Научная статья на тему 'Жарақаттық этиологиядағы бассүйекішілік қан құйылудың жақын нәтижелері'

Жарақаттық этиологиядағы бассүйекішілік қан құйылудың жақын нәтижелері Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
149
30
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
бассүйек-ми жарақаты / бас ми бағанасы / патоморфология / head injury / brain stem / patomorphology.

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Ж.С. Жанайдаров, А.М. Карчалова, А.С. Кульмухаметов, А.Е. Жалбагаев

Мақала ауыр бассүйек-ми жарақатымен зақымданған науқастарда бас ми бағанасындағы кейбір клиникалық ерекшеліктер мен морфологиялық өзгерістерді зерттеуге арналған. Зерттеу материалы гипертензиялықдислокациялық синдром мен бас ми бағанасының біріншілік жарақатының әртүрлі дәрежесімен 167 науқас болып табылады. Жағымсыз нәтижемен аяқталған 92 бақылаудың морфологиялық зерттеу мәліметтері негізінде зақымдану сипаты мен гипертензиялық-дислокациялық синдромның дәрежесіне байланысты бас миының бағаналық бөліктерінде морфологиялық өзгерістердің таралу заңдылықтары анықталды.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Ж.С. Жанайдаров, А.М. Карчалова, А.С. Кульмухаметов, А.Е. Жалбагаев

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SOME CLINICAL AND MORPHOLOGICAL FEATURES AND THE NEAREST OUTCOMES OF THE ACUTE PERIOD OF A SEVERE CRANIOCEREBRAL TRAUMA

The article is devoted to researches of clinical aspects and morphological changes in brain stem in 167 patients with severe head injury. On grounds of data of morphological researches of 92 lethal outcomes the regularity of spreading of morphological changes in brain stem dependently on character of its affection was revealed.

Текст научной работы на тему «Жарақаттық этиологиядағы бассүйекішілік қан құйылудың жақын нәтижелері»

A.A. YESSETOVA, G.A. DIHANBAEVA, ZH.M. BATYRBAYEVA

MEDICO-SOCIAL REHABILITATION OF CHILDREN WITH EPILEPSY

Resume: The article examines the medical and social rehabilitation of children with epilepsy. Children with epilepsy in accordance with the characteristics of the disease should receive the following types of rehabilitation: medical, educational and social. It should be noted that in the treatment of epilepsy in children leading role belongs to medical rehabilitation, as an adequate use of drugs results in a complete cure, or substantial relief state. Keywords: epilepsy, rehabilitation, children, disability

ЖАРАКАТТЫК ЭТИОЛОГИЯДАГЫ БА^ЙЕК1Ш1Л1К КАН К¥ЙЫЛУДЫН, ЖАКЫН НЭТИЖЕЛЕР!

Ж.С. ЖАНАЙДАРОВ, А.М. КАРЧАЛОВА, А.С. КУЛЬМУХАМЕТОВ, А.Е. ЖАЛБАГАЕВ

СЖ.Асфендияров атындагы Казац ¥лттыцмедицина yHueepcumemi Нейрохирургия кафедрасы

ЭОЖ 617.51:61831-005.1-036.8.

Макала ауыр бассуйек-ми жарацатымен зацымданган науцастарда бас ми баганасындагы кейбiр клиникалыц ерекшелктер мен морфологиялыц взгерiстердi зерттеуге арналган. Зерттеу материалы гипертензиялыц-дислокациялыц синдром мен бас ми баганасыныщ бiрiншiлiк жарацатыныщ эртyрлi дэрежеамен 167 науцас болып табылады. Жагымсыз нэтижемен аяцталган 92 бацылаудыщ морфологиялыц зерттеу мэлiметтерi негiзiнде зацымдану сипаты мен гипертензиялыц-дислокациялыц синдромныщ дэрежесте байланысты басмиыныц баганалыц бвлктертде морфологиялыц взгерктердщ таралу защдылыцтары аныцталды. ТYйiндi свздер: бассуйек-ми жарацаты, бас ми баганасы, патоморфология.

бзектыт. Бассуйек шшж гематомалардыц дамуына экелетш бассуйек шшк ;ан ;уйылулар бассуйек-ми жара;атында гипертензиялы;-дислокациялык;

синдром дамуыныц непзп себебi болып табылады. Ауыр бассуйек-ми жара;атынан (БМЖ) кешн патологиялы; процестердщ дамуындагы непзп рел бас миыныц баганалык; белжтершщ за;ымдануына тиесш [1, 13, 20, 16]. Ми баганасыныц жара;атты; за;ымдануыныц ею непзп формасы белгiлi -бiрiншiлiк жэне екiншiлiк [2, 18, 19]. Бiрiншiлiк жара;атты; за;ымдануларга согылу, багананыц мелжемдеуi мен жарылуы, диффузды аксональдi за;ымдалулар мен баFанаiшiлiк ;ан ;уйылулар кiредi [2, 14]. Екiншiлiк жара;атты; за;ымдану дегенде бас миыныц бассуйек шшк гематомамен ;ысылуы, бас миыныц юшу^ гемо-, ликвор айналымыныц бузылысы жэне т.б. секквд процестерден туратын баганалык; ;урылымдардыц за;ымдануы TYсiнiледi [5, 9, 10, 15 20,]. Олардыц туындауы мен ерiстеyi белгiлi клиникалы; кершюке ие дислокациялы; кубылыстардыц дамуына экеледi [8, 13]. Осыган байланысты, гылыми жэне тэжiрибелiк кез;арас бойынша, ауыр БМЖ нан кешн бас ми баганасындагы морфологиялы; езгерiстердi аны;тау жэне де алынган нэтижелердi жара;атты; гипертензиялы;-дислокациялы; синдромныц, сондай-а; бас ми баганасыныц бiрiншiлiк жара;атыныц негiзгi неврологиялы; керiнiстерiмен салыстыру ;ыз ыгушылык; тудырады.

Зерттеу мацсаты: Ауыр бассYЙек-ми жара;атыныц негiзгi клинико-морфологиялы; ерекшелiктерi мен жа;ын нэтижелерiн зерттеу.

Материалдар мен эдктер: Зерттеуге проф. А.Л.Поленов атындагы Ресей гылыми зерттеу нейрохирургия институтында (Санкт-Петербург) ем ;абылдап жат;ан, ауыр БМЖ алган 16-74 жас аралыгындагы (орта жас - 32,8± 1,3 жас) 167 нау;ас алынды, олардыц арасында ерлер 136 (81,4%), эйелдер - 31 (18,6%). Бул зерттеуде ауыр БМЖ диагностикалау ушш бассуйек-ми жара;аты Yшiн бейiмделген [6], супратенториальдi локализациядагы бас ми iсiктерiнде дислокация белгшерш белу схемасы [12] ;олданылды. Бул схемага сай, ауыр БМЖ мен за;ымдангандарда гипертензиялы;-

дислокациялы; синдромныц (ГДС) дэрежесiн аны;тау бас миыныц баганалык; белiктерiнiц эртYрлi децгейiндегi дисфункцияны керсететш жетекшi клиникалы; белгiлердiц тобына непзделед^ эрi жара;аттыц нэтижесi ГДС ай;ындылы; дэрежесiне байланысты [5, 6, 11]. Косымша зерттеу эдiстерi нейровизуалды эдiстемелердi - бас миыныц компьютерлiк жэне магниттж-резонансты томографиясын ЖYргiзудi ез шше алады. Нэтижелер жэне оларды талцылау. Бас ми баганасыныц бiрiншiлiк жара;аты (БМББЖ) 31(18,6%) нау;аста ба;ыланды, супратенториальдi ГДС белгiлерi - 133(79,6%), субтенториальдi ГДС 3 (1,8%) нау;аста аны;талды. Супратенториальдi ГДС ай;ындылы; дэрежесi бойынша тексершгендер келесi TYPДе белiндi: I дэреже - 21 (15,8%) нау;ас, II -53 (39,8%), III - 56 (42,2%), IV - 3 (2,2%). Багыты бойынша, бYЙiрлiк дислокация белгiлерi - 86 (64,7%) жагдайда, аксиальдi - 20 (15%), аралас ^шрлж жэне аксиальдi) - 27 (20,3%) жагдайда аны;талды. ГДС 58 (43,6%) ба;ылауда - ба^йек iшiлiк гематома (БСIГ),

35 (26,3%) ба;ылауда - бас миынын, мелжемдеу оша;тары (БММО), 33 (24,8%) ба;ылауда - БС1Г мен БММО уйлеам^ 3 (2,3%) ба;ылауда - контузия оша;тары мен 4 (3%) ба;ылауда гемисфера iciHyiHa байланысты болды.

Дислокациянын, багытына тэyелдi ГДС III дэрежеамен нау;астар тобында белгiлi 6ip клинико-неврологиялы; зан,дылык;тар аны;талды, соган байланысты ГДС III дэрежесшщ ерте (А) жэне кеш (Б) сатысынын, клиникалы; белгiлерiн ажыратуга MYMкiндiк беретш дифференциальдьдиагностикалы; кесте-схема (1-кесте) жасалды. Косымша

дифференциальдЬдиагностикалык; белгi ауырсынуга ;озгалыс реакциясы болды: ГДС III дэрежесшщ ерте сатысында децеребрациялы; ригидтiлiк бай;алады, ал кеш сатысында ая;тарда бYгy ;озгалыстары аны;талады.

Хирургиялы; араласу 146 (87,4%) жагдайда ЖYргiзiлген. Сyпрaтенториaльдi дислокациялы; синдромды тудырган кeлемдi процестерде оперaтивтiк ем - 126 (94,7%) ба;ылауда, cyбтенториaльдi нус;асында - 3 (100%) ба;ылауда орындалган.

Кесте 1 - Гипертензияльщ-дислокациялы; синдромнын, III дэрежеci ерте жэне кеш сатысынын, дифференциальдь

диагностикалы; белгiлерi

ГДС клиникалы; белгiлерi Акcиaльдi БYЙiрлiк Аралас

III А III Б III А III Б III А III Б

Карашы;тын, Yлкендiгi = = ± ± ± ±

Карашы;тын, жарыкда реакциясы - - - - - -

Карашы;тын, ауырсынуга реакциясы ± - ± - ± -

ОЦР вертикaльдi компонентi - - - - - -

ОЦР горизонтaльдi компонентi ± - ± - ± -

Корнеaльдi рефлексы ± - ± - ± -

Кердо вегетaтивтiк индекci -5 -25 +5+25 -5 -25 +5+25 -5 -25 +5+25

Бас ми баганасынын, бiрiншiлiк жара;атында хирургиялы; ем ЖYргiзyге кeрcеткiштер бас миынын ай;ын iciнyiмен баганалык; за;ымданулар (17 ба;ылау - 54,8%) болды. Мундай жагдайларда КТ жэне МРТ ЖYргiзгенде паравентрикулярлы, бaзaльдi ядролар жэне CYЙелдi дененщ аймагында орналас;ан кептеген уса; контузия оша;тары аны;талды. Декомпрессивт араласулар субкомпенсацияланган витaльдi функциясымен нау;астарда ЖYргiзiлдi, ал ауыр виaльдi бузылыстар болганда оперaтивтiк араласу витaльдi функция тура;танганга дейiн кейiнге ;алдырылды. Жара;атты; субстратты алып тастау Yшiн эртYрлi хирургиялы; кiрyлер ;олданылды, олардын, арасында бYЙiрлiк (97 нау;ас -66,4%), кецейтшген бYЙiрлiк - (27 - 18,5%) жэне ею жа;ты бYЙiрлiк (5 - 3,4%) басым болды. Алдыцгы-

бYЙiрлiк кiрy - 6 (4,1%), бифронтaльдi - 7 (4,8%), субокципитальщ - 3 (2,2%) жагдайда ;олданылды жэне бiр ба;ылауда (0,7%) ман,дай-самай айма;тарында кен, CYЙек-плacтикaлы; краниотомия жасалды. Кептеген за;ымдалушыларга эрi ;арайгы реконструкциялы; ота Yшiн CYЙек лосктын са;тауга MYмкiндiк беретiн бас CYЙегiнiн, CYЙек-плacтикaлы; декомпреccивтi трепанациясы (136 ба;ылау - 93,2%) жасалгандыгын да айта кету ;ажет. СYЙек лоскутын са;тау MYMкiн болмаган, бас CYЙегiнiн, кеп фрагментарлы жары;ша;танган сыныгымен 7 (4,8%) нау;ас;а жэне cyбокципитaльдi краниотомиямен 3 жагдайга ота жасалмады.

Дислокациянын, ай;ынды; дэрежеciне байланысты хирургиялы; емнщ жа;ын нэтижелерi 1-суретте кeрcетiлген.

ГДС дэрежеС

l-eлiм И-вегетативлк статус

lll-ауыр 1^гедеклк IV-орташа MYreAeKTiK

V-жаксы к,алпына келу

Сурет 1 - Глазго шкаласы бойынша бaccYЙек-ми жара;атынын, нэтижелерi

Емдеудщ ен ;олайлы нэтижелерi aкcиaльдi жэне нэтижелер (ГШ бойынша IV жэне V балл) бYЙiрлiк

аралас багыттагы дислокациямен ГДС I дэрежесшде дислокацияда - 36,1% нау;аста, aкcиaльдi

алынды. ГДС II дэрежеciнде ;анагаттанарлы; дислокацияда - 53,3%, аралас - 66,7% нау;аста

ба;ыланды. Бушрлж ГДС I-III А дэрежелершде жуйке ЖYЙесi функциясынын ауыр булытысраы мен вегетативтiк жагдай (ГШ II жэне III) аксиальд жэне аралас дислокацияга Караганда жиiрек кездестi. ГДС III Б жэне IV дэрежелершде барлы; за;ымдангандар ЖYргiзiлген оперативтiк араласулардын кeлемi мен мерзiмiне байланыссыз кез жумды. Отадан кейiн 1-54 тэулж мерзiмiнде динамикалы; рентгенологиялы; ба;ылау эртYрлi патологиялы; процестердщ нэтижесiнде туындаган бас миынын,

;айталамалы ;ысылуынын болуы 47 (28,1%) жагдайда аны;талды: ишемия оша;тары - 15 (11,2%), окклюзиялы; гидроцефалия - 10 (7,5%), мидын icrnyi

- 8 (5,9%), бас миынын ба^йек iшiлiк гематомалары

- 6 (4,5%), мерзiмi узартылган ликвор гидромалары -6 (4,5%), лоскутастылы; гематомалар - 2 (1,5%). Сондай-а;, бас миынын ;айталамалы ;ысылуынын болуы (1-топ) жэне болмауына (2-топ) байланысты нэтижелерге талдау жасалды (2-кесте).

Кесте 2 - Бас миынын ;айталамалы ;ысылуынын.

болуына байланысты БМЖ нэтижелерi

ГШ бойынша нэтиже Кайталамалы ;ысылу Кайталамалы ;ысылусыз

Абс. с. % Абс. с. %

I (eлiм) 33 70,2 59 49,7

II (вегетативтiк жагдай) 6 12,8 6 5

III (ауыр MYгедектiк) 5 10,6 13 10,8

IV (орташа MYгедектiк) 3 6,4 33 27,5

V (жа;сы ;алпына келу) - - 9 7,5

Барлыгы 47 100 120 100

Керш турганымыздай, 1-топта eлiм жагдайы 2-топтагыдан 20% га жогары (p<0,05), ал вегетативтiк жагдай 7,6% жш кездеседi (p<0,05). 1-топта жа;сы ;алпына келу MYлдем ба;ыланбады. Дерлiк 1/3 за;ымданушыларда ;айталамалы оперативтiк араласуды ;ажет ететiн патологиялы; жагдайдын дамуы бай;алгандыгы туралы айга; ауыр БМЖ нын манызды ерекшелiгi болып табылады. Емдеу нэтижелерш талдау ас миынын ;айталамалы ;ысылуын ауыр БМЖ нын жагымсыз нэтижелерiнiн жетекшi себептерiнен бiрi деп санауга MYMкiндiк бередi.

Жара;аттан кешн 30-135 тэулiк мерзiмде тiрi ;алган нау;астарда (75 ба;ылау) БМЖ ;алыптасып келе жат;ан салдарынын ;урылымы тiркелдi. БМЖ келес ;урылымды; салдарлары ;алыптасты: ба^йек а;аулары - 56 (74,7%) тексершгендер, мидын жергiлiктi атрофиясы - 36 (48%), диффузды атрофия -25 (33,4%), баганадан туратын мидын атрофиясы - 12 (16%), ;атынаспайтын интрацеребральдi псевдокисталар - 14 (18,7%), ;атынасатын ликворлы; кисталар - 10 (13,4%), гидроцефалиянын белсендi формалары - 5 (6,7%), ишемиялы; за;ымданулар - 3 (4%), мерзiмi узартылган субдуральдi гидромалар - 2 (2,7%). БМЖ курылымды; салдарлары арасында бассYЙек а;ауы, бас мидын эртYрлi атрофиялы; - 73 (97,3%) жэне кистозды eзгерiстерi (24 ба;ылау - 32,0%) жиi

70 60 50 40 30 20 10 0

кездесп. Кисталардын басым мандай бeлiгiнде орналасуы - 9 (37,5%) нау;аста, самай - 8 (33,4%), тебе - 5 (20,8%) жэне ШYЙде - 3 (12,5%) нау;аста аны;талды.

Неврологиялы; сипаттагы салдардардын арасында пирамидалы; бузылыстар - 69 (92%), экстрапирамидалы; бузылыстар - 30 (40%), ба^йек нервтерiнiн ;озглаыс функцияларынын бузылысы -48 (64%), сейлеу - 15 (20%), сенситивтж - 16 (21,4%), координаторлы; - 21 (28%), вестибулярлы; - 52 (69,4%), анализаторлар функциясынын бузылыстары - 10 (13,4%) нау;аста басым болды. Ауыр психикалы; бузылыстар 11 (14,7%) тексершгендерде аны;талды. Стационардан шыгару кезiнде эпилепсиялы; талмалар 18 (24%) нау;аста кездестi. Жара;аттан кейiн 4 айга дейiнгi мерзiмде жара;атты; эпилепсиянын дамуы жиiлiгi бас ми баганасыньщ за;ыамдану сипатына байланыстылыгы аны;талды. Багананын бiрiншiлiк за;ымдануында эпилепсиянын ;алыптасуы дислокациялы;;а (14 - 22,3%) Караганда жиi (4 ба;ылау - 33,7%) бай;алды (p> 0,05). Эпилепсиялы; талманын даму жиiлiгiн дислокациялы; синдромнын дэрежесше жогары корреляциялы; тэуелдiлiгi (r=0,8) аны;талды (2-сурет). Алынган мэлiметтер жара;атты; эпилепсиянын даму генезiнде баганалы; ;урылымдардын за;ымдану мэнiн кeрсетедi.

60

7

25.6

5.3

1 1

1

2

3

4

Сурет 2 - Ми баганасынын за;ымдану сипаты мен гипертензиялы;-дислокациялы; синдромнын дэрежесше байланысты ауыр ба^йек-ми жара;атынан кешн эпилепсиянын даму жишп: 1 - ГДС I дэрежел^ 2 - ГДС - II дэрежел^ 3 - ГДС III дэрежел^ 4 - бас ми баганасынын бiрiншiлiк жара;аты

Ауыр БМЖ мен наукастарда вегетативтiк статус (ВС) дамуынын, белгiлi 6ip зацдылыктары аныкталды, ол 12 (7,2%) тексершгендерде аныкталды. ВС бас ми баганасынын, бiрiншiлiк жаракатында 31 жагдайдан 5 жэне дислокациялык закуымдануда 136 жагдайдан 7 жагдайда дамыгандыгы аныкталды, ягни бас ми баганасынын, бiрiншiлiк жаракатында ВС дислокациялык закымдануга Караганда 3 есе жш дамыган (p<0,05). Аман кдлган 75 наукаста бас ми баганасы закымдануынын, сипатына ВС даму жишпнщ тэуелдiлiгiне талдау жасаганда, бул патологиялык жагдай бас ми баганасынын, бiрiншiлiк жаракатымен 5 (41,7%) наукаста жэне де дислокациялык сипатты закымдануымен 7 (11,2%) наукаста калыптаскандыгы аныкталды. Бул аман калган наукастарда ВС бiрiншiлiк баганальщ закымдануда шамамен 4 есе жш дамыгандыгын бiлдiредi (p<0,05). Бiздiн, мэлiметiмiз бойынша, ВС

калыптасуына дислокациялык процестщ айкындылык дэрежесi де эср етедь Сонымен бул жагдай ГДС II дэрежесiмен 3 (5,7%) наукаста дэне ГДС III дэрежеамен 4 (8,5%) наукаста дамыган. Гипертензиялык-дислокациялык синдромнын, ерте жэне кеш сатыларын бeлудiн, жасалган схемасына сай, вегетативтж статус дислокациянын, III А дэрежеамен наукастарда гана дамыган. Генезiнде ретикулярлык формация функциясынын, бузылысы кeкейкестi мэнге ие болган узак уакыттык жаракаттан кейiнгi сана бузылысынын, калыптасу зацдылыктарын зерттеу бас миынын, баганалык белжтршде морфологиялык eзгерiстердi зерттеудi кeздедi. ГДС I дэрежеамен закымданушылардын, бас ми баганасында макроскопиялык eзгерiстер аныкталмады (eлiм себептерi 6АТЭ) жэне менингоэнцефалит болган (3-кесте).

Кесте 2 - Ауыр бассуйек-ми жаракатымен наукастардын, бас ми баганасында морфологиялык eзгерiстердiн, эртYрлi

Морфологиялык eзгерiстер Супратенториальдi ГДС с/т ДС* n=3 ПТС ГМ n=19 Барлыгы n=92

I n=2 II n=14 III А n=31 III Б n=20 IV n=3

¥сак ошакты кан куйылулар 2 14,3% 13 41,9% 14 70,0% 2 66,7% 2 66,7% 9 47,4% 42 (45,6%)

Ишемиялык eзгерiстер 2 14,3% 13 41,9% 1 5,0% 1 33,3% 3 15,7% 20 (21,7%)

БаFанаiшiлiк гематомалар 2 6,4% 5 25,0% 1 33,3% 2 10,5% 10 (10,8%)

Кистозды eзгерiстер** 3 9,7% 1 5,3% 4 (4,3%)

Диффузды аксо-нальдi закымдану - - - - - - 2 10,5% 2 (2,2%)

Багананын, жыртылуы 3 15,7% 3 (3,3 %)

бзгерютер жок 2 100% 10 71,4% 12 (13,0%)

*ay6meHmopuaAbdi дислокациялык синдром; ** елт жагдайы 38 тэулкжэне одан кейт.

Дислокация дэрежеашн, жогарылауына карай аутопсия кзнде байкалмаган макроскопиялык eзгерiстермен бакылаулар саны пропорционалды TYPДе тeмендейдi. Будан баска, ГДС дэрежеашн, жогарылауымен парагиппокампальдi каптарда кысылу "сайлары" жэне бас миынын, баганалык

бeлiктерiне кан куйылулыарды аныктау жагдайларынын, саны eстi. Ми баганасынын, жыртылуы секiлдi, онын, закымдануынын, мундай белгiсi багананын, бiрiншiлiк жаракатына гана сипатты екендiгiн жэне де дислокациялык сипаты закымдануда кездеспегендiгiн айта кеткен жeн.

Сурет 3 - Гипертензияльщ-дислокациялык; синдромнын, II жэне III дэрежесшде бас ми баганасындагы макроскопиялы; морфологиялы; eзгерiстердщ таралуы: 1 - eзгерiстер жо;; 2- ортацгы мига дейiн; 3 - кетрдщ жогаргы уштен бiрiне дешн; 4 - гатрдщ ортацгы уштен бiрiне дейiн; 5 - кешрдщ тeменгi уштен бiрiне дейiн; 6 -

сопа;ша мига дейiн

3-суретте ГДС II жэне III дэрежесшде бас ми баганасындагы макроскопиялы; морфологиялы; eзгерiстердщ таралуынын, графикалы; бейнесi керсетшген. ГДС I дэрежесiнде баганада макроскопиялы; морфологиялы; eзгерiстер аны;талмады, ал ГДС IV дэрежесшде барлы; жагдайларда eзгерiстер сопа;ша мига дейiн таралды. Дислокация дэрежесшщ eсуiмен ми баганасынын, дислокациялы; за;ымдануымен нау;астар тобында баганалы; бeлiктердщ патоморфологиялы; eзгерiстерi каудальдi багытта тiркеледi. ЖYргiзiлген корреляциялы; талдау баганадагы морфологиялы; eзгерiстердщ каудальдi таралуы мен гипертензиялы;-дислокациялы; синдром

дэрежесшщ eсуi арасында тэуелдiлiктi аны;тады (r=0,87).

Микроскопиялы; зерттеуде (n=29) барлы; жагдайларда ишемия аймагында нейропильдщ iсiнуi, ЖYЙке жасушаларынын, eлу белгiлерiмен ажырау оша;тары, нейропиль мен клецке жасушалардын, ыдырауымен нейрондардын терен ишемиясы, тшдердщ ыдырау учаскелерiнде

corporaeversicoloratae гап болуыммен кeрiнетiн ишемиялы; сипаттагы эртYрлi eзгерiстер аны;талды.

Осылайша, бас миынын баганалы; ;урылымынын, жара;атты; за;ымдану ай;ындылыгы жара;аттын, жа;ын нэтижесi Yшiн аны;таушы мэнге ие. Дислокация дэрежесшщ eсуiмен баганалы; ;урылымдарда патологиялы; eзгерiстердщ терецд^ морфологиялы; зерттеулермен расталады. Тужырымдар:

1. Ауыр ба^йек-ми жара;атынын, жа;ын жагымсыз нэтижелершщ негiзгi себептерi бiрiншiлiк немесе дислокациялы; сипатта ми баганасынын, за;ымдануы жэне де бас миынын ;айталамалы ;ысылуы болып табылады. Глазго шкаласы бойынша жа;сы нэтижелер (жа;сы ;алпына келу жэн орташа MYгедектiк) тек гипертензиялы;-дислокациялы; синдромнын I (38,1% жэне 52,3%) жэне II (1,9% жэне 45,3%) дэрежерлшде аны;талды. Бас ми баганасы жара;атынын, терец дислокациясында жэне бiрiншiлiк сипатында ;олайлы нэтижелер бай;алмайды, ал eлiм жагдайы дислокациялы; синдромныц дэрежесiмен корреляцияланады (r=0,95).

2. БМЖ жа;ын салдарлары болып табылатын эртYрлi морфологиялы; субстраттармен бас миынын, ;айталамалы ;ысылуы ауыр ба^йек-ми жара;атыныц 28,1% жагдайында кездестi жэне оныц туындауы емдеу нэтижелерiн едэуiр нашарлатады (p< 0,05).

3. Ауыр ба^йек-ми жара;тынан кейiн бас ми баганасындагы морфологиялы; eзгерiстер арасында уса; оша;ты ;ан ;уйылулар (47,8%) жэне ишемиялы; бузылыстар (21,7%) басым болды. Бас ми баганасында дислокациядан кешнп морфологиялы; бузылыстар децгеш гипертензиялы;-дислокациялы; синдромныц ай;ындылыгына байланысты жэне сонын, нэтижесшде дислокация дэрежесшщ eсуiмен баганалы; ;урылымдарда патоморфологиялы; eзгерiстердiц каудальдi таралуы ба;ыланады (r=0,87).

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Айде Х.Б. Значение дислокационного синдрома в летальных исходах при тяжелой черепно-мозговой травме.// Реанимация при тяжелой черепно-мозговой травме и мозговых инсультах. - М.: 1978. - С. 40 - 43.

2 Балашов А.Н. Принципы диагностики и верификации дислокационных и первичных поражений ствола головного мозга у больных с тяжелой черепно-мозговой травмой // Нейроанест. и интенс. терапия. - СПб.: 1991. - С. 44 - 50.

3 Горячкина Г.П. Современные методы диагностики и лечения нейрохирургических заболеваний // Тр. объединенной науч. конф. нейрохирургов Ленинграда. - Л.: 1966. - Т. 4. - С. 320-325.

4 Зотов Ю.В. Клиническая диагностика гипертензионно-дислокационного синдрома и дифференцированная тактика хирургического лечения пострадавших с черепно-мозговой травмой: метод.реком. - СПб.: Изд-во РНХИ им. проф. А.Л. Поленова, 1991. - 113 с.

5 Зотов Ю.В. Очаги размозжения головного мозга. - СПб.: Изд-во РНХИ им. проф. А. Л. Поленова, 1996. - 256 с.

6 Касумов Р.Д. Диагностика и комплексное лечение тяжелой черепно-мозговой травмы с наличием очагов размозжения головного мозга: дисс. ... д-р мед.наук - Л., 1989. - 258 с.

7 Климаш А.В. Особенности клиники, диагностики и хирургического лечения травматических поражений ствола головного мозга: автореф. дис. ... канд. мед.наук - СПб., 2005. - 24 с.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

8 Крылов В.В. Диагностика и методика хирургического лечения дислокации головного мозга под большой серповидный отросток при черепно-мозговой травме // Вопр. нейрохир. - 1990. - №3. - С. 3 - 7.

9 Крылов В.В. Повреждения задней черепной ямки. - М.: Медицина, 2005. - 167 с.

10 Мухаметжанов Х. Внутричерепная гипертензия в остром периоде тяжелой ЧМТ: дис. ... канд. мед.наук - М., 1987. -250 с.

11 Мухтаров Р.И. Диагностика и тактика хирургического лечения тяжелой черепно-мозговой травмы с гиспертензионно-дислокационным синдромом: дис. ... канд. мед.наук - СПб., 1999. - 160 с.

12 Плам Ф. Диагностика ступора и комы. - М.: Медицина, 1986. - 532 с.

13 Серватинский Г.Л. Патогенез и лечение изолированных и сочетанных травм // Тезисы докладов. - Л.: 1989. - С. 38-39.

14 Серватинский, Г.Л. Дифференциальная диагностика повреждений в стволе мозга при тяжелой черепно-мозговой травме // В кн: Патологическая анатомия хирургических заболеваний нервной системы: Научные труды. - СПб.: Изд. РНХИ им. проф. А.Л. Поленова, 1991. - С. 196-206.

15 Серватинский Г.Л. Стволовые повреждения при тяжелой черепно-мозговой травме и их судебно-медицинское значение. - Ж.: Суд.-мед. Эксперт, 1993. - №1. - С. 7-11.

16 Adams J.H. Primary brain damage in non- missile head injury // Mechanism of secondary brain damage. - N. Y.: Plenum, 1986. - Р. 1 - 13.

17 Clifton G.L. Neuropathology of early and later deaths after head injury // J. Neurosurg. - 1981. - № 8. - P. 309-314.

18 Gennarelli T.A. Diffuse axonal injury - a new conceptual approach to an old problem // Mechanism of secondary brain damage. - N. Y.: Plenum, 1986. - Р. 15 - 28.

19 Graham D.I. Brain damage in fatal non-missile head injury without high intracranial pressure // J. ClinPathol. - 1988. -№41. - Р. 34 - 47.

20 Mendelow A.D. Pathophysiology of head injury // Br. J. Surg. - 1983. - Vol. 70. - № 11. - Р. 641 - 650.

21 Miller J.D. Relevance primary and secondary brain damage. - N.Y.: Plenum, 1986. - Р. 323 - 328.

Ж. С. ЖАНАЙДАРОВ, А.М. КАРЧАЛОВА, А.С. КУЛЬМУХАМЕТОВ, А.Е. ЖАЛБАГАЕВ

Казахский Национальный медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова Кафедра нейрохирургии

БЛИЖАЙШИЕ ИСХОДЫ ВНУТРИЧЕРЕПНЫХ КРОВОИЗЛИЯНИЙ ТРАВМАТИЧЕСКОЙ ЭТИОЛОГИИ

Резюме. Статья посвящена изучению некоторых клинических особенностей и морфологических изменений в стволе головного мозга у пострадавших с тяжелой черепно-мозговой травмой. Материалом исследования служили 167 больных с различными степенями гипертензионно-дислокационного синдрома и первичной травмой ствола головного мозга. На основании данных морфологического исследования 92 наблюдений с неблагоприятным исходом были выявлены закономерности распространения морфологических изменений в стволовых отделов головного мозга в зависимости от характера поражения и степени гипертензионно-дислокационного синдрома. Ключевые слова: черепно-мозговая травма, ствол головного мозга, патоморфология.

Z.S. ZHANAIDAROV, A.M. KARCHALOVA, A.S. KULMUKHAMETOV, A.E. ZHALBAGAEV

Asfendiyarov Kazakh national medical university Department of Neurosurgery

SOME CLINICAL AND MORPHOLOGICAL FEATURES AND THE NEAREST OUTCOMES OF THE ACUTE PERIOD OF A

SEVERE CRANIOCEREBRAL TRAUMA

Resume: The article is devoted to researches of clinical aspects and morphological changes in brain stem in 167 patients with severe head injury. On grounds of data of morphological researches of 92 lethal outcomes the regularity of spreading of morphological changes in brain stem dependently on character of its affection was revealed. Keywords: head injury, brain stem, patomorphology.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.