Научная статья на тему 'ЎЗБЕКИСТОНДA БОЛA ҲУҚУҚЛAРИНИ ҲИМОЯ ҚИЛИШДA ОИЛA МЕДИAЦИЯСИНИНГ ЗAМОНAВИЙ ШAКЛИ'

ЎЗБЕКИСТОНДA БОЛA ҲУҚУҚЛAРИНИ ҲИМОЯ ҚИЛИШДA ОИЛA МЕДИAЦИЯСИНИНГ ЗAМОНAВИЙ ШAКЛИ Текст научной статьи по специальности «Право»

CC BY
45
10
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
оила медиацияси / медиатор / келишув / низоларни ҳал қилиш шакли / оила ҳуқуқт / ажрашиш

Аннотация научной статьи по праву, автор научной работы — Тожиева Муборакхон Анваровна

Ушбу мақола оила ҳуқуқи нормалари доирасидаги медиацияга бағишланган. Мақолада Ўзбекистон Республикасида бола ҳуқуқларини ҳимоя қилиш усули сифатида оила медиациясининг мақсади ва аҳамияти, уни ўтказиш тартиби, афзалликлари ва норматив-ҳуқуқий тартиботи очиб берилган. Медиацияни бошқа ҳимоя шаклларидан ажратиб турадиган хусусиятлари аниқланган. Медиатив келишув ҳақида сўз юритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЎЗБЕКИСТОНДA БОЛA ҲУҚУҚЛAРИНИ ҲИМОЯ ҚИЛИШДA ОИЛA МЕДИAЦИЯСИНИНГ ЗAМОНAВИЙ ШAКЛИ»

xalqaro ilmiy-amaliy anjumani

2022 yil 30 noyabr | scientists.uz

УЗБЕКИСТОНДЛ БОЛА ^У^У^ЛЛРИНИ ХДМОЯ КДЛИШДА ОИЛА МЕДИАЦИЯСИНИНГ ЗAМОНAВИЙ ШAКЛИ Тожиева Муборакхон Анваровна

Узбекистан Республикаси Судъялар олий кенгаши хузуридаги Судъялар олий мактаби мустакил

изланувчиси https://doi.org/10.5281/zenodo.7368872

Аннотация. Ушбу мацола оила цуцуци нормалари доирасидаги медиацияга багишланган. Мацолада Узбекистон Республикасида бола цуцуцларини цимоя цилиш усули сифатида оила медиациясининг мацсади ва ацамияти, уни утказиш тартиби, афзалликлари ва норматив-цуцуций тартиботи очиб берилган. Медиацияни бошца цимоя шаклларидан ажратиб турадиган хусусиятлари аницланган. Медиатив келишув цацида суз юритилган.

Калит сузлар: оила медиацияси, медиатор, келишув, низоларни цал цилиш шакли, оила цуцуцт, ажрашиш.

Аннотация. Данная статья посвящена медиации в сфере действия норм семейного права. В статье раскрывается цель и значение семейной медиации как способа защиты прав ребенка в Республике Узбекистан, порядок ее проведения, достоинства, нормативно-правовое регулирование. Определяются особенности медиации, отличающие ее от других форм защиты. Рассказывается о медиативном соглашении.

Ключевые слова: семейная медиация, медиатор, соглашение, форма разрешения споров, семейное право, расторжение брака.

Abstract. This article is devoted to mediation in the scope of the rules of family law. The article reveals the purpose and significance of family mediation as a way of protecting the right Republic of Uzbekistan, its procedure, dignity, and regulatory framework. The features of mediation that distinguish it from other forms of protection are determined. It is told about the mediative agreement.

Keywords: family mediation, mediator, agreement, dispute resolution form, family law, divorce.

Кириш

Хрзирги вактда низоларни хал килишнинг конструктив усуллари тобора купрок ривож топмокда. Айнан муаммонинг узаро манфаатли ечимини излаш, низоларни хал килишнинг мукобил шаклларини долзарблик касб этишига сабабчи булмокда. Бундай усуллардан бири медмациядир. Ушбу институт нисбатан ёш булиб, 2018 йил 3 июлда " Медиация тугрисида"ги конун билан расман мустахкамланган.

Медиация бу келиб чиккан низони тарафлар узаро макбул карорга эришиши учун уларнинг ихтиёрий розилиги асосида медиатор яъни медиацияни амалга ошириш учун тарафлар томонидан жалб этиладиган шахс кумагида хал килиш усулидир.Медиация фукаролик хукукий муносабатлардан, тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш муносабати билан келиб чикадиган низоларга, якка мехнат низоларига ва оилавий хукукий муносабатлардан келиб чикадиган низоларга татбик этилади.

Узбекистон Республикаси Президентининг ПФ-4947-сонли фармони билан тасдикланган "2017 — 2021 йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича Х,аракатлар стратегияси"да курсатилган бешта устувор

xalqaro ilmiy-amaliy anjumani

2022 yil 30 noyabr | scientists.uz

йуналишдан бири суд хокимиятининг чинакам мустакиллигини хамда фукароларнинг хукук ва эркинликларини ишончли химоя килиш кафолатларини мустахкамлаш, маъмурий, жиноят, фукаролик ва хужалик конунчилигини, жиноятчиликка карши курашиш ва хукукбузарликларнинг олдини олиш тизими самарасини ошириш, суд жараёнида тортишув тамойилини тулаконли жорий этиш, юридик ёрдам ва хукукий хизматлар сифатини тубдан яхшилашга йуналтирилган конун устуворлигини таъминлаш ва суд-хукук тизимини янада ислох килишдир.

Стратегиянинг 2.2-бандида "фукароларнинг мурожаатларини уз вактида хал этиш, мурожаатларни куриб чикишда сансалорлик, расмиятчилик ва локайд муносабатда булиш холатларига йул куйганлик учун жавобгарликнинг мукаррарлигини таъминлаш, шунингдек, бузилган хукукларни тиклашнинг барча зарур чораларини куриш, шунингдек одил судловни амалга ошириш самарадорлиги ва сифатини ошириш, фукаролик суд иш юритувининг процессуал асосларини такомиллаштириш, фукаролик ишларини куриб чикиш тартибини такомиллаштириш" белгиланган, шунингдек, 2017 — 2021 йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича Х,аракатлар стратегиясининг 79-банди билан «Яраштирув жараёнлари (медиация) тугрисида»ги Узбекистон Республикаси конуни лойихасини ишлаб чикиш кузда тутилган. Ушбу вазифаларни ижро этиш максадида Узбекистон Республикасининг 2018 йил 3 июлда кабул килинган "Медиация тугрисида"ги конуни 2019 йил 1 январдан кучга кирди. Шу билан бирга, 2018 йил 29 декабрда Адлия вазирининг "Профессионал медиаторлар реестрини шакллантириш ва юритиш тартибини тасдиклаш тугрисида"ги 533-МХ-сон буйруги кабул килинди.

Низоларни хал этишда медиация институтидан фойдаланиш суд-хукук тизимини ривожлантиришнинг энг устувор йуналишлардан бири булиб, бу судьялар зиммасидаги юкламани камайтириш, шу оркали миллий одил судлов сифатини ошириш, тарафларнинг вакт ва молиявий харажатларини камайтиришга хизмат килади. Медиация тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш билан боглик фукаролик-хукукий муносабатлардан, мехнат, оила ва бошка хукукий муносабатлардан келиб чикадиган низоларни хал этишда кенг кулланилади. Айтиш жоизки, оила медиацияси хорижда кенг таркалган медиация турларидан биридир.

Оила медиацияси эр-хотин ажрашиши натижасида келиб чикадиган келишмовчиликларни хал килишда утказилиб, болаларнинг яшаш жойи, болани тарбиялаш, алимент туловлар, мол-мулкни таксимлаш масалалари, шунингдек, оила аъзолари уртасида моддий таъминот ва ёрдам бериш буйича келиб чикадиган низоларни хал килади. Оила медиацияси - бу манфаатдор булмаган шахс оилавий низо тарафларига музокара олиб бориш ва умумий ечим топишга ёрдам берадиган жараёндир. Медиация таомили ихтиёрий асосда кулланилади ва эр-хотиннинг келишуви билан амалга оширилади. Медиация жараёни судлар юкламасини камайтиришга ёрдам беради, судга кайта мурожаат килиш имконини камайтиради. Оила медиацияси таомиллари ёрдамида низоли оилага бир неча йиллардан буён хамрохлик килиб келаётган куплаб масалаларни хал этиш, уларнинг ечимини биргаликда топишга имкон беради.

Ишнинг максади:

1. бола хукукларини химоя килишда оила медиацияси шаклларини очиб бериш

2. олимларнинг ушбу хукукий институт хакидаги фикрлари билан танишиш.

xalqaro ilmiy-amaliy anjumani

2022 yil 30 поуаЬг | scientists.uz

3. ушбу институтни тартибга солувчи конунчиликдаги муаммоларни аниклаш.

Методлар ва методология. Ишда куйидаги илмий услублардан фойдаланилди: Хукукий, тизимли тахлил усули, формал-мантикий, статистик.

Узбекистон Республикаси Конституциясига кура, инсон, унинг хукук ва эркинликлари олий кадрият, деб эълон килинган. Инсон хукуклари шубхасиз мухимлиги сабабли уларнинг самарали химоясини таъминлаш масаласи гоятда долзарбдир. Узбекистон Республикаси Конституциясида инсон хукукларини химоя килиш йуллари белгиланган. Таъкидлаш жоизки, мамлакатимизнинг Бош конуни билан кафолатланган суд оркали химояланиш хукуки энг мухим хукук ва химояланишнинг самарали усулларидан бири хисобланади. Бирок, замонавий жамиятда инсонлар низоларни хал килиш ва айни дамда низолашаётганларнинг хукук ва манфаатларини бузилишини олдини олишнинг мукобил усулларидан тобора купрок фойдалана бошлашмокда. Ушбу усуллардан бири медиация - учинчи шахс (медиатор) иштирокида тарафлар уртасидаги низо ёки можарони хал этиш имкони, Узбекистон Республикасида 2019 йил 1 январдан бошлаб пайдо булди.

Хозирда турли низоларни хал этишда медиациядан фойдаланиш имкониятлари фаол мухокама килинмокда. Айникса, оилавий низоларни хал килишда, эр-хотинлар муайян масалаларни хал килишда келишувга эриша олмаганда, медиация зарур булмокда. Афсуски, бугунги кунда Узбекистонда ажрашиш холатлари анча куп. Статистикага мурожаат киладиган булсак, республикада 2020 йилда 39,466 минг никох, 20,139 минг ажрашиш, 2021 йилда - 53,660 минг никох, 28,327 минг ажрашишлар кайд этилган. Ажрашиш шунчалик одатий холга айландики, у аллакачон оилавий муаммоларни хал килишнинг умумкабул килинган усули хисобланади, аммо унинг узи муаммосиз утмайди. Ажрашаётган ота-оналар доим хам болаларини тарбияси билан боглик масалаларда келишувга эриша олмайдилар, купинча улар давлатнинг ваколатли шахслари ёрдамига мухтожлик сезади. Ушбу ёрдам низоли вазиятларни турли йуллар билан, шу жумладан медиатор ёрдамида томонларни яраштириш оркали хал килишдан иборат булиши мумкин.

Медиация низони эр-хотиннинг суд жараёнида иштирокисиз, тинч йул билан хал этишга эришишнинг хукукий имконидир. Медиатор иштирокидаги низоларни хал килишнинг бу шакли хар икки тараф учун хам фойдали, чунки у бетараф хисобланади ва низо натижасидан манфаатдор эмас, низо тарафларига муросага келиш, судларда ортикча когозбозликни, вакт ва пулни бехуда сарфлаш, жамиятда, оммавий ахборот воситаларида ёки Интернетда керак булмаган чикишлардан кочишга реал имконият яратади.

Оила медиациясининг зарурати бола иккала ота-онаси билан бирга яшаган, ота-онасидан бири билан яшаган холларда, шунингдек, бола ота-она карамогидан махрум булган холларда юзага келиши мумкин. Давлат имкон кадар боланинг ота-онаси билан оилавий муносабатларини хар доим, бу унинг манфаатларига зид келмасаса, саклаб колишни кафолатлаб, Узбекистон Республикаси Оила кодексининг 65-моддасида мустахкамланган боланинг оилада яшаш ва тарбияланиш хукукини таъминлайди. Жумладан, ота-онасининг никохдан ажралиши, никохнинг хакикий эмас деб топилиши ёки ота-онанинг бошка-бошка яшаши боланинг хукукларига таъсир килмайди (Узбекистон Республикаси), ОК 75-моддаси 5-бандига мувофик, болаларнинг каерда яшаши ота-онанинг келишувига биноан белгиланади. Медиациядаги келишувнинг узига хос хусусияти шундаки, у асосан боланинг манфаатларига жавоб бериши ва шу оркали

xalqaro ilmiy-amaliy anjumani

2022 уП 30 поуаЬг | 8о1епй818.и2

оилада яшаш ва тарбияланиш хукукини таъминлаши керак. Ота-оналар келишувга эриша олмасалар, низо ота-оналарнинг ёки улардан бирининг илтимосига биноан васийлик ва хомийлик органи иштирокида суд томонидан хал килинади. Ота-оналарнинг келишуви хакидаги норма ОК 44-моддаси 1-бандида хам мустахкамланган: Никохдан суд тартибида ажратилаётганда эр ва хотин вояга етмаган болалари ким билан яшашига доир келишувни куриб чикиш учун судга такдим килишлари мумкин. Бирок, ушбу келишув болалар ёки эр-хотиндан бирининг манфаатларига зид эканлиги аникланган такдирда, суд никохдан ажратилгандан кейин вояга етмаган болалар ота-онасининг кайси бири билан яшашини аниклаши шарт (ОК 44-моддаси 2-банди). Хуллас, Узбекистан Республикаси Оила кодекси матнида "келишув" тушунчаси мухим урин тутади, унинг конкрет моддалари ажрашаётган эр-хотинларни, аввало, оилада тарбиялаш муаммосини тинч йул билан хал этишга каратилган - шу билан оила конунчилиги боланинг манфаатларини таъминлайди ва унинг оилада яшашга булган хукукини кафолатлайди.

Айнан оила медиацияси англо-саксон тизимига тегишли булган А^Ш, Канада, Буюк Британия, Австралия, Янги Зеландия каби мамлакатларда асосий ахлокий кадриятлар булмиш оила аъзолари уртасида узаро тушуниш ва узаро хурмат килишга эришиш имконини беради. Оила медиацияси Германия, Австрия, Франсия, Дания, Белгия, Финляндия, Италия, Ирландия каби мамлакатларда хам анча кенг таркалган. Мисол тарикасида, айрим хорижий мамлакатларда оила медиацияси таомилини куллаш хусусиятларини куриб чикамиз.

Америка ^ушма Штатларида медиация оилавий-хукукий низоларини хал килишда самарали восита хисобланади. Агар оилани саклаб колиш мумкин деб хисобласа, суж ажрашиш тугрисидаги ишлар буйича яраштирув таомилини белгилашга хакли. Бундай карорни кабул килиш эр-хотин хохишларига боглик эмас. Яраштирув таомили доимий фаолият юритувчи яраштирув хизматлари ёки конкрет низони хал килиш учун А^Шнинг ажрашишлар тугрисидаги унификациялашган конуни 404-моддасига мувофик тузилган органлар томонидан амалга оширилади. Бундан ташкари, оила медиациясини утказиш болани тарбиялаш буйича хукук ва мажбуриятларни таксимлаш, шунингдек, эр-хотиннинг умумий мол-мулкини булиш билан боглик низолар учун кузда тутилган.

Европа Иттифокида хам оила медиацияси масалаларига катта эътибор каратилмокда. 1998 йил 21 январда Европа Кенгаши Вазирлар ^умитасининг оила медиацияси хакидаги №R (98) тавсияномаси кабул килинди. 2004 йил 2 июлда Брюсселда кабул килинган Европа медиаторлар хулк-атвори кодекси, медиаторлар риоя килиши керак булган бир катор тамойилларни белгилайди, жумладан, оилавий низоларни хал килишда боланинг манфаатларига алохида эътибор каратиш лозим. Оилавий-хукукий низоларни хал килишда медиация фаол кулланиладиган биринчи мамлакат Буюк Британия булди.

Австрияда медиацияни утказиш тартиби Фукаролик сохасида медиация тугрисидаги Федерал конун, Фукаролик сохасида медиаторларни укитиш тугрисидаги Регламент, Европа Иттифокининг медиация тугрисидаги конуни билан тартибга солинади. Медиация фукаролик, мехнат, оилавий ва бошка низоларни хал килишда кулланилади.

Оила медиацияси Германияда энг кенг урф булган деб айтиш мумкин. Медиация болаларни тарбиялаш, васийликни белгилаш, кучмас мулкни булиш, карзларни

xalqaro ilmiy-amaliy anjumani

2022 yil 30 поуаЬг | scientists.uz

таксимлаш, никох шартномаси шартларини бажариш билан боглик низолар, мерос низоларини хал килишда зарур.

Ривожланган мамлакатлар статистикаси шуни курсатадики, барча медиацияларнинг 70 фоизи муваффакиятли утади. Хорижий давлатларнинг оилавий низоларни хал этишда медиациядан фойдаланиш буйича ижобий тажрибаси оилавий-хукукий сохада низоларни хал этишнинг ушбу мукобил усулини жорий этиш зарурлигини курсатмокда, бу судлар юкламасини кискартириш, шунингдек, бу тоифадаги низоларни куриб чикиш тезкорлигини ошириш, жамиятдаги зиддиятлик даражасини пасайтиришга хизмат килади. Узбекистонда медиация жараёни хозирда ривожланиш боскичида. Узбекистонда медиация таомилини куллашнинг хукукий шартлари 2018 йил 3 июлдаги 482-сонли "Медиация тугрисида"ги конунида мустахкамланган. ^онуннинг 15-моддаси 2-бандига мувофик, медиация суддан ташкари тартибда, низони суд тартибида куриш жараёнида, суд хужжатини кабул килиш учун суд алохида хонага (маслахатхонага) киргунига кадар, шунингдек суд хужжатлари ва бошка органлар хужжатларини ижро этиш жараёнида кулланилиши мумкин.

Е.Г. Куропацкаянинг сузларига кура "купинча бола хукукларини химоя килиш буйича ишларда, низо томонлари уртасидаги келишмовчиликнинг энг юкори чуккиси болани тарафлардан бирига топшириш вактида содир булади. Бундай холларда низони медиация йули билан хал килиш имкониятини эътиборсиз колдирмаслик керак, чунки бу болани жиддий рухий жарохатдан химоя килишнинг чин маънодаги имконидир".

Д.Ш.Ёкубованинг сузларига кура "Медиация низоларни хал килишнинг мукобил усули булиб, бу жараёнда низолашаётган тарафлар узлари келишувга эришиши, уз манфаатларини кондирадиган ечимларни мустакил ишлаб чикиши мумкин. Бунда медиаторнинг роли музокараларнинг медиатив технологияларидан фойдаланган холда медиация жараёнини ташкил этишдан иборат".

"Медиация тугрисида"ги ^онуннинг 4-моддасига мувофик, медиация — келиб чиккан низони тарафлар узаро макбул карорга эришиши учун уларнинг ихтиёрий розилиги асосида медиатор кумагида хал килиш усули. Медиатор - бу низони хал килишда тарафлар томонидан низонинг мохияти буйича ечим кабул килишда ёрдам бериш учун воситачи сифатида жалб килинган мустакил жисмоний шахс(лар). Медиация таомили "Медиация тугрисида"ги ^онуннинг 2-моддаси 1-бандида курсатилган оилавий хукукий муносабатлардан келиб чикадиган низоларга хам нисбатан кулланилиши мумкин.

Демак, медиация деганда норасмий, махфий жараён тушунилади, мазкур жараён давомида низо тарафлари вазиятни турли нуктаи назардан куриб чикишга кодир булган нейтрал, холис учинчи тараф кумагида низонинг барча иштирокчилари манфаатларига жавоб бера оладиган ечимни ишлаб чикишади. Бирок, оила медиациясида тарафлар нафакат келишув битиминигш узини ишлаб чикиш, балки у боланинг манфаатларига канчалик мос келиши, унинг учун канчалик самарали ва хавфсиз эканлигига ишонч хосил килиш хам мухим.

Оила медиациясининг максади - бу низони тинч йул билан хал килиш оркали унинг узундан-узок давом этишини, хиссий жихатдан огрикли суд жараёни хамда у билан боглик боланинг хукукларини химоя килиш чоралари кулланишини олдини олишдан иборат. Бинобарин, оилавий низоларда медиацияни нафакат мухим ижтимоий-психологик ва юридик хизмат, балки болани химоя килиш усули сифатида хам куриш мумкин.

xalqaro ilmiy-amaliy anjumani

2022 yil 30 noyabr j scientists.uz

Медтация жaрaёнидa бaрчa оилa aъзолaри, шу жyмлaдaн болaлaр иштирок этиши мумкин: Узбекистон Реcпyбликacи ОКнинг б8-моддacигa мувоФик, Oилaдa болaнинг мaнфaaтлaригa тaaллyкли xap кaндaй мacaлa хaл килинaётгaндa болa уз фикрини ифодa килишгa, шунингдек хaр кaндaй cyд мyхокaмacи ёки мaъмyрий мyхокaмa дaвридa cyзлaшгa хaклидир. 10 ёшга тyлгaн болaнинг фикрини х^обга олиш шaрт, унинг мaнфaaтлaригa зид булган холлaр бyндaн мycтacно. Эр-хотин медтатор билaн yчрaшyвгa биргaликдa ёки aлохидa келиши мумкин - медиaторнинг холиолиги "Медтация тyFриcидa"ги конуннинг 22 - моддacи 3-бaнди коидaлaри билaн тaъминлaнaди: медиaтор Узининг хaрaкaтлaри билaн бирор-бир тaрaфни ycтyн холaтгa кУйишгa, худди шунингдек тaрaфлaрдaн бирининг хукукгари Ba конуний мaнфaaтлaрини чеклaшгa хaкли эмac.

Aкcaрият холлaрдa оилa медиaцияcи кyйидaги caволлaргa жaвоб излaшни кyзлaйди: aжрaшишдaн кейин болa отa-онaнинг кaйcи бири батан яшaйди, aжрaшишдaн кейин aлохидa яшaйдигaн отa-онaлaрдaн бирининг фaрзaнд тaрбияcидa иштирок этиш тaртиби кaндaй? Хдр икки отa-онa болaлaрни бокиш бyйичa уз мaжбyриятлaрини кaй йycиндa бaжaрaди. Воcитaчи (медиaтор)нинг иши, aгaр о^гани caклaб колиш имкони иcтиcно этилмaca, оилaдaги инкирозни бaртaрaф этишгa кaрaтилиши мумкин. Болa хукукгари Ba мaнфaaтлaрини химоя килишдa медиaция доим хдм уринли эмac. Жyмлaдaн, отa-онaлик хyкyкидaн мaхрyм килишдa медиaция yткaзилиши мумкин эмac (Узбекистон Реcпyбликacи OK 79-моддa). Oтa-онaлик хyкyкидaн мaхрyм килиш оилaвий-хyкyкий жaвобгaрликнинг cyнгги чорacи хиcоблaнaди, шунинг учун бyндaй болa учун хaддaн зиёд кaлтиc вaзиятдa низони медтация оркaли хaл килиш мумкин эмac. Худди шу кaби, оилaдa болaнинг хaёти ёки cоFлиFигa бевоcитa тaхдид мaвжyд бyлгaн холлaрдa, болa отa-онacидaн Узбекистон Реcпyбликacи ОКнинг 87-моддacидa белгилaнгaн acоcлaр Ba XOлaтлaрдa олиб куйилган холaтни хaм кyрcaтиш мумкин. Шу билaн биргa, Узбекистон Реcпyбликacи ОКнинг 84-моддacидa кyздa тyтилгaн отa-онaлик хyкyклaрини чеклaниши XOлaтлaридa медиaция мумкин, xai-rom aйрим холлaрдa мaкcaдгa мувофик бyлaди. Oилa медиaцияcи тaомили нaтижacидa тaрaфлaр медиaтив келишувни ишлaб чикaдилaр. У ёзмa шaклдa гyзилaди вa шaртномa кyчигa эгa, бу жyдa мухим: низони cyд тaртибидa хдл килишдaн фaркли yлaрок, медиaция иштирокчилaри мyaйян мyноcaбaтлaрни тaртибгa cолyвчи aник хукукий нормaлaр билaн боFлик эмac, тaрaфлaр мycтaкил рaвишдa болa вa отa-онa хyкyклaрини aмaлгa оширишнинг yзaро мaкбyл шaртлaрини ишлaб чикaдилaр, медтатив келишyвдa белгилaшaди хaмдa хaётгa тaтбик этишaди. Медиaтив келишув болaнинг хукук вa мaнфaaтлaрини caмaрaли тaъминлaшгa ёрдaм берaди - бу унинг мухим aфзaллигидир. Хyллac, медиaциянинг yзигa хоc хycycияти шyндaки, тaрaфлaр юзaгa келган мyaммолaр ечимини биргaликдa излaшaди, вa эр-хотин Уртacидaги мyноcaбaтлaр узилиб колганига кaрaмaй, отa-онaлик мaжбyриятлaри caклaниб колaди.

Хулоса

Юкоридa aйтилгaнлaргa acоcлaниб, оилa медиaцияcи - бу низолaрни хaл килишнинг aлохидa вa yзигa хоc мукобил ycyли экaнлиги хaкидa хyлоca килиш мумкин. Oилaвий низолaрни cyд тaртибидa хaл килишгa ниcбaтaн медтация тaртибини фaол кУллaниши мухим aфзaлликлaргa эгaдир, чунки cобик эр-хотинлaр Уртacидa дУcтонa мyноcaбaтлaрни caклaб колиш вa yлaрнинг воягa етмaгaн фaрзaндлaри мaнфaaтлaрини химоя килиш имконини берaди. Oилa медиaцияcи дaвлaтнинг оилa томонидaн уз фyнкциялaрини aмaлгa ошириш учун зaрyр шaрт-шaроитлaрни тaъминловчи оилa cиёcaти

xalqaro ilmiy-amaliy anjumani

2022 yil 30 noyabr | scientists.uz

етакчи йуналишларидан бири, шунингдек, инсон ва фукаро хукукларини мустакил химоя килиш усули сифатида каралиши керак, зотан у мустакил равишда, давлат органлари кумагига мурожаат килмасдан амалга оширилади.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2016 йил 7 февралдаги "Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Харакатлар стратегияси тугрисида"ги ПФ-сонли 4947-сон Фармони // Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2016 йил 7 февралдаги "Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Харакатлар стратегияси тугрисида"ги ПФ-сонли 4947-сон Фармони // Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.

3. Узбекистон Республикаси Конституцияси.

4. 2019.-2021 йиллар ва 2022 йилнинг 9 ойи мобайнида фукаролик ишлари буйича судлар томонидан биринчи инстанция тартибида курилган оилавий низоларга оид мавжуд статистик маьлумотлар.

5. Бодрова Е.А. Современная форма семейной медиации в России и за рубежом // Вестник РГГУ. Серия: Экономика. Управление. Право.— 2015.— № 1 (144).— С. 132

6. Елисеева Т.С. Зарубежный опыт правового регулирования процедуры альтернативного разрешения споров // Юридический мир — 2015.— № 6.— URL: http://xn-7sbbaj7auwnffhk.xn — p1ai/article/15071 (дата обращения 14.08.2019)

7. Калашникова С.И. Медиация в сфере гражданской юрисдикции: дис. ... канд. юрид. наук.— Екатеринбург, 2010.— С.179

8. Европейский кодекс поведения медиаторов от 02.07.2004 г.— URL: http://base.garant.ru/70515162/ (дата обращения 14.08.2019)

9. Ивановская Н.В. Медиация в Англии и Уэльсе // Вестник РУДН. Серия: Юридические науки.— 2013.— № 1.— С. 130.

10. Официальный сайт ФГБУ «Федеральный институт медиации».— URL: http://fedim.ru/mediatsiya-v-mire/ evropa/avstriya/ (дата обращения 14.08.2019)

11. Коломытцева В.В. Этапы становления медиации в зарубежных странах // Вестник ТГУ — 2013.— № 2.— С. 270.

12. Лосякова К.А., Худойкина Т.В. Применение семейной медиации в России и в европейских странах // Вестник современных исследований.— 2018.— № 6.2 (21).— С. 446-447.

13. Куропацкая Е.А. Медиация как способ защиты правребенка в Российской Федерации//Законы России: опыт, анализ, практика. 2015. № 8. С.72

14. Якубова Д.Ш. Требование к медиаторам: международное и национальное законодательство. Материалы Международной научно-практической конференции «Научные исследования XXI века: теория и практика» 11.06.2020 г., г.Прага, Чехия.

15. Узбекистон Республикаси "Медиация тугрисида"ги ^онуни. https://lex.uz/docs/3805229

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.