Научная статья на тему 'ЎЗБЕКИСТОНДА ХАЛҚАРО БАҲОЛАШ ТИЗИМИ - РISA'

ЎЗБЕКИСТОНДА ХАЛҚАРО БАҲОЛАШ ТИЗИМИ - РISA Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
318
43
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЎқУВЧИ / САВОДХОНЛИК / ТАЪЛИМ СИФАТИ / ХАЛқАРО БАҲОЛАШ / МАНТИқИЙ ФИКРЛАШ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Жарасбаев Н.А.

PISA халқаро баҳолаш тизиминмдан фойдаланишнинг яна бир асосий муҳим жиҳатларидан бири бу ўқувчиларнинг саводхонлиги ҳамда билимларини амалиётда қўллаш қобилиятини ривожлантириш ҳисобланади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INTERNATIONAL EVALUATION SYSTEM IN UZBEKISTAN - RISA

Another important aspect of using the PISA international assessment system is to develop students' literacy and ability to apply their knowledge in practice.

Текст научной работы на тему «ЎЗБЕКИСТОНДА ХАЛҚАРО БАҲОЛАШ ТИЗИМИ - РISA»

Жарасбаев Н.А.

"Узбек тилшунослиги" кафедарси уцитувчиси Тошкент вилояти Чирчиц давлат педагогика институты

УЗБЕКИСТОНДА ХАЛЦАРО БАХОЛАШ ТИЗИМИ - PISA

Аннотация: PISA халцаро бахолаш тизиминмдан фойдаланишнинг яна бир асосий мууим жщатларидан бири бу уцувчиларнинг саводхонлиги уамда билимларини амалиётда цуллаш цобилиятини ривожлантириш уисобланади.

Калит сузлар: PISA, PIRLS, TIMSS, уцувчи, саводхонлик, таълим сифати, халцаро бахолаш, мантиций фикрлаш.

Jarasbaev N.A. teacher

department of uzbek linguistics Chirchik State Pedagogical Institute of Tashkent region

INTERNATIONAL EVALUATION SYSTEM IN UZBEKISTAN - RISA

Annotation: Another important aspect of using the PISA international assessment system is to develop students' literacy and ability to apply their knowledge in practice.

Keywords: PISA, PIRLS, TIMSS, reader, literacy, quality of education, international assessment, logical thinking.

PISA халкаро бахолаш тизими хакида купрок билиш истаги тугилади. Биз бу иборага Узбекистан Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2018 йил 8 декабрдаги "Хал; таълими тизимида таълим сифатини бахолаш согасидаги халкаро тадкикотларни ташкил этиш чора-тадбирлари тугрисида"ги карорида дуч келгандик. Мазкур хужжатда Вазирлар Махкамасининг хузуридаги Таълим сифатини назорат килиш давлат инспекцияси хузурида таълим сифатини бахолаш буйича халкаро тадкикотларни амалга ошириш миллий марказини ташкил этишга карор килиниб, унинг асосий вазифалари ва фаолият йуналишлари этиб таълим тизимида укиш, козок тили ва адабиёти йуналишидаги фанлардан саводхонлик даражасини ривожлантиришнинг инновацион методларини ишлаб чикиш ва жорий этишга йуналтирилган илмий изланишлар олиб бориш; таълим сифатини бахолаш сохасида халкаро алокаларни урнатиш, халкаро лойихаларни ишлаб чикиш ва амалга ошириш, халкаро илмий анжуманлар ва симпозиумларни ташкил этиш ва утказишда иштирок этиш; умумий урта таълим муассасаларининг халкаро тадкикотларда муваффакиятли иштирок этишини таъминлиш; Узбекистон

Республикасининг халкаро бахолаш дастурларида кайд этган натижаларини бошка давлатлар натижалари билан кийёсий таккослаш белгиланди.

Уз навбатида келгусида мамлакатимиз таълим сифатини бахрлаш буйича куйидаги халкаро тадкикотларида иштирок этиши кузда тутилди:

- PIRLS (Progress in International Reading and Literacy Study) -бошлангич 4-синф укувчиларининг матнни укиш ва тушиниш даражасини бахолаш:

- TIMSS (Trends in International Mathematics and Science Study) - 4 ва 8-синф укувчиларининг математика ва табиий йуналишидаги фанлардан саводхонлик даражасини бахолаш;

- PISA (The Programme for Intrenational Student Assesment) - 15 ёшли укувчиларнинг укиш, математика ва табиий фанлар йуналишдаги фанлардан саводхонлик даражасини бахолаш;

- TALIS (The Teaching and Learning International Survey) - умумий урта таълим мактаблари рахбарлари ва укитувчилари билан суровнома утказиш оркали мактабда укитиш ва таълим олиш жараёнлари самарадорлигини бахолаш.

Кайд этиш лозим, мамлакатимиз таълим муассасалари PISA халкаро тадкикотларида 2021 йилда илк маротаба иштирок этади.

Бундан кузланган асосий максад - дунё буйлаб таълим тизими самарадорлигини 15 ёшли укувчи-ёшлар 3 йуналишда (укиш, математика, ва табиий фанлари буйича) саводхонлигига, уларнинг ижодий ва танкидий фикрлашига, олган билимларини хаётда куллай олиш кобилиятларига бахо бериш ва кейинчалик бу куникмаларни хосил килишга ундашдан иборат.

2018 йилда PISA дастурида Иктисодий хамкорлик ва тарккиёт ташкилоти (ИХ,ТТ)га аъзо 35 мамлакат, аъзо булмаган 43 та, жами 78 мамлакат ва шахарлар иштирок этган. Х,ар бир давлатдан иштирок этувчи укувчилар сони мамлакатдаги жами 15 ёшли укувчи-ёшларнинг 2 фоизи микдорида сайланма тарзда шакллантирилади. Шундан келиб чикилганда хар бир давлатдан 4500 нафардан 10 минг нафаргача укувчи иштирок этган. Собик иттифок мамлакатларидан Россия, Латвия, Литвия, Эстония, Киргизистон, Козогистон катнашди. Улар орасидаги энг яхши курсатгич эстониялик укувчиларги тегишли, гарчи мазкур мамлакат ёшлари илк маротаба иштирок килган 2006 йилда 516 балл жамгариб, 11-уринни эгаллаган булса да, 2015 йилда бу курсатгич тегишли тартиба 534 балл ва учинчи уринга кутарилди.

Маълум булдики, 2015 йилги тадкикотлардан кейин дунё буйича биринчи, иккинчи ва туртинчи уринларни китъадошларимиз - Сингапур, Япония ва Хитой Тайпейи укувчи-ёшлари эгаллаган. PISA халкаро бахолаш дастури тестлари уч йилда бир маротаба утказилиб, укувчилар билими учта асосий йуналиш буйича, 1000 баллик тизимда бахоланади. Х,ар галги мониторинг жараёнида юкорида саналган учта йуналишдан

бирига алохида эътибор каратилади. Масалан, 2000 йилда тадкикотнинг асосий йуналиши укиш саводхонлигига, 2003 йил математик саводхонликка, 2006 эса табиий фанлар саводхонлига каратилган. Бу холат даврий такрор булишини инобатга олганда, 2021 йил асосий фан килиб математика танланиши аён булади. Тест саволлари дастурга аъзо мамлакатларнинг мутахасислари билан келишилган холда халкаро консультанлар гурухи томонидан тузилади.

PISA дасурида мантикий фикрлаш асосий урнига кутарилади. Масалан, укувчи матнда "айлана" сузига дуч келинмаса да, айнан мазкур объект хакида суз бораётганини англаб етиши лозим. Демак, биринчи навбатда математика дарсликларини укувчи мантикий фикрлашига ундайдиган масалалар билан бойитиш вазифаси юзага келади.

Дастурни Австралия педагогик тадкикотлар кенгаши, Нидерландия миллий педагогика институти. АКШнинг Вестат ва педагогик тест хизматлари, шунингдек, Япониянинг таълим сохасидаги такикотдлар миллий институти хамкорликда утказади.

PISA халкаро бахолаш тизиминмдан фойдаланишнинг яна бир асосий мухим жихатларидан бири бу укувчиларнинг саводхонлиги хамда билимларини амалиётда куллаш кобилиятини ривожлантириш, 15 ёшли болаларнинг билим даражаси микдорий курсаткичини адолатли аниклаш ва халкаро микиёс билан солиштириш хамда интеллектуал салохияти янада оширишга хизмат килади.

Адабиётлар руйхати:

18. Аметовна, Ю. Т., & Назаровна, К. Х. (2020). Применение интеграции при обучении русскому языку в национальных группах. Суз санъати, (3).

19. Yuldasheva, T., & Kadirova, K. (2020). Teaching Russian with Innovative Approach. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences, 8(7).

20. Юлдашева, Т. А. (2021). МЕТОДЫ ИССЛЕДОВАНИЯ В МЕТОДИКЕ ПРЕПОДАВАНИЯ РУССКОГО ЯЗЫКА. Academic research in educational sciences, 2(2).

21. Ametovna, Y. T. (2021). FEATURES OF THE METHODOLOGY OF TEACHING RUSSIAN AS A FOREIGN UNIVERSITY. International Engineering Journal for Research & Development, 6(ICDSIIL), 3-3.

22. Yuldasheva, T. A. (2020). BOSHLANG 'ICH SINFDA IZOHLI O 'QISH JARAYONINI QO 'LLASH. Science and Education, 1(Special Issue 2)

23. Юлдашева, Т. А. (2021). ВИДЫ КОММУНИКАЦИИ И КОММУНИКАТИВНЫЕ БАРЬЕРЫ В МЕЖКУЛЬТУРНОМ ОБЩЕНИИ СТУДЕНТОВ ИНОЯЗЫЧНЫХ ГРУПП. ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES, 2(4), 2027-2030.

24. Yuldasheva, T. A., Begimova, A. (2022). The Role of the Constitution of the Republic of Uzbekistan in our Free and Prosperous Life. International Journal

Of Multidisciplinary Research In Science, Engineering and Technology, 5(2), 15-22.

25. Ametovna, Y. T. (2021). INTERCULTURAL COMMUNICATION: ESSENCE, OBJECT, HISTORY. Emergent: Journal of Educational Discoveries and Lifelong Learning (EJEDL), 2(05), 109-111.

26. Юлдашева, Т. А., & Калдибекова, К. (2021). АКТИВНЫЕ МЕТОДЫ И ПРИЁМЫ ОБУЧЕНИЯ НА УРОКАХ РУССКОГО ЯЗЫКА В ШКОЛЕ. Academic Research in Educational Sciences, 2(11), 1427-1434.

27. Юлдашева, Т. А., & Очилова, А. (2021). ИННОВАЦИОННЫЕ ПОДХОДЫ К ГРАЖДАНСКОПАТРИОТИЧЕСКОМУ ВОСПИТАНИЮ. Academic Research in Educational Sciences, 2(11), 1443-1447.

28. ЮЛДАШЕВА, Т. А. (2021). ПРЕПОДАВАНИЕ РУССКОГО ЯЗЫКА В ИНОЯЗЫЧНЫХ ГРУППАХ. Экономика и социум, 11(90), 1148-1152.

29. ЮЛДАШЕВА, Т. А. (2021). РУССКИЙ ЯЗЫК В ШКОЛЕ И В ВУЗЕ: ПРОБЛЕМЫ ИЗУЧЕНИЯ И ПРЕПОДАВАНИЯ. Экономика и социум, 9(88), 1015-1021.

30. Юлдашева, Т. (2021). ВИДЫ КЛАСТЕРОВ И ИХ ПРИМЕНЕНИЕ НА УРОКЕ. ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES, 2(7), 308-314

31. Юлдашева, Т. (2021). СОВРЕМЕННЫЕ ИННОВАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В ОБРАЗОВАНИИ И ИХ ПРИМЕНЕНИЕ. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 1(7), 386-393.

32. ЮЛДАШЕВА, Т. А. (2021). РУССКИЙ ЯЗЫК В СОВРЕМЕННОМ МИРЕ: ТРАДИЦИИ И ИННОВАЦИИ В ПРЕПОДАВАНИИ РУССКОГО ЯЗЫКА В НАЦИОНАЛЬНЫХ ГРУППАХ. Academic research in educational sciences 2(CSPI conference 2), 128-132.

33. Юлдашева, Т. А. (2021). Обучение языковой коммуникации на русском языке. Экономика и социум, 3(2), 593-596.

34. Юлдашева, Т. А. (2021). МЕЖКУЛЬТУРНАЯ КОММУНИКАЦИЯ В ВЫСШИХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ: СОЦИОКУЛЬТУРНЫЙ ПОДХОД. Экономика и социум, 6(2), 849-853.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.