Научная статья на тему 'ЎЗБЕКИСТОН ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА PISA 2021 ҲАЛҚАРО БАҲОЛАШ ДАСТУРИГА ТАЙЁРГАРЛИК: ҲАРАКАТ, ИМКОНИЯТ, НАТИЖА'

ЎЗБЕКИСТОН ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА PISA 2021 ҲАЛҚАРО БАҲОЛАШ ДАСТУРИГА ТАЙЁРГАРЛИК: ҲАРАКАТ, ИМКОНИЯТ, НАТИЖА Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

103
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Таълим муассасалари / PISA / қарор / халқаро баҳолаш. / Образовательные учреждения / PISA / решение / международная оценка.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Рахмон Рашидович Мухаммадиев, Обиджон Ҳамид Ўғли Жайнаров

Ушбу мақолада PISA 2021 ҳалқаро баҳолаш дастури, унинг моҳияти, Ўзбекистон таълим муассасаларида уни жорий қилиш бўйича белгиланган чора-тадбирлар таҳлил қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ПОДГОТОВКА К МЕЖДУНАРОДНОЙ ПРОГРАММЕ ОЦЕНКИ PISA 2021 В ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ УЗБЕКИСТАНА: ДЕЙСТВИЯ, ВОЗМОЖНОСТИ, РЕЗУЛЬТАТ

В данной статье анализируется международная программа оценивания PISA 2021, ее сущность, определенные меры по ее реализации в образовательных учреждениях Узбекистана.

Текст научной работы на тему «ЎЗБЕКИСТОН ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА PISA 2021 ҲАЛҚАРО БАҲОЛАШ ДАСТУРИГА ТАЙЁРГАРЛИК: ҲАРАКАТ, ИМКОНИЯТ, НАТИЖА»

УЗБЕКИСТОН ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА PISA 2021 ХДЛКАРО

БАХОЛАШ ДАСТУРИГА ТАЙЁРГАРЛИК: ХАРАКАТ, ИМКОНИЯТ,

НАТИЖА

Рахмон Рашидович Мухаммадиев, Обиджон Хамид ^ли Жайнаров

Чирчик давлат педагогика институти укитувчилари raxmonmuxammadiev@gmail.com, teacher346@cspi.uz

Аннотация: Ушбу маколада PISA 2021 халкаро бахолаш дастури, унинг мохияти, Узбекистон таълим муассасаларида уни жорий килиш буйича белгиланган чора-тадбирлар тахлил килинган.

Калит сузлар: Таълим муассасалари, PISA, карор, халкаро бахолаш.

ПОДГОТОВКА К МЕЖДУНАРОДНОЙ ПРОГРАММЕ ОЦЕНКИ PISA 2021 В ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ УЗБЕКИСТАНА: ДЕЙСТВИЯ, ВОЗМОЖНОСТИ, РЕЗУЛЬТАТ

Аннотация: В данной статье анализируется международная программа оценивания PISA 2021, ее сущность, определенные меры по ее реализации в образовательных учреждениях Узбекистана.

Ключевые слова: Образовательные учреждения, PISA, решение, международная оценка.

PREPARATION FOR THE INTERNATIONAL ASSESSMENT PROGRAM PISA 2021 IN EDUCATIONAL INSTITUTIONS OF UZBEKISTAN: ACTIONS, OPPORTUNITIES, RESULT

Abstract: This article analyzes the International assessment program PISA 2021, its essence, certain measures for its implementation in educational institutions of Uzbekistan.

Keywords: Educational institutions, PISA, decision, international assessment.

Сунгги йилларда мамлакатимизда амалга оширилаётган ислохотлар натижасида улкан иктисодий усиш курсаткичларига эришилаётганлиги сабабли барча сохаларда малакали кадрлар ва етук мутахассисларга булган талаб янада ошмокда. Бу уз-узидан укувчиларимизнинг дарсларга кизикиш

хусусиятларини ошириш ва укитувчиларнинг хар томонлама таълим -тарбиясига эътиборини кучайтиришни талаб этади.

Юкоридаги талабларнинг таълим тизими учун жуда мухим эканлиги, аксарият хорижий давлатлардаги каби таълим ва фан сохалари ривожланишини бахолаш ва мониторинг килиш оркали таълим сифатини оширишга каратилган илгор тажрибаларни сохага жалб килиш кераклигини англатади. 2021 йилда укувчилар билимини халкаро стандартлар асосида бахолаш PISA тизимига утишга тайёргарлик курилмокда. 11 йиллик мажбурий таълим тизимига утилиши муносабати билан халкаро тажрибани урганган холда 2017 йили 10-11-синфлари учун янги укув режаси ишлаб чикилди ва унда укув фанлари 23 тадан 12 тага оптималлаштирилди. 2017 йилда 10-синфлар учун 140 номдаги жами 9,0 млн. нусхада, 2018 йилда 11-синфлар учун 137 номдаги жами 9,7 млн. нусхада дарсликлар чоп этилди. 2017-2018 укув йилидан бошлаб 11 йиллик мажбурий умумий урта таълим тизимига утилди. Хрзирда умумтаълим мактабларида 736185 нафар укувчилар 10-11-синфларда таълим олмокда. Шунингдек, 11 йиллик мажбурий таълим тизимига утилиши муносабати билан укувчиларни касб-хунарга ургатиш тизимининг янгича механизми жорий этилиб, 2018/2019 укув йилида 10-11-синф укувчилари касб-хунар коллежлари базасида 1 748 та укув-ишлаб чикариш мажмуаларида 737642 нафар (улардан 1457 нафари нодавлат таълим муассасалари укувчилари) укувчига 51 та касблар урганилмокда. (2017 йили 279 124 нафар укувчига 1488 та мажмуада 40 та касб). Укув-ишлаб чикариш мажмуаларида янги касблар, яъни АКТ сохасида дастурловчи, компьютер дизайнери, комьютерларни созлаш техниги каби мехнат бозорида эхтиёж юкори булиши кутилаётган хамда куп хак туланадиган касблар хисобига кенгайтириш чоралари курилмокда. Мажмуаларда жами 10833 нафар укитувчилар касб-хунар сирларини ургатмокда. Шундан, 8570 нафари олий маълумотли укитувчилар, 2263 нафари урта-махсус маълумотли ишлаб-чикариш таълими усталаридир. Укув-ишлаб чикариш мажмуаларида таълим жараёнини ташкил этиш буйича меъёрий-хукукий база яратилди. Жумладан, касблар буйича малака талаблари белгиланди, укув режа ва дастурлар ишлаб чикилиб, тасдикланди, укув-ишлаб чикариш мажмуаларида укувчиларни бахолаш мезонлари ва якуний аттестациядан утказиш тартиби белгиланди. 2018 йилда 333 та таълим муассасаларини касблар буйича 489 та синфлар туплами билан жихозлаш чоралари курилмокда. 2019 йилдан бошлаб, 635 та мактабларда ташкил этилган ва минимум даражада жихозланган укув-ишлаб чикариш

мажмуаларига мавжуд касблар буйича 2,1 млрд. сумлик хом-ашё етказиб бериш кузда тутилмокда[1].

2022 йилда Узбекистон Халкаро укувчиларни бахолаш дастурида (Program for International Student Assessment, PISA) иштирок этади. Аслида бу дастур ушбу 2021 йилда утказилиши керак эди, аммо короновирус пандемияси сабабли кейинги йилда утказиладиган булди. Узбекистонда ушбу халкаро дастурга тайёргарлик куриш учун таълим тизимининг асосий бугини булган мактаб тизимига хам катта эътибор каратилмокда. Республикамизнинг барча худудларидаги мактаблар моддий-техник базасини янгилаш, укитувчи ва педагог кадрларни малакасини ошириш оркали укувчиларининг билим сифатини янги боскичларга олиб чикиш борасида бир катор карорлар, фармон, фармойишлар кабул килинди.

Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2018 йил 8 декабрдаги "Халк таълими тизимида таълим сифатини бахолаш сохасидаги халкаро тадкикотларни ташкил этиш чора-тадбирлари тугрисида"ги 997-сонли карорида [https://lex.uz/docs/4097073] энг устивор вазифа килиб куйидагилар олинди:

Халкаро тадкикотлар натижаларига асосланган холда укиш, математика ва табиий йуналишдаги фанлардан давлат таълим стандартлари, укув дастурлари хамда укув адабиётлари мазмунига узгартириш ва кушимчалар киритиш;

PISA бахолаш дастури йуналишидаги саволлар миллий базасини яратиш ва укув дастурларига интеграция килиш;

Укувчилар саводхонлигини бахолашнинг миллий тизимини яратиш ва 2019-2021 йилларда амалий куникмаларини шакллантирилишини бахолашга каратилган синовларни тизимли равишда утказиб бориш[2].

Шунингдек, Президентимизнинг фармони билан "Узбекистон Республикаси Халк таълими тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепцияси" [https://lex.uz/docs/4312785]тасдикланган булиб, унда Узбекистон Республикасининг 2030 йилга келиб PISA халкаро бахолаш дастурининг рейтинги буйича жахоннинг биринчи 30 та илгор мамлакати каторига киришига эришиш устувор вазифа этиб белгиланган.

Карорда 2019 - 2021 йиллар давомида республиканинг хар бир худудида боскдчма-боскдч STEAM (фан, технология, инжиниринг, санъат ва математика) йуналишларига ихтисослаштирилган «Президент мактабларини» ташкил этиш;

олий таълим муассасаларининг илмий салохиятга эга педагогик жамоасини умумтаълим мактабларида иктидорли болалар билан ишлашга ва таълим сифатини бахолашга жалб килиш [3];

Узбекистонда халкаро PISA бахолаш дастурига тайёргарлик куриш ва мактаблардаги таълим сифатини яхшилаш учун бугунги кунда Финляндия тажрибасини урганмокда. Сабаби Финляндия кейинги йилларда таълим буйича халкаро мусобакаларда юкори натижаларни кайд этиб келмокда.

Хулоса килиб айтганда, халкаро бахолаш дастурларида муваффакиятли иштирок этиш, бевосита таълим сифатини ошириш билан богликдир. Унда иштирок этиш, нафакат Узбекистон, балки жахон хамжамиятида укувчиларнинг укув дастурларини ёдда саклаб колганлигини бахолашдан уларнинг компетенцияларини бахолаш, яъни мактабда эгаллаган билимларини реал хаётий вазиятларда куллай олиши, ижодий ва мантикий фикрлаш куникмаларини ривожлантириш ва уни бахолашга утишда мухим восита булиб хисобланади.

REFERENCES

1. https: //www. gazeta. uz

2. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2018 йил 8 декабрдаги "Халк таълими тизимида таълим сифатини бахолаш сохасидаги халкаро тадкикотларни ташкил этиш чора-тадбирлари тугрисида"ги 997-сон карори // https://www.lex.uz/

3. Технология фанида халкаро бахолаш дастурларини амалиётга тадбик этишнинг ахамияти // Academic research in educational sciences. Vol. 2 No. 3, 2021. ISSN: 2181-1385

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.