CC BY
0https://doi.org/10.47500/2023.v14.i2.10
Мухтар Кожа1
!К,.А. Ясауи атындагы Халыкаралык K,a3aK-TypiK университетi TypKicTaH к., Казакстан e-mail: mukhtar_kozha@mail.ru
6ЗБЕКЭЛ1 ЖЭН1БЕКОВТЩ УШ ХАТЫ
Кaйбip отар елдi алып карамасак та езшщ тэуелаздшне, егемендiгiне бipден кол жеткiзе алмайды. Кызыл империя дэуipiнде енбек етш, ХХ f. сощы шиpегiнде басылып кaлFaн казактын улттык caнa-cезiмiн, рухын кайта ояту бaFытындa жумыс жacaFaн тулFaлap кеп болмады. Осылардын катарына 0збекэлi Жэнiбековтi жaткызуFa болады. ¥лт мYддеci Yшiн aткapFaн енбеп ушан тещз. 03aFa кез келген кызметте сол aткapFaн жумыстарын пайдалана отырып, улттык мэдениеттщ тYpлi салаларын жaнFыpтуFa, дaмытуFa атсалысканы белгiлi.
Желтоксан кетерШсшен кейiнгi шовинистер ызFapы еciп туpFaн кезде 0зaFaнын казак тышщ жанашырларын колдaуFa, pепpеccияFa ушыpaFaн зиялыларды aктaуFa берген кeмегi кепке аян. Меш сол кезде тaнFaлдыpFaны жэне еамде caктaлFaны - 0збекэлi Жэшбековтщ Казакстан Компартиясы Орталык комитетшщ хатшысы бола тура жacaFaн ресми баяндамасында «ШaлкaЙFaнFa шалкай - ол кудайдын улы емес, енкейгенге енкей - ол экецнщ кулы емес», деп окыpмaндapFa apнaFaн жолдары едi. 0з басым буны aFarniH казакка мойымай, ецcецдi тiкте, баскалармен тен уста деп жкерлещдретш, рух беpетiн ашык Yндеуi деп уктым. Менен баска да окырман осылай тYciнген болар деген ойдамын. Желтоксан кeтеpiлiciне орай Мэскеу шыFapFaн «Казак ултшылдыиы» туралы каулы кYшiнде туpFaн кезде мундай жанкешп кaдaмFa жYpек жуткан адам FaM бара алатын деп ойлаймын. Бул мысал да 0зaFaцныц казакты каншальщты киын кезде де ерге CYЙpеген кайсар кайраткер екенiн кepcетiп тур.
0зaFaмен aлFaш жYздеcкен сэт1м Ощуслк Казакстан облысы Кызылкум (каз1р Отырар) ауданынын оpтaлыFы -Шэу1лд1рде орналаскан Отырар мемлекетт1к археологиялык корык-музешне 1988 жылы жумыска ауыскан
сон, болды. К1нд1к каны тaмFaн жер1 -Шэу1лд1рге келген сайын музейге, Арыстанбабка сокпай кетпейт1н. Мен1н ешкандай туыстык байланысым болмаса да aтaлFaн нысандарды apaлaFaндa, Шэу1лд1рдег1 aFaйын-туыcкaннын Y^i^,
¿¡¡k w
QAZAQSTAN RE5PYBLIKASY
ULTTYQ MYZEM
Сур. 1. 0. Жэшбековтщ анасына койган кулпытасы.
Тем1р ауылындагы байыргы сыйлас таныстарына Kipin шыкканда, киел1 орын Бесторацгылга барганда да менi касына ертш алып жYpетiн.
Осы кездесулер барысында 0заганы жана тургыдан таныдым, адами касиеттерше тэнтi болдым. Шэуiлдipге эpбip келгенiнде Арыстанбаб кесенесiне Kipin шыгатын жэне сол мазараттагы анасынын бейтне куран бiлетiн адамды еpтiп алып дуга окытуга жеке баратын-ды. Кейiн сол бейiттi арнайы iздеп барып керсем белгi pетiнде Мацгыстаудын, улутасынан ойып жасаткан кулпытас койдырткан екен. Тас беттеpi еамдж, геометриялык ернектермен накышталган жэне онын бip кырындагы «^аныша Томашкызы 1869-1936 жж.» деген жазу астына «Сенiн жаркын бейнен улыннын жYpегiнде мэнгi сакталады»
деген тебipенiстi жолдар тYсiптi (сур.1). Есю казакы дэстYpмен тастын бip бетiне мэа, калош суpеттеpi оймышталыпты. Муны кергенде 0зекеннiн шешесiнiн кайтыс болар алдында аягы муздай суык болганын естелiгiнде жазган жолдары еаме тYстi. Кулпытастагы аяк киiм бейнелеpi о дYниеде аяулы анасынын аягы жаурамай жылы болсын деген ниетке непзделген сезiмнен, пеpзенттiк камкорлыктан туындаган деп ойладым.
Шэуiлдipге бip келгенде сонау Кызылорда облысында орналаскан Кумиян калашыгына арнайы сапар уйымдастырып, меш де ала кеттi. Касында Алматыдан арнайы еpтiп келген фотографы болды. Сауран бекiнiстеpiнен ертерек салынган бул жэдйерде корган-камалдары жартылай байыргы калпында сакталып тур екен.
Гылыми жэне танымдык эдебиетте осы Казакстан аумагында жаксы сакталган Кумиян беюшсшщ бiрде-бiр фотосы бертмегенш ескерш, оны кeпшiлiкке танытпак болтан деп ойлаймын. Алайда не себептен екенш бымеймш, осы сапардагы суреттердщ жарияланганын кeрмедiм. Кейiн осыны ескерш, Германияга Казакстанньщ ортагасыр калалары туралы гылыми макала дайындаган кезiмде Эзаганьщ керсеткен жолымен Кумиян калашыгына арнайы барып фотога тYсiрiп, немiс тышдеп альбомга онын суреттерiн усындым (сур.2). Эзекен сол кезде Кумиянга апармаса мен осындай жаксы сакталган ескертюш барын бiлмес едiм. Акыры 2013 жылы Германиядагы Казакстан археологиясын, жэдперлерш шетелге танытатын «Unbekanntes Kasachstan»
МЭДЕНИ М¥РА
жинак-альбомда Кумиян бекiнiсiнiн фотосы жарияланды.
Gзбекэлi Жэнiбековтiн зиялы топ еюлдерше, эйресе, шыгармашыл жастарга колдау кeрсеткенi кеп айтыла бермейтiн сиякты. Аганьщ мейiрiмдi камкорлыгын керген жастардын бiрi мен болдым. 1992 жылы кектемде ойлана-ойлана келе, сол кездеп Жогаргы Кенестщ депутаты ретiнде Gзбекэлi Жэнiбековке ет1шш хат жазып жiбердiм. Онда 1988 жылдын кeктемiнде Шымкенттегi педагогикалык институттагы окытушылык жумысымды тастап, Шэуiлдiрдегi Отырар музейiне жумыска келгенiмдi, келерде басшылар жеке пэтер, не Yй беремiз деп уэде еткенiн хабардар етлм. Бастапкыда бiрнеше ай Отырар музеш гимараты iшiндегi бiр белмеде туруга мэжбYP
Сур. 2. Кумиян калашыгы. К,ызылорда облысы. Суретт1 тус1рген М. Кожа.
QAZAQSTAN RESP*BLIKASY
ULTTYQ MYZEM
болганымды, кейiн отбасымнын келуiне орай карызданып шагын Yй - времянкада турып жатканымды, депутат ретшде осы Yй мэселесiн шешуге кемек беpуiн жаздым.
Осы етiнiшiме карай 0заганнан жауап pетiнде келесi мэтiндi хат келдi:
Муцтар, цалцам, агацнан сэлем!
Хатыцды алдым. Бурынырац, мен ШэуШ1рге барып-келт жургенде вз хал-жагдайыцды айтпаганыц бекер болган. Сол кезде мэселе дереу-ац шеш1летт ед1. Каз1р жагдай басцаша, эртм эртурл1 себеп айтып, сыныцты сылтау ете беретт жауапсыздыцца душар болганымызды взщ де ацгаратын шыгарсыц. Эйтпесе сенщ Шымкенттег1 жылы орныцды не ушт тастап Шэу1лд1рге ауысцаныцды жергшкт1 белсенд1лерд1ц вздер1-ац тустетт емес пе ед1? Болган елдщ вз тарихын таспен жазатыны, тозган елдщ вз тарихын жаспен жазатыны, оныц эл1 де ашыла цоймаган беттерт ашатын азаматтарга тшст1 жагдай тугызу цажеттшт олардыц цаперте шне цояр дейм1сщ?! «Жаны ашымастыц цасында басыц ауырмасын!» деген осы. Оган ренж1ме, циыншылыцца тозбай, эп-эдем1 басталган гылыми зерттеулерщд1 тастап кетт журме. Менщ вз басым сенщ болашагыца кэм1л сент, Отырар вркениятыныц «сырын» ашуга квмектесед1 деген умттемт. Маган депутатца деп хат жазбай-ац, ой-ттрщд1 ттелей вз1ме жолдап отыруыца болады. ПШрлес адамдардыц арасындагы царым-цатынас осылай цурылатын болады.
Ал енд1 сенщ жеке вз басыцныц, «отбасы-ошац цасыныц» жагдайына келсек, ол жвнтде облыс эк1м1 М.Ф. Yркiмбаевца вз ойымды, втiншiмдi бiлдiрin хат жаздым. Кррытындысын айтар. Майдыц бас кезтде Шымкентке барсам деген ойым бар. Сол кезде, немесе Жогаргы советтщ сессиясы
кезтде жузбе-жуз кездест, сен жвнтде айтпацшымын. Одан не шыгатынын квре жатармыз.
Эзiрше, агам менщ хатыма жауап цайтармады деп ренжiмесiн деген оймен взще жаздым. Хабарласып тур. Менщ эдiрiсiм:
480072. Алматы цаласы, Интернациональная квшеа 120 уй, 24 пэтер. Телефон 69-49-71.
Кызмет жайында келеа кездескенде айтармын.
Агац Э. Ж^беков 12/IV-1992 ж.
Маган бул хат, ондагы аткарып жаткан жумысыма колдау меш жiгеpлендipдi, баспана мэселеа ойдагыдай шешiледi деген Yмiт тугызды. Осыдан бастап тарих женшде ой-пiкipiмдi, iзденiстеpiмдi 0заганын жеке эдipiсiне жазып салатын болдым.
Екiншi хатымда Отырар
археологиясымен катар Абылай хан кабipiнiн орны кай жерде екендт кызьщтырып жYpгенiн жэне ^3ip жинактаган тарихи деректер бойынша онын Кожа Ахмет Ясауи кесеней шшдеп «Абылай-хан» деп аталатын белмеде жатканын айтып керсетлм. Бул хатыма келей мэтшдеп жауап келдк
Саламатсыздарма, Муцтар, цалцам!
Хатыцды алып, цуанып цалдым. Рахмет. Свзщнщ тврктте цараганда пэтер мэселеа элi шешл цоймаганга уцсайды. Бурыцгы цызметкерлердi партократ, бюрократ деп мтеп-алейтт едi. Казiргiлер олардан да асып бара жатыр ма, цайдам, мэселе шешу циындап кеткен сияцты. Менщ сен жвнтде облыс э^мте жазган хатым оныц цолына тимегенге уцсайды. Сондыцтан «аздщ атыцыздан взi келт жолыгып кетст, шешт беруге жэрдемдесешн» - дегендi айтты.
М.Ф. Yркiмбаевца барып жолыгарсыц. Калганын тагы да квре жатармыз.
Отырар вркениятыныц бiз ушт цаншалыц мацызы бар екендт жвнтде сенщ айтцандарыца цосылам. Бул алцаптыц цазац халцыныц алгаш цалыптаса бастаган жерте саналатынына кумэн келтiруге болмайды. Мунда бiздiц квздщ жасымен жазган тарихымыздыц элi де болса ашыла цоймаган беттерi квп. Оларды ашатын вздерщ сияцты жастар болады. «Рауандагы» ктабыцмен мен айналысайын, тездетт шыгарармыз. Жацында менщ «Уацыт керует» атты ктабым жарыц квретт шыгар деген умттемт. Сонда «Отырар вркенияты жэне бiз» деген арнайы бвлiм бар. Оцып танысарсыц. Пiкiрiцдi баспасвз беттде айтатын болсац тinтi орынды болар едi.
Ал ендi Абылай жвнiндегi мэселеге келсек, менщ «Егемендi Казацстанда» айтцандарым оцырман тарапынан цуптала царсы алынганга уцсайды. Маган жацында Туркктаннан осы мэселелердi зерттеп журген бiр жтт (ЗШрия Жандарбек - М.К.) Ахмет Иасауидщ мурдесте iргелес цойылган Эб^хайыр ханныц цулыптасын оныш емес, оныц баласы Сутншцожант дегендi айтты. Ол солай болса Грум-Гржимайлоныц айтып отырган, Абылайга телитт цулыптасы да сол болып шыцпайды ма? Онда Абылайдыц аты жазылган ештеце жоц екеш белгш. Сонда шындыцтыц бетi ашылмайды ма? Оныц yстiне Эбшхайыр Сыганацта жерленген деген деректер де бар. Оныц устте Созац ауданында цатар жатцан ек мунараны журт Эб^хайыр мен Ж^бектк дегендi айтады. «Тiрiсiнде бiрiн бiрi квргiсi келмесе де влгеннен кемн цатар жатыр» - деген ацсацалдыц свзт менщ де естiгенiм бар. Амандыц болса сол жацца бiр барып цайтсац дурыс болар едi. Кайткен кунде де Абылай жвнтде шындыцтыц бетт ашцан жвн.
МЭДЕНИ М¥РА
Корыц-музей жвнтде мен вз пiкiрiмдi талай рет айтцанмын. Ол менщ ойымдагыдай болып шыга цоймады. Оны уйымдастырганда менщ алга цойган мацсатым Отырар вркенияты мен цазац мэдениеттщ арасындагы балама-байланыстылыцты ашу едi. Менщ Алматы облисполкомына ауысуымды пайдаланып, кейiнгi жолдастар оган квцш аудармапты. Музейде Отырардыц баспанасынан цазацтыц цоржын уйте втетт сэт ашылмай цалды. Оныц устте музей Арыстанбабтыц цасынан тусетт едi. Музейдщ жанында 24 пэтерлi бiр уй, Отырар твбенщ жанында 24 пэтерлi екiншi уй (мейманхана - асхана есебтде) тургызылуы келiсiлген едi. Оныц аржагында Отырар цамалыныц батыс цабыргасы цалпына келтiрiлетiн едi. Сондагы алацда «квлецкелi театр» («теневой театр») жумыс ктейтть шыгыс моншасы, цыш цуятын цумдан, су цоймасыныц, нэжк желiсiнiц, су цубырыныц iзi цалпына келетт жоспарланган едi.
Не пайда, оныц бiрде-бiреуi кке асырылмаганы вктшт^ац.
Айта берсе эцгiме квп, осымен догарайыц. Кврккенше сау бол.
Агац Qзбекэлi 29/У-1992 ж.
Озаганын, менщ Абылай бейт орнын аньщтаудагы iзденiстерiмдi крлдауы маган косымша сертн берд^ эйгШ хан туралы тарихи деректердi жинап, талдау жумыстарын жалгастырдым. Аганын араласуымен «Рауан» баспасында жаткан «Арыстанбаб» атты алгашкы кггапшам жарык кердь Аганын Созак ауданындагы «цатар жатцан ек мунараны журт Эбшхайыр мен Ж^бектк дегендi айтады» деген акпарды терен зерттеуiмiз керек.
©загадан тагы бiр хат менде сактаулы т¥р.
QAZAQSTAN RESP*BLIKASY
ULTTYQ MYZEM
Кадiрлi Муцтар! Кал-ахуалыц цалай?
Келт, бала-шага, отбасы есен-сау болгай!
Хатыцды алып, хабарлаган маглуматтарыца цуанып цалдым. Нест жасырайын, Отырар цазiр иеаз цалды. Ол жасаган вркениятты зерттеу жумыстарыныц шегте жеттз^мегеш вктшт^ац. Эзщ сияцты жастар жалгастыра бермесе цазац тарихыныц элi де толыц ашыла цоймаган тагы бiр бетi мулдем жойылып цалуы мумкт. Отырардыц соцгы кезец жвнтде Л.Б. Ерзаковичтщ жазып цалдыргандары, оган сенщ цосатындарыц цуптарлыц, тттен цалыптаса бастаган гылыми квзцарастыц кейбiр тустарын цайта реттеуге багдарлайтынга уцсайды десек те артыц болмас едi. Дегенмен, осындай материалды баспага жiбермей турып мен сияцтыларга кврсетт алган болсац, цайсы бiр мэселелерге терецрек уцшен. болар едк ау деген ой да цаумалап береттт жасыра алмай отырмын.
Свз жоц, Гылым Академиясыныц хабаршысында басылган мацалац цызгылыцты. Эйтсе де цазiргi Ташкент облысындагы Шыршыц взенiмен арадагы Эгем, Казыгурт жоталарын, Ахангерен, Шорсу, Келес, Куркелес взендерт баса квктеп Отырар алцабына суландырылды деген пкрге цосыла алмаймын. Кезтде Шыршыцтыц Сырдарияга цуйылатынына, ал Сырдария Ходженттi (цазiргi Тэжтстанды) орап, Шржардыц тусынан Жизац даласына бет бурып, Амударияга цосылганына кумэн келтiруге болмас. Ал егер, взщ айтып отырган, шыгыс авторлары келтiрген Сыр, Сир, Шыр (Чир) деген гидронимдердi Сырдыц цазiргi орта агысына пайдалансац, Отырар алцабыныц бiраз жертщ (Суткент, Ацтвбе, Жарты твбе, Сазан, Квксарай, Тектурмас, Оцсыз, Субагар, Балтаквл) бiразы Сырдыц суымен, ал Шшк (Бузыц), Отырар, Квкмардан, Жалпац твбе жазыгы оныц (Сырдыц)
тармагы болып есептелетт Арыс, Бвген взендертщ суымен суландырылганы хац болып шыцпайды ма? Муны неге ескермеске. Сонда бурын Арыстыц суын Бвгенге бурган «ацарыцтыц» Аляку цаздырып, Отырар жерт суга тогытцан арыц болып шыцпасына шм кетлдЫ бере алады? Сен взщ сол арыцтыц арнасымен бiр рет журт втсец, осындай жорамалга келеттще мен кэм1л сенемт. Оныц устте арыц Отырарга цараганда кейтрек цазылган сияцты. Оныц бер жагында Ацарыцтыц Бузыц твбенщ тусынан Бвгенге цуйылганын ескерсек, Отырар даласына су цаптатып жiберген болады гой. Оны биылгы су тасцынынан да кврген боларсыц.
Менщше, Ацарыцтыц цупиясы осында жатцан сияцты. Ар жагын взщ зерттей жатарсыц. Бэлшм археологиялыц цазба арцылы арыцтыц жас шамасын да аныцтауга болар. Сонда Сыр мен Чирдыц арасындагы байланыс та взтен взi ашылар едi.
E^i хатыцда айтылган материалдарга келсек, онда кврсетшен мацалалармен мен таныс еместн. Сондыцтан олар жвнтде ештеце айта алмаспын. Арыстанбаб жвнтде: онан мешiттi алып кеткент дурыс дей алмаймын. Онсыз да журт намазын оцып жатыр, оган цалай тиым саларсыц. Эулиенщ жанында намаз оцымайды деген цагида цайдан алынган? Арыстанбаб сияцты цурылыстыц жанында ханака, мешт, медресе салынатын дэстур ертеден келе жатцан жоц па? Туристер сыртын кврсе де жетедi гой, штде квре цоятын не бар? Соны неге ойланбайсыцдар. Онсызда усцыны кетт цалыпты, жердщ соры жогары шыгып кетinтi. Буйте берсе цулап цалуы мумкт гой.
Саган тагы бiр вттш - Отырар халцыныц тектестт цурамы жвнтде зерттеу жумыстарын кецейте туссек орынды болар едi. Мунда цацлылардыц цалай келгн жвнтде цызгылыцты
материал О. Муцтарханныц ецбегтде бар. Ал цоцыраттар жайлы ештеце жоц. Оларды Шыцгысханга тели бергеннен тарих гылымы дами цоймас. Казац галымдары цанша ышцынса да Толстовтан, Аристовтан артыц ештеце айта алмай келед1. О. Муцтархан цацгушарды цацлылармен шатастыруга болмайды дегенд1 айтады. Ал цацгарлар, кецгестер деген шмдер? Олар тарих беттен мулдем шыгып кеткен жоц цой? Муны неге зерттеп-блмеске?
Элг1 этнографиялыц музейлерщ ашылды ма? Оныц жумысы цалай? Ол маган Кызыл жыршыныц, Байбосынныц, Молда Мусаныц, Елеус1здщ шыгармаларын жинап беруге квмектессе, басып шыгаруга жэрдемдесер ед1м. Эаресе Кызыл жыршыдай ацын, энш1, куйш1-композитордыц, жыраудыц шыгармашылыгы жвнтде журттыц ештеце б1лмейтт1 вктшть Осыны да ескерщдер.
МЭДЕНИ М¥РА
Музей цызметкерлерте менен квптен-квп сэлем. Ден сау болса жолыгармыз. Э. Дербкэлиев екеум1здщ Сыр бойын б1р шарлап шыцсац деген ойымыз да бар. Мет эрине халыц сэулеткерлт цызыцтырады.
Агац Э. Жэтбеков 1/VII-1994 ж.
Осы жогарыдагы хаттар жолдарынан Эзекецнщ мына фэниде бымейтш, к,ызык,пайтын, атсалыспайтын,
араласпайтын саласы жок-ау деп каласын,. Эзага Эл-Фараби сиякты энциклопедиялык бШм ией екеш байкалады. Тарихтан, музейтанудан, сэулетeнерiескерткiштершен,акын,эншi, ^йш^ композитордьщ, жыршыньщ, жыраудьщ шыгармашылыгы женшде казак халкынын тектестiк курамы, этнография, суландыру тарихынан, айта берсек, бул ^3ím жалгаса бермек, осы такырыптардын бэрше кызыккан, зерттеген, зерделеген.
Мухтар Кожа
Международный казахско-турецкий университет имени Ходжи Ахмеда Ясави
г. Туркестан, Казахстан e-mail: mukhtar_kozha@mail.ru
ПИСЬМА УЗБЕКАЛИ ДЖАНИБЕКОВА
Краткое содержание. Не так много людей трудились в эпоху Красной Империи и работали в направлении возрождения подавленного казахского национального сознания, духа в последней четверти ХХ в. В их числе Узбекали Джанибеков. Его заслуга в интересах нации велика. Автор статьи размышляет о том, где бы он не работал, на любой службе он активно принимал участие в модернизации, развитии различных сфер национальной культуры.
В ходе нескольких встреч автор узнавал его с другой стороны и восхищался человеческими качествами. В то время когда поддержка представителей интеллигенции, особенно творческой молодежи, не так много, он молодой ученый увидел и почувствовал добрую заботу и поддержку Узбекали Джанибекова. Поддержка в поиске по определению места погребения Абылай-хана придал ему дополнительный импульс и он продолжил работу по сбору и анализу исторических данных о знаменитом Хане. При участии У. Джанибекова был издан его первая книга «Арыстанбаб».
Автор по работе переписывался с У. Джанибековым, и удивился, что он человек всесторонний и нет сферы которым он не интересовался. Автор наполняется чувством что,
.Ä, w
QAZAQSTAN RE5PYBLIKASY
ULTTYQ MYZEIÎ
Узбекали Джанибеков, обладатель энциклопедических знаний, интересовался и занимался изучением истории, этнического состава казахского народа, системой ирригации, этнографии, музееведения, памятников архитектуры, поэтов, певцов, кюйши, композиторов, жырши, жырау и других тем.
Mukhtar Kozha
Akhmet Yassawi International Kazakh-Turkish University Turkestan, Kazakhstan e-mail: mukhtar_kozha@mail.ru
UZBEKALI DZHANIBEKOV 'S LETTERS
Summary. There are not many people who worked in the era of the Red Empire and worked in the direction of Re-awakening the Kazakh national consciousness and spirit, which was suppressed in the last quarter of the 20th century. Among them is Uzbekali Zhanibekov. His merit for the benefit of the nation is great. The author of the article reflects on the fact that he took part in the modernization and development of various spheres of national culture, using the same work in any position.
During the meetings, it was reported that U. Zhanibekov was recognized in a new light and admired his human qualities. Uzbekali Zhanibekov's support for representatives of intellectual circles, especially creative youth, says that he is one of the young people who received the kind care of his brother. U. Zhanibekov's support for the search for the location of Abylai's grave gave him an additional impetus for continuing to collect and analyze historical data about the famous Khan. The first booklet "Arystanbab" was published with his participation.
In his service, he corresponded with a man, claiming that the figure felt as if there was no sphere in which he did not know, was not interested, was not participated, was not involved. Like Uzbekali Zhanibekov, the owner of encyclopedic knowledge is interested in history, museology, architectural monuments, the work of a poet, singer, kyuishi, composer, zhyrshi, zhyrau, the origin of the Kazakh people, ethnography, the history of irrigation and other topics.
Автор туралы мэлiмет:
Мухтар Кожа, т.г.д., К,.А. Ясауи атындагы Хальщаралык, к,азак,-турш университет, археолог, Турюстан к., Казакстан.
Сведения об авторе:
Мухтар Кожа, д.и.н., Международный казахско-турецкий университет имени Ходжи Ахмеда Ясави, г. Туркестан, Казахстан.
Information about the author:
Mukhtar Kozha, Doctor of Historical Sciences, Akhmet Yassawi International Kazakh-Turkish University, Turkestan, Kazakhstan
