Научная статья на тему 'Историческое значение реформ, осуществляемых в водной системе Узбекистана'

Историческое значение реформ, осуществляемых в водной системе Узбекистана Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
59
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
водное хозяйство / водные ресурсы / мелиорация и орошение / оросительная техника / водохранилища / дренаж и коллекторы / реформа. / water management / water resources / reclamation and irrigation / irrigation technology / water reservoir / drainage and collectors / reform.

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Шарофиддин Шомуротов

В статье анализируется реализация реформ в системе водного хозяйства в Узбекистане за годы независимости, особое внимание к рациональному и экономному использованию водных ресурсов в оросительной системе, постепенное совершенствование модернизационных процессов на местах. В связи с этим за этот период был разработан и реализован ряд постановлений, законов, направленных на развитие системы и ее юридические гарантии.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Historical significance of reforms implemented in the water system of Uzbekistan

The article analyzes the implementation of reforms in the water management system in Uzbekistan over the years of independence, special attention to the rational and economical use of water resources in the irrigation system, the gradual improvement of modernization processes in the field. In this regard, during this period, a number of decrees and laws were developed and implemented, aimed at the development of the system and its legal guarantees.

Текст научной работы на тему «Историческое значение реформ, осуществляемых в водной системе Узбекистана»

Science

through time and space

Жамият ва инновациялар -

Общество и инновации -

Society and innovations

Journal home page:

https: //inscience.uz/index.php/socinov/index

Historical significance of reforms implemented in the water

system of Uzbekistan

Sharofiddin SHOMUROTOV!

Kokand State Pedagogical Institute

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Article history:

Received February 2021

Received in revised form

20 February 2021

Accepted 15 March 2021

Available online

15 April 2021

Keywords:

water management,

water resources,

reclamation and irrigation,

irrigation technology,

water reservoir,

drainage and collectors,

reform.

The article analyzes the implementation of reforms in the

water management system in Uzbekistan over the years of

independence, special attention to the rational and economical

use of water resources in the irrigation system, the gradual

improvement of modernization processes in the field. In this

regard, during this period, a number of decrees and laws were

developed and implemented, aimed at the development of the

system and its legal guarantees.

2181-1415/© 2021 in Science LLC.

This is an open access article under the Attribution 4.0 International

(CC BY 4.0) license (https: //creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru)

Узбекистон сув хужалиги тизимида амалга оширилган

ислохотларнинг тарихий ахамияти

Калит сузлар:

сув хужалиги,

сув ресурслари,

мелиорация ва ирригация,

сугориш технологиялари,

сув омбори,

дренаж ва коллекторлар,

ислохот.

АННОТАЦИЯ

Маколада истиклол йиллари Узбекистонда сув хужалиги

тизимида ислохотларнинг амалга оширилганлиги,

республика сугориш тизимида сув ресурсларидан окилона

ва тежамли усулда фойдаланишга алохида эътибор

каратилиши, сохада модернизация жараёнлари йилдан-

йилга аста-секин Такомиллашиб борганлиги манбалар

ёрдамида тахлил килинган. Бу борада айнан шу даврда

тизимни Тараккий эттириш ва уни хукукий жихатдан

кафолатлаш максадида бир канча карорлар, конунлар

ишлаб чикилди ва хаётга татбик этилганлиги масалалари

хам очиб берилган.

1 Lecturer of Kokand State Pedagogical Institute, Kokand, Uzbekistan

E-mail: sharofiddin.shomurotov@gmail.com.

Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - $ос1еу апа тпоуаНопз

Аим Special Issue - 3 (2021) / ISSN 2181-1415

Историческое значение реформ, осуществляемых в водной

системе Узбекистана

АННОТАЦИЯ

Ключевые слова: В статье анализируется реализация реформ в системе

водное ХОЗЯЙСТВО, водного хозяйства в Узбекистане за годы независимости,

водные ресурсы,

особое внимание к рациональному и экономному

мелиорация и орошение,

оросительная техника, использованию водных ресурсов в оросительной системе,

водохранилища, постепенное — совершенствование — модернизационных

дренаж и коллекторы, процессов на местах. В связи с этим за этот период был

реформа. разработан и реализован ряд постановлений, законов,

направленных на развитие системы и ее юридические

гарантии.

Бугунги глобаллашув жараёнлари чукурлашиб бораётган айни пайтда дунё

микёсида ирригация ва мелиорация сохасини ривожлантириш, сув хужалигини

самарали бошкариш ва сугориш инфраструктурасини такомиллаштириш,

дехкончиликда агротехник Тадбирларни куллаш, сугорма ерларнинг мелиоратив

холатини яхшилаш буйича инновацияларни татбик этиш, сув ресурсларидан

тежамли ва окилона тарзда фойдаланиш мухим ахамият касб этмокда. Узбекистон

Республикаси Президентининг “Кишлок ва сув хужалиги давлат бошкаруви

тизимини тубдан такомиллаштириш буйича ташкилий чора-тадбирлар

тугрисида”ги 2018 йил 12 февралдаги ПФ-5330-сон [2] Фармонига асосан,

Узбекистон Республикаси Кишлок ва сув хужалиги вазирлиги негизида Кишлок

хужалиги вазирлиги хамда Сув хужалиги вазирлиги ташкил этилди.

Узбекистон Республикаси Сув хужалиги вазирлигининг асосий вазифа ва

фаолияти йуналишлари эса куйидагилардан иборат этиб белгиланди:

_ сув ресурсларини бошкариш сохасида ягона сиёсатни амалга ошириш, сув

ресурсларидан окилона фойдаланиш ва уларни мухофаза килиш, сувларнинг

зарарли таъсирининг олдини олиш ва бартараф этиш сохасида давлат органлари,

хужалик бошкаруви органлари ва бошка ташкилотлар фаолиятини мувофик-

лаштириш;

— худудларни ва иктисодиёт тармокларини сув ресурслари билан баркарор

хамда окилона таъминлаш, ерларнинг мелиоратив холати яхшиланишини ва

баркарорлигини таъминлаш буйича чоралар куриш;

- ирригация ва мелиорация тизимлари, сув омборлари, насос станциялари

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

хамда бошка сув хужалиги ва гидротехника иншоотларининг ишончли фаолият

курсатишини таъминлаш, сув хужалигининг йирик ва Ута мухим обектлари

мухофаза килинишини ташкил этиш;

-сув ресурсларидан тежамли ва окилона фойдаланиш учун сувдан

фойдаланувчилар хамда сув истеъмолчилари масъулиятини ошириш, уларнинг

сувдан фойдаланиш маданиятини юксалтириш;

_ сув хужалиги сохасида фан ва техника ютуклари, замонавий сув тежовчи

технологиялар, илетор тажрибалар, сув хужалигини ва сувдан фойдаланишни

бошкариш тизимида инновацион услубларни жорий килиш;

459

Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - $ос1еу апа тпоуаНопз

Аим Special Issue - 3 (2021) / ISSN 2181-1415

- сув хужалиги сохасида мутахассислар малакасини ошириш тизимини

ташкил этиш, сув хужалиги ташкилотлари билан таълим ва илмий муассасалар

Уртасидаги интеграцияни кучайтириш, фан ютукларини амалиётга жорий этиш

чораларини куриш;

- трансчегаравий сув ресурсларини бошкариш ва улардан фойдаланиш

буйича давлатлараро муносабатларни ривожлантириш, хорижий инвестициялар ва

техник кумак маблагларини (грантлар) жалб килиш, шунингдек, сув хужалиги

сохасидаги халкаро ташкилотлар фаолиятида фаол иштирок этиш.

Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг 2018 йил

28 декабрдаги Олий Мажлисга Мурожаатномасида хам “Кишлок хужалиги

бошкариш тизимини ислох килиш, ер ва сув ресурсларидан окилона фойдаланиш

борасидаги илеор технологияларни жорий этиш, озик-овкат хавфсизлигини

таъминлаш энг мухим вазифамиздир” дея таъкидлаган эди [4]. Яна бир мухим

вазифа-сувни тежайдиган суториш технологияларини кенг куллашдан иборат.

Фермерлар кенгаши Кишлок хужалиги ва Сув хужалиги, Инновацион ривожланиш

вазирликлари билан хамкорликни кучайтириши, фермерларни Укитиш ва кайта

тайёрлаш дастурларини ишлаб чикиши лозим” лиги тутрисидаги фикрлар

билдириб утилган эди. Президентимизнинг Мурожаатномаси хамда фармонидан

келиб чикадиган хулоса битта, у хам булса, ортикча сув захираси йук.

Шундан хулоса килишимиз зарурки, Марказий Осиё халкларининг сувга

булган муносабатини тубдан Узгартириш лозим. Хосилдорликка зиён етмаган

холда илтор технологияларни жорий этиш хисобига кишлок хужалиги ишлаб

чикаришидаги суториш нормаларини кайта куриб чикиш керак. Томчилатиб,

ёмгирлатиб суторишда жуда кул келадиган полиетилен кувурларини ишлаб

чикаришни янада ривожлантиришимиз зарур. Бу эса пахта, галла, мева-сабзавот

экиларни суторишда сув ресурсларидан тежаб, самарали фойдаланиш имконини

беради. Бундан келиб чикадики, биз энди хар бир томчи сувни авайлаб

сарфлашимиз лозим.

Мамлакатимизда сугориладиган ерларнинг мелиоратив холатини яхшилаш

борасида амалга оширилаётган ишлар кишлок хужалик махсулотлари

етиштиришни янада купайтириш, фермерлар даромадини ошириш, халкимиз

турмушини фаровонлаштириш, давлатимиз иктисодиётининг баркарор ривожлан-

тириш имконини бермокда.

Узбекистон Республикаси Президентининг “Узбекистон Республикаси

Сув хужалиги вазирлиги фаолиятини ташкил этиш тутрисида” 2018 йил 17 апрел-

даги ПК-3672-сон Карори [3]га биноан Сув хужалиги вазирлигининг ташкилий

тузилмаси, бошкарув ходимларининг чекланган сони, Коракалпоеистон

Республикаси Сув хужалиги вазирлиги, вилоятлар ирригация тизимлари хавза

бошкармалари, тизимдаги эксплуатация ташкилотларининг тузилмалари ва

бошкарув ходимларининг чекланган сони тасдикланди [", Б. 6].

Вазирлар Махкамасининг “Узбекистон Республикаси Сув хужалиги вазирлиги

фаолиятини тартибга солувчи норматив-хукукий хужжатларни тасдиклаш

тугрисида”ги [5] 2018 йил 3 июлдаги 500-сон карорига мувофик Узбекистон

Республикаси CyB хужалиги вазирлиги тутрисидаги низом тасдикланиб,

вазирликнинг асосий фаолияти ва вазифалари белгилаб берилди. Узбекистон

Республикаси Президентининг “Сув ресурсларини бошкариш тизимини янада

460

т о

a) Science Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - $ос1еу апа тпоуаНопз

Аим Special Issue - 3 (2021) / ISSN 2181-1415

такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида” 2019 йил 9 октябрдаги

ПК-4486-сон Карори[1]га кура мамлакатимизда сув ресурсларини бошкариш ва сув

хужалиги объектларидан фойдаланиш тизимини янада такомиллаштириш,

ирригация ва мелиорация лойихаларини амалга ошириш самарадорлигини

таъминлаш, CyB хужалигини бошкариш сохасида бозор тамойиллари Ba

механизмларини жорий этиш, шунингдек, ушбу сохада илм-фанни ривожлантириш

борасидаги устувор вазифаларни амалга ошириш юклатилди.

Узбекистонда фойдаланиладиган сув ресурсларининг асосий манбаларини

Амударё, Сирдарё ва уларнинг ирмоклари ташкил этади. Орол денгизи хавзасидаги

барча дарёларнинг уртача куп йиллик сув окими хажми йилига 116,02 кмз булиб,

шундан 79,4 кмз Амударё хавзасида (67,4%) ва 36,6 км? (32,6%) Сирдарё хавзасида

шаклланади. Орол денгизи хавзасининг асосий дарёларидан Узбекистоннинг сув

олиш улуши минтакада хосил булган жами сув ресурсларининг 49 фоизини ташкил

килади.

Узбекистон Республикаси Президентининг “2018-2019 йилларда иррига-

цияни ривожлантириш ва суториладиган ерларнинг мелиоратив холатини

яхшилаш давлат дастури тутрисида”ги 2017 wun 27 ноябрдаги ПК-3405-сон

Карорга асосан, 2018-2019 йилларда ирригация-мелиорация объектларини куриш

ва реконструкция килиш хамда мелиоратив объектларни таъмирлаш-тиклаш

ишларига республика бюджетидан жами 3 314,4 млрд. сум маблаг ажратилган. Ушбу

маблаглар хисобига 969,1 км канал, 242,0 км лоток тармоклари, насос

станцияларнинг 29,4 км босимли кувурлари, умумий сув чикариш куввати 20 м3з/

сек. булган насос станциялари, 103 дона суториш кудуклари, 516 дона гидротехника

иншооти, 21,0 км киртокларни мустахкамлаш ишлари, 1636,6 км очик, 600,5 км &ёпик

коллектор-дренаж тармокларида таъмирлар-тиклаш ишлари бажарилди.

Шунингдек, 204 дона мелиоратив тик кудуклар, 5 дона мелиоратив насос

станциялари куриш ва реконструкция килиш хамда 25941,1 км очик, 1818,8 км ёпик

коллектор-дренаж тармоклари, 1008 дона мелиоратив тик кудуклар, 23 дона

мелиоратив насос агрегатлари, 226 та гидротехника иншоотларида таъмирлаш-

тиклаш ишлари амалга оширилган [6]. Бунинг натижасида 582,9 минг гектар

суториладиган ерларнинг сув таъминоти оширилишига хамда 599,6 минг гектар

суториладиган ерларнинг мелиоратив холати яхшиланишига эришилган.

Узбекистон Республикаси Президентининг “2020-2022 йилларда Узбекистон

Республикасининг ижтимоий ва ишлаб чикариш инфратузилмасини ривожлан-

тириш чора-тадбирлари тутрисида” 2020 йил 10 январдаги ПК-4565-сон Карорга

асосан, 2020 йилда ирригация объектларини куриш ва реконструкция килиш учун

756,0 млрд. сум капитал маблаглар лимити ажратилган [8].

Узбекистон Республикаси Президентининг “Давлат-хусусий шерикликни

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

ривожлантиришнинг хукукий ва институционал базасини яратиш буйича биринчи

навбатдаги чора-тадбирлар тутрисида” 2018 йил 20 октябрдаги ПК-3980-сон

Карори асосида Сув хужалиги объектларининг бошкарилишини боскичма-боскич

давлат-хусусий шериклик шартлари асосида хусусий секторга берилиши кишлок

хужалигида фойдаланишдан чикиб кетган суториладиган ерларда ирригация-

мелиорация тармокларининг кайта тикланиши, уларни реконструкция килиш, сув

тежовчи замонавий технологияларнинг жорий этилишига замин яратади.

461

Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - $ос1еу апа тпоуаНопз

Аим Special Issue - 3 (2021) / ISSN 2181-1415

Бу борада вазирлик томонидан республикамизда жойлашган сув хужалиги

объектларида давлат-хусусий шериклик муносабатларини татбик этиш юзасидан

аник вазифалар белгилаб олинган. Жумладан, Наманган вилоятининг Поп ва

Мингбулок туманларидаги сув ресурсларини бошкариш учун “АВТ 5ОЕТ НОГОМ 4”

хамда Тошкент вилоятининг Куйи Чирчик туманидаги сув ресурсларини бошкариш

учун “TCT AGRO CLUSTER” масъулияти чекланган жамиятлари билан давлат-

хусусий шерикликни амалга ошириш буйича концепция лойихаси ишлаб чикилди.

Шу билан бирга, Узбекистон Республикаси Сув хужалиги вазирлиги билан Янги

Зеландиянинг «бибатаЫе Епегеу 5егусез ПиегпаНопа!» компанияси уртасида

2019 йил 25 ноябрь куни насос станцияларига давлат-хусусий шериклик

тамойилини жорий этиш тутрисида англашув меморандуми имзоланди. Ушбу

меморандум доирасида сув хужалиги тизимида бир катор насос станцияларини

давлат-хусусий шериклик шартлари асосида бошкариш билан боглик аник

вазифалар белгиланди. Бундан ташкари, республикамиздаги 22 та туманда

жойлашган сув хужалиги вазирлиги тизимидаги жами 50 та сув хужалиги

объектида давлат-хусусий шериклик муносабатларини жорий этиш режалаш-

тирилган. Шунга кура, давлат-хусусий шериклик шартлари асосида бошкариш учун

бериладиган 25 та насос станцияси руйхати тасдикланди [9]. Айни пайтда ушбу

насос станцияларида лойихаларни амалга ошириш юзасидан инвентаризациядан

Утказиш ва бошка тегишли ишлар амалга оширилмокда. Бундан ташкари, Сув

хужалиги вазирлиги хамда жойларда фаолият юритаётган кластер ташкилотлари

Уртасида шериклик битими ва дастлабки англашув меморандуми лойихалари

тайёрланмокда. 2018-2019 йиллар давомида Кишлок хужалиги ходимлари куни

байрами муносабати билан вазирлик тизимида фаолият олиб бораётган куп йиллик

мехнат тажрибасига ва юкори касбий малакага эга, фаолиятида юксак натижаларга

эришган ва сохада фидокорона мехнати билан намуна булган 100 нафар ходим

«Узбекистон Республикаси сув хужалиги аълочиси» кукрак нишони билан

такдирланди. Тошкент ирригация ва кишлок хужалигини механизациялаш

мухандислари институти ва унинг филиалларида таълим олаётган талабаларнинг

амалиётлари фан-ишлаб чикариш интеграцияси, ихтисослаштирилган синфлар

тарзида ташкил этилди.

Сув хужалиги сохасига ишга кабул килишда ходимнинг мутахассислигига

алохида эътибор каратиш тизими ишлаб чикилди. 2018 йилнинг 3 декабрида

Узбекистон Республикаси Сув хужалиги вазирлиги ва Узбекистон &шлар иттифоки

Марказий Кенгашининг Кушма карори имзоланган. Сув хужалиги вазирлиги

тизимида Ёшларга оид давлат сиёсатини амалга ошириш юзасидан 2020 йилга

мулжалланган чора-тадбирлар дастури ишлаб чикилди. 6 та Йуналишдан иборат

ушбу дастурга кура ёшларга оид давлат сиёсатини амалга ошириш учун, ёш рахбар

кадрларни тайёрлаш, кадрлар захирасини яратиш, давлат ва хужалик бошкаруви

органларининг масъул лавозимларига тавсия этиш сингари жами 25 та банд буйича

вазифалар белгилаб олинган.

2019 йилда Тошкент шахрида биринчи марта Сув ресурсларини мукаммал

бошкариш буйича миллий олимпиада ташкил килинди. Унда 30 дан зиёд ёш

сувчилар иштирок этди. 5 йилдан ортик фаолият юритаётган, Урта махсус

маълумотга эга булган, фаол ва ташаббускор 100 нафар ёшларга олий таълим

муассасаларининг сиртки булимларига имтиёзли кириш буйича тавсиянома

берилди. Хозирда улар хам ишлаб, хам сиртдан укишлари учун барча шарт-

шароитлар яратиб берилаётганлиги диккатга сазовордир.

462

Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - $ос1еу апа тпоуаНопз

Аим Special Issue - 3 (2021) / ISSN 2181-1415

Бугунги кунда Сув хужалиги вазирлиги тизимида 30 ёшгача булган

3675 нафар ёшлар мехнат килмокда. Бу курсаткич жами ходимлар сонига нисбатан

12% ни ташкил этади. 2020 йилда &ш кадрлар сонини 5000 нафарга ёки 15% га

етказиш режалаштирилган. Шунингдек, жорий Йилда Коракалпоеистон

Республикаси ва вилоятлар хавза бошкармалари тизимида фаолият олиб бораётган

30 ёшгача булган ёшлар томонидан умумий киймати 13,3 млрд. сум булган 193 та

лойихани амалга ошириш кузда тутилган. Ушбу лойихалар доирасида Фартона

вилоятида тишт ишлаб чикариш, Жиззах вилоятида тикувчилик цехи, Навоий

вилоятида ёшлар боги ташкил этилди.

Сув хужалиги тизимида коррупциянинг олдини олиш максадида ракамли

технологияларни кенг жорий килиш буйича чора-тадбирлар режаси тасдикланиб,

бу борада куйидаги вазифалар белгилаб олинди:

- сув сарфини хисобга олишда автоматлаштирилган бошкарув тизимини

жорий этиш билан биргаликда сув ресурсларининг аник хисоб-китобини юритиш

ва олинаётган сувнинг аник микдорини яшириш холатларига йул куйилмаслигини

таъминлаш;

- сув хужалиги ходимлари томонидан сув олди-берди муносабатларида

шартнома расмийлаштирган холда талабнома асосида сув етказиб берилишини

таъминлаш;

- манзилли руйхатларни ишлаб чикиш Ba тегишли вазирликлар билан

келишиш учун идоралараро ягона ахборот тизимини яратиш;

- лойиха-кидирув ишлари манзилли руйхатига киритиладиган ирригация-

мелиорация объектларининг руйхатини шакллантиришнинг шаффоф механизмини

ишлаб чикиш;

- суториладиган ерларнинг мелиоратив холатини бахолаш максадида

кузатув кудукларини капитал таъмирлаш ва реал вактда юкори аникликда сизот

сувлари сатхини, харорати хамда шурланиш даражасини автоматик тарзда онлайн

кузатиб бориш;

— насос станцияларда сарфланаётган электр энергия хисобини ва таъмирлаш

ишларини назорат килишнинг ягона электрон тизимини жорий килиш;

- вазирлик тизимида ишга кабул килиш, лавозимга тайинлаш ва озод этиш

масалаларини такомиллаштириш;

- тизим ташкилотлари хисобидаги машина-механизмлар ва автотранспорт

воситаларидан самарали ва окилона фойдаланиш максадида уларнинг ишини

онлайн тарзда масофадан назорат килувчи (@Р5) курилмалари оркали кузатишни

ташкил этиш;

— тизим ташкилотларида бюджет маблагларини бошкариш буйича (иш хаки

ва унга тенглаштирилган туловлар, товар-моддий бойликлари, иш, хизмат ва

бошкалар) амалга оширилаётган молиявий пул окими харакатларини вазирлик

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

томонидан онлайн тарзда электрон кузатиб бориш механизмини жорий килиш;

- вазирлик фаолиятидаги барча сохалар курсаткичларини (ирригация,

мелиорация, кадрлар хисоби, инвестициялар ва уларнинг Узлаштирилиши,

харажатлар сметаси ва улардан максадли фойдаланилиши) хамда уларнинг

бажарилишини назорат килувчи ягона комплекс маълумотлар базасини ишлаб

чикиш ва х,к. Шунингдек, чора-тадбирлар режасида вазирлик тизим ташкилотлари

балансидаги барча коллектор, каналлар хамда сув омборларининг мухофаза

463

Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - $ос1еу апа тпоуаНопз

Аим Special Issue - 3 (2021) / ISSN 2181-1415

зонасидан самарали фойдаланишда коррупция холатларининг олдини олиш

буйича аник вазифалар белгиланган. Бунда икки томонлама шартномалар тулик

тузилиши ва курсатилган сумманинг 60 фоизи олдиндан туланиши белгилаб

куйилган.

Дунёнинг нуфузли ташкилотларидан бири Ирригация ва дренаж халкаро

комиссияси нодавлат нотижорат ташкилот булиб, 1950 йилда ташкил этилган.

Ушбу нуфузли ташкилотнинг максади халкаро ирригация ва дренаж тизимини

тартибга солиш, кишлок хужалигида сув ресурсларидан окилона фойдаланишни

таргиб килиш, шунингдек, экология ва ахолининг турмуш тарзини яхшилашга

каратилган. Хозирги кунда ушбу нуфузли ташкилотга дунёнинг 78 та мамлакати

аъзо. Узбекистон 1993 йилдан буён Ирригация ва дренаж халкаро комиссияси

аъзосидир.

Аъзоликда асосий кузланган максад куйидагилардан иборат:

—- Дунёнинг илгор тажрибаларини урганиш,

— Комиссияга аъзо давлатлар билан хамкорлик килиш,

— Кадрларнинг илмий салохиятини ошириш,

— Комиссиянинг ишчи гурухларига аъзо булиш,

— Илгор тажрибаларни амалда куллаш,

— Замонавий техника ва инновацияларни жалб килиш.

Хулоса килиб айтганда, Президент Ш. Мирзиёев 2019 йилда Узбекистон

кишлок хужалиги ходимларига йуллаган табригида соханинг залворли юкини Уз

елкасида кутариб келаётган миришкор дехкон ва фермерлар, захматкаш чорвадор

ва пиллакорлар, Уз ишининг хакикий устаси булган механизатор ва агрономлар,

жонкуяр олим ва мутахассислар каторида мохир сувчи ва ирригаторларни хам

дунёдаги энг олижаноб касб эгалари, дея таърифладилар. Бу мамалакатдаги барча

сувчиларни турурлантирди, куксини ифтихорга тулдирди. Нихоятда серфайз ва

баракали келган 2019 йилда сувчилар 7 миллион 130 минг тонна галла, 2 миллион

845 минг тонна пахта, 19 минг 600 тонна пилла, 400 минг тонна шоли хосилини

олиш, 21 миллион тонна мева-сабзавот, 2 миллион 600 минг тонна гушт ва бошка

махсулотларни етиштиришда Уз хиссаларини кушдилар.

2018-2019 йиллар давомида ирригация объектларига 1 трлн. 328 млрд. сум,

мелиорацияга 645 млрд. сум маблаЕ сарфлаб, 590 км канал, 126 км лоток

тармоклари, 67 дона гидротехника иншооти, 7 та насос станцияси, 106 дона тик

сугориш кудуклари, 1072 км коллектор-дренаж тармоклари курилди ва

реконструкция килинди. Натижада 302 минг гектар суториладиган ерларнинг сув

таъминоти ва мелиоратив холати яхшиланди. Бу борадаги ишлар 2020 йилда хам

давом эттирилади. Шу билан бирга келгусида хар йили республикадаги ирригация

ва суториш тармокларининг фойдаланиш коэффициентини 1% га ошириб, сувни

тежаш, шурланган ер майдонларини эса 1-1,5% га камайтириб бориш

мулжалланган. Президентнинг топширикларидан келиб чикиб, жорий йилда

республикада WIFOp замонавий суториш технологиялари жорий этилган

майдонларни 250 минг гектарга етказиш асосий вазифа сифатида белгилаб

берилди. Сув тежовчи технологиялар жорий этилган майдонларни 2021 йилда

350 минг гектар, 2022 Йилда 500 минг гектар, 2023 Йилда 650 минг гектар,

2024 йилда 800 минг гектар, 2025 йЙилга бориб, жами 1 миллион гектарга, жумладан,

томчилатиб суторишни 250-300 минг гектарга етказиш режалаштирилган.

464

о

Ш] 5чепсе Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - Society and innovations

а Special Issue - 3 (2021) / ISSN 2181-1415

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг “Сув ресурсларини бошкариш

тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тутрисида” 2019 йил

9 октябрдаги ПК-4486-сон Карори // https://lex.uz/docs/4545898.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг “Кишлок ва сув хужалиги

давлат бошкаруви тизимини тубдан такомиллаштириш буйича ташкилий чора-

тадбирлар тугтрисида” 2018 wun 12 февралдаги ПФ-5330-сон Фармони //

https://lex.uz/docs/3586971.

3. Узбекистон Республикаси Президентининг “Узбекистон Республикаси Сув

хужалиги вазирлиги фаолиятини ташкил этиш чора-тадбирлари тутрисида”ги

2018 йил 17 апрелдаги ПК-3672-сон Карори // ВЕрз://1ех.и2/90с$/3687875.

4. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг 2018 йил

28 декабрдаги Олий Мажлисга Мурожаатномаси // https://nrm.uz/contentf?

doc=573929_o‘zbekiston_respublikasi_prezidenti_shavkat_mirzieevning_oliy_majlisga_m

urojaatnomasi_(2018_yil_28_dekabr).

5. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги

“Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш бУйича Харакатлар

стратегияси тугрисида”ги ПФ-4947-сонли фармони // Узбекистон Республикаси

конун хужжатлари туплами. - Тошкент: Адолат, 2017. - Б. 25-150.

6. Вазирлар Махкамасининг “Узбекистон Республикаси Сув хужалиги вазирлиги

фаолиятини тартибга солувчи норматив-хукукий хужжатларни тасдиклаш тутрисида”

2018 йил 3 июлдаги 500-сон Карори // ВИр$:/ /Лех.и7/40с$/3812729.

7. Норбеков 0, Хайитов А. Сув хужалиги хисобот беради. Кулланма. - Тошкент:

Бактриа пресс, 2020.

8. илим ех.ил.

9, Www.norma.uz.

465

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.