш, таълимнинг ривожланиши учун тусик буладиган барча камчиликларни бартараф этишимиз олдимизда турган долзарб вазифамиздир.

Адабиётлар:

1. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Олий Мажлис ва Узбекистон халкига мурожаати Халк, сузи 2022 йил 21 декабрь.

2. Жуманиязов А. Жисмоний тарбия ва спорт менежменти буйича кадрлар тайёрлашнинг долзарб муаммолари. /Фан спортга. 2020/5 34-бет.

3. Шоназаров О. Спортда спортчи фаолиятининг психологик хусусиятлари. /Узму хабарлари Мирзо Улугбек номидаги Узбекистон Миллий Университети илмий журнали 2022. 1/6.

4. Абдукадирова Н.С. Инклюзив таълимни амалга оширишда ресурс педогогнинг вазифаси.//Гуманитар фанларни укитишнинг замонавий илмий йуналишлари илмий амалий онлайн конференция. 2022 йил 19 апрел.137- бет.

5. Абдукадирова Н. yoshlaming bo'sh vaqtini samarali o'tkazish texnologiyalari. Ижтимоий тадкикотлар журнали 2-махсус сон 118-б.

6. Якубов Ф.Спорт кдцриятлари - жисмоний тарбия ва спорт му-тахассислари тафаккур тарзини ривожлантириш услуби сифатида.// Илм сарчашмалари. илмий методик журнали, 2020. - №5 - Б. 133-136.

7. Бордовский П.Г., Косьмин И.В., Филатов В.В., Жукова В.И. Диагностика качества профессионального образования в области физической культуры и спорта //Физическая культура воспитание,обра-зования, тренировка 6/ 2019. С.51.

8. https://yuz.uz/news/talim-sifatini-oshirish-strategiyasida-kadrlar-siyosati.

9. https://www.uzanalytics.com/jamiyat /5110/.

10. https://isrs.uz/uz/smti-ekspertlari-sharhlan/sifatli-talim-angi-uzbekistonning-muim-pojdevori.

Кураш спорт тури буйича халкаро тоифадаги спорт устаси

Кураш спорт тури буйича жахон чемпиони,

Укитувчи

У.Ш. НУРАЛИЕВА1

Щарши давлат университети, Карши шахри, Узбекистон

КУРАШ МАШГУАОТААРИДА

Муаллиф билан богланиш учун:

ugiloy_nuraliyeva@mail.ru

Аннотация

ТАААБАААРНИНГ ТЕХНИК ВА ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРАИГИНИ РИВОЖААНТИРИШ САМАРАДОРАИГИ

Annotation

Статья посвящена научно-теоретическому исследованию развития технической и физической подготовленности студентов занимающихся курашом по методике комплексно-круговой тренировки, обосновывать эффективность используемой методики с помощью экспериментальных результатов.

Ключевые слова: кураш, моторная плотность занятий, комплексно-круговая тренировка, техническая подготовка, физическая подготовка.

Макола кураш билан шугулланувчи талабаларнинг техник ва жисмоний тайёргарлигини мажмуавий-айланма машгулот услубида ривожлантиришни илмий-назарий тадкик килиш, кулланилган услубиятнинг самарадорлигини тажриба натижалари ёрдамида асослашга багишланган.

Калит сузлар: кураш, машгулотларининг мотор зичлиги, мажмуавий-айланма машгулот, техник тайёргарлик, жисмоний тайёргарлик.

The article is devoted to the scientific and theoretical study of the development of technical and physical fitness of students engaged in kurash by the method of complex-circular training, to substantiate the effectiveness of the technique used with the help of experimental results.

Key words: kurash, motor density of classes, complex-circular training, technical preparation, physical preparation.

Ишнинг долзарблиги. Бугунги кунда халкимиз-нинг миллий кадриятларидан бири булган кураш миллий спорт тури Узбекистон довругини бутун

жахонга танитишга хизмат килмокда. Курашнинг то-бора оммалашиб бораётгани соха мутахассислари ол-дига малакали кадрлар тайёрлашга булган эътиборни

со см о см

га та t

0

Ci ф

1

с

га

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.