Научная статья на тему 'ЖАМОАТЧИЛИК ФИКРИНИНГ КЕЛИБ ЧИҚИШ ОМИЛЛАРИ, ШАКЛЛАРИ ВА ФАОЛИЯТ ЙЎНАЛИШЛАРИ'

ЖАМОАТЧИЛИК ФИКРИНИНГ КЕЛИБ ЧИҚИШ ОМИЛЛАРИ, ШАКЛЛАРИ ВА ФАОЛИЯТ ЙЎНАЛИШЛАРИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
95
23
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
жамоатчилик фикри / жамият / тадқиқот / шахс / фаолият / жамоа. / public opinion / society / research / personality / activity / community

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — М.М.Абдурахмонова, А.Ф.Турғунбоев

Ушбу мақолада жамоатчилик фикрининг келиб чиқиш омиллари, шакллари ва фаолият йўналишлари тадқиқ этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

FACTORS OF PUBLIC OPINION, FORMS AND DIRECTIONS OF ACTIVITY

This article examines the factors of emergence, forms and directions of public opinion.

Текст научной работы на тему «ЖАМОАТЧИЛИК ФИКРИНИНГ КЕЛИБ ЧИҚИШ ОМИЛЛАРИ, ШАКЛЛАРИ ВА ФАОЛИЯТ ЙЎНАЛИШЛАРИ»

ЖАМОАТЧИЛИК ФИКРИНИНГ КЕЛИБ ЧИ^ИШ ОМИЛЛАРИ, ШАКЛЛАРИ ВА ФАОЛИЯТ ЙУНАЛИШЛАРИ М.М.Абдурахмонова

доцент, "Ижтимоий иш" кафедраси мудири,

А.Ф.ТурFунбоев магистрант, Фаргона давлат университети https://doi.org/10.5281/zenodo.7199536

Аннотация: Ушбу мацолада жамоатчилик фикрининг келиб чициш омиллари, шакллари ва фаолият йуналишлари тадциц этилган.

Калит сузлар: жамоатчилик фикри, жамият, тадцицот, шахс, фаолият, жамоа. FACTORS OF PUBLIC OPINION, FORMS AND DIRECTIONS OF ACTIVITY

Abstrackt: This article examines the factors of emergence, forms and directions ofpublic opinion.

Keywords: public opinion, society, research, personality, activity, community

ФАКТОРЫ ОБЩЕСТВЕННОГО МНЕНИЯ, ФОРМЫ И НАПРАВЛЕНИЯ

ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Аннотация: В статье рассматриваются факторы возникновения, формы и направления общественного мнения.

Ключевые слова: общественное мнение, общество, исследование, личность, деятельность, сообщество.

КИРИШ

Х,ар кандай жамиятнинг хам узига хос булган тарихий боскичлари хамда тараккий этиб келаётган турли шакллари мавжуд булади. Жамоатчилик фикри тушунчасини урганишда аввало, "жамоатчилик" тушунчасининг шакл ва мазмунига эътибор каратиш зарур. Маълумки, тилимизда "жам", "жамоа", "жамоат" ва "жамият" каби атамаларимиз мавжуд. Бу сузларнинг узагида "жам" ибораси туради. Бу ибора оркали биз кишилар гурухини бир жойга йигилиши, тупланганлигини тушунамиз. Уз навбатида йигилган кишилар гурухи, янада аникрок мазмунга эга булган "жамоа" деб номланади. Масалан, махалла, кишлок ахолиси, бир ташкилотга аъзо булган кишилар умумий ном билан, хурмат юзасидан жамоа деб, аталади. Тилимизда жам узагига эга булган яна бир атама - "жамоат" хам куп ишлатилади. Жамият атамаси, инсоният тарихий тараккиётининг муайян боскичида шаклланадиган барча ижтимоий муносабатлар йигиндисини ифодалайди[1]. Собик шуролар даврида чоп этилган "Философия лугати"да "жамоа" атамасига умумий тарзда изох берилган. Унда жамоа атамаси бевосита ва тугридан-тугри кишилик тарихидаги ибтидоий жамоа тузими даврининг хусусиятлари билан богланади хдмда асосий иктисодий ячейкаси сифатида курсатилади[2].

ТАДЦЩОТ МАТЕРИАЛЛАРИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

Шунингдек, мазкур нашрда "Жамоатчилик фикри" тушунчасига хам изох берилган. Унда таъкидланишича, "жамоатчилик фикри - афкор омма манфаатларининг муштараклиги билан боглик булган кишиларнинг бирон-бир социал гуруппалари, бирлашмаларининг гайри расмий оммавий онги шаклидаги ижтимоий онгнинг узига хос мавжудлик усули булиб, бу усулда уларнинг ижтимоий хаётдаги вокеалар ёки ходисаларга, партиялар, муассасалар ва шахсларнинг фаолиятига муносабати кайд этилади"[3]. Изохда жамиятда жамоатчилик фикрининг хилма-хиллиги ва синфий характерига асосий ургу берилади. Аммо жамоатчилик фикрининг жамият ривожланиши ва демократик

кадриятларни карор топишидаги мух,им ролига мутлако эътибор каратилмаган. Аксинча, жамоатчилик фикрига "гайри расмий" онг шакли сифатида каралади. Энг ачинарлиси, жамоатчилик фикри социализм шароитида "...табиати ва характери тубдан узгаради, фикрлар кураши антогонистик характерга булмайди ва фикрлар уртасидаги тафавутлар туб манфаатларнинг муштараклиги ва жамият аъзолари коммунистик онгининг усиши туфайли бартараф цилинади..."[4] деган сохта ва асосланмаган хулосалар берилади. Жамоатчилик фикри атамасига шундай бир томонлама изогни Энциклопедик лугатда х,ам куриш мумкин. Лекин, шуни х,ам алох,ида таъкидлаш зарурки, юкоридаги философия лугатидан фаркли уларок бу манбада "...жамоатчилик фикрининг фаоллиги ва ауамияти жамиятнинг синфий структураси характери, ишлаб чицарувчи кучларнинг, маданиятнинг, демократик ^уцуций нормалар ва эркинликларнинг тарацциёт даражаси билан белгиланади... "[5] деб уринли таъкидланади.

ТАДЦЩОТ НАТИЖАЛАРИ ВА МУ^ОКАМА

Бу изох,ларга эътибор берилса, жамоатчилик фикрининг шаклланиш ва ривожланиш конуниятлари, жамиятда демократик тамойилларни карор топтиришдаги етакчи урни ва роли, фикрлар хилма-х,иллиги жамият тараккиётининг асосий омили эканлиги уз ифодасини топмаган.

"Жамоатчилик фикри" атамаси инглизча Public opinion сузидан олинган ва уз маъносида кулланилиб келинган. Дастлаб бу атамадан XVII асрларда Англияда, XVIII аср охирларидан бошлаб эса бошка мамлакатларда х,ам фойдаланила бошланди[6]. Жамоатчилик фикри атамаси тарихий давр нуктаи назардан олганда, Европада йирик саноат ишлаб чикаришини гуркираб ривожланиши хдмда шахдр ах,олиси сонининг усиши билан узвий боглаш мумкин.

Таълим муассасаларида таълимни бошкариш ва укув жараёнини тах,лил килиш шуни курсатмокдаки, таълимда бошкарув ва бошкарув карорларини кабул килиш самарадорлиги, асосан таълим сифатига таъсир этувчи бошка инструментлар катори, жамоатчилик фикри асосида шаклланган натижалар х,исобига амалга оширилмокда. Билимлар иктисодиёти шароитида сунъий интеллект билан бир каторда жонли (онг) интеллект усулларидан фойдаланган х,олда таълим тизимлари фаолиятининг самарадорлигини ошириш учун янги имкониятлар пайдо булмокда, чунки мактаб таълимида жамоатчилик фикри натижаларидан фойдаланиш оркали таълим муассасаси жараёнларининг заиф тузилмаси, мураккаблиги ва кучли томонлари аниклаб олинади. ХУЛОСА

Хулоса килиб айтганда, бугунги кунда ижтимоий фикр асосида шаклланган таълимни бошкариш сохдсидаги техник, ташкилий ва бошкарув карорларини ижтимоий интеллектуал куллаб-кувватлаш усуллари кенг таркалмокда ва бу ташкилотларнинг бошкарув амалиётлари, хусусан, таълим менежменти орасида узларининг ажойиб самарадорлигини исботламокда. Шу билан бирга, ижтимоий фикр асосида шаклланган интеллектуал ёндашувлар ва усуллар ижтимоий хдмда техник тизимларнинг уйгун узаро таъсирининг узига хос хусусиятларини х,исобга олган х,олда ривожланиб бормокда.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Абдурахмонова М.М. Мактабларда самарали карор кабул килиш учун жамоатчилик фикрини урганиш зарурияти. Ижтимоий тадкикотлар журнали 1-махсус сон. Т.2021й.192-бет.

2. Философия лугати. Русча нашрдан таржима, "Узбекистан" нашриёти, 1976, 158-бет

3. Философия лугати. Русча нашрдан таржима, "Узбекистан" нашриёти, 1976 й.

4. Философия лугати. Русча нашрдан таржима, "Узбекистан" нашриёти, 1976, 159-бет

5. Энциклопедик лугат. Узбек совет энциклопедияси бош редакцияси, Тошкент, 1988, 274-бет

6. М.Абдурахмонова. Ижтимоий бошкарувда жамоатчилик фикри самарали карор кабул килиш омили. №004201муаллифлик хукуки гувохномаси.2021 йил 10 декабрь.

7. Абдурахмонова, М. М. (2021). НЕОБХОДИМОСТЬ ИЗУЧЕНИЯ ОБЩЕСТВЕННОГО МНЕНИЯ ДЛЯ ПРИНЯТИЯ ЭФФЕКТИВНЫХ РЕШЕНИЙ В ШКОЛЕ. Человек. Наука. Социум, (1), 33-46.

8. Абдурахмонова, М. М. (2021). МАКТАБЛАРДА САМАРАЛИ ^АРОР ^АБУЛ ^ИЛИШ УЧУН ЖАМОАТЧИЛИК ФИКРИНИ УРГАНИШ ЗАРУРИЯТИ. Журнал Социальных Исследований, (SPECIAL ISSUE 1).

9. Рафикова, Д. К., & Каримова, Г. Й. (2020). ЁШЛАРНИ ИЖТИМОИЙ ФАОЛЛИГИНИ ОШИРИШДА ^АДРИЯТЛАРНИНГ А^АМИЯТИ. ПЕРЕКРЁСТОК КУЛЬТУРЫ, 2(1).

10. Karimov, U. U. (2021). Scientific and Theoretical Foundations of the Formation of the Social Environment in the Family. Oriental Journal of Social Sciences, 37-40.

11. Abdurahmonova, M. (2020). World practical experience of developing a school-oriented sphere of professional activity of social work. Journal of Advanced Research in Dynamical and Control Systems, 12(6), 1181-1186.

12. Yuldashev, I. A. (2020). Pedagogical Bases Of Formation Of Social Activity In Pedagogical Sciences. Теория и практика современной науки, (5), 67-69.

13. Yuldashov, I., & Goynazarov, G. (2021). A need to improve the institutional system for increasing the social activity of young people at the stage of development. Интернаука, (123), 18-19.

14. Rayimov, A. A., & Karimova, G. Y. (2021). Social Aspects Of The Formation Of Social Activity In Youth. Oriental Journal of Social Sciences, 29-32.

15. Usmanov, N., Ganiev, B. S., & Karimova, G. Y. (2021). The Philosophical Basis For The Formation Of Spiritual Maturity Among Young People. Oriental Journal of Social Sciences, 33-37.

16. Каримов, У., Каримова, Г., & Каримов, У. (2021). ИЛМ-ФАН ВА ТАЪЛИМ СОХДСИДАГИ АХБОРОТЛАШУВ. Central Asian Academic Journal of Scientific Research, 1(1), 103-110.

17. Mаdаliyеvа, F., & Abduraxmonova, M. (2021). О ^ВЕ^ТО^А MАKTАB BITIRUVCHI О ^^СНШАИМ KАSB-HUNАR B^N TА'MINLАSHDА ШШО^ ISH АMАLIYOTI. Студенческий вестник, (8-3), 94-95.

18. Abdurakhmonova, M., Karimova, G., & Karimova, M. (2021). ROLE OF ETHICAL CULTURE IN PREVENTING VIOLENCE AMONG SPUPILS. Интернаука, (11-2), 50-51.

19. Abdurakhmonova, M. M., Akramov, D. O., & Egamberdiev, F. A. (2020). Conceptual aspects of the development of social work in the new social protection system of Uzbekistan. Chief Editor, (5), 8.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.