Научная статья на тему 'ЎЗБЕКИСТОНДА СУВ ХЎЖАЛИКЛАРИ ТИЗИМИНИ БОШҚАРИШ ИҚТИСОДИЙ-МОЛИЯВИЙ МЕХАНИЗМИДАГИ ЎЗГАРИШЛАРНИНГ АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ'

ЎЗБЕКИСТОНДА СУВ ХЎЖАЛИКЛАРИ ТИЗИМИНИ БОШҚАРИШ ИҚТИСОДИЙ-МОЛИЯВИЙ МЕХАНИЗМИДАГИ ЎЗГАРИШЛАРНИНГ АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Биологические науки»

CC BY
96
20
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
сув / Ўзбекистон / Марказий Осиё / Орол денгизи

Аннотация научной статьи по биологическим наукам, автор научной работы — Тешабаева Одина Насридиновна, Исроилов Хусанбой Иброхимжон Ўғли

Бугунги кунда жаҳонда сув тақчиллиги муаммоси тобора кескинлашиб бормоқда.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЎЗБЕКИСТОНДА СУВ ХЎЖАЛИКЛАРИ ТИЗИМИНИ БОШҚАРИШ ИҚТИСОДИЙ-МОЛИЯВИЙ МЕХАНИЗМИДАГИ ЎЗГАРИШЛАРНИНГ АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ»



Нт(у-и*1иЫу ]итаН

\*К1кПГТПП 1Л Г \1? УУЖА 1ПК1Л РП I II г! I\1111111 КПШк'Л РПШ

я*

УЗБЕКИСТОНДА СУВ ХУЖАЛИКЛАРИ ТИЗИМИНИ БОШ^АРИШ

ЩТИСОДИЙ-МОЛИЯВИЙ МЕХАНИЗМИДАГИ УЗГАРИШЛАРНИНГ

АСОСИЙ ЙУНАЛИШЛАРИ 1 )> ]>#:

Тешабаева Одина Насридиновна

Фаргона давлат университети укитувчиси Исроилов Хусанбой Иброхимжон ртли Фаргона давлат университети магистри ЬНп*-/Мп1 ПГП/1П Я9Я1/7РППНП 7959ПЙ9

https://doi.org/10.5281/zenodo.7259069

Бугунги кунда жахонда сув такчиллиги муаммоси тобора кескинлашиб бормокда. Дунё ахолиси сонининг ортиб бориши, хаёт фаровонлиги даражасини яхшилашга интилиш энг аввало истеъмол килинаётган сув хажмларининг экстенсив усишига олиб келмокда. Жахонда 1980 йилдан

л,,„„пм Аампппп,,,,,,, „п«п-„пл„ м„„„рп ,"т-РОт.п 1 О/™ та„„а,м,„п

бошлаб сувдан фойдаланиш даражаси йилига уртача 1 %га усиб бу тенденция

>

*

2050 йилгача хам уртача усиш суратини сакдаб колиши кутилмокда, бу эса мавжуд холатга нисбатан 20-30 % куп демакдир[5]. Сув истеъмолининг интенсивлашуви юкори технологик даражани кузда тутиб, бу уз навбатида

катта хажмдаги инвестицияларни такозо килади. Бундай хажмдаги инвестицияларни амалга ошириш учун керак буладиган молиявий ресурслар етарли эмас. Жумладан, «кейинги йилларда жахоннинг ривожланган мамлакатларида сувдан фойдаланишни яхшилашга 500 млрд. долл. маблаг инвестициялар ажратилиб, бу умумий эхтиёжнинг атиги 30 фоизини ташкил этади» [6].

,т/ л. ~

Жахонда сувдан фойдаланиш самарадорлиги оширишда молиявий ресурсларни жалб этиш ва окилона ишлатилишини таъминлашга каратилган илмий тадкикотлар амалга оширилмокда. Жумладан, сув ресурсларидан фойдаланишни самарали ташкил этиш, сувдан фойдаланиш харажатларини хамда тарифларини макбул тарзда шакллантириш, мазкур жараёнлар самарадорлигини оширишда молия механизмнинг умумий таъсирини аниклаш

*

*

ва таъсирчанлигини кучайтириш, алохида молиявий дастакларнинг сув

ресурсларидан фойдаланиш самарадорлигини оширишга таъсирини бахолаш

муаммоларини тадкик этишга алохида эътибор каратилмокда.

Узбекистон иктисодий салохиятини белгилашда аграр соханинг мухим урин тутиши, Орол денгизи билан боглик экологик вазиятнинг кескинлашуви,

! !>»

Марказий Осиё мамлакатлари уртасида сув ресурсларини таксимлаш ва улардан фойдаланиш борасидаги муаммоларнинг уз ахамиятини саклаб колиши мамлакатда сув ресурсларидан фойдаланиш самарадорлигини масалаларига

мамлакатда сув ресурсларидан фойдаланиш самарадорлигини масалаларига

Т. „„„ „ „ „ „ „

алохида долзарблик бахш этади. Бундай шароитда мамлакатдаги сув

* ¡1

ресурсларидан тежамли фойдаланиш режимига риоя килиб, уларнинг окилона сарфланишини йулга куйиш устувор йуналиш касб этиши табиий. Шунга кура, 2017-2021 йилларга мулжалланган Хдракатлар стратегиясида «глобал иклим узгаришлари ва Орол денгизи куришининг кишлок хужалиги ривожланиши хамда ахолининг хаёт фаолиятига салбий таъсирини юмшатиш буйича тизимли чора-тадбирларни белгилаб куйилиши» [7] мазкур масаланинг ахамиятини намоён этади. Бу эса, уз навбатида, давлат томонидан амалдаги ва ишга туширилиши мумкин булган барча, шу жумладан, молиявий дастакларнинг мазкур муаммони хал этишга йуналтирилишини такозо этади.

Сувдан фойдаланишнинг юкори даражада самарали эмаслиги, куплаб сув хужалиги тизимларида ахолини ичимлик суви билан таъминлаш сифатининг, айрим холларда, паст даражадалиги, каттарок ахамиятга эга булган, фойдаланилаётган табиий сув объектларининг коникарсиз ахволдалиги, катор белгиларига кура, мамлакатимиз сув хужалигининг замонавий тараккиёт даражасидан ортда колаётганлиги курсатмокда. Айрим холларда экстенсив ривожланиш сари йул тутилганлиги, сувдан фойдаланиш самарадорлиги масалаларига эхтиёт булиб ёндашмаслик, муаммонинг экологик жихатларига

етарли даражада эътибор бермаслик ва бошка холатлар, етарли даражада

молиялаштирилмаслик билан биргаликда, шундай натижаларга олиб келди-ки, улар хозирги пайтда мамлакатимиз сув хужалиги сохасидаги вазиятда уз аксини топмокда ва хужалик жахон даражасидан ортда колганликни белгилаб бермокда.

Фикримизча, хозирги пайтда Узбекистон сув хужалиги мажмуасининг энг

мухим ва алохида эътибор талаб килувчи муаммолари каторига: а)

I :

фойдаланилаётган сув объектларининг купларида сув сифатининг кони-карсиз даражадалиги; б) сув объектлари сифатини бахолаш амалдаги тизими-нинг етарли даражада такомиллашмаганлиги, унинг бошкарув вазифаларига номувофиклиги; в) хужалик-ичимлик сув таъминоти тизимининг коникарсиз ахволдалиги; г) гидротехник иншоотлар - сув хужалиги асосий ишлаб чика-риш фондлари техник холатининг ёмонлашаётганлиги; д) тозаловчи иншоот-ларнинг паст самарадорлиги ёки уларнинг мавжуд эмаслиги; е) айрим хол-ларда сувдан хужасизларча фойдаланилаётганлиги ва сув режимини экологик асосланган бошкаришнинг йуклиги; ё) сув ресурслари ва сув хужаликлари тизимларини бошкаришнинг етарли даражада самарали эмаслиги; ж) сув объ-ектлари мониторингини ривожлантириш буйича ишлар хажмининг камлиги ва айрим холларда, уларнинг мавжуд эмаслиги; з) экологик ва гидрологик мониторинг тизимлари холатининг коникарсизлиги; и) сув салбий таъси-ридан етарли даражада химоя килинмаслик; й) турли сабабларга кура, сув объектлари ифлосланаётганлиги; к) сув хужалигини бошкариш ахборот билан, илмий,

т ^ ♦ и

104

Шг

И»-

I

>>

Ы J> 1 >J>

Я>

>3» Ы y! J>i> >j*

i >s#

Ы ]> Ы*

ы>

! >5>

Ы )

>>>

Ы )>

• >4>

+И >

Щ

Ш>

-иф *ф>

pi j>

Ы >

*ф>

Ы i>

№4 2022

техник ва лойихавий таъминлашнинг етарли даражада эмаслиги ва бошкаларни киритиш мумкин.

Мамлакат худудидаги 97 та ер конида 64 миллион куб метр умумий сув захиралари мавжуд булиб, «Дунёда булгани каби республикамизда хам сув ресурслари чекланган. Чучук сув умумий сув ресурсларининг 8 фоизини, ичимлик сувларининг эса 67 фоизини ташкил этади.Узбекистонда ахоли ичимлик суви таъминоти учун 2019 йилда 161,4 минг куб метр/сутка, яъни 950 минг кишига етарли микдордаги чучук сув захираси тасдикланган. 2020 йилда бу курсаткич юкорилаб, 193 минг куб метр/сутка, яъни 1 млн 140 минг кишига етарли сув захиралари мавжуд. Республика худудидаги 97 та ер конида 64 миллион куб метр, яъни сониясига 700 тонна ерости сувлари умумий захиралари мавжуд. Булар асосан Тошкент, Самарканд, Сурхондарё, Наманган, Андижон ва Фаргона вилоятларида. Бухоро ва Навоий вилоятларида уртача сув захиралари булса, Коракалпогистон ва Хоразмда чучук сувлар деярли мавжуд эмас (1-расм).

Provision of apartments (houses) with drinking water by region in 2021

(%)

I Provision of apartments (houses) with drinking water by region in 2021 (%)

q >3*

!>3*:

Ш

»

Ыщ

* I |>

1-расм. Республика худудларини ичимлик суви билан таъминланиш

курсаткичлари [7]

Бугунги кунда ерости чучук сувлари республика буйлаб тенг таркалмагани энг катта муаммолардан биридир. Ичимлик суви танкислиги буйича курсаткичлар якин йилларда ошиб бориши тахмин килинмокда.

Ер шарининг учдан икки кисми сувликлардан иборат. Бунинг 97 фоизи шур сув, 3 фоизи чучук сувдир. Шунинг хам 2 фоизи музликлардаги сувлар хисобланади.

Тахлилларга кура, 2025 йилга бориб ер юзидаги давлатларнинг ярмидан купида сув такчиллиги юзага келади. 2050 йилга бориб эса дунё мамлакатларининг туртдан уч кисмида сув такчиллиги кузатилиши тахмин килинмокда.

Бундай шароитда купрок тадкикотлар утказиш, янги дастурларни ишлаб чикиш талаб этилади. Шу боис, бугунги кунда «Узбекгидрогеология» ДУК ва

3>Р

i Ж*-

q

*ф>

и*-

4 >;*

ш >

ы >

5 м : Щ >

q Ж+л

* V> »ф>

UГЖ

*ф>

j

105

j*H > Ы >

q

№4 2022

Ит|»-иИиЫу ¡игпан

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

унинг 4 та дала экспедициялари томонидан гидрогеология йуналишидаги

тадкикотлар дастурлари ишлаб чикилмокда. Мамлакатнинг барча худудларида ерости сувларини излаш ва бахолаш буйича геологик кидирув ишлари олиб борилмокда»,

Сув ресурсларини бошкариш тизими талаб даражасида такомиллашма-ганлиги натижасида сув хужаликлари мажмуалари муаммоларининг сабаблари уз ичига: конуний база етарли даражада ишлаб чикилмаганлиги; меъёрий-

^ ' ^ -I Ж**

хукукий база тулик эмаслиги, айрим холларда эса, сифати пастлиги; ташкилий

л/ V ^ >

тузилмалар ва бошкарув механизмлари замонавий талаблар ва тенденцияларга мос келмаётганлиги; фаолият курсатиш шарт-шароитлари булиши мумкин булган узгаришларга мослашаолмаётганлиги ва жавоб бераолмаётганлиги; турли миллий хужалик тармоклари ва иктисодий фаолият субъектларида сувдан фойдаланишни мувофиклаштириш йулга куйилмаганлиги; сув объектларидан фойдаланиш ва мухофаза килиш сохаларида иктисодий

(жумладан, молиявий) механизм такомиллаш-маганлиги [8] ва х.к.ларни камраб

*

олмокда.

Бу борада мураккаблик шундаки, бир вактнинг узида ягона тизимнинг узаро боглик элементлари булишига карамасдан, мавжуд муаммоларнинг

барчаси турли функционал сохаларга тугри келади ва улар таъсир этиш сохаси буйича бир-биридан фарк килади. Бу эса, уз навбатида, сувдан фойдаланиш сохасида баркарор, окилона ва адолатли холатни ушлаб туришга йуналтирилган ягона, яхлит механизмнинг булиниб кетган элементларини жипслаштиришга

каратилган сув ресурсларини бошкариш амалдаги тизимининг навбатдаги _ _ _

камчиликларни бартараф этиш стратегиясини аниклаб беради. Шунинг учун хам режалаштириш ва тартибга солувчи харакатларни бир-бири билан боглаш, кутилаётган максаднинг умумий - экологик ва баркарор ривожланиш талабларига мувофик келиш эканлигига карамасдан, турли йуналишдалиги билан ажралиб турмокда. Эколого-ижтимоий-иктисодий муносабатларда киритилаётган янгилик ва амалга оширилиши лозим булган узгаришлар барча манфаатдор томонларнинг эхтиёжлари билан гармоник тарзда богланган булиши керак. Бунда бир иштирокчи томонидан бошкалар учун ахамиятга эга булган жихатларни хисобга олмаслик, пировардида, унинг уз манфаатлари ахамиятга эга булган холатнинг амалга ошмаслигига олиб келишини тулик идрок этиш алохида ахамиятга эга. Бу охир-окибатда, хужалик фаолияти умуман амаалга оширилмаслигига олиб келиши хам мумкин. Шу боисдан хам бундай калтис вазиятдан чикиб кетиш учун, фикримизча, куйидаги вазифаларнинг ечилиши талаб килинади:

ш

1. Сув ресурсларидан фойдаланишни интенсивлаштириш, экстенсив сув истеъмолини давом эттиришдан воз кечиш ёки уни минималлаштириш.

---М- ^ >

* ¡1

Назаримизда, бу максадга эришишда хал килувчи ролни бозор муносабат-ларининг ривожланиши уйнайди. Бирок бу жараён стихияли тарзда амалга оширилмаслиги керак. Чунки сув ресурсларининг хаддан зиёд ижтимоий ва экологик ахамиятга эга эканлиги бозор муносабатларини ривожлантириш сохасида ташланиши лозим булган хар бир кадам жиддий тахлил ва тадкик килинишини талаб этилади. Бир вактнинг узида сув хужалигини бошкариш-даги маъмурий-буйрукбозлик тизимидан, иложи борича, тезрок воз кечмок

\ л>

лозим. Фикримизча, бунинг учун: а) сувни истеъмол килганлик учун тулов

(хак)ни меъёрлар буйича хисоблашдан сув истеъмоли учун тулов (хак)ларни барча истеъмолчилар буйича хакикатда олинган (фойдаланилган) сув микдори

буйича тулашга утишни таъминлаш; б) сув истеъмолини таъминлашнинг барча харажатларини тулик коплаш (компенсация) даражасигача истеъмол килинган сув учун туловларни муттасил ошириб бориш дастурини ишлаб чикиш ва амалга ошириш; сув ресурсларининг сифатини баркарор такрор ишлаб чикариш ва барча боглик булган мухитни куллаб-кувватлашга мулжалланган чораларни тулик молиялаштириш имконини бериш даражасигача сувдан фойдаланишнинг барча турларига тулов (хак)ни ошириш; бунда сувдан фойдаланиш борасида рентани шакллантириш буйича назарий ишланмалардан кенг фойдаланиш; в) сувдан фойдаланувчиларни сувни тежовчи технологияларни фаол жорий этишга сувдан фойдаланганлик учун туловлар ва солик имтиёзлари, сув объектларига хар кандай салбий таъсир курсатганлик учун тулов, туловларни хисоблаш учун "зинали" функциялардан фойдаланиш, базавий ставкалар ораликларини хисоб-китоб килиш ва молиявий механизмнинг бошка элементлари оркали рагбатлантириш (стимуллаштириш); г) сувдан фойдаланишнинг барча тур (куриниш)лари уртасида талабни таъминлашнинг ракобат шаклларини ривожлантириш ва хкларни амалга оширмок лозим.

2. Ишончли, хавфсиз ва баркарор ичимлик суви таъминотини таъмин-лаш [9]. Бунинг учун ичимлик суви таъминоти тизимида ер усти ва ер ости манбалардан биргаликда фойдаланиш зарур. Бунда, албатта, уларни тугамай-диган тарзда фойдаланилишига имкон берувчи экологик меъёрларга катъий риоя этиш ва сувни тайёрлашнинг замонавий технологияларини куллаш мухим ахамият касб этади. Шунингдек, бу вазифани ечишда сувни тежаб-тергаш хам мухим роль уйнайди.

3. Ахоли ва хужалик объектларини сувнинг зарарли таъсирларидан ва энг аввало, сув тошкинларидан химоя килиш тизимини ишлаб чикиш. Бу фан сигимли йуналиш сув тошкинларининг келиб чикиш ва ривожланиш меха-низмларини тушунтирувчи усулларнинг такомиллаштирилишини, сув тош-кинлари ва уларнинг окибатларини башорат килиш усулларини яхшилашни,

>#

гидрометеорологик кузатув (мониторинг) тизимларини, шунингдек, катор сув

107

>

№4 2022

Ит|»-иИиЫу ¡игпан

омборларини реконструкция килиш буйича капитал сигимли тадбирларни,

шахарлар, кишлоклар ва хужалик объектларини химоя килишни, айрим холатларда эса хавфли худудлардан ахоли пунктларини чикариш билан боглик

' V уу ш! 1 и /-Л, и ^ V и ^ V и и V ^ ¿111 ^ ^ ^ ^^ 11 \ чу ^ 1 ж 1 1 1 1 V 1 ^ 1 и 111111 ж ж ж ж ж 1 III V/ х ■ Ш ■ V/ чу I ^ IX11 ^

булган тадбирларни такомиллаштиришни талаб килади. Турли максадларга

•М-4)

мулжалланган янги сув объектларини куришга худудлар ажратилаётганда бу худудларнинг сув босиш, сув тошкинларидан курилиши мумкин булган зарарлар эхтимоли, сугурталаш зарурлиги ва х.к.лар хисобга олиниши керак.

4. Меъёрдан ортикча таъсирда булган сув объектларда сув сифатини кайта тиклашга йуналтирилган чоралар тизимини ишлаб чикиш ва амалга ошириш. Оким сувларини тозалаш тизимини яхшилаш бу муаммони тулик хал эта олмайди. Шунинг учун хам бу борада сув йигиладиган худудларда тегишли тартибни жорий этиш, сувни мухофаза килиш худудлари ва киргок олди майдонларида хужалик фаолияти ва табиатдан фойдаланишдаги чеклан-маларга нисбатан урнатилган конуний тартибларга катъий риоя этиш, махсус

реабилитация тадбирларини утказиш, гидромелиорация салбий таъсирла-

рининг окибатларига бархам бериш ва х.к.лар хам мухим хисобланиши лозим. Бу фаолият экологик назорат ва сув хужалигини бошкариш давлат органлари рахбарлигида хамда уларнинг катъий назорати остида амалга оширилиши

керак. Бирок у факат махаллий уз-узини бошкариш органлари, жамоатчилик ва бизнеснинг фаол иштирокидагина етарли даражада тулик амалга ошириш мумкин.

5. Шунингдек, а) сувни тайёрлаш мажмуалари, хусусан, тезкор инженер-лик карорлари кабул килишни куллаб-кувватлаш тизимларини жорий килиш, сувни зарарсизлантиришнинг илгор усулларидан фойдаланиш, замонавий кимёвий воситалар, сув узатиш тармокларида сув сифати мониторингги тизимининг; б) ташлаб юбориладиган сувларнинг меъёрий сифат даражасини кафолатлаш учун саноат ва коммунал хужалигида сув тозалаш тизимларининг;

в) кишлок хужалигидаги сугориш тизимларининг техник даражасини кескин ошириш зарур.

6. Гидрологик, эколого-иктисодий ва иктисодий-математик моделлар-дан фойдаланувчи ахборот-хисоблаш мажмуалари асосида сув ресурслари ва сув

Г^ттпп-,-, КЛт,,„Пт„„

хужаликларини (хусусан, хавза даражасида) бошкариш тизимларини ишлаб

чикиш ва жорий этиш. Бу йуналиш:

- асбоб-ускуналар ва дастгохларга;

- илмий тадкикотларга;

- моделлар ва дастурий воситаларни ишлаб чикишга;

- кадрлар тайёрлашга нисбатан купрок бюджет харажатларини такозо

этади.

щ

108

№4 2022

ilmlyuslubly jurnali

Miiiif-iwuuif juinan

Кадрлар тайёрлашга бюджетдан купрок харажатлар килиниши зарур-

лигига етарли даражада эътибор бермаслик ва унинг мухимлигини эътироф этмаслик дастлабки биринчи уч йуналиш буйича харажатлар етарли даражада

-У i 14 UV 1 I 1 1 V ^ И V 1 »I 1 И V/ Ж V Ж Ж V/ ж 1 J_/ Ж Ж Ж Ж 111 J A J 1 1 HW 111 111 v/^ Iii« 1 H i v HJJ Hi x Vit V A 4 JJ >> 1 x 1 VWX VV^jtJ, v^

молиялаштирилмаганлиги сабабидир. Бу йуналишдаги объектив тенденция

ЗИП

(иклимий узгаришлар, энг ривожланган туманларда сув танкислигининг кучайиши, сув тизимларига юклама усишининг давом этаётганлиги ва хк.) шундан иборатки, сув ресурслари ва сув хужалигини бошкариш

! Ш-

вазифаларининг мураккаблиги янада ортиб бормокда.

7. Сувдан фойдаланишнинг барча турлари, хусусан, ГЭСлар иш режи-мини бошкаришнинг самарадорлигини ошириш учун зарур булган гидро-башоратлар сифатини ошириш. Узбекистонда гидробашоратларнинг олдин-дан айтилувчанлиги ва аниклиги замонавий даражадан бироз ортда колмокда. Хусусан, гидрометеорологик тармокнинг ахборот базасини тубдан модернизация килиш зарур. Бу ерда вазифа уни кайта тиклаш тарзида эмас,

балки мониторингнинг замонавий технологиялари ва энг аввало, аэрокосмик

*

технологиялар асосида уни оптималлаштиришни амалга ошириш зарур.

Юкорида кайд этилган вазифаларни ечиш, фикримизча, куйидагиларга асосланмоги лозим:

«

- сув ресурсларини бошкаришда энг асосий роль хавзавий ёндашувга тегишли булиши ва уни амалга оширишнинг самарали дастаги сифатида хавзавий битим кабул килиниши керак;

- сув ресурсларини бошкаришни ахборот билан таъминлаш учун (максадни куйиш, вазифаларни ва тартибга солиш усулларини аниклаш, сув объектларидан фойдаланиш ва уларни мухофаза килиш, тегишли чораларнинг

„________ i; " J„„„ ' _ ^ _

самарадорлигини бахолаш) сув объектларининг ахамияти ва холатини эколого-социал-иктисодий жихатдан характерлайдиган индикаторларни илмий асосланган холда танлаш зарур;

г&я î>

асосланган холда танлаш зарур;

- бу максадлар учун хужалик объектлари - сувдан фойдаланувчилар, жойлаш-иш тизими, инфратузилмалар ва ^

жойлаш-иш тизими, инфратузилмалар ва б.лар тугрисида ишончли маълумотлар керак;

- сув ресурсларини бошкариш борасида сувдан фойдаланувчилар ва

ПЛЛТТТГ^ТТТТТЛП ЛГЛИГТГП ИГПЛ7ПТТТТТТ^ ТТПГ»ТТПГГ Т7ЛТ/.ТТ» ffTTÎT^TT „ „ ТЧ«ТТТТТТ ^АТТТТ^ЛМТТТТТ

республика хамда махаллий давлат хокимияти ва уз-узини бошкариш

органлари функцияларининг окилона чегараланганлиги конуний тарзда аникланган булиши лозим.

у- ■ i>i#-

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Мирзиёев Ш.М. Ният улуг халкнинг иши хам улуг, хаёти ёруг ва келажаги фаровон булади. Тошкент: Узбекистон, 2019.

♦ ¡>

IM ] q ]> >

---M- ^ >

M

im ■ ! J

1 ч>

№4 2022

Щ; >>

>j>

Ы j> 1

Ы у-

№ ЩУ

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Ы*

2. Муминов Ш.Х. Бозор механизмлари асосида сув хужалиги тизимини молиялаштириш методологиясини такомиллаштириш. И.ф.д (DSc).. дис... автореферати. - Т.: 2020. 38 б.

3. Абдуганиев А. Узбекистан Республикаси кишлок хужалигида ер-сув ресурсларидан самарали фойдаланишнинг айрим масалалари. -Т.:, 2001.

4.Абдуллаханов Р.А. Узбекистонда сув хужалиги комплекси ва унинг муаммолари. -Т.: 2002. -144 б.

5.BurekP., Satoh Y., Fischer G., Kahil Mt., Scherzer A., Tramberend S., Nava Lf.,WadaY.,Etall.2016. Water Futures and Solution - Fast Track Initiative (Final Report). IIASA Working Paper. IIASA, Laxenburg, Austria: WP-16-006. P.88.

6.Рабочее резюме Обобщающий доклад 2018 г., посвященный Цели устойчивого развития 6 по вопросам водных ресурсов и санитарии.

7. https://www.stat.uz/uz/rasmiy-statistika/environment-2

8. Умрзоков УП., Абдурахдмов И.Л. Сув хужалиги менежменти. 2 жилдлик. - Т.: «Iqtisod-moliya», 2008. - 608 ва 468 б.

9. Духовный В.А., Соколов В.И. Водохозяйственные проблемы стран бассейна Аральского моря: десять лет сотрудничества и перспективы // Мелиорация и водного хозяйства. 2002. №1. -С. 28-31.

Ы )>

я*

ы>

Ы )>

] >4>

щ

ш>

J:

i >р

Ы р

] й> Ы >

i >4>

ы ]>

110

jW^ У

q ж**

ЩУ>

Ш

ЩУ>

!> О

L*

Шщ

* I |>

ют

vH ъ

q жн

ж#-^Н >

Ыз> низ*

q >j#

Ы > Ы >

q j>p

|:H> Ы >

q ж**

Ы >

q iHo-

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.