Научная статья на тему 'ЎЗБЕКИСТОНДА ГОЛБОЛНИНГ ҲОЗИРГИ ҲОЛАТИ'

ЎЗБЕКИСТОНДА ГОЛБОЛНИНГ ҲОЗИРГИ ҲОЛАТИ Текст научной статьи по специальности «Естественные и точные науки»

CC BY
28
3
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
голбол / ҳозирги ҳолат / мураббий / таълим ва тарбия жараёни / ҳакам / анкета сўровнома / кўзи ожиз / заиф кўрувчи.

Аннотация научной статьи по естественным и точным наукам, автор научной работы — Л Собирова, Ч Бердиева, Д Бахтиёров, З Сабирова

Мақолада Ўзбекистонда голбол (кўзи ожизлар спорт тури) нинг ҳозирги ҳолати ва ривожланиш даражасини аниқлаш бўйича спортчиларни тайёрлаш жараёнида юзага келадиган асосий муаммолар таъкидланган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по естественным и точным наукам , автор научной работы — Л Собирова, Ч Бердиева, Д Бахтиёров, З Сабирова

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЎЗБЕКИСТОНДА ГОЛБОЛНИНГ ҲОЗИРГИ ҲОЛАТИ»

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

УЗБЕКИСТОНДА ГОЛБОЛНИНГ ХОЗИРГИ ХОЛАТИ

Л. Собирова, Ч. Бердиева, Д. Бахтиёров, УзДЖТСУ З. Сабирова, ТАФУ

АННОТАЦИЯ

Маколада Узбекистонда голбол (кузи ожизлар спорт тури) нинг хозирги холати ва ривожланиш даражасини аникдаш буйича спортчиларни тайёрлаш жараёнида юзага келадиган асосий муаммолар таъкидланган.

Калит сузлар: голбол, хозирги холат, мураббий, таълим ва тарбия жараёни, хакам, анкета суровнома, кузи ожиз, заиф курувчи.

Муаммонинг долзарблиги Сунгги йилларда мамлакатимизда Паралимпия харакати фаол ривожланмокда, турли жарохатлар ва согликда турли нухсонлари булган одамлар билан жисмоний машкдарни утказишга турли ёндашувлар ишлаб чикарилаяпти. Реабилитация, мослашув ва социализация сохаларида жисмоний маданият ва спорт алохида урин тутади. Бу мослашувчан жисмоний тарбия ва спорт воситалари, хаётий кийин вазиятда булган одамга ва шу каторда ногиронлар аравачасида богланиб колган хамда харакатларни бажариш учун минимал имкониятларга эга булган инсонларга хам ёрдам бериши мумкин.

Куплаб ижтимоий етишмовчиликка олиб келадиган, бугунги кунда куп учрайдиган энг таркалган соглик бузилишларидан бири бу куришнинг тулик ёки кисман йуколишидир [4]. Жисмоний маданият ва спортни тизимлаштиришга асосланган машгулотлар кур ва заиф курувчиларни реабилитация килишда катта ахамиятига эга. Адаптив жисмоний тарбия ва спортнинг турли хил воситалари кузи ожиз одамларга харакатларни аник ва тугри бажариш, энергияни тежаш, узининг атрофида нисбатан еркин харакатланиш кобилиятини ривожлантиришга, тананинг бошка хиссий тизимлари фаолиятининг компенсацион механизмлари фаоллигини ошириш оркали ташки шароитларни бахолашга ёрдам беради. товуш, мускул сезгиси, тусик хисси, тактил сезгиси ва бошкалар.). Жисмоний тарбиянинг турли хил воситалари ва усулларидан малакали фойдаланиб, нафакат умумий жисмоний тикланишни рагбатлантириш ва восита сохасидаги камчиликларни бартараф этиш, балки куриш функцияларини яхшилаш хам мумкин.

Кузи ожиз одам учун харакат нафакат жисмоний яхшиланиш йули, балки келажакда ижтимоий мухитнинг узгарувчан шароитларига мослашиш юкламасини камрок киладиган мухим психологик омил хамдир. Хараката буладигон фаолият куриш кобилияти бузилган болаларнинг ижтимоий мослашувининг кучли воситасидир ва кур ва куриш кобилияти паст булганлар

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

учун жамоавий уйинларда адаптив спорт захирасини тайёрлаш билан боглик технологияларни ишлаб чикиш, уларнинг ижтимоий мослашуви ва тулик хаёти учун мухимдир.

Илмий тадкикотлар шуни курсатадики, жисмоний машклар куз касалликлари учун зарар етказмайди, агар машклар тугри танланган булса ва жисмоний фаолият дозаланган булса. Бу жисмоний фаолиятнинг тугри комбинациясини таъминлаш учун ХХ асрнинг урталарида кузи ожиз инсонларни узининг атрофида харакат килиш кобилиятини шакллантириш максадида Европа олимлари голбол уйинини ихтиро килишди.

Аста-секин гоалбалл бутун дунёда машхурликка еришди. Паралимпиада голбол илк бор 1976-йилда Торонтода (Канада), 1980-йилда эса ёзги Паралимпия уйинлари дастурига киритилган [1]. 1987 йилдан бери гоалбалл Бутунроссия чемпионатида уйин спорти сифатида пайдо булди ва биринчи намойиш уйини 1984 йилда Москва ва Leningrad жамоалари уртасида Бутунроссия курлар жамияти чемпионатида роллингболда булиб утди.

Голбол уйини узига хос хусусиятларга эга. Аввало, узунлиги 9 метр булган дарвозани бир йула уч нафар спортчи химоя килиб, ён томонида ётган холатда химоя килишади. Спортчиларнинг вазифаси-ракибнинг дарвоза чизиги устига махсус овозли тупни силжитиш. Голболни нафакат тулик кур спортчилар, балки кузи ожизлар булганлар хам уйнайдилар ва хамма бир хил шароитда булиши учун улар кузларини махсус ёруглик утказмайдиган кузойнаклар билан ёпадилар, бу эса уйин давомида бирон бир нарсани куриш имкониятини истисно килади. Голболда ракобатбардош машклар узгарувчан кучнинг ациклик иши билан боглик булиб, уйинчилардан тезликни, харакатларни мувофиклаштиришни, узининг атрофида яхши йуналишни, уткир фикрлаш ва эпчилликни курсатишни талаб килади. Уйин узи жуда катта мотор зичлигига эга [4].

Уйиннинг кузи ожиз одамлар учун функционал реабилитация килиш воситаси сифатида эшитиш, тегиниш ва тактил хиссий тизимларига сезиларли жисмоний юкдирни берилиши билан кадирланади. Ушбу хиссий тизимларнинг анализаторлари тананинг ташки ва ички мухитидан фаол равишда маълумот олишади, барча мушак гурухларини адолатли микдордаги кучланиш ва мувофиклаштиришни талаб киладиган тугридан-тугри харакатлар ва маълум бир харакатни амалга ошириш учун дархол карор кабул килишдир[3].

Узбекистонда голболнинг хозирги холати ва уни ривожлантириш муаммоларини аниклаш. Тадкикот максадига эришиш учун куришида нуксони булган одамлар билан ишлайдиган мутахассислар, укитувчилар, мураббийларнинг анкета сурови утказилди. Суров "Узбекистон Миллий Паралимпия кумитаси" давлат муассасасида (Тошкент, 2022 йил сентябр) ва

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

Голбол буйича Миллий чемпионат (Тошкент, 2022 йил март) "кузи ожиз ва заиф курувчиларни адаптив жисмоний тарбия ва спорт ёрдамида реабилитация килиш" дастури буйича малака ошириш даврида утказилди.. Суровда Самарканд, Хоразм, Наманган, Навоий, Тошкент вилояти ва Тошкент шахридан (38 киши) кузи ожиз ва заиф курувчи болалар ва катталар билан ишлайдиган мутахассислар, мураббий ва укитувчилар иштирок етди.

Тадкикот натижалари ва уларнинг му^окамаси. Суровдан утказилганларнинг аксарияти голбол мураббийлиги буйича 1-2 йиллик тажрибага эга еканлиги аникланди (75%), аксарият мутахассислар III-IV турдаги махсус мактаб-интернатларда жисмоний тарбия укитувчилари сифатида ишлайди ва болаларни факат зарур булганда укитади, мусобакаларга тайёргарлик туфайли, баъзилари (20%) болаларда ишлайди спорт мактаблари ва 5% - умумтаълим мактаблари укитувчиларидир.

Деярли барча суровдан утказилганлар тайёрлаш жараёни учун тегишли илмий ва услубий асос йуклигини, ушбу спорт турини ахборот билан таъминлашнинг заиф томонларини таъкидлайдилар. Дархакикат, хозирги кунда Узбекистонда адаптив спорт турларини ахборот билан ёритиш жуда куп нарсаларни талаб килмокда. Шу билан бирга, ахборот-коммуникация жараёнларида хам ижобий узгаришлар кузатилмокда. 2020 йил Япония (Токиода)ги ёзги Паралимпия уйинларини «UZREPORT» ва «ZOR TV» телеканалларининг жонли эфирлари ва адаптив спортнинг барча турлари, шу жумладан онлайн трансляцияларнинг маълум Интернет-ресурслари буйича кенг камровли ёритилиши бунга ёркин мисолдир.

"Узбекистон Миллий Паралимпия кумитаси" да "кузи ожизларни жисмоний тарбия ва спорт ёрдамида реабилитация килиш" дастури доирасида мутахассисларни тайёрлаш мухим омили хисобланади. Ташкилаштирилган малака ошириш курсларида иштирок этганларнинг 70% ташриф буюрди, 20% жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларидан голбол хакида маълумотга эга булди ва суровдан утказганларнингг 10% интернетда ёки дустларидан малумот олдилар. ^ар кандай спорт уйинини яхширок ва тезрок ривожлантириш учун доимий ва уз вактида янгиланадиган электрон маълумот омбори ролини бажарадиган иртернет-ресурс керак (мусобака таквими, коидалар, уйинлар натижалари), голбол билан боглик долзарб масалалар мухокама килинадиган жойлар (форум, консултациялар ва бошкалар.) ва хоказо. Голбал буйича электрон ресурснинг яратилиши суровдагиларнинг 80% томонидан куллаб-кувватланмокда, бу эса Узбекистонда голбал ни шакллантириш ва ривожлантиришда замонавий компютер технологияларини жорий этишнинг долзарблигини курсатади.

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

Голболни ривожлантириш муаммоларини тахлил килиш мураббийлар дуч келадиган барча кийинчиликларни аниклашга имкон берди. Аксарият мутахассис ва мураббийлар шугиланувчиларни жамоасига жалб килишда кийналишади, бу суровнома куйдаги курсаткичлардан далолат беради. Аввало, бу голболчиларнинг соглиги билан боглик булган кийинчиликлардир. Мураббийларнинг жавобларига кура (70%), кузи ожизларнинг катта кисми шифокорларнинг хулосасига кура голбол билан шугулланишга рухсат этилмайди.

Бундан ташкари, спортчини топиш муаммоси мавжуд унга кура агар шугиланишга истаганлар орасидан мунтазам спорт мактаби кабул ташкилаштирилса, голболда эса умуман тескари вазият. Кузи ожиз одамлар унчалик куп эмас ва биз ушбу спорт билан шугулланиши мумкин булганлар билан узок тушунтириш ишларига мухтожмиз. Кузи ожиз кишиларнинг муайян спорт тури, жумладан, голбол билан шугулланишга интилмаслиги суровдан утказганларнинг 50% томонидан кайд этилган.

Суровдан утказганларнинг фикрига кура, кузи ожизлар учун спорт уйинларини танлаш мезонларининг бир нечта гурухлари мавжуд. Бу уз ичига куйдагиларни олади: урганиш истаги (40%); врач рухсатномаси (30%); жисмоний лаиклиги (10%); интизомлиги (10%); шугиланувчининг ёши (6%); техник ва тактик кобилиятига (4%).

Спортчиларнинг жамоавий спорт турлари буйича тайёргарлиги етарли даражада эмаслигининг сабабларидан бири укув жараёнини илмий-методик таъминлашнинг паст даражасидир. Кузи ожиз спортчиларни тайёрлашни оптималлаштириш муаммоси нуктаи назаридан адаптив спорт турларининг услубий, назарий ва услубий асосларини ишлаб чикиш керак. Биз мутахассисларга голбол уйинини услубий жихатдан куллаб-кувватлаш даражасини бахолашни таклиф килдик: суралганларнинг 70% уни "коникарсиз", 30% уни "коникарли"деб бахоладилар.

Гоалбалл-ни ривожлантириш ва шакллантиришнинг мухим таркибий кисми бу спортчининг жихозлари ва инвентаризациясини уз ичига олган уйинни моддий-техник куллаб-кувватлашдир. Голболчиларнинг жихозларига куйидагилар киради: тирсак ёстикчалари, тизза ёстикчалари, индивидуал чиганоклар (еркаклар), кукракни химоя килиш (аёллар), куёш нуридан саклайдиган кузойнаклар, спорт кулкоплар. Дарвозабон ускуналари эшиклар, уйин майдонидаги белгилар, голбол туп, жисмоний тарбия учун фитнес ускуналари ва махсус дарвозабон симуляторларидан иборат. Дарвозабон эшиклари ностандарт ва бу спорт уйинини техник куллаб-кувватлашдаги асосий кийинчилик. Дарвозаларни ясаш технологияси йук, шунинг учун мураббийлар узлари чизмаларни ишлаб чикишлари ва кейинчалик дарвоза ясашлари керак.

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

Укув машгулотлари асосан утказиладиган мактаб-интернатларнинг куплаб спорт заллари дарвозадаги уйин майдончасидан кичикрок, шунинг учун дарвозалар ишлаб чикариш амалий эмас. Суровда катнашган мутахассисларнинг 20% дарвозаси бор, деярли хар бир киши голбол тупи етишмаяпти, куп одамлар укув жараёнида стандарт тренажорлардан фойдаланадилар (70%) ва факат 10% мураббийлар томонидан ишлаб чикилган голбол тупи учун мулжалланган махсус тренажорлардан фойдаланадилар. 50% мураббийлар, бир хафтада 2 марта, 20% - 3 марта, мураббийларнинг 40% - 4-5 марта, бир хафта машгулотларни ташкилаштиришади.

Шугиланувчилар сони мактаб-интернатдаги болалар сони ва спорт билан шугулланишга карши булмаган болалар сонига караб 7 кишидан 14 кишигача узгариб туради. Умуман олганда, бутунлай курмайдиганлар еттитали жамоада йук булиб, иккита жамоада 10 киши, туртта жамоада - 1, учта жамоада - 2 киши, битта жамоада - 1 киши ва хоказо. Кизиги шундаки, баъзи жамоаларда, масалан, Наманган вилоятида эркаклар ва аёллар жамоаларининг деярли барча голболчилар умуман кузи ожиз булиб, уларнинг тупурарлар гурухидаги сони 15 кишини ташкил килади.

Турли даражадаги мусобакаларни утказишда ташкилотчилар борган сари голболда хакамлар етишмовчилигига дуч келадилар, голбол спорт тури Узбекистонда янги ривожланаётган спорт тури булганлиги сабабли укитувчи-мураббийлар хамда хакамдарни тайёрлаш муаммолари хам йук эмас. Хакамларни тайёрлаш ва тавсиялар учун илмий ва услубий манбаалар деярли мавжуд эмас, Паралимпия спорт турлари буйича хакамлар тоифаларини, шу жумладан меъёрий малака талаблари ишлаб чикилмаган. ^удутлардаги спортни ривожлантириш бошкармалари томонидан голбол спорт тури буйича керакли булган хакамлик тоифаларига доир булган меъёрлар тасдикланган, натижада голбол буйича хакамларни тоифалаш боскичма-боскич йулга куйиш механизмлари таклиф килинмокда.

"Сизда хакамлик килиш тажрибаси борми?" суровномада иштирок этканларни атиги 30 фоизи ижобий жавоб беришди, улар асосан махаллий ва минтакавий мусобакаларни бахолаганликларини таъкидладилар. Голбол билан шугулланувчи болаларнинг ота-оналари билан ишлаш жуда мухим булиб, унда асосан машгулот жараёнида юзага келадиган психологик масалалар хал этилади. Бу ишни 70% укитувчилар амалга оширадилар.

Суров якунида биз минтакамизда ва Узбекистонда голболнинг ривожланиш даражасини 10 баллик микёсда бахолашни сурадик. 49% мутахассисларнинг фикрича, худудларда голболнинг ривожланиш даражаси 4-5 баллга тугри келади,

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

9% мураббийлар 8 баллга жавоб беришти ва 42% мураббийлар паст даражани танлашди (1-3).

Узбекистонда голболнинг ривожланиш даражасини бахолашни куйидагича таксимладилар: паст даража (1-3 балл) - 70%; уртача даража (4-5 балл) - 15%; юкори даража (6-8 балл) - 15%.

Утказилган кузатувлар натижасида республикамиз худудларидаги голболнинг хозирги холати, жамоаларнинг моддий-техника билан таъминланганлик даражаси, шугиланувчиларнинг тахминий контингенти, голболчиларнинг укув-машгулот жараёни шароити хакида аникрок маълумотлар олинди. Кузи ожизлар билан ишлайдиган мутахассислар кузи ожиз спортчиларни тайёрлашнинг энг кескин муаммолари таъкидланган. Ушбу кузатувлар Голболнинг спорт машгулотларида муайян муаммоларни бартараф этишга ва Узбекистонда голбал-нинг янада ривожланишига каратилган усулларни ишлаб чикишда мухим ахамиятга эга булиши мумкин.

Foydanilgan adabiyotlar.

1.Dilshod Baxtiyorovich Baxtiyorov AMPUNTANT FUTBOLCHILARNI JISMONIY TARBIYA VOSITALARI VA USLUBIYATI // Scientific progress. 2022. №2. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/ampuntant-futbolchilarni-jismoniy-tarbiya-vositalari-va-uslubiyati (дата обращения: 15.11.2022).

2. Sherali Hoshimovich G'Ofurov, Dilshod Baxtiyor O'G'Li Baxtiyorov, Umid Abdugaforovich Saidov MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNI YENGIL ATLETIKA MASHQLARI ORQALI MASHG'ULOTLARINI TASHKIL ETISH // Scientific progress. 2022. №1. URL: https://cyberlenmka.ru/article/n/maktabgacha-yoshdagi-bolalarni-yengil-atletika-mashqlari-orqali-mashg-ulotlarini-tashkil-etish (дата обращения: 15.11.2022)

3. M. X.Mirjamolov, R. F.Odilov, N. Y.Valiyeva, D. B.Baxtiyorov KO'RISH QOBILYATIDA NUQSONI BO'LGAN TALABALARDA HARAKAT KOORDINATSIYASINI RIVOJLANTIRISH USLUBIYATI // Academic research in educational sciences. 2021. №12. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/ko-rish-qobilyatida-nuqsoni-bo-lgan-talabalarda-harakat-koordinatsiyasini-rivojlantirish-uslubiyati (дата обращения: 12.12.2022)

4. М. Х. Миржамолов, Р. Ф. Одилов, Н. Ю. Валиева, Д. Б. Бахтиёров МЕТОДИКА РАЗВИТИЯ КООРДИНАЦИИ ДВИЖЕНИЙ У СТУДЕНТОВ С НАРУШЕНИЯМИ ЗРЕНИЯ // Scientific progress. 2022. №1. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/metodika-razvitiya-koordinatsii-dvizheniy-u-studentov-s-narusheniyami-zreniya (дата обращения: 12.12.2022).

5.Kh M. M., Svetlichnaya N. K. Abdiev Sh. A., Davlatova LT, Sobirova LB Improving Pedagogical Mechanisms to Increase Special Physical Preparation of Students with Uzbekistan www.scientificprogress.uz Page 185

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

Disabilities in Uzbekistan //Psychology and education. - 2021. - Т. 58. - №. 2. - С. 13791389

6. Lola Tilapovna Davlatova JISMONIY TARBIYA VA SPORTDA SOG'LOMLASHTIRISH TEXNOLOGIYALARINING DOLZARBLIGI VA AHAMIYATI // Scientific progress. 2021. №8. URL: http s:// cyberleninka.ru/ article/n/jismoniy-tarbiya-va- sportda-sog-lomlashtirish-texnologiyalarining-dolzarbligi-va-ahamiyati (дата обращения: 12.12.2022)

7. Л. Б. Собирова КУРИШ ^ОБИЛИЯТИ БУЗИЛГАН БОЛАЛАРНИ SPORT ФАОЛИЯТИ ШАРОИТЛАРИГА МОСЛАШИШ ХУСУСИЯТЛАРИ // Scientific progress. 2022. №6. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/k-rish-obiliyati-buzilgan-bolalarni-sport-faoliyati-sharoitlariga-moslashish-hususiyatlari (дата обращения: 12.12.2022).

8. Шерали Хошимович Fофуров, Бах,одир Хошимович Fофуров УЗБЕКИСТОНДА 5X5 ФУТБОЛ СПОРТ ТУРИНИ ОММАЛАШТИРИШ ОР^АЛИ КУРИШ ^ОБИЛИЯТИДА НУ^СОНИ БОР ШАХСЛАР ХДРАКАТ ФАОЛЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ // Scientific progress. 2022. №6. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/zbekistonda-5x5-futbol-sport-turini-ommalashtirish-or-ali-k-rish-obiliyatida-nu-soni-bor-shahslar-arakat-faolligini-rivozhlantirish (дата обращения: 15.11.2022)

9. Sherali Xoshimovich G'Ofurov, Baxodir Xoshimovich G'Ofurov NOGIRONLAR ARAVACHASIDAN FOYDALANADIGAN UMURTQA POG'ONASI SHIKASTLANGAN YOSHLARNING ADAPTIV JISMONIY TARBIYASI // Scientific progress. 2022. №6. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/nogironlar-aravachasidan-foydalanadigan-umurtqa-pog-onasi-shikastlangan-yoshlarning-adaptiv-jismoniy-tarbiyasi (дата обращения: 15.11.2022).

10. Юнусов С.А. РОЛЬ И ЗНАЧИМОСТЬ ПСИХОЛОГИЧЕСКОЙ ПОДГОТОВКИ ПАРАЛИМПИЙЦЕВ ПАУЭРЛИФТЁРОВ ВЫСОКОЙ КВАЛИФИКАЦИИ // Fan-Sportga. 2020. №3. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/rol-i-znachimost-psihologicheskoy-podgotovki-paralimpiytsev-pauerliftyorov-vysokoy-kvalifikatsii (дата обращения: 12.12.2022).

11. Юнусов, С. А. "Физическое воспитание школьников в инклюзивном образовании" SCIENTIFIC PROGRESS." Scientific Journal ISSN (2021): 2181-1601

12. Charos Alisher Qizi Berdiyeva JISMONIY IMKONIYATI CHEKLANGAN TALABA QIZLARDA EGILUVCHANLIK VA UNI RIVOJLANTIRISH USULIYATI // Scientific progress. 2022. №2. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/jismoniy-imkoniyati-cheklangan-talaba-qizlarda-egiluvchanlik-va-uni-rivojlantirish-usuliyati (дата обращения: 12.12.2022).

Рухиддин 2, [13.12.2022 11:28]

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

13. Ч. А. Бердиева ЖИСМОНИЙ ИМКОНИЯТИ ЧЕКЛАНГАН ТАЛАБАЛАР ОРГАНИЗМИНИНГ ФУНКЦИОНАЛ ^ОЛАТИНИ БА^ОЛАШ УСУЛИ // Academic research in educational sciences. 2021. №Special Issue 1. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/zhismoniy-imkoniyati-cheklangan-talabalar-organizmining-fUnktsional-olatini-ba-olash-usuli (дата обращения: 12.12.2022)

14. Абдиев Ш.А. ТАЯНЧ-^АРАКАТ АППАРАТИ ШИКАСТЛАНГАН Ю^ОРИ МАЛАКАЛИ ЕНГИЛ АТЛЕТИКАЧИЛАРНИ МУСОБА^А ЮКЛАМАЛАРИНИ РЕЖАЛАШТИРИШ // Fan-Sportga. 2020. №7. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/tayanch-arakat-apparati-shikastlangan-yu-ori-malakali-engil-atletikachilarni-musoba-a-yuklamalarini-rezhalashtirish (дата обращения: 11.11.2022).

15. Абдиев Ш.А. ТАЯНЧ-^АРАКАТ АППАРАТИ ШИКАСТЛАНГАН Ю^ОРИ МАЛАКАЛИ УЛО^ТИРУВЧИЛАРНИ МАШFУЛОТ ЮКЛАМАЛАРИНИ МЕЪЁРЛАШ // Fan-Sportga. 2021. №4. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/tayanch-arakat-apparati-shikastlangan-yu-ori-malakali-ulo-tiruvchilarni-mash-ulot-yuklamalarini-meyorlash (дата обращения: 11.11.2022)

16. Lola Tilopovna Davlatova ADAPTIV SPORT O'YINLARINI (VOLEYBOL) O'QITISH METODIKASIDA HARAKAT USLUBLARI VA QOIDALARI // Scientific progress. 2022. №2. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/adaptiv-sport-o-yinlarini-voleybol-o-qitish-metodikasida-harakat-uslublari-va-qoidalari (дата обращения: 12.12.2022).

17.Миржамолов М.Х. ПАРА-СПОРТЧИЛАРНИНГ КИНЕМАТИК ХДРАКАТ ИМКОНИЯТЛАРИ ТА^ЛИЛИ // Fan-Sportga. 2022. №2. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/para-sportchilarning-kinematik-arakat-imkoniyatlari-ta-lili (дата обращения: 12.12.2022)

18. Бобомуродов, Н. Ш. "Структуры физической подготовленности курашистов" Вестник" науки и оброзавания научно-методической журнал № 4 (82)." Часть 2.2020 (2020): 41-44

19.Бобомуродов, Н. Ш. "Features of development of physical qualities in the process of sports training of students." International Journal of Psychosocial Rehabilitation 24.09 (2020): 4225-4229.

20. Светличная Н. Коррекционно-педагогическое воздействие на сенсомоторное развитие детей с нарушениями интеллектуального развития // Academic research in educational sciences. - 2022. - Т. 3. - №. 1. - С. 379-386.

21. Светличная Н.К. Развитие инклюзивного образования в области адаптивного физического воспитания детей // Вестник Тамбовского университета. Серия: Гуманитарные науки. - 2022. - Т. 27. - № 3. - С. 705-713. - DOI 10.20310/1810-02012022-27-3-705-713. ISSN: 1810-0201 (Print). ISSN: 2782-5825 (Online).

22.«Олимпийский спорт и спорт для всех. - 2021. - С. 412-414.

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

Валиева Н. Ю., Одилов Р. Ф. МЕТОДЫ РАЗВИТИЯ ЭФФЕКТА ТОНУСНЫХ РЕФЛЕКСОВ ПРИ ДЕТСКОМ ЦЕРЕБРАЛЬНОМ ПАРАЛИЧЕ С ПОМОЩЬЮ ФИТБОЛЬНОЙ ГИМНАСТИКИ //Academic research in educational sciences. - 2021. -Т. 2. - №. 11. - С. 966-972.

23.Odilov R.F., Valiyeva N.Y.Q. Sensor tizimida nuqsoni bo'lgan bolalar mashg'ulotlarini kompleks nazorat qilish //Scientific progress. - 2021. - Т. 2. - №. 8. - С. 670-674.

24. Миржамолов М. Х., Одилов Р. Ф., Зокиров Д. Р. СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ СПЕЦИАЛЬНОЙ ФИЗИЧЕСКОЙ ПОДГОТОВКИ СТУДЕНТОВ С ОГРАНИЧЕННЫМИ ВОЗМОЖНОСТЯМИ ЗДОРОВЬЯ //Актуальные проблемы физической культуры и спорта. - 2020. - С. 20-23.

25. Миржамолов М. Х. ЭШИТИШ КОБИЛИЯТИ РИВОЖЛАНМАГАН УКУВЧИЛАРДА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ МАШFУЛОТЛАРИНИ УТКАЗИШ УСЛУБИЯТИ //Scientific progress. - 2022. - Т. 3. - №. 6. - С. 214-221.

26. Sherali Hoshimovich G'Ofurov MALAKALI SPRINTERCHILARNING SPORT MASHG'ULOTLARINI RIVOJLANTIRISHNING USULLARI // Academic research in educational sciences. 2021. №4. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/malakali-sprinterchilarning-sport-mashg-ulotlarini-rivojlantirishning-usullari (дата обращения: 13.12.2022).

27. Еофуров Ш. Jismoniy tarbiya vositalari orqali sportchilarni o'z-o'zini rivojlantirish qobiliyatlarini shakllantirish. - 2020.

28. Sherali Hoshimovich G'Ofurov, Dilshod Baxtiyor O'G'Li Baxtiyorov, Umid Abdugaforovich Saidov MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNI YENGIL ATLETIKA MASHQLARI ORQALI MASHG'ULOTLARINI TASHKIL ETISH // Scientific progress. 2022. №1. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/maktabgacha-yoshdagi-bolalarni-yengil-atletika-mashqlari-orqali-mashg-ulotlarini-tashkil-etish (дата обращения: 13.12.2022).

29. Л. Т. Давлатова БОЛАЛАР ЦЕРЕБРАЛ ФАЛАЖИДА ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИКНИ МАШFУЛОТ ЖАРАЁНИДА ВА ИЛМИЙ НАЗАРИЙ СОХДДА РИВОЖЛАНТИРИШ // Academic research in educational sciences. 2021. №Special Issue URL: https://cyberleninka.ru/article/n/bolalar-tserebral-falazhida-zhismoniy-tayyorgarlikni-mash-ulot-zharayonida-va-ilmiy-nazariy-so-ada-rivozhlantirish (дата обращения: 12.01.2022).

30. Л. Б. Собирова Эффективность использования специальных упражнений в профилактике нарушений роста у младших школьников // Academic research in educational sciences. 2021. №5.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.