Научная статья на тему 'Замонавий ўқитувчининг педагогик маҳорати ва педагогик бурчи'

Замонавий ўқитувчининг педагогик маҳорати ва педагогик бурчи Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
11283
919
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
глобал ҳамкорлик / интерфаол ва ноанъанавий педагогик технологиялар / инновация ёки интерфаоллик / кoммуникациoн теxнoлoгиялар / ўқитувчининг шахсий фазилатлари / касбий маҳорат / замонавий ахборот / бурч / масъулият / global collaboration / interactive and unconventional pedagogical technologies / innovation or interactiveness / of communication technologies / personal internalss of teacher / professional mastery / modern information / debt / responsibility

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Қурбонова Гулчеҳра Абдуллаевна

Мақолада таълимда ўқитувчи фаолиятининг муҳим аҳамияти, педагогик маҳорат, янги интерфаол ва ноанъанавий педагогик технологияларни қўллашнинг роли, замонавий ўқитувчининг бурчи ва масъулияти тўғрисида фикр ва мулоҳазалар юритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PROFESSIONAL MASTERY AND PEDAGOGICAL RESPOSIBILITY OF TEACHER NOWADAYS

In the article the author offers opinions and judgement about the important value of activity of teacher and his pedagogical skill. There is discussed the role of the new interactive and unconventional pedagogical technologies implementation, and responsibility of teacher in that regards.

Текст научной работы на тему «Замонавий ўқитувчининг педагогик маҳорати ва педагогик бурчи»

V_/

К,урбонова Гулчех,ра Абдуллаевна,

Узбекистон давлат консерваторияси амалиёт булими бошлиFи, «Мусикий педагогика» кафедраси доцент в.б., психология фанлари номзоди

ЗАМОНАВИЙ УКИТУВЧИНИНГ ПЕДАГОГИК МАХОРАТИ ВА ПЕДАГОГИК БУРЧИ

ЦУРБОНОВА Г.А. ЗАМОНАВИЙ УКИТУВЧИНИНГ ПЕДАГОГИК МАЦОРАТИ ВА ПЕДАГОГИК БУРЧИ

Маколада таълимда укитувчи фаолиятининг мух,им ах,амияти, педагогик майорат, янги интер-фаол ва ноанъанавий педагогик технологияларни куллашнинг роли, замонавий укитувчининг бурчи ва масъулияти туFрисида фикр ва мулох,азалар юритилган.

Таянч суз ва тушунчалар: глобал х,амкорлик, интерфаол ва ноанъанавий педагогик техно-логиялар, инновация ёки интерфаоллик, коммуникацион технологиялар, укитувчининг шахсий фазилатлари, касбий майорат, замонавий ахборот, бурч, масъулият.

КУРБОНОВА Г.А. ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ МАСТЕРСТВО И ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ ДОЛГ СОВРЕМЕННОГО УЧИТЕЛЯ

В статье автор высказывает свои мнения и суждения о важном значении деятельности учителя и его педагогического мастерства, о роли использования новых интерактивных и нетрадиционных педагогических технологий, о долге и ответственности современного учителя.

Ключевые слова и понятия: глобальное сотрудничество, интерактивные и нетрадиционные педагогические технологии, инновация или интерактивность, коммуникационные технологии, личные качества учителя, профессиональное мастерство, современная информация, долг, ответственность.

QURBONOVA G.A. PROFESSIONAL MASTERY AND PEDAGOGICAL RESPOSIBILITY OF TEACHER NOWADAYS

In the article the author offers opinions and judgement about the important value of activity of teacher and his pedagogical skill. There is discussed the role of the new interactive and unconventional pedagogical technologies implementation, and responsibility of teacher in that regards.

Keywords: global collaboration, interactive and unconventional pedagogical technologies, innovation or interactiveness, of communication technologies, personal internalss of teacher, professional mastery, modern information, debt, responsibility.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 12

«Ёмон уцитувчи цацицатни шунчаки айтади-цуяди, яхшиси эса уни топишга ургатади»

А.Ф.Дистервег - немис педагоги1

Уз эртанги келажагига бефарк булмаган, ёруF ва фаровон кунларини унинг эгалари булмиш ёш авлод истикболида курган миллат таълим-тарбияга алохида эътибор каратади.

Таълим тизими самарадорлигини оши-ришда:

• биринчидан, худудий ривожланиш истик-боларидан келиб чикиб, касб йуналишларини белгилаш ва жорий этиш амалга оширилди;

• иккинчидан, таълим муассасаларининг касбий йуналишлари лойихалаштирилди;

• учинчидан, таълимнинг моддий-техни-кавий базаси мустахкамланди;

• туртинчидан, таълим муассасалари юкори малакали педагог ва мухандис-педагог ходим-лар билан таъминланди;

• бешинчидан, таълим муассасалари фао-лиятини юритишда давлат бюджет ва хомийлик маблаFларидан самарали фойдаланилди;

• олтинчидан, таълим муассасалари ва мехнат бозори уртасида узвийликни таъмин-лаш ишчи кучи талаб ва таклифи муво-фиклаштирилди.

Республикамизда амалга оширилаётган ижтимоий-иктисодий узгаришлар, янгиланиш-лар талаба ёшларимиз такдири, уларнинг ёруF истикболига мустахкам пойдевор булиб хизмат килмокда.

Узлуксиз таълим тизимида амалга оширилаётган ислохотларнинг икки мухим курсаткичи -сифат ва самарадорлик, айнан, укитувчининг салохияти ва касбий махоратига узвий алокадордир. Унинг талабномаси (проссио-граммаси) кун сайин кучаймокда.

«Баркамол авлод - Узбекистон тарак-киётининг пойдеворидир», деган шиор кун тар-тибига уринли келтирилган мустакиллик йилла-рида бу масаланинг ечими укитувчи ва тарбиячи шахсига янада мустахкам алокадор булиб колди. Боиси, укитувчи тажриба ва мала-касининг уЙFунлиги муваффакиятлар гарови эканлиги сир эмас. Таълим тизимини инсонпар-варлаштириш (гуманизациялаш) муаммоси кун

1 Дистервег А. Избранные педагогические сочинения. - М.: Учпедгиз, 1956. -С. 168. (Келтирилган х,авола муал-лиф томонидан таржима ^илинган).

тартибига куйилган бугунги кунда укитувчи шахсининг инсонпарварлик жих,ати олдинги уринга чикди.

Айникса, «Таълим туFрисида»ги Конун ва Кадрлар тайёрлаш миллий дастури кабул килингач, бу борадаги ишлар кенг куламга эришди. Ушбу хужжатларнинг талаблари асо-сида билим ва касб-хунар эгаллашга булган эътибор кучайиб кетди. Шу туфайли таълим-тарбия тизимига янгича илмий-услубий ёнда-шувлар кириб кела бошлади.

Бу ёндашувлар, уз навбатида, укув жараёни-нинг турли ташкилий ва методик жамFарма-ларида муайян ижобий узгаришларни содир этади, албатта. Уларнинг купчилиги педагогик технологиялар ва педагогик махорат билан узвий боFлик узгаришлардир.

Педагогик технология укув предмети ва фан сифатида узининг хаётдаги муносиб урнини эгаллаб бормокда. «Педагогик технология», «Янги педагогик технологиялар», «Замонавий педагогик ва интерфаол технология», «Ахборот ва инновацион технологиялар», «Таълим тех-нологияси», «Техника», «Махорат», «Ахборот технологияси», «Ахборот-коммуникация техно-логиялари», «Таълим методлари», «Тарбия методлари», «Педагогик махорат» каби атама-лар, тушунчалар, махсус ва танлов курслари, укув предметлари шаклланиб ва уларнинг мазмун-мохияти узгариб турмуш ва амалий фаолиятга шиддат билан кириб келмокда. Умумпедагогик тушунчалар тизимида технология муаммосига илмий ёндашиш кучаймокда. Педагогик технология ва педагогик фаолият хамда укитувчи профессиограммаси бир бутун жараён ёки ходиса тарзида тасаввур килинади. Шу нуктаи назардан, педагогик технология ва педагогик махорат узаро кондош - эгизакдир. Педагогик технологияни укитиш жараёнида куллаш сифат ва самарадорликнинг етакчи омилларидан биридир.

Узлуксиз таълим тизимини амалга ошириш жараёнида ёш авлодни кунгилдагидек укитиш ва тарбиялаш хакида гап борар экан, бундай Fоят мураккаб ва куп киррали вазифани факат юксак малака ва педагогик махоратга эга булган укитувчи кадрлар билангина амалга ошириш

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 12

мумкинлигини таъкидлаш лозим. Шундай экан, укитувчилик - катта санъатдир. Бу санъатга у ёки бу педагог осонгина, уз-узидан эриша олмайди. Шунинг учун, укитувчилик касбига, яъни соFлом авлод учун чинакам мураббий булишга х,аваси, иштиёки зур, замон талабла-рини тез ва чукур тушунадиган, узининг илмий, ижтимоий-сиёсий савияси, педагогик мах,о-ратини изчиллик билан амалга ошириб борувчи, мустакиллик Fояси ва мафкураси билан пухта куроллантирилган, х,акикий ватан-парвар ва мех,натсевар кишиларгина эриша оладилар.

Укитувчининг шахсий фазилатлари: ахлокий баркамоллик, яъни саховатпешалик, мех,ри-бонлик, талабчанлик, маънавий поклик, каноат-лилик, ростгуйлик, садокатлилик, покизалик, зийраклик, андишалилик, вазминлик, сабр-бардошлилик, мулойимлик ва бошкалардир.

Укитувчининг касбий фазилатлари: уз сох,а-сининг пухта билимдони булиш, хунар сирла-рини содда усулда уртага олиш, х,аётий тажри-балари асосида тарбияловчилик, шогирдлар эх,тиёжлари ва ютук-камчиликларини идрок эта олувчанлик, нутк маданиятига эга булиш, шахсий намуна була олишлик ва шу кабилардир.

Узбекистон Республикаси Биринчи Прези-денти Ислом Каримов «Юксак маънавият -енгилмас куч» асарида х,акли равишда таъкид-лаганидек, «... агарки дунё иморатлари ичида энг улуги мактаб булса, касбларнинг ичида энг шарафлиси укитувчилик ва мураббийликдир, десак уйлайманки, айни х,акикатни айтган буламиз»1.

Дар^акикат, укитувчи, наинки синф хонасига файз ва зиё олиб кирадиган, балки минг-минглаб мурFак калбларга эзгулик ёFдусини бахш этадиган муътабар зотдир. Айни чoFда яратиб берилаётган имкониятлар укитувчи мех,натининг давлат ва жамият х,аётида канчалик мух,им урин тутишидан далолат беради.

Бугун янгича киёфа касб этган, замон талаб-лари даражасида таъмирланган, энг сунгги русумдаги укув жих,озлари билан жих,озланган мактаблар орзу эмас, айни х,акикатдир.

Таълим сох,асида замонавий ахборот ва компьютер технологиялари, интернет тизими, ракамли ва кенг форматли телекоммуникация-

1 Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч. - Т.: «Узбекистон», 2015. -131-б.

ларнинг замонавий усулларини узлаштириш, бугунги тараккиёт даражасини белгилаб бера-диган бундай илFор ютуклар нафакат мактаб, лицей ва коллежлар, олий укув юртларига, балки х,ар кайси оила х,аётига кенг кириб бор-ганини чукур англаб олишимиз лозим.

Укувчининг рух,ий хусусиятларини урганиш, узлаштирилаётган билимларнинг укувчига шах-сан кизикарли ва керакли булиши зарурлиги, акс х,олда улар шубх,асиз рад этилишини кур-сатади. Бу х,олат образли ифодаланса, индивидуал тафаккурда билимлар субъективлашади, узига хос индивидуал тасаввур ва шахсий фикр-лар объектив ах,амият касб этар экан, билимлар турли нуктаи назарларнинг тукнашуви, бах,с-мунозара, узаро х,амкорликдаги фаолият нати-жасида узлаштирилади, бу эса укув жараёнини анъанавий усулда ташкил этишнинг мух,им шакллари (бах,с-мунозара, узаро х,амкорлик)ни талаб этади. Укитувчи уз дарсида шундай шарт-шароитлар яратиши лозимки, натижада укувчи учун дастлаб нейтрал булган объект кутилма-ганда субъектив хусусият касб этсин. Бунинг натижасида укувчи укитувчи билан х,амкор-ликда ишлайди, изланади ва укитувчи укув мак-садларига эриша боради.

Таълимнинг шахсга йуналтирилган техноло-гияси анъанавий таълим технологияларидан куйидагиларга кура фарк килади: машFулoтнинг асосий максади-тафаккур жараёнини ташкил этишдир, билим, куникма, малакалар укувчи фаолиятининг мах,сули сифатида вужудга келади. Тафаккур жараёнининг куввати билимлар кувватидан юкори туриб, у шахснинг уз-узини ривожлантириш унсури тарзида намоён булади, ижодий изланишнинг натижаси каби мазкур жараённинг узи х,ам ута мух,им булиб, айнан у укувчи ва укитувчининг ижодкорлик кувончига, янгилик яратишга илхрмлантиради, мустакил изланиш ва ижодий фаолиятни ташкил этишга ундайди.

Укитувчининг педагогик махррати тушун-часи мазмунини шундай изох,лаш мумкин:

1. Маданиятнинг юкори даражаси, билим-донлик ва акл-заковатнинг юксак курсаткичи.

2. Уз фанига доир билимларнинг мукаммал сох,иби.

3. Педагогика ва психология каби фанлар сох,асидаги билимларнинг пухта эгаллаганлиги, улардан касбий фаолиятда фойдалана олиши.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 12

4. Укув-тарбиявий ишлар методикасини мукаммал билиши.

5. Педагогик инсонпарварлик талабларига буйсуниши.

6. Касбга оид билимларни бошка фанлар билан алокадорликда мукаммал билиши.

7. Педагогик кобилиятга эга булиш хамда педагогик техника сирларини пухта эгаллаш.

Педагогик махорат укитувчилар ва тарбия-чиларга педагогик ижодкорлик, педагогик техника, таълим-тарбия жараёнида укитувчи ва укувчиларнинг узаро хамкорлиги, мулокот олиб бориш тактикаси, нутк маданияти, тафак-кури, тарбиячининг маънавий-маърифий ва тарбиявий ишларини ташкил этиш ва амалга ошириш, бу жараёнда хулк-атвор ва хиссиётни жиловлай олиш хусусиятларини ургатади ва уз касбини ривожлантириб борувчи педагогик фаолиятлар тизими туFрисида маълумотлар беради. Педагогик махорат укитувчиларнинг педагогик фаолияти замирида такомиллашиб боради.

Бугунги кунда биринчидан, укитувчи маъна-вий жихатдан сoFлoм ва кенг фикрлай оладиган булиши, уз миллий кадриятлари, урф-одатлари ва миллатимизнинг буюк сиймолари ижодий меросини теран билишлари керак. Бинобарин, узи танлаган мутахассислик ва фан сохасида изланишлар олиб борган, алломаларнинг хаёти ва ижодини яхши билиши хамда мантикий тафаккурга эга булиши лозим. Бу укитувчи педагогик махоратининг шаклланиб боришида мухим ахамият касб этади. Айникса, миллий анъаналаримиз, урф-одатларимиз, кадрият-ларимиз асосида давлатимизнинг буюк кела-жаги булмиш ёш авлодга чукур билим бериш укитувчилардан юксак кобилият ва ишчан-ликни талаб килади.

Педагогик майорат - юксак педагогик тафаккур, таълим-тарбия жараёнига онгли, ижодий ёндашув, методик билимларни сама-рали куллай олиш кобилияти булиб, у доимий равишда педагогик билимларни ошириб бориш, утмиш кадриятлари, Урта Осиё мута-факкирлари ижодий меросида ёритилган мураббийларни тайёрлаш туFрисидаги маълумотлар хамда замонавий ахборот технология-лари, портал янгиликларидан хабардор булиш, илFoр хорижий давлатларнинг укитувчилар тайёрлаш технологияларини назарий жихатдан урганиш жараёнида таркиб топади.

Хозирги кунда куйидаги бурч ва масъулият-лар укитувчилардан талаб килинади:

1. Укитувчи, энг аввало, масъулиятни хис этувчи тарбиячи, тажрибали нотик, маданият ва маърифат тарFибoтчисидир.

2. Укитувчи табиатан укувчиларни сева олиши, уз мехри, хис-туЙFуларини хар лахзада укувчилар ички дунёси билан бoFлай олиши, уларнинг мехри, хурматига сазовор булиши керак.

3. Укитувчи жамият ижтимоий хаётида руй бераётган узгаришлар, олиб борилаётган ижтимоий-иктисодий ислохотлар мохиятини чукур англаб етиши ва уларга холисона бахо бериб, бу борада укувчиларга туFри, асосли маълумотларни доимий бера олиши лозим.

4. Замонавий укитувчининг илм-фан, техника ва ахборот-коммуникацион технология-лари янгиликлари ва ютукларидан хабардор булиб бориши талаб этилади.

5. Укитувчи уз мутахассислиги буйича чукур ва пухта билимга эга булиши, барча фанлар интеграциясини узлаштириб бориши, бунда уз устида тинимсиз илмий изланишлар олиб бориши лозим.

6. Укитувчи педагогика ва психология фан-лари асосларини пухта билиши, укувчиларнинг ёш ва психологик хусусиятларини инобатга олган холда таълим-тарбия фаолиятини ташкил этиши керак.

7. Укитувчи касбий педагогик фаолиятида таълим ва тарбиянинг энг самарали замонавий шакл, метод ва воситаларидан унумли фой-далана олиш имкониятига эга булмoFи лозим.

8. Укитувчи ижодкор, таълим-тарбиявий фаолият ташаббускори ва ёш авлод келажаги учун жавобгар шахсдир.

9. Укитувчи касбий фаолияти жараёнида юксак даражадаги педагогик махорат, ком-муникатив лаёкат, педагогик техника (нутк, юз, кул-оёк ва гавда харакатлари, мимика, пантомимика, такт) коидаларини чукур узлаштириб бориши шарт.

10. Укитувчи нутк маданиятига эга булиши зарур, унинг нутки куйидаги хусусиятларни узида акс эттириши керак: турли шева сузлардан холи булиб, факат адабий тилда ифода эти-лиши; укитувчининг нутки содда, равон ва тушунарли булиши; хикматли сузлар, ибора ва маколлар, маталлар хамда кучирма гаплардан уринли фойдалана олиши лозим. Жаргон

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 12

(муайян касб ёки сох,а мутахассисликларига хос сузлар), варваризм (муайян миллат тилида баён этилаётган нуткда узга миллатларга хос сузлар-нинг ноурин кулланилиши), вулгаризм (х,акорат килиш, сукишда кулланиладиган сузлар) х,амда конселяризм (урни булмаган вазиятларда рас-мий сузлардан фойдаланиш) каби норасмий сузлардан холи булиши.

11. Укитувчининг кийиниш маданияти узига хос булиши, яъни содда, озода, бежирим кийи-ниши, таълим-тарбия жараёнида укувчининг диккатини тез жалб этувчи турли хил безаклар (олтин, кумуш такинчоклар)дан фойдаланмас-лиги, фасл, ёш, гавда тузилиши, юз киёфаси, х,атто, соч ранги ва турмагига мувофик равишда кийиниши талаб этилади.

12. Укитувчи таълим муассасасида синф жамоасининг асосий ташкилотчиси ва таълим сох,асида олиб борилаётган ислохртларнинг энг фаол иштирокчисидир.

13. Укитувчи педагогик мулокот жараёни-нинг фаол иштирокчиси эканлигини унутмас-лиги шарт. Шунинг учун касбий фаолиятида педагогик махрратнинг бир катор сифатларини узлуксиз таркиб топтириб бориши зарур.

14. Укитувчи, энг аввало, мулох,азали, босик, х,ар кандай педагогик вазиятни туFри бахрлай оладиган х,амда мустакил равишда мавжуд зид-диятларни бартараф этишнинг уддасидан чика олиши керак.

Укитувчилар унутмасликлари керакки, укувчи, ота-оналар х,амда х,амкасблари билан мулокот жараёнида фикрининг аник ва лунда баён этилишига ах,амият каратишлари максадга мувофикдир. Улар билан муносабат жараёнида сузни салбий хрлатлар х,акидаги далилларни келтиришдан бошламаслиги, аксинча, укувчи-ларнинг (ёки х,амкасби, ота-оналар) муваффа-киятларини эътироф этишлари, уларни янада бойитишга ишонч билдириши билан мулокотни ташкил килиши лозим. Мулокот жараёнида укитувчининг сузларидан сух,батдошига нисба-тан хайрихох,лик, самимийлик, дустона муносабат, яхши кайфият сезилиб турсин.

Таълим-тарбия жараёнига педагогик техно-логияни татбик этиш юкорида кайд этилган долзарб муаммони ижобий х,ал этишга хизмат килади.

Педагогик технологиянинг тарихий асоси таълим-тарбия масалаларини турли тарихий даврларда амалга оширишнинг шакл ва усул-

лари, мазмуни х,амда турли педагогик назария-лар х,акидаги маълумотлардан иборат булиб, улар замонавий педагогик технологияларнинг келиб чикиши учун замин х,исобланади.

Хозирги педагогик технологиялар турли даврларда бошланган ишлар, олиб борилган тах,лиллар, чикарилган хулосалар, мутафаккир-лар билдирган фикр-муло^азаларнинг ривож-лантирилиши асосида пайдо булиб, такомилла-шиб бормокда. Педагогик технологиянинг тарихий асоси унинг узига хос илдизларини ташкил килишини х,исобга олган ^олда уларни билиш ва чукур урганиш келгуси ривожланиш йулларини белгилашда му^им ах,амиятга эга.

Истиклол йилларида Узбекистоннинг Биринчи Президенти Ислом Каримов ташаб-буси билан аввало эртанги кун эгалари булган ёш авлод истикболи, таълим-тарбиясига масъул булган устоз ва мураббийлар касбига булган муносабат узгарди. Жамиятда бу шарафли ва уз навбатида ута масъулиятли касб эгаларига нис-батан юксак ^урмат ва эътибор давлат сиёсати даражасига кутарилиб, доимий эътибор ости-дадир.

Укитишнинг асосий ташкилий шакли булган дарс ва дарсдан ташкари ишлар, улар кандай куринишда (анъанавий ёки ноанъанавий дарс-лар, синфдан ва мактабдан ташкари укув-тар-бия тадбирлари, маъруза ёки амалий машFу-лотлар) ташкил этишидан катъий назар, илмий-назарий, илмий методик ва маърифий-маъна-вий жих,атдан тулаконли бажарилганидагина юксак педагогик самарани бериши мумкин. Бунда, албатта билим олувчиларнинг ёш ва физиологик хусусиятлари, кизикиши, билим савияси, фикр юритиш доираси х,исобга олин-ган х,олда ташкил килинадиган машFулотлар кузда тутилади. Бунинг учун эса таълим ва тар-бия берувчининг мукаммаллик даражасидаги педагогик майорат ва касбий салох,ияти талаб килинади.

Кучли билим, касбий методика ва оддий инсоний фазилатлардан иборат учта хусусият бирлашиб укитиш жараёнининг пировард натижасини белгилайди. Билимсизда методик майорат булишига ишониб булмаганидек, буларнинг ^ар иккисига эга була туриб, ода-мийликдан бехабар шахснинг х,ам укитувчи-лигидан не фойда? Педагогик технологиялар ва педагогик майорат х,ам юкорида олинган

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 12

учликнинг тугаллигисиз схолистика бот^ига ботиб тураверади.

Таълим ва тарбиянинг сифат ва самара-дорлиги жуда куп омилларга боFлик булганлиги учун хам бу борада ягона ва кудратли тавсия ёки йул-йурик бериб булмайди. Хаттоки, замо-навий педагогик ёки ахборот-коммуникация технологияларидан хам фойдалана билишнинг узига хос ва мос мезонлари мавжудлигини унутмаслик керак. Ноанъанавийлик, инновация ёки интерфаоллик байроFини баланд кутарув-чилар хам укитишнинг минг (балки, миллион) йиллик анъана ва тажрибалари, тупланган улкан тажрибавий захирасини инкор этмаслик-лари лозим.

Методик услубларнинг куплиги ва айникса уларнинг бирга булиши укитувчиларнинг ижо-дий ташаббускорлиги ва педагогик махорат-ларини курсатади. Ижодий ишловчи педагог янги услублар кашф этади, хаммага маълум услубларни узгартиради, янада яхширок таълим ва тарбиявий самарага эришади.

Кунлардан бир кун кул буйида корни оч колган бир киши балик тутиб турган дониш-мандга дуч келибди ва унга мурожаат килиб: «Мен очман, менга ёрдам бер!». Донишманд

куйидагича жавоб берибди: «Мен сенга балик беришим мумкин, сен тез туясан ва бироз вакт утгач, худди шундай яна оч коласан ва мендан яна ёрдам сурайсан. Мен сенга кармок беришим мумкин, лекин у качондир синиб колиши мумкин, унда сен менга яна мурожаат кили-шингга туFри келади. Яхшиси, мен сенга кармок ясашни ургатаман, бу узок ва кийин, лекин кейинчалик сенга менинг ёрдамим керак булмайди. Уз йулингни танла...»1.

Юкорида келтирилган ривоятдан келиб чикадиган хулоса шуки, яхши укитувчи талабага «кармок ясашни» ургатиши ва аклли талаба эса уни урганиши лозим. Талабалар «кармок ясашни» канчалик тез ва мустахкам урганиб олсалар, улар шунчалик бировларга мухтож булмасдан, уз «овларига» эга буладилар. Мана шундай вазифаларни амалга оширишда янги интерфаол ва ноанъанавий педагогик техноло-гиялар жуда кул келмокда.

Шу фурсатдан фойдаланиб, биз устозлар уз касбимизга содик колган холда, таълим-тарбия жараёнига педагогик технологияларни татбик этиб, юкорида кайд этилган бурч ва масъулият-ларни виждонан адо этишимиз лозим.

Адабиётлар руйхати:

1. Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч. - Т.: «Узбекистон», 2015.

2. Ишмухаммедов Р., Абдукодиров А., Пардаев А. Таълимда инновацион технология-лар (таълим муассасалари педагог-укитувчилари учун амалий тавсиялар). - Т.: «Истеъ-дод», 2008.

3. Омонов Н.Т., Хужаев Н.Х., Мадярова С.А., Эшонов Э.У. Педагогик технологиялар ва педагогик махорат. - Т.: «Иктисод-Молия», 2009.

4. Курбонова Г.А. Бугунги кундаги укитувчининг педагогик махорат ва педагогик бурчи. Узлуксиз таълимни ривожлантиришнинг ижтимоий мониторинги, жараёнининг илмий асослари ва натижавийлиги. Илмий-амалий анжуманидаги маърузаси. - Т.: 2013.

5. Нишонова С. Шарк УЙFониш даври педагогик фикр тарихида баркамол инсон тарбияси. Пед. фан. докт. дисс. - Т., 1998.

1 Ишмухаммедов Р., Абдукодиров А., Пардаев А. Таълимда инновацион технологиялар (таълим муассасалари педагог-укитувчилари учун амалий тавсиялар). - Т.: «Истеъдод», 2008. -23-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 12

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.