Научная статья на тему 'ЎЗБЕК ВА ИНГЛИЗ ТИЛЛАРИДА СЕН/СИЗ МУРОЖААТ ШАКЛЛАРИ ВА ЛИНГВОМАДАНИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ'

ЎЗБЕК ВА ИНГЛИЗ ТИЛЛАРИДА СЕН/СИЗ МУРОЖААТ ШАКЛЛАРИ ВА ЛИНГВОМАДАНИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

234
58
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
сен / сиз / you / мурожаат / ҳурмат / афиикслар / жинс категорияси / ѐш категорияси / лингвомаданият / ностандарт нутқ / нутқий мулоқот. / you-sen / you-siz / you / appeal / respect / affixes / gender category / age category / linguistic culture / non-standard speech / verbal communication.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Сурайё Серажиддиновна Сайдуллаева

Ушбу мақола ўзбек ва инглиз тилларида мурожаат шакллари “сен” ва “сиз”“you” ларнинг талқинига бағишланади. Ҳар иккала миллатнинг нутқий мулоқотида коммуникантлар ўртасида ҳурмат категориясини англатувчи ушбу мурожаат шаклларининг қўлланилиши ва лингвомаданий хусусиятлари ўзбек ва инглиз тилидаги бадиий асарлар ҳамда ижтимоий ҳаѐтимизда учрайдиган матнлар таҳлиллари асосида уларнинг ўхшаш ва фарқли жиҳатлари ѐритиб берилган. Шу билан бир қаторда, мақолани ѐзишда бир қатор олимларнинг қарашлари ва илгари сурган назарияларидан фойдаланилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

This article is devoted to the interpretation of the forms of address in the Uzbek and English languages "you-sen" and "you-siz" (Uzbek) "you" (English). The use, as well as the linguistic and cultural characteristics of these forms of address, which represent a category of respect among communicators in the speech dialogue of both nations, highlight their similarities and differences based on the analysis of works of art in Uzbek and English and texts encountered in our social life. In addition, the views and theories put forward by a number of scientists were used when writing the article.

Текст научной работы на тему «ЎЗБЕК ВА ИНГЛИЗ ТИЛЛАРИДА СЕН/СИЗ МУРОЖААТ ШАКЛЛАРИ ВА ЛИНГВОМАДАНИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ»

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-149-156

УЗБЕК ВА ИНГЛИЗ ТИЛЛАРИДА СЕН/СИЗ МУРОЖААТ ШАКЛЛАРИ ВА ЛИНГВОМАДАНИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ

Сурайё Серажиддиновна Сайдуллаева

Навоий давлат педагогика институти докторанти

АННОТАЦИЯ

Ушбу макола узбек ва инглиз тилларида мурожаат шакллари "сен" ва "сиз"- "you" ларнинг талкинига баFишланади. Х,ар иккала миллатнинг нуткий мулокотида коммуникантлар уртасида хурмат категориясини англатувчи ушбу мурожаат шаклларининг кулланилиши ва лингвомаданий хусусиятлари узбек ва инглиз тилидаги бадиий асарлар хамда ижтимоий хаётимизда учрайдиган матнлар тахлиллари асосида уларнинг ухшаш ва фаркли жихатлари ёритиб берилган. Шу билан бир каторда, маколани ёзишда бир катор олимларнинг карашлари ва илгари сурган назарияларидан фойдаланилган.

Калит сузлар: сен, сиз, you, мурожаат, хурмат, афиикслар, жинс категорияси, ёш категорияси, лингвомаданият, ностандарт нутк, нуткий мулокот.

ABSTRACT

This article is devoted to the interpretation of the forms of address in the Uzbek and English languages "you-sen" and "you-siz" (Uzbek) - "you" (English). The use, as well as the linguistic and cultural characteristics of these forms of address, which represent a category of respect among communicators in the speech dialogue of both nations, highlight their similarities and differences based on the analysis of works of art in Uzbek and English and texts encountered in our social life. In addition, the views and theories put forward by a number of scientists were used when writing the article.

Keywords: you-sen, you-siz, you, appeal, respect, affixes, gender category, age category, linguistic culture, non-standard speech, verbal communication.

КИРИШ

Х,ар бир миллатнинг миллий маданиятида инсонлар бир бирларига хурмат курсатиши мулокотнинг энг юкори одоб-ахлоки хамда этикети хисобланади. Узбек ва инглиз тилларида нуткий мулокотда коммуникантлар уртасида

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-133-142

мулокотнинг хурмат категориясини саклаб колувчи "сен" ва "сиз" мурожаат шакллари мавжуд. Ушбу узбек тилидаги мурожаат шаклини КШКахаров "Узбек тилининг изохли луFaти" оркали куйидагича таърифлайди, сен -кишилик олмоши, иккинчи шахс, бирлик.

1. Узидан кичик, якин кишига мурожаатда ишлатилади.

2. Купчиликка мурожаатда дaFaллик ёки менсимасликни билдиради.

Сиз - кишилик олмоши, иккинчи шахс, куплик.

1. Купчиликка мурожаатда ишлатилади.

2. Узидан катта кишига ва, умуман, хар кандай шахсга нисбатан хурматни билдиради.1

Бунга кушимча тарикасида "сен" мулокотда яна бир яъни жонсиз нарсаларга мурожаат тарзида ёки уларнинг номи урнида фойдаланишнинг шаклини келтиришимиз мумкин: "Эу, ёшлигим сен бунчалар тез мени тарк этдинг'.

"Инглиз тилининг изохли луFaти" да эса куйидагича берилади: "You" узбек тилидаги сен ва сиз мурожаат шаклини англатиб келувчи биргина шаклдир:

1. номинатив ёки объектив холатда иккинчи шахс олмоши якка ёки купликда, мурожаат килинган шахс ёки шахслардан ишлатилади

2. жумла мавзуси билан кушимчада ишлатилади, баъзан мавзуни таъкиб килиш учун такрорланади

3. норасмий. (герунд олдидаги сизнинг олмоши урнига ишлатилади)

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Инглиз тилида "You" олмоши бирлик ва куплик уртасидаги фаркни аниклаш учун кушимча шакллар билан изохланади. "You" олмоши ва мурожаат шакли OFзаки нуткда Жанубий Мидланд ва АКЩнинг жанубида кенг таркалган. "Y'all" (You all) моносиллабик шакли Жанубий Мидланд ва Америка Кушма Штатларининг Жанубида бу минтакавий узига хосликни англатишдан кура, таниш ва норасмий холатдарда кулланилади. Бунинг эгалик шакллари одатда all's дан кура y'all's нинг кулланилиши максадга мувофикдир. "You" (You+оnes (кимдир)) шакли жанубий Мидландда фойдаланиладиган купинча

1 КШ.Кахаров "Узбек ва немис нуткий этикетларининг киёсий тадкики" Филология фанлари буйича фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини олиш учун тайёрланган диссертацияси, Андижон - 2020, 86-б

2 https://www. dictionary. com/browse/you

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-133-142

ностандарт нуткда учрайдиган шаклидир; унинг урнини y'all ёки y'all's олмошлари билан алмаштириш хам мумкин. Аммо, Бостон, Ню-Йорк ва Чикаго каби шахар марказларида кенг таркалган Youse (you + отларнинг куплик шакли „s) нуткда кам учрайдиган формаларини учратишимиз мумкин, шунингдек, бу оддий норасмий ифода шакли хамдир.

Инглиз тилида сен ва сизнинг биргина you шакли оркали ифодаланишини куришимиз мумкин. Бундан ташкари, you-сен якинликни ифодалаши, you-сиз мурожаат шакли эса кайсидир маънода масофани саклаши, расмий вазиятларда ёки бегоналар уртасида буладиган мулокотда кулланилади яъни You (Сиз) -умумий мурожаат шаклидир:

- You know he shot his brother? - said Ursula. (Bilasiz^^mi, u akasini otgan. dedi Ursula). D.H.Lawrence "Women in love" p-6

Инглиз тилидаги you олмоши- "сен" ва "сиз" шаклларининг карама каршилиги нуткий одатга хос хамма вазиятларда ишлатилади ва барча тил бирликларига кушилади, аммо хеч кандай ушбу олмошлари билан кулланилаётган феълга аффикс кушилмайди, шунингдек, таржима килинаётганда контекстнинг маъносига боFлик булган холда сен ёки сиз деб таржима килинади. Узбек тилида эса сен ва сиз шакллари бирлик ва купликдаги кишилик олмошлари билан бирга феълнинг шахс-сон аффиксларида хам яккол кузга ташланади:

- Сиз биздан хавотир олмай уйингизга кетаверинг!

ёки,

- Сен уз вазифангни нималардан иборат эканлигини билишинг шарт!

Демак, узбек тилида сиз олмошига -из/-з, -сиз,-нгиз, -(и)нг ёки сен олмошига -инг/-нг, -сан, -нг, аффиксларнинг кушилиши оркали хурмат маъносини ифодаланишини ва инглиз тилида бундай аффиксларнинг мавжуд эмаслигини юкорида келтирилган мисолларда куришимиз мумкин.

Т.П.Арискина эрзян тилида сен-тон/сиз-тынь олмоши иккинчи шахс куплик феъл шакли билан кулланилса, венгер тилида эса сен^е/сиз^^^к, maga,maguk олмоши учинчи шахс бирлик ва куплик феъл шакллари билан кулланиш максадга мувофиклигини таъкидлайди, шу билан бир каторда сен ва сиз шаклларидан фойдаланишнинг куйидаги формаларини аниклайди:

1. Сухбатдошнинг танишлилик даражаси;

2. Расмий/норасмий мулокот мухити;

3. Мулокотчиларнинг узаро муносабати;

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-133-142

4. Сухбатдошларнинг мулокотдаги тенглиги / тенгсизлиги; Бундан куриниб турибдики, асрлар давомида исоний муносабатлар ривожланиб келган даврлардан бошлаб шахслар уз муомала меъёрларини турли лингвистик воситалар асосида белгилайдилар.

Нгуен Ву Хыонг Ти узининг тадкикотлари давомида сен/сиз шаклларидан фойдаланиш субъектив эканлигини, мулокотда "сиз"дан "сен"га утиши, сухбатдошлардан бирининг расмий муносабатлардан якинрок ва дустона муносабатларга утиш истагини акс эттиришини ва "сиз"дан "сен"га утиш коммуникатив харакатнинг иккала иштирокчиси томонидан кабул килиниши

4

керак эканлигини таъкидлайди.

С.Лиу инглиз тилида сен/сиз маъносини англатувчи факат "You" иккинчи шахс олмоши бор эканлигини, у бирликда ва купликда мулокотда реципиентни билдириб келишини, мандарин тилида "ni" (сен/сиз) олмоши иккинчи шахснинг бирликда ва "nimen" купликда ифодаланишини таъкидлаб утади. Бундан ташкари, "nin" олмоши хам маълум бир кабул килувчига хурмат

5

курсатадиган ягона шаклдир.

Г.Зикриллаев уз тадкикотларида -сиз ва -сен мурожаат шаклларини куйидаги муносабатларга булади деб ёзади:6

1. К,ариндошлик муносабати.

2. Таниш-нотаниш ёки якин эмаслик муносабати.

3. Ёш орасидаги муносабат.

Узбек тили ва миллий маданиятида кариндошлар уртасидаги мулокот хамда мурожаат вазифаси бажарувчи, шу билан бир каторда хурмат маъносини ифодалаб келувчи шакл бу "сен" ва "сиз"дир. Ушбу шаклларнинг ишлатилиши кариндошликнинг мулокотдаги аъзолари уртасидаги генетик якинлик даражаси хамда ёши орасидаги фаркка боFлик булади. Узбек нуткий этикетида бирламчи номланишда сузлашувчиларининг ёшига караб намоён булади: ота, она, бува, буви, тоFa, хола, амма, амаки, ака, опа каби катта ёшли тингловчиларга "сизлаб" мурожаат килинади. Узбек халкида ота-оналар уз фарзандларига "сен" деб мурожаат килиши, фарзандларнинг уз ота-онасига ва узидан ёши катта булган барча кариндошларига "сиз" деб муносабатда булиши меъёр

3 Т.П.Арискина Выражение речевого этикета в эрзянском и венгерском языках, автореферат, Саранск 2007, с 8

4 Нгуен Ву Хыонг Ти Обращение как элемент русского речевого этикета на фоне вьетнамской лингвокультуры, Москва-2010, с 10

5 СЛиу https://skemman. is/bitstream/1946/20360/1/BA%20thesis.pdf

6 Зикриллаев F. Феълнинг шахс, сон ва хурмат категориялари системаси. - Тошкент: Фан, 1990. - Б.56. Google Scholar Scientific Library of Uzbekistan Academic Research, Uzbekistan 152 www.ares.uz

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-133-142

хисобланади. Шуни хам инобатга олиш лозимки, нотаниш кишилар уртасидаги мурожаат ва мулокотда ёши ва жинсидан катъий назар "сизлаб" муносабатда булиш максадга мувофикдир:

- Йулингдан цолма, сен менга тугри келмас экансан. (Гафур Гулом "Шум бола", 184-б)

- Менга бир оз цулоц беринг, Ойимпошша, сиз узингиз шундай соддамисиз ёки марзилонликларнинг щммаси шундай содда буладими? (Гафур Гулом "Шум бола", 191-б)

- Хайр онажон! Маним учун бувимни цучоглаб цуйинг. (А.К,одирий "Утган кунлар" 355-б)

- Углим, сан онангнинг гапига аччизланма. (А.К,одирий "Утган кунлар" 136-б)

МУ^ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Биринчи матн парчаси икки таниш уртасидаги мулокот, иккинчиси бир бирига нотаниш булган инсонлар уртасидаги мулокотдан куриниб турибдики, хурмат маъноларини англатувчи сен ва сиз мурожаат шакллари худудий ва этник жихатдан чекланган булмай, бутун узбек миллати учун умумий хисобланади. Учинчи матнда кизнинг онасига "сиз" деб мурожаат килганини, охирги матнда эса отанинг фарзандига "сенлаб" муносабатда булишини куришимиз мумкин. Мулокот жараёнида юзага келадиган нутк актларининг кулланилишига кура, "хурмат" категорияси намоён булган ёки кучайтирилган тарзда акс этади. Бундай холда контекстда хурмат шакли билан бирга, лексик, фонетик, лексик-грамматик восита кулланилади.

Инглиз тилида хам кариндошлар хамда бегона кишилар уртасида мурожаатнинг сен/сиз шаклларидан фойдаланилади ва асосан "сенлаб" муносабатда булиш меъёр хисобланади ва мурожаат килаётганда ушбу шакл энг макбули хисобланади:

- " You 're not an artist, then, " she said in a tone that placed him as an outsider. (Демак, сен рассом эмассан, - деди у уни бегонадек курсатган охангда.) D^^w^^e "Women in love", p-20

- How do you do, Hermione. I was sketching. (К,андайсан, Гермиона. Мен эскиз чизаётган эдим.) D^^w^^e "Women in love", p-34

- Mom I miss you. (Она сени (сизни) соFиндим).

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-133-142

Юкорида келтирилган мисоллардан куриниб турибдики, инглиз тилида асосан мурожаатнинг "сен" шакли ишлатилади. Кариндошлар, ота-она, ака-ука, бобо-бувилар уртасидаги мулокотда хам узбек тилидаги сингари ёш ва жинсга ахамият берилмайди ва факатгина "сен"дан фойдаланилади, фаркли томони шундан иборатки, матнни бошка тилларга таржима килингандагина таржима килинаётган тилнинг маданиятидан келиб чиккан холда "сиз"га мурожаат килиниши мумкин.

Европа маданиятида эр-хотиннинг бир-бирига "сенлаб" гапириши меъёрий холат саналади. Бу уларнинг бир бирига булган муносабатини янада якинрок эканлигидан далолат беради: - "John, are you coming?" asked his wife. ("Жон, келяпсанми?" суради турмуш УртоFи)

Инглиз тилида кишилик олмоши хамда мурожаат шаклини ифодалаб келувси "you" иккинси шахс бирлик ва купликда "Сен"ни ифодалаб келади ва феълга хеч кандай аффикс кушилмайди.

Тарихга назар соладиган булсак, ота-боболаримиз уз аёлларига "сизлаб" муносабатда булишган, бу эса уларнинг уз аёлларига булган хурматини билдириб келган:

- Отабек: — Ким йизлатди сизни?

- Кумуш:— Йиглабманми?

- Отабек: — Кузингиз, кипракингиз... (А.Кодирий "Утган кунлар", 152-б)

Ушбу мисолдаги мурожаат шаклининг "сиз" формасига -инг/-ингиз;-нг/-инг аффикслари кушилиши оркали хурмат категориясини ифодалаб келмокда.

Х,озирги кунга келиб, купчилик узбек эркаклари уз рафикасига сенлаб гапирадилар, бирок аёллар уз турмуш УртоFини сенламайдилар, буни эса уларнинг якинлиги туфайли, деб тушуниш лозим. Шунинг учун хам бунда тингловчининг камситилиши англашилмайди:

- Узинг цалайсан? Зерикмай турибсанми? Ёки кечалари куз ёшларинг билан ёстицларни ивитиб цуйябсанми? (З.Саидносирова, Ойбегим менинг)

Бундай контекстда сузловчининг тингловчига ижобий муносабати купрок ифодаланади. Бу хам эрнинг хотинига муомаласидаги Faмхурлик, хайрихохлик ва унинг учун куюниш холатлари айнан "сен" шакли ёрдамидаги мурожаат

Google Scholar Scientific Library of Uzbekistan

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Academic Research, Uzbekistan 154 www.ares.uz

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-133-142

оркали етказиб берилган. Мулокотнинг вазияти имкон берса, сузловчи уз хотинига сиз шаклида хам мурожаат килади.

Никох муносабатларида хам "сен ва сиз" шаклларининг ахамияти жуда катта. Аввалдан "сенлаб" мулокот килиб юрган инсонлар узаро турмуш курса, унаштирилгандан кейин, киз йигитни ва унинг барча оила аъзоларини ёшларидан катъи назар "сизлаб" гапириши шарт. Йигит эса булажак турмуш УртоFини хохласа сизлаши, хохласа "сен" деб мурожаат килиши мумкин. Аммо унинг ака-ука, опа-сингил ва бошка якин кариндошларини, албатта, сизлаши керак. Бу хурмат ва одоб белгиси саналади. Сизламаслиги никохдан хурсанд эмаслиги, уни менсимаётганлиги каби нохуш мазмунларни келтириб чикаради. Якин тарихда эркаклар уз турмуш уртокларини "сиз" деб мурожаат этишмаган, албатта, "сенлаб" гапирганлар. Аёллар эса хар доим уз жуфтларини "сизлаб" гапирганлар. Бу шаркона этикет белгилари хисобланган. Баъзи худудларда эса (масалан, Хоразмда) янги келинлар фарзанд куриб, фарзандларининг тили чикмагунча, хеч кимга бир OFиз хам гапирмаганлар. Факат уйда ёлFиз колганда, турмуш уртоклари билан гаплашганлар. Бу хам нуткий этикет саналган. Унинг юмшатилган шаклларига хозир хам амал килинади.

ХУЛОСА

Ижтимоий вазифа - мавкеларнинг узгариши билан "Сен/сиз" шаклларининг алмашиниши кузатилади: шунчаки таниш булган кишиларнинг кадрдонлашиши, шароитнинг расмийдан норасмийга утиши ёки, аксинча. К,искаси, мулокот давомида бу шаклларнинг танланиши сухбатдошларнинг ёши, таниш ёки нотанишлиги, расмий ёки норасмий муносабатлар билан белгиланади.

Демак, мурожаатнинг сен/сиз шакллари узбек ва инглиз тилларида фаркли томонлари мавжуд эканлиги мисоллар ёрдамида тахлил килинди. Узбек тилида сен шаклига -сан/-инг аффикси кушилиши оркали ясалади, инглиз тилида эса бундай аффикс мавжуд эмас; сиз мурожаат шаклининг узбек тилида -сиз/-инг, -ингиз, -гиз аффикслари феълларга кушилиши оркали ясалади, инглиз тилида эса сиз (you-сен) мурожаат шакли факатгина расмий холатларда ишлатилади ва хеч кандай аффикс кушилмаслиги мисоллар оркали ёритиб берилди. Узбек тилида "сен" якин каридошлар, ёши катталар кичикларга мурожаат килганда, эр ва хотин муносабатларида; "сиз" - ёш ва жинс категориясига, хурматни ифодалашда ёши кичиклар катталарга мурожаат

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-133-142

килишда кулланилса, инглиз тилида барча муносабатлар "you"- сен шаклидан фойдаланилади, сиз факатгина расмий муносабатларда, ёзма нуткда кулланилади, OFзаки нуткда деярли кулланилмайди.

REFERENCES

1. К Ш.Кахаров "Узбек ва немис нуткий этикетларининг киёсий тадкики" Филология фанлари буйича фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини олиш учун тайёрланган диссертацияси, Андижон - 2020, 86-б

2. https://www.dictionary.com/browse/you

3. Т.П.Арискина Выражение речевого этикета в эрзянском и венгерском языках, автореферат, Саранск 2007, с 8

4. Нгуен Ву Хыонг Ти Обращение как элемент русского речевого этикета на фоне вьетнамской лингвокультуры, Москва-2010, с 10

5. С.Лиу https://skemman.is/bitstream/1946/20360/1/BA%20thesis.pdf

6. Зикриллаев F. Феълнинг шахс, сон ва хурмат категориялари системаси. -Тошкент: Фан, 1990. - Б.56.

7. D.H.Lawrence "Women in love" p-6

8. Fафур Fулом "Шум бола", 184-б

9. А.Кодирий "Утган кунлар", 152-б

10. www.google.com

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.