Научная статья на тему 'ЖҮКТІ ЖАСӨСПІРІМДЕР: МӘСЕЛЕНІҢ ҚАЗІРГІ УАҚЫТТАҒЫ ЖАҒДАЙЫ'

ЖҮКТІ ЖАСӨСПІРІМДЕР: МӘСЕЛЕНІҢ ҚАЗІРГІ УАҚЫТТАҒЫ ЖАҒДАЙЫ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
133
24
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПОДРОСТКИ / БЕРЕМЕННОСТЬ / ДЕВОЧКИ ПОДРОСТКИ / ЖАСөСПіРіМДЕР / ЖүКТіЛіК / ЖАСөСПіРіМ қЫЗДАР / TEENAGERS / PREGNANCY / TEENAGE GIRLS

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Мукашева А. Б., Шарипова М. Ш., Маханбеткулова Д. Н.

Қазіргі уақытта тек Қазақстанды ғана емес, әлемдік қоғамдықты да мазалайтын статистикалық мәліметтердің бірі - ол жүкті жасөспірімдер санының жыл арта өсуі. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мәліметтері бойынша жыл сайын дамып келе жатқан елдерде 15-19 жас аралығындағы 12 миллион жасөспірімдер мен 15 жасқа дейін 777 мың жасөспірім қыздарда жүктілік түркеледі, ал осы жүктіліктің 5,6 миллионы жасанды түсікпен аяқталады. Сондықтан, жасөспірім қыздардың жүкті болуы тек медициналық тұрғыдан өзекті мәселе болып қана қоймай, популяцияға да кері әсерін тигізетін әлеуметтік маңызы бар сұрақтардың бірі болып табылады. Зерттеудің мақсаты. Жүкті жасөспірімдер мәселесінің Қазақстан және өзге елдердегі жағдайын, себептерін, алдын - алу жолдарын талқылап, баға беру. Оларға көрсетілетін медициналық және әлеуметтік көмек түрлерін талдау. Материалдар мен әдістер. Зерттеу мақсатына сәйкес өзге елдердегі және Қазақстандағы мақалалар, басқа да құжаттар мен есептік формалар деректері сараланып, жүкті жасөспірімдер бойынша мағлұматтар жиналды. Нәтижелер. Дамып келе жатқан елдерде жыл сайын 15-19 жас аралығындағы жасөспірім қыздардың 21 миллионында жүктілік тіркелсе, оның 12 миллионы босанумен аяқталады. Ал 77 мың босану 15 жасқа дейінгі жасөспірім қыздарда кездеседі. Статистикалық мәліметтер бойынша, бүкіл әлемде соңғы 20 жыл ішінде жасөспірімдер арасындағы туу көрсеткіші 11,6 % - ға төмендеген, бірақ жеке аймақтарды қарастырғанда көрсеткіштерде айырмашылықтар бар екені анықталды. Қорытындылар. Жүкті жасөспірімдер әлеуметтік маңызы зор қоғамдық мәселеле болып табылады. Өсіп келе жатқан ұрпақ денсаулығы «Қазақстан - 2050» стратегиясының міндеттерінің бірі ретінде анқыталған. Сондықтан, қоғам жүкті жасөспірімдер мен жас аналарға ерекше назар аударуға міндетті. Ерте жүктілікті болдырмау, репродуктивті денсаулық туралы сауаттылықты жоғарылату секілді тақырыптарды айту медициналық мамандармен қатар мектеп оқытушылары жүргізу тиіс. Бұл шараларға ата - аналар да белсенді ат салысуы керек.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PREGNANT TEENS: CURRENT STATE OF THE PROBLEM

Currently, one of the statistics that concerns not only Kazakhstan, but also the world community, is the annual increase in the number of pregnant teens. According to the World Health Organization, in developing countries, 12 million adolescents between the ages of 15 and 19 and 777,000 adolescents under the age of 15 become pregnant during the year, and 5.6 million of these pregnancies end in abortion. Therefore, teenage pregnancy is one of the socially significant problems, which not only has a medical problem, but also has a negative impact on the population. Purpose of the study. Discuss and evaluate the situation, causes and ways to prevent teenage pregnancy problems in Kazakhstan and other countries. Analysis of the types of medical and social assistance provided to them. Materials and methods. In accordance with the purpose of the study, articles, other documents and reporting forms from other countries and Kazakhstan were analyzed, and data on pregnant teenagers were collected...Currently, one of the statistics that concerns not only Kazakhstan, but also the world community, is the annual increase in the number of pregnant teens. According to the World Health Organization, in developing countries, 12 million adolescents between the ages of 15 and 19 and 777,000 adolescents under the age of 15 become pregnant during the year, and 5.6 million of these pregnancies end in abortion. Therefore, teenage pregnancy is one of the socially significant problems, which not only has a medical problem, but also has a negative impact on the population. Purpose of the study. Discuss and evaluate the situation, causes and ways to prevent teenage pregnancy problems in Kazakhstan and other countries. Analysis of the types of medical and social assistance provided to them. Materials and methods. In accordance with the purpose of the study, articles, other documents and reporting forms from other countries and Kazakhstan were analyzed, and data on pregnant teenagers were collected. Results. In developing countries, 21 million pregnancies between the ages of 15 and 19 are registered annually, of which 12 million give birth. And 77,000 births occur in teenage girls under 15 years old. According to statistics, the birth rate among adolescents has decreased by 11.6% worldwide over the past 20 years, but it was found that when considering individual regions there is a significant difference. Conclusions. Pregnant teens are a socially significant problem. The health of the younger generation is defined as one of the goals of the Kazakhstan-2050 Strategy. Therefore, society is required to pay special attention to pregnant teens and young mothers. School teachers and medical staff should talk about topics such as early pregnancy prevention and literacy in reproductive health. Parents are also required to take an active part in these activities, because, the formation of personality begins with the family.

Текст научной работы на тему «ЖҮКТІ ЖАСӨСПІРІМДЕР: МӘСЕЛЕНІҢ ҚАЗІРГІ УАҚЫТТАҒЫ ЖАҒДАЙЫ»

VeStnik KQzfimU № I - 2020

Sh.M. Saduakasova, N.M. Sagandykova, S.E. Erkenova, E.E. Muhametova, S.A. Lyssenkov

Asfendiarov Kazakh National medical university,

Department of obstetrics and gynecology, 4th City Clinical Hospital Gynecology department

THE COMBINATION OF FALLOPIAN AND UTERUS PREGNANCY

Resume: Last years has report about growth of frequency of rare forms of ectopic pregnancy. The decline of frequency of ectopic pregnancy consists on the prophylaxis, diagnostics and treatment of pelvic inflammatory diseases, endometrial interferences. A prophylaxis and diagnostics of rare forms of ectopic pregnancy play an essential role in prevention of serious

complications, presenting a threat, both for life and to the reproductive function of women. The clinical case of combination of uterus and ectopic pregnancy is described in this article. Keywords: ectopic pregnancy, rare forms of ectopic pregnancy, combination of uterus and ectopic pregnancy, minimally invasive surgery.

УДК 618.2-055.25

1А.Б. Мукашева, 1М.Ш. Шарипова, 2Д.Н. Маханбеткулова

1АК, «Цазац медициналыц узджаз бШм беру университет» 2 С.Ж. Асфендияров атындагы К,азац ¥лттыц медицина университетi

ЖУКТ1 ЖАС0СШРШДЕР: МЭСЕЛЕНЩ КАЗ1РГ1 yA^blTTAFbl ЖАFДАЙЫ

^азiргiуацытта тек К,азацстанды гана емес, элемдж цогамдыцты да мазалайт ын статистикалъщ мэлiметтердiц бiрi - ол ЖYктi жасвспiрiмдер саныныц жыл арта всуi. ДYHиежYзiлiк денсаулыц сацтау уйымы мэлiметтерi бойынша жыл сайын дамып келе жатцан елдерде 15-19 жас аралыгындагы 12 миллион жасвспiрiмдер мен 15 жасца дешн 777 мыц жасвспiрiм цыздарда ЖYктiлiк тYркеледi, ал осы ЖYктiлiктiц 5,6 миллионы жасанды тYсiкпен аяцталады. Сондыцтан, жасвспiрiм цыздардыц ЖYктi болуы тек медициналыц тургыдан взектi мэселе болып цана цоймай, популяцияга да керi эсерн тигiзетiн элеуметтiк мацызы бар сурацтардыц бiрi болып табылады.

Зерттеудщ мацсаты. ЖYктi жасвспiрiмдер мэселесшц Цазацстан жэне взге елдердегi жагдайын, себептерн, алдын - алу жолдарын талцылап, бага беру. Оларга кврсетлетн медициналыц жэне элеуметтiк квмек тYрлерiн талдау.

Материалдар мен эдктер. Зерттеу мацсатына сэйкес взге елдердегi жэне К,азацстандагы мацалалар, басца да цужаттар мен есептiкформалар деректерi сараланып, ЖYктi жасвспiрiмдер бойынша маглуматтар жиналды.

Нэтижелер. Дамып келе жатцан елдерде жыл сайын 15-19 жас аралыгындагы жасвспiрiм цыздардыц 21 миллионында ЖYктiлiк тiркелсе, оныц 12 миллионы босанумен аяцталады. Ал 77 мыц босану 15 жасца дейiнгi жасвспiрiм цыздарда кездеседi. Статистикалыц мэлiметтер бойынша, 6yк1л элемде соцгы 20 жыл iшiнде жасвспiрiмдер арасындагы туу кврсеткiшi 11,6 % - га твмендеген, бiрац жеке аймацтарды царастырганда кврсетюштерде айырмашылыцтар бар екен аныцталды. Цорытындылар. ЖYктi жасвспiрiмдер элеуметтiк мацызы зор цогамдыц мэселеле болып табылады. вст келе жатцан урпац денсаулыгы «К,азацстан - 2050» стратегиясыныц мшдеттершц бiрi ретнде анцыталган. Сондыцтан, цогам ЖYктi жасвспiрiмдер мен жас аналарга ерекше назар аударуга мiндеттi. Ерте ЖYктiлiктi болдырмау, репродуктивтi денсаулыц туралы сауаттылыцты жогарытату секiлдi тацырыптарды айту медициналыц мамандармен цатар мектеп оцытушылары ЖYргiзу тшс. Бул шараларга ата - аналар да белсендi ат салысуы керек. Tyttmdi свздер: жасвспiрiмдер, ЖYктiлiк, жасвспiрiм цыздар

Жыл сайын дамып келе жатцан елдерде 15-19 жас аралыгындагы жасесшрiм кыздар арасында 10 миллионга жуьщ кажетйз жукттк орын алады [1]. Бугал элем бойынша осы жас аралыгындагы кыздар арасында кездесетш eлiм керсеткштершщ кeбi жуктШк жэне босану кезшде болатын аскынуларга байланысты [2]. ДYHиежYзi денсаулык сактау уйымы мэлiметтерi бойынша жыл сайын 15-19 жас аралыгындагы жасесшрiм кыздарда 5,6 миллион жасанды TYсiк жасау фактiлерi TYркелiп, оныц Мнде 3,9 миллионы криминалды TYPДе жасалатыны аныкталды [3]. Аныкталган факт енды жетшш келе жаткан агза денсаулыгына керi эсер типзетсш, не кандай да бiр аурудыц пайда болатынына, тшт ана eлiмiне алып келетшше сезйз. Отандык жэне шетелдш зерттеушшердщ мэлiметтерi бойынша жасесmрiм ЖYKтiлерде (10-19 жас аралыгындагы) 20-24 жас аралыгындагы ЖYKтi эйелдерге караганда эклампсияныц, босанудан кешнп эндометриттщ жэне тагы да баска косалгы инфекциялардыц болу ;ауШ жогары [4,5,6], сондай - а;, жасесmрiм аналардан туган нэрестелердщ кeбi темен салмакпен, не ерте туылумен, не ауыр неонатальдi аурулармен болуы MYMкiн [7,8,9]. Жасесшрiмдер арасындагы ерте ЖYKтiлiк жасесшрiм аналар мен олардыц балаларыныц денсаулыгына айтарлыктай зиян типзедь ЖYKтiлiк пен босанудыц аскынуы 15-19 жас аралыгындагы кыздардыц елiмiнщ басты себебi болып табылады, темен жэне орташа табысты елдерде 15-49 жас аралыгындагы эйелдер арасындагы элемдеп ана елiмiнiц 99% курайды [3].

Кейбiр елдерде жасеспiрiм кыздардыц ЖYKтiлiгi мацызды алацдаушылык тугызады, ейткенi бул ана мен баланыц денсаулыгына косымша кауш тендiредi. Зерттеудщ мацсаты. ЖYKтi жасеспiрiмдер мэселесiнiц ^аза;стан жэне езге елдердегi жагдайын, себептерш, алдын - алу жолдарын талкылап, бага беру. Оларга керсетiлетiн медициналык жэне элеуметтiк кемек TYрлерiн талдау. Материалдар мен эдйтер. Зерттеу максатына сэйкес езге елдердегi жэне К^азакстандагы макалалар, баска да кужаттар мен есептш формалар деректерi сараланып, ЖYKтi жасеспiрiмдер бойынша маглуматтар жиналды. Нэтижелер. Дамып келе жаткан елдерде жыл сайын 15-19 жас аралыгындагы жасеспiрiм кыздардыц 21 миллионында ЖYKтiлiк ^ркелсе, оныц 12 миллионы босанумен аякталады. Ал 77 мыц босану 15 жас;а дейiнгi жасеспiрiм кыздарда кездесед [1,2]. Статистикалык мэлiметтер бойынша, бYкiл элемде соцгы 20 жыл шшде жасеспiрiмдер арасындагы туу керсеткiшi 11,6 % - га темендеген, бiрак жеке аймактарды карастырганда керсеткiштерде айырмашылыктар бар екенi аныкталды. Мысалы, Шыгыс Азия елдерiнде туу керсеткiшi 7,1 - ге тец болса, Орталык Африка елдершде 129,5 - т кураган [10]. 2018 жылгы мэлiметтер кей аймактарда да жасеспiрiмдер арасындагы туу керсеткМ бойынша Yлкен айырмашылыктар бар екенiн керсетедi: ОцтYCтiк - Шыгыс Азияда - 33,0, Корей Халык Демократиялык Республикасында - 0,33, Бангладеште - 83,0 [11]. Туу керсеткМ бойынша айырмашылыктар тiптi мемлекеттер

арасында да байкалган, мысалы, Эфиопия елiнде - 1,8 болса, Сомали мемлекетшде туу к0рсеткiшi 7,2 кураган [12]. Демек, жогарыда кел^ршген мэлiметтер жас0спiрiм кыздар арасындагы туу керсетгашшщ бYкiл элем бойынша бiркелкi T0мендемегенiн K0рсетедi. ДДС¥ мэлiметтерi бойынша жас0спiрiмдер арасындагы жогары туу керсеткМ Шыгыс Азия (95 153) жэне Батыс Африка (70 423) елдершде тiркелген [13]. Б¥¥ мэлiметтерi 2018 жылы Кдзакстанда 15-19 жас аралыгындагы жас0спiрiм кыздардыц ЖYKтiлiк к0рсеткiшi - 36 жагдайды (1000 кызга шакканда) кураганын к0рсеттi. Бул к0рсеткiш ЭЫД¥ мемлекеттерiмен салыстарган 6 есеге к0п [14].

Жас0спiрiмдердiц ЖYKтiлiгi - бул жогары, орташа жэне табысы т0мен елдерге 0згеше эсер ететiн жаhандык мэселе [15]. Алайда, бYкiл элемде жас0спiрiмдердщ ЖYKтiлiк ыктималдыгы маргиналды топтарда жогары жэне к0бiнесе кедейлiк, бШмнщ болмауы жэне жумыска орналасу м\'мкшдтнщ болмауына байланысты. Жас0спiрiмдердiц ЖYKтiлiгi мен босануыныц пайда болуына бiрнеше фактор ьщпал етедi. К0птеген когамдарда кыздар ерте турмыска шыгып, балалы болуга мэжбур [16,17,18]. Аз дамыган елдерде кыздардыц кем дегенде 39% -ы 18 жаска дейiн, ал 12% -ы 15 жаска дейiн Yйленедi [19]. К0птеген елдерде кыздар окуына немесе жумыска орналасу MYMкiндiгiне байланысты шектеулер болгандыктан олар ЖYKтiлiктен бас тартпайды. Мундай когамдарда ана болу Yлкен мэнге ие, сондыктан Yйлену немесе некеге туру жэне баланыц туылуы к0птеген шектеулерге алып келедъ Жас0спiрiмдердiц ЖYKтiлiгi жас к0бiнесе жоспарланбаган некеге экеледi. Мундай некелер баскаларга караганда жиi ажырасумен аякталады, жэне жас эйелдер арасындагы суицид кауш едэуiр жогары болады.

Жас0спiрiмдердiц ЖYKтiлiгiнiц негiзгi себептерi: 1) жыныстык б^мнщ болмауы; 2) ерте басталган жыныстык 0мiр. Жас0спiрiмдер 0здерiнiц устанымдарын устанады мумкiндiгiнше «ересектер» секiлдi 0мiр сургiсi келедi. Бул тургыда жарнаманыц, интернеттщ, порнографиялык фильмдердiц орны ерекше; 3) контрацепция эдктерш бiлмеуi, не кол жетгазе алмауы, ягни, ЖYKтiлiктен аулак болгысы келетiн жас0спiрiмдердiц K0бi контрацепцияны кайдан алуга жэне оны калай пайдалануга болатындыгы туралы бiлiмдерiнiц жэне TYсiнбеушiлiктiц салдарынан жасай алмайды. Жас0спiрiмдер контрацепцияны колдану кезiнде кедергiлерге, оныц iшiнде жасына немесе отбасылык жагдайына байланысты контрацепцияны алуга катысты шектеу коятын зацдар мен саясаттарга кез^едь Сондай - ак, медицина кызметкерлершщ терiс пiкiрi жэне / немесе жас0спiрiмдердiц жыныстык денсаулыкка деген кажеттшштерш мойындагысы келмеуi, жас0спiрiмдердiц бiлiмiнiц жоктыгы, каржылык киындыктар да жас0спiрiмдердiц контрацептивтерге кол жетгазуше терiс эсерiн типзеда; 4) алкогольдi жэне есiрткiнi кабылдау. Мас KYЙiнде адам 0зiн баскара алмайды, мшез-кулык;, адекватты эрекетке кабшетйз болып келедi; 5) зорлау немесе жыныстык катынасты мэжбурлеу. Ата-аналары бтм кою мумкiндiгi немесе баска да кокан - локыдан коркатын жас0спiрiм кыздар K0бiнесе жыныстык катынаска TYседi. Эрине, бул мундай жыныстык катынас контрацепциясыз 0тедi; 6) т0мен социальдi - экономикалык жагдай. Бiркатар зерттеушшер кедей отбасыдагы жас0спiрiм кыздар бай отбасыдагы кыздарга караганда жиi ЖYKтi болады деген пiкiр айтуда [20].

Жас0спiрiм кыздардыц ЖYKтiлiгi мен босануы кезiнде к0птеген аскынулар болатыны аныкталган: ауыр агыммен 0тетiн ерте токсикоз; ЖYKтiлiк анемиясы; босану аномалиялары; жамбастыц не нэрестенiц жаракаты; кесар тШгшщ жиi жасалуы; аз салмакты нэрестелердщ туылуы; туа бiткен акаулар жэне ерте нэресте 0лiмi. Жас0спiрiм кыздардыц ЖYKтiлiгi мэселесi бYкiл когамды

Вестник Ка3НМУ № I - 2020

толгандыратын мэселелердiц бiрi, сондыктан ДДС¥ осы суракка к0п K0цiл б0луде [21].

Даму жолдарына кол жетгазудщ Мыцжылдык Максаты багдарламасы аясында жас0спiрiмдер арасындагы

ЖYKтiлiктiц жэне онымен байланысты 0лiмнiц жэне сыркаттанушылыктыц алдын алу, сондай-ак АИТВ-инфекциясы мен АИТВ-мен байланысты 0лiмнiц алдын алу мэселелерше жеткiлiктi K0цiл б0лiнуде. Осы ретте ДД¥ жас0спiрiм мэселелерiне зейiн коятын, олар туралы мэлiметтер саныныц артуына мен эпидемиологиялык негiздерге сай келетш багыттаушы нускаулыктарын эзiрлеу бойынша жумыс жасады [22]. ДД¥ 0зiнiц Yгiт-насихат жумыстарын, дэлелдер жинауды, куралдарды эзiрлеу мен элеуеттi кушейту жумыстарын жалгастыра отырып, баска мемлекеттер децгешнде жандануга баса назар аударуда. ДYHиежYзiлiк денсаулык сактау уйымы Б¥¥ ЖYЙесiмен жэне одан тыс серiктестермен балалардыц эйел жэне ана болуына жол бермеу Ж0шндеп бYкiлэлемдiк iс -шараларды жургiзуде. ДД¥-ныц жумысы дэлелдемелер базасы негiзiнде багытталган iс - шаралар, мемлекет децгейлершде мукият ойластырылган жэне тиiмдi iске асырылган багдарламаларды пайдалануды колдауга багытталган. Мысалы, ДД¥ ЮНИСЕФ, ЮНФПА жэне Б¥¥ секiлдi уйымдармен жас0спiрiмдер арасындагы ерте некенщ алдын - алу мэселелерi бойынша жаhандык багдарламаныц б0лiгi ретiнде тыгыз жумыс iстейдi [23]. ДYHиежYзiлiк денсаулык сактау уйымы 2020 жылга дешн косымша 120 миллион эйел мен кызга контрацепцияга кол жетiмдiлiктi камтамасыз етудi K0здейтiн «Отбасылык жоспарлаудыц жаhандык серштестш» атты багдарламаны ЖYзеге асыруда [24]. Yкiметтiк емес уйымдар к0птеген елдерде жас0спiрiмдер арасындагы ЖYKтiлiктiц алдын алуга багытталган, батыл жэне инновациялык жобаларды ЖYзеге асыруда жетекшi р0л аткарады. К^рп уакытта Чили, Эфиопия жэне Бiрiккен Корольдiк секiлдi мемлекеттерде мемлекеттш багдарламалардыц саны аз, бiрак K0бейiп келедi. Бул елдер сешмд гылыми бiлiмдi жэне к0шбасшылыкты, баскарушылыкты жэне табандылыкты уштастыра отырып, не нэрсеге кол жетгазуге болатындыгын K0рсетедi. Олар мысал келтiрiп, баска елдерд накты мiндеттердi жедел орындауга жэне кажеттi эрекеттердi жасауга шабыттандырып келедi. Жас0спiрiмдер арасындагы репродуктивт денсаулык туралы бШмдерш мектеп кезiнен TYсiндiрген Ж0н. Осы ретте, ^азакстанда 1999 жылдан берi «Окушылардыц денсаулыгын к\'шейтетш мектептер» атты ДДС¥ проектiсiнде жумыс жасауда [25]. Бул мектептер тек салауатты 0мiр салтын калыптастыру сурактары бойынша гана емес, сондай - ак, окушылардыц соматикалык жэне репродуктивт денсаулыгына да K0цiл б0летiн к - шаралар жургiзедi. Осы проек^мен катар АМСК децгейiнде де жас0спiрiмдерге жыныстык бiлiм туралы сауатын ашуга к0мектесетш «Жастар денсаулык орталыктары» жумыс жасауда. Бул орталыктар 2011 жылы ашылып, К^Р № 381 буйрыгымен бекiтiлген. «Акушерлш, гинекология жэне перинатология гылыми орталыгы» директоры Мирзахметова Д.Д. айтуы бойынша жас0спiрiмдер арасындагы ЖYKтiлiк к0рсеткiшi т0мендеуде: 2015 жылы -1000 аборт ^ркелсе, 2016 жылы - 1400, 2017 жылы - 1200 аборт тсркелген [26].

^орытындылар. ЖYKтi жас0спiрiмдер элеуметтiк мацызы зор когамдык мэселеле болып табылады. 9сш келе жаткан урпак денсаулыгы «^азакстан - 2050» стратегиясыныц мiндеттерiнiц бiрi ретiнде анкыталган. Сондыктан, когам ЖYKтi жас0спiрiмдер мен жас аналарга ерекше назар аударуга мiндеттi. Ерте ЖYKтiлiктi болдырмау, репродуктивтi денсаулык туралы сауаттылыкты жогарылату секiлдi такырыптарды айту медициналык мамандармен катар мектеп окытушылары жургiзу тиiс. Бул шараларга ата - аналар да белсенд ат салысуы керек.

WW

ЭДЕБИЕТТЕР

1 Darroch J, Woog V, Bankole A, Ashford LS. Adding it up: Costs and benefits of meeting the contraceptive needs of adolescents. - New York: Guttmacher Institute, 2016. - 264 P,

2 UNFPA. Girlhood, not motherhood: Preventing adolescent pregnancy. - New York: UNFPA, 2015. - 216 р,

3 Neal S, Matthews Z, Frost M, et al. Childbearing in adolescents aged 12-15 years in low resource countries: a neglected issue. New estimates from demographic and household surveys in 42 countries // Acta Obstet Gynecol Scand. - 2012. - №91. - Р. 1114-1118.

4 Михайлин Е. С. Особенности течения беременности и родов у подростков в зависимости от возраста // Российский вестник акушера-гинеколога. - 2005. -№15(2). - С. 68-74.

5 Dianne S. E. Adolescent pregnancy // Pediatr. Clin. N.Am. -2003. - № 50. - P. 781-800.

6 Emans S. J. H. Pediatric and Adolescent Gynecology. - NY: Lippincott Williams & Wilkins, 2005. - 960 p.

7 Шадчнева Е. В. Особенности подростковой беременности (обзор литературы) // Репродуктивное здоровье детей и подростков. - 2006. - № 5. - С. 68-79.

8 Kellartzis D. Obstetric outcome in adolescence: a single centre experience over seven years // Clin Exp Obstet Gynecol. - 2013. - №40(1). - P. 49-51.

9 Malamitsi-Puchner A. Adolescent pregnancy and perinatal outcome // Pediatr Endocrinol Rev. - 2008. - №3. - P. 170171.

10 Ganchimeg T, et al. Pregnancy and childbirth outcomes among adolescent mothers: a World Health Organization multicountry study // Bjog. - 2014. - №121. - Р. 40-48.

11 UN DESA, Population Division. World Population Prospects: The 2017 Revision, DVD Edition. New York: UN DESA; 2017.UNDESA, Population Division. World Population Prospects, the 2015 Revision (DVD edition). - New York: UNDESA, Population Division, 2015. - 367 р.

12 UNFPA. Adolescent pregnancy: A review of the evidence. -New York: UNFPA, 2013. - 476 р.

13 UN DESA, Statistics Division. SDG Indicators: Global Database. - New York: UN DESA, 2017. - 213 р.

14 URL:

https://podrostkovaya_beremennost_v_kazahstane_problem a_i_puti_resheniya

15 UNICEF. Ending child marriage: Progress and prospects. -New York: UNICEF, 2013. - 517 р.

TI3IMI

16 WHO. Global and regional estimates on violence against women: Prevalence and health effects of intimate partner violence and non-partner sexual violence. - Geneva: WHO, 2013. - 327 p.

17 WHO, UNICEF, UNFPA, World Bank Group and the United Nations Population Division. Trends in maternal mortality: 1990 to 2015: Estimates by WHO, UNICEF, UNFPA, World Bank Group and the United Nations Population Division. Geneva: WHO; 2015.Filippi V, Chou D, Ronsmans C, et al. Levels and Causes of Maternal Mortality and Morbidity. In: Black RE, Laxminarayan R, Temmerman M, et al., editors. Reproductive, Maternal, Newborn, and Child Health: Disease Control Priorities, Third Edition (Volume 2). Washington (DC): The International Bank for Reconstruction and Development // The World Bank. - 2016. - Chapter 3. - P. 201-208.

18 Kozuki N, Lee A, Silveira M, et al. The associations of birth intervals with small-for-gestational-age, preterm, and neonatal and infant mortality: A meta-analysis // BMC Public Health. - 2013. - №13, Suppl. 3. - P. 3-12.

19 World Bank. Economic impacts of child marriage: Global synthesis report. - Washington, DC: World Bank, 2017. - 229 P.

20 ,fl,®yHep6aeBa r. npo6^eMH nogpocTKOBOH 6epeMeHHOCTH b coBpeMeHHOM aKymepcTBe / / BecTHHK xupyprnn Ka3axcTaHa. - 2012. - № 3. - C. 77-79.

21 WHO. Preventing early pregnancy and poor reproductive outcomes among adolescents in developing countries. -Geneva: WHO, 2011. - 438 p.

22 Raj A, Boehmer U. Girl child marriage and its association with national rates of HIV, maternal health, and infant mortality across 97 countries // Violence Against Women. - 2013. -№19(4). - P. 52-58.

23 WHO. Making health services adolescent friendly: Developing national quality standards for adolescent friendly health services. - Geneva: WHO, 2012. - 316 p.

24 WHO. Global Accelerated Action for the Health of Adolescents (AA-HA!): Guidance to support country implementation. - Geneva: WHO, 2017. - 157 p.

25 WHO. Global standards for quality health care services for adolescents. - Geneva: WHO, 2015. - 266 p.

26 URL: https://podrostkovaya-beremennost-argumenty-za-i-protiv-zakona-ob-abortakh-bez-vedoma-roditeley

!А.Б. Мукашева, !М.Ш. Шарипова, 2Д.Н. Маханбеткулова

1АО «Казахский медицинский университет непрерывного образования» 2Казахский Национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова

БЕРЕМЕННЫЕ ПОДРОСТКИ: СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ ПРОБЛЕМЫ

Резюме: В настоящее время одной из статистических данных, которая волнует не только Казахстан, но и мировое сообщество, является ежегодное увеличение числа беременных подростков. По данным Всемирной организации здравоохранения, в развивающихся странах 12 миллионов подростков в возрасте от 15 до 19 лет и 777 000 подростков в возрасте до 15 лет беременеют в течение года, и 5,6 миллиона таких беременностей заканчиваются абортами. Поэтому подростковая беременность является одной из социально значимых проблем, которая не только имеет медицинскую проблему, но и оказывает негативное влияние на население.

Цель исследования. Обсудить и оценить ситуацию, причины и способы предотвращения проблем подростковой беременности в Казахстане и других странах. Анализ видов медико-социальной помощи, оказываемой им. Материалы и методы. В соответствии с целью исследования были проанализированы статьи, другие документы и формы отчетности из других стран и Казахстана, и были собраны данные о беременных подростках.

Результаты. В развивающихся странах ежегодно регистрируется 21 миллион беременностей в возрасте от 15 до 19 лет, из которых 12 миллионов рожают. И 77 000 родов происходят у девочек-подростков до 15 лет. Согласно статистике, уровень рождаемости среди подростков снизился на 11,6% во всем мире за последние 20 лет, но было установлено, что при рассмотрении отдельных регионов имеется существенная разница. Выводы. Беременные подростки являются социально значимой проблемой. Здоровье подрастающего поколения определено в качестве одной из целей Стратегии «Казахстан-2050». Поэтому общество обязано уделять особое внимание беременным подросткам и молодым матерям. Школьные учителя и медицинский персонал должны говорить о таких темах, как ранняя профилактика беременности и повышение грамотности в области репродуктивного здоровья. Родители также обязаны принимать активное участие в этих мероприятиях, потому что, становление личности начинается с семьи. Ключевые слова: подростки, беременность, девочки -подростки

!A.B. Mukasheva, !M.Sh. Sharipova, 2D.N. Makhanbetkulova

1 "Kazakh Medical University of Continuing Education" 2Asfendiyarov kazakh national medical university

PREGNANT TEENS: CURRENT STATE OF THE PROBLEM

Resume: Currently, one of the statistics that concerns not only Kazakhstan, but also the world community, is the annual increase in the number of pregnant teens. According to the World Health Organization, in developing countries, 12 million adolescents between the ages of 15 and 19 and 777,000 adolescents under the age of 15 become pregnant during the year, and 5.6 million of these pregnancies end in abortion. Therefore, teenage pregnancy is one of the socially significant problems, which not only has a medical problem, but also has a negative impact on the population.

Purpose of the study. Discuss and evaluate the situation, causes and ways to prevent teenage pregnancy problems in Kazakhstan and other countries. Analysis of the types of medical and social assistance provided to them.

Materials and methods. In accordance with the purpose of the study, articles, other documents and reporting forms from other countries and Kazakhstan were analyzed, and data on pregnant teenagers were collected.

Results. In developing countries, 21 million pregnancies between the ages of 15 and 19 are registered annually, of which 12 million give birth. And 77,000 births occur in teenage girls under 15 years old. According to statistics, the birth rate among adolescents has decreased by 11.6% worldwide over the past 20 years, but it was found that when considering individual regions there is a significant difference.

Conclusions. Pregnant teens are a socially significant problem. The health of the younger generation is defined as one of the goals of the Kazakhstan-2050 Strategy. Therefore, society is required to pay special attention to pregnant teens and young mothers. School teachers and medical staff should talk about topics such as early pregnancy prevention and literacy in reproductive health. Parents are also required to take an active part in these activities, because, the formation of personality begins with the family.

Keywords: teenagers, pregnancy, teenage girls

УДК 611.423.428+616.099.057

Т.А. Адайбаев, Ф.М. Сулейменова, Г.К. Сагимова

НАО «Медицинский университет Астана», Кафедра анатомии человека, г. Нур-Султан, Казахстан

ТИМУС И ЛИМФОИДНЫЕ ОБРАЗОВАНИЯ КИШЕЧНИКА ПЛОДА И НОВОРОЖДЕННОГО

ПРИ ОСЛОЖНЕННОЙ БЕРЕМЕННОСТИ

При хронической внутриутробной гипоксии плодов и новорожденных установлено нарушение корреляционных взаимосвязей вилочковой железы и лимфоидных образований кишечника, как внутри органа, так и между ними: снижение прямых связей,усиление отрицательных взаимоотношений и запаздывание коррелятивных связей между структурными компонентами органов иммуногенеза.

Ключевые слова: плод, новорожденный, онтогенез, лимфоидные образования, осложненная беременность, гипоксия

Введение. Слизистая оболочка желудочно-кишечного тракта фактически имеет двойную иммунную защиту. Во-первых, это многочисленные лимфатические узлы,

являющиеся биологическими фильтрами на пути тока лимфы от органов пищеварения; во-вторых, в толще слизистой оболочки пищеварительного тракта находятся густорасположенные лимфоидные образования:

миндалины, групповые лимфоидные узелки червеобразного отростка и подвздошной кишки (пейеровые бляшки), а также одиночные лимфатические узелки [1]. Все эти лимфоидные скопления получили собирательное название - ассоциированная со слизистыми оболочками лимфоидная ткань (MALT - mucosal- associated Lymphoid Tissue) [2]. Характеристика структурных преобразований органов иммуногенеза, определение взаимосвязи между вилочковой железой и периферическими лимфоидными органами в процессе антенатального и постнатального периодов развития необходима для понимания становления иммунологических функций органов иммунной системы в онтогенезе [3, 4, 5]. Кроме того, изучение внутриутробной патологии является одной из важнейших проблем современной педиатрии [6, 7, 8, 9, 10].

Среди многочисленных факторов, влияющих на состояние плода, существенное место занимает хроническая внутриутробная гипоксия, развивающаяся вследствие плацентарной недостаточности во время осложнения беременности анемией, гестозом и др. [11, 12, 13, 14, 15, 16, 17].

Однако, в исследованиях, касающихся развития и изменений лимфоидных образований кишечника, а также в вопросе взаимодействия вилочковой железы и кишечно-ассоциированной лимфоидной ткани, имеется еще много нерешенного, в частности, при хронической внутриутробной гипоксии плодов и новорожденных. Поэтому дальнейшие исследования по изучению влияния тимуса на периферические лимфоидные органы в раннем онтогенезе при осложненной беременности являются весьма перспективными в иммуноморфологии. Целью исследования является определение корреляционных взаимозависимостей иммуноморфологических изменений между вилочковой железой и лимфоидной тканью ассоциированной со слизистой оболочкой подвздошной кишки и червеобразного отростка плодов и новорожденных в перинатальном периоде при хронической внутриутробной гипоксии.

Материалы и методы. Материалом для иммуноморфологического исследования явились вилочковая железа, подвздошная кишка и червеобразный отросток от 45 мертворожденных и умерших новорожденных в перинатальном периоде. Из них 37 плодов и новорожденных, родившихся в условиях хронической внутриутробной гипоксии (основная группа). Лишь в 8 случаях было физиологическое течение беременности (общая группа).

Каждая группа в соответствии со сроками перинатального периода подразделены на четыре подгруппы: I -мертворожденные в сроки 28-36 недель беременности; II

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.