ЗАМАНАУИ БІЛІМДЕГІ ӘЛЕУМЕТТІК СЕРІКТЕСТІК ҰҒЫМЫНЫҢ МАЗМҰНЫ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

PSYCHOLOGY AND SOCIOLOGY

ЗАМАНАУИ Б1Л1МДЕГ1 ЭЛЕУМЕТТ1К СЕР1КТЕСТ1К ¥ГЫМЫНЬЩ МАЗМ¥НЫ

доктор педагогических наук, профессор, Тургынбаева Б. А.

1 курс докторант, Атабекова Б. Б.

Абай атындагы Цаз ¥ПУ

Abstract. Social partnership in education is regarded. This issue is related to the basic changes of character of attitudes among the subjects of the social space as a whole, and education, in particular, the changes are described as the growth awareness, independence, freedom of a choice. The activities of an educational establishment in the conditions of social partnership are analyzed, and the directions of the research and development are considered. The partnerships in education, meet the goals, objectives of our study, both variants, only the first, only get. The group as a whole based on these two references, it is possible to determine common features, which are: entities, joint agreements, conscious activities; powers of the representatives of various social groups, professional and personal interests; the Union dialogului relations authority, equal to the reciprocal utility; for results in education, development and upbringing of the younger generation, interaction to replace you navigate description.

The capital of a future specialist of social partnership in addressing pressing social problems in education, and a new relationship, considering the right-hander type is effective. In this regard, in accordance with the nature of the economic system of open education based on the principles of innovative ready-to-flexible only the century of Informatics and innovation - social partnership: quality ofpreparation offuture specialists, the role and responsibility for addressing the needs of society in highly qualified workers, participation in specific allocated as a form of cooperation can develop.

Keywords: social partnership, the directions, development are considered, "sponsorship", consumer, co-op, trade partnerships-in the sense unionists

БYгiнгi танда элеуметпк серштеснк ^гымы гылыми зерттеулер мен педагогикалы; ;ызмет практикасынын езекн мэселелершщ 6ipi болып отыр. Элеуметпк серштеснк -халы;тын ipi топтары мен ;абаттары, атап айт;анда, кэсшорындар, жалдамалы ;ызметкерлер жэне мемлекет арасындагы ;огамды;, элеуметпк-енбекпк ;атынастарды реттеудщ конфронтациялы; емес тэсш [1].

Елбасы езiнiн Жолдауында елдiн элеуметпк-экономикалы; дамуындагы басымды;тарды, Каза;станнын элемдiк экономикадагы интеграциясын ай;ындай келе, «Бшм беру реформасы - Каза;станнын бэсекеге ;абшеттшшн ;амтамасыз етуге мYмкiндiк беретiн манызды к¥ралдардын бiрi» деп, сонымен ;атар енбек нарыгынын талаптарына сай елге кэсшпк бiлiм берудiн сапалы жYЙесi ;ажетпгш жэне оны дамыту бойынша шаралар ;олдану керектiгiн ерекше атап айтты [2]. Осыган байданысты эсiресе сонгы жылдары кэсiптiк бiлiм берудi дамытуда о;у орындары мен кэсiпорындардын маман дайындаудагы серiктестiгi басты багыттардын бiрi болып отыр.

Бшмдеп элеуметтiк серiктестiк мэселесiне ;атысты зерттеуелер мен ж^мысымыз барысындагы гылыми - теориялы; енбектерге жасалган талдаулар сонгы 10 жыл iшiнде осы ^гымнын экономикалы;-саяси жэне социологиялы; саладан бiртiндеп педагогикалы; салага ауыс;андыгын керсетт! Мэселен, б^рыныра; бшмдеп серiктестiк мэселесi аясында педагог ^ызметкерлердщ ;^;ы;тары мен мYДцелерiн ;оргау, ж^мыс берушi, кэсшода; жэне ^жымнын езара ;арым-;атынасы; серiктестiк негiзiнде бiлiм заннамасын эзiрлеу жэне жузеге асыру, жанырту жэне т.б. Yшiн ;аражат тарту тэсiлi ретвде ^^^ыкты; жэне экономикалы; мэселелер талданган.

Бiлiм YPДiсiнiн субьектшерше (отбасы, мектеп, балага) ;атысты бшм ;ызметшщ мэнiмен байланысты серiктестiк езара ;арым-;атынастар, сондай-а; мектептiн бас;а (сырт;ы) ;^рылымдар жэне ^йымдармен бiлiм сапасын арттыру ;^ралы ретiндегi серiктестiгi тек сонгы Yш-терт жылдан берi гана ;арастырыла бастагандыгы белгiлi болды. Бшм мекемелерi ;ызметшщ практикасында да, гылыми зерттеулерде де т^ра;ты кездесетiн отбасы мен мектептщ бiрлескен ж^мысынын мазм^ны кебiне «ынтыма;тасты;», «езара эрекет»,

«MeKTemiR oT6acbiMeH k^mhch», «OTÖacbma ^ongay KepceTy» ^aHe t.6. yFbiMgapMeH 6enrineHreH. AngbiRFbi eKi yFbiM TapaniapgbiR «xannH naMga YmiH 6ipnecKeH eR6errn» ^apacibipaTbrn eR e3eKii познцнaснн 6ingipeTim 6enrini. Eyn peTTe, agerre, «KM3MeTKepnep» 6acmbinbi^ neH 6ac^apyFa ^aTbicnaMgbi, geMeK, Ma^caT ^oroFa, e3apa apeKeT 6aFbirrapbm TaRgayFa KaTbicnaMgbi, coHgbiKiaH ®annHHH Ha^TM Kepe anMaMgbi. CoHbiMeH ^aTap onap «KM3MeTKep» YmiH ge, ^annbi ^M3MeT YmiH ge MaRbi3gbi 6onbin Ta6binaTbiH Ha^Tbi Harare 6epeTiH ^annbi x^mmo 6enirm opbiHgaMgbi. «03apa apeKeT» eTe tmfm3 e3apa 6aMnaHbic neH e3apa ^ongaygbi 6ingipegi» [1, 786.]. 3neyMerriK negaroruKa TypFbicbmaH e3apa apeKeT «o6teKTinepgiR (cy6jbeKrrepgiR) e3apa yaFganacTMFM MeH 6aMnaHbicbrn TygbipaTbrn onapgbiR 6ip-6ipiHe TiKeneM HeMece ^aHaMa apeKeT eTy Ypgici» [2, 796.]. dneyMemmiK 03apa apeKem gen, HHgHBHgTepgiR, aneyMeriiK TonTap HeMece ^aybiMgacTbiKTapgMR MYggenepiH ^Y3ere acbipy 6apbicbmga 6ip-6ipiHe e3apa acep eTy Ypgici gereH TYciHiK 6epegi [3, 24 6.].

QneyMeniK apeKerriR Hyc^anapbm KepceTeTiH corfm eKi ^fmm TapaniapgbiR 6ipeyiHiR (6yn pene - OT6acMHMR) naccHBTi peniH cHnarraMgbi. EYriHri TaRga ocm yFbiMgapgbi «cepiKTecTiK» gereH ^fhmmch ^ui ^aHe Ta6aHgbi TYpge aybicibipy Ke3geMco^ na, ^aHe ^aHgaö YpgicTep ocm e3repicii TY6ereMni aHbiKiaMgbi? - gereH cayan TybiHgaMgbi.

EiniM YmiH «cepiKTecTiK» gereH ^aRa yFbiM ga, 6ypbiHHaH 6epi ^ongaHbinbm Kene ^aT^aH ^FMMgap ga 6iniM ^YMecimR apTYpni TapanTapM (aKiMminiK - Kacinoga^ - negaroruKanbi^ ^xmm; negarorTap - aTa-aHanap - 6iniM anymbinap), coHgaö-a^ ^MemR cbipT^bi aneMMeH (KacinopMHgapMeH, ^OFaMgM^ yMbiMgapMeH, MageHHeT, geHcaynbi^ ca^iay MeKeMenepiMeH, aneyMeniK ^opFay, ^aM^opnbi^ KepceTy opraHgapM, ^acecnipiMgep ici ^emHgeri KoMuccuanap) apacMHgaFM ^aTbmacrap MeH e3apa apeKeriepgi 6ingipeTiHi ManiM. fleMeK, 6iniM KeRicTiriHe «cepiKTecTiK» ^fmmmhmr eHyi oHgaFM ^aHgaö ga 6onMacMH ^aTbmacrap MeH e3apa apeKeriepgiR MaFMHacMHMR, cunaTbiHbiR, Ma3MyHbiHbiR, ^opManapMHMR e3repreHiHe Kya 6onyM Tuic.

KeRec Ke3eRi, ^aÖTa K¥py ^aHe ^a3ipri Ke3eRgeri KenTereH gнccepтaцнanм^ 3eprreynepgeri (A.ro.rpaHKHH, 2003; EaÖKynoBa, 2004; Е.H.Eangнцннa, 2005; flapMogexHH C.B., KnuMamoBa T.H ^aHe t.6.) ocm 6iniM gHHaMHKacMH ^apacTbipbm KepeMiK. ocm ^aHe KenTereH 6ac^a 3eprreynepre caÖKec, OT6acM MeH MeMneKeT apacMHgaFM ^apbiM-^aTbmac Heri3iHeH «MeMneKeriiR TynFa, OT6acM ^aHe ^OFaMFa YcTeMgiri» Heri3iHge K¥pbMFaH [4, 186.], an on MeMneKerriK opraHgapgbiR TiKeneM HeMece ^aHaMa TYpge oT6acM MeH TynFa iciHe apanacybma bi^nan eTegi. MeKTen, MeMneKerriK ^YMemR 6ip 6eniri 6ona oTbipbin, e3apa ^apbiM-^aTbmacTap MeH e3apa apeKerriR caMKec ^aFHganapMHa cYMeHreH. Corfm oh ^binga oT6acMFa gereH Ke3^apacTbiR 6ipmaMa geMoKpaTHanaHFaHMHa ^apaMaciaH, oT6acbmaH tmc, ^oFaMgbi^ ^aHe MeMneKerriK HHcTHTyTTap TapanMHaH TiKeneM e3apa apeKeT eTygiR ^anbrnac^aH 6enrini gacTYpi ani KyHre geMiH ca^Tanbn oTMp. On aneyMeriiK ^opFay opraHgapM, ^acecnipiMgep ici ^eHiHgeri KoMHccuanapbi MeH 6iniM K^pMnMMgapMHMR ^M3MeTiHe ^aTbicTbi.

EYriHri TaRga ga, oT6acMH 6iniM YpgiciHe 6ypMHFMFa ^apaFaHga Ke6ipeK TapTa oTMpbn, 6iniM MeKeMenepiHiR negarorHKanM^ y^biMgapbi oFaH MeKTemiR o^y-Tap6ue YpgiciH MaTepuangbi^ HeMece 6ac^a pecypcTM^ ^aMTaMacM3 eTy MiHgerrepi ^oÖMnaTMH Tapan peniH 6epegi [5, 83-88 6.]. ^aHe aTa-aHanap ugeanap, ^M3MeTTepgiR 6aFMTTapM MeH Ma3MyHbm, ^aHgaö ga 6onMacMH CTpaTeruanM^ пoзнцнanapgм ^acayFa eTe cupeK ^aTMcagM. TinTi ^a3ipri ya^MTTa KeRiHeH TapaFaH. MeKTen KeRecirnR e3iHge ge aTa-aHanap TeR ^^km^tm ^aTMcymM eMec, cTaTucTep peTiHge ^aTMcagM. 3gin 6ony YmiH, aTa-aHanapgMR e3i ge 6iniM MeKeMenepiMeH eTe TuaHa^TM geRreMge e3apa apeKeTKe ani gaMbrn eMec eKeHgiriH ge aMTa KeTy KepeK.

MeKTen, ^oFaMgM^ ^aHe aneyMeniK HHcTHTyTTapgMR oT6acMMeH e3apa apeKeT eTy Ta^ipu6eci Ke6iHe «^¥3ipeTTi eMec, ^aMcbi3, ^anbrnacnaFaH» aTa-aHanap ^aHe oFaH 6aMnaHbicTbi - onapgMR 6ananapMHa FH6paTTbi^ apeKeT eTyMeH cunananagM. Eyn perie aTa-aHanapMeH ge, 6ananapMeH ge ^apbiM-^aTbmac ageTTe «epeceKTep - 6ananap» ^.EepH) t^pfmcm Heri3iHge ^ypbnagM. öneyMeniK ^aHe TynFanM^ ^¥3ipeTTi aTa-aHanapMeH MeKTen Te, 6ac^a aneyMeniK HHcTHTyTTap ga ic ^Y3iHge em^aHgaM ^apMM-^aTMHac ^acaMaMgM, an Heri3iHge KepiciHme, MiHe Typa ocbiHgaM TonTapMeH Ha^TM cepiKTecTiK ^ypyFa 6onagM ^aHe ^ypy KepeK, an KeRec-^a3a^ KoFaMMHga a3ipme oHgaM Ta^ipu6e ^eTKiniKci3.

TeK corfm ^MngapM FaHa ocm MaceneHi TYciHy ^aHe ohm memy Kä^eiriniri TypanM niKip e3repe 6aciagbi, on oT6acM MeH 6iniM MeKeMenepiHiR cepiKiecTiri 6oMbHma ^eKenereH 3epTTeynepge (fö.B.MegoBa, 2005; r.H. Mo3^yxuHa, 2006; P.M.BacunbeBa, 2006; H.r. Оgннeц, 2006; O.fl. HuKonbcKaa, 2007 ^aHe t.6.), coHgaM-a^ Tap6ueHiR 6acMMgM^ KM3MeTTepiH oT6acMHa Ta6biciay ^a^eTTiniri TypanM aMTMnaTMH MeMneKerriK K¥^airapga (Ka3a^cTaH Pecny6nuKacMHga

бшм беруд дамытудьщ 2011 - 2020 жылдарга арналган мемлекетпк багдарламасын беюту туралы) ез орнын тащанын керуге болады.

Тараптар мен бшм саласы субъектшершщ ^арым-^атынасындагы «серштестш» пен оныц езара эрекеттердщ бас^а тYрлерiнен айырмашылыгын 6Î3 аталмыш ^гым мазм^ны мен бiлiм ^ызмепндеп бас^ада: саяси, экономикалыщ, элеyметтiк салаларда пайдаланылатын серiктестiк ^агидалары пайда болуы тшс екенi аныщ. Осы салалардагы серштеспк тэжiрибесi: серiктестiк ^арым-^атынастардыц негiзi тецдш, езара эрекет еркiндiгi, тараптардыц шешiм тацдау жэне ^абылдау барысындагы дербестш, езара пайда, диалогтыщ, ^тынушылык; болып табылатынын керсетедi.

БYгiнгi тацда бшм жYЙесiнде серiктестiк ^арым-^атынас мэселелерiн талдау ма^сатында, бiлiм ^ызметшде серiктестiк ретшде ^алыптасатын ^атынастарды аныщтайтын авторлардыц зерттеyлерi мен басылымдарын пайдаланамыз.

Заманауи басылымдар мен практикалыщ ж^мыс тэжiрибесi негiзiнде бiз отбасы мен мектеп арасындагы серштестштщ ^олданыстагы тYрлерi аныщталды, олар: формалдыщ-статистикалыщ, ^ам^орлыщ, демеyшiлiк, инвестициялыщ, кооперативтiк, серiктестiк. Н^с^алардыц толыщ бершуше Yмiттенбесек те, бiз, олардыц кептеген жагдайда отбасы мен бiлiм мекемелерi арасындагы езара эрекет жагдайын аныщтауга мYмкiндiк бередi деп санаймыз. Оган ^оса, осы тYрлердi талдай отырып, бiз элеyметтiк езара эрекеттщ формалдыщтан серiктестiкке дейiнгi шартты даму децгешн белгiледiк:

• формалдъщ-статистикалъщ - келесi тараптыц болуы формалды тYрде ескершед^ ейткенi, бiр жагынан, бала отбасыга жатады, екiншi жагынан - ол мектеп ^жымыныц мYшесi; отбасы мен бшм мекемесшщ езара талаптары барынша аз, ейткенi келесi тарап ат^аратын ^ызмет к^ндылыгы керiнбейдi;

• тутынушылъщ - ез тарапынан барынша аз Yлес ^оса отырып, келесi тараптан барынша кеп алу, тараптардыц бiр-бiрiне наразылыщтары мен талаптары, езара болжамдары кебiне жагымсыз сипатта болады;*

*Б^л ретте езара ^арым-^атынастардыц тугынушылыщ сипаты - ол формалдыщтыц керi жагы, бiраrç сырттан талап ^лгайган жагдайда.

• цамцорлъщ - ерши етемшз жэне риясыз ецбек жэне материалдыщ-^аржы ресурстарын салу болып табылады, ол бiр реттiк, жеткiлiктi децгейде жергшкп байланыстарга жатады, б^л ретте ^ам^оршыныц бiлiм Yрдiсiнде еш^андай екiлеттiлiгi жо^; iс жYзiнде, ол - бiр багытты, бiраrç Yнемi езара пайдалы эрекет емес; **

• «демеуштк» - мектеп мекеме мэселелерш шешуде ата-аналардан негiзiнен материалдыщ ^атысуды ^тед^ ал отбасыныц езi, тек ете ^ажет болган жагдайда гана, ^андай да болмасын ресурстар жеткiлiксiздiгiн тYсiнген кезде гана тартылады; ата-аналар да ез тарапынан, мектепке барлыщ ^ызмет пен жаyапкершiлiктi берiп ^ойып, ез баласын тэрбиелеу мен о^ытуга ^аржы Yлесiн салу ар^ылы мYмкiндiгiнше «^угылуды» жен керiп, БМ iс-эрекетiне араласуга онша ынталанбайды; «демеyшi» - ата-ананыц, «^ам^оршыдан» айырмашылыгы, ол бiлiм мекемесше екi тарап^а да белгiлi на^ты ^ызметке ^ажет ^ралдарды (ецбек, ^аржы, материалдыщ) бередi; эдетте ол, келес ретте демеyшiлiк керсету керек екендшн шешу Yшiн, шыгын ^аражаттарыныц сипаты туралы есеп талап етедц

• кооперативтж *** -мектеп пен отбасы арасындагы мiндеттердi белу; «жауапкершшк саласын» белу; эр тарап, тараптардыц ма^саттары мен ^ндылыщтарын ерекше келiстiрместен, жалпы iске ез Yлесiн досады («жарналыщ ^атысу» негiзiнде), ата-аналарды бiр ретпк «ецбек акциялары» мен бас^а iстердi орындауга тарту; отбасы мен мектеп ынтымакгастыгы - на^ты нэтижелерге ^ол жеткiзyге багытталган жергiлiктi немесе кезецщ сипаттагы езара эрекет, ол белсецщ рел мен мектеп тарапынан жалпы басшылыщты бiлдiредi; ^ызмет стратегиясын эзiрлеy барысында «^ызметкерлер», эдетте, басшылывда ^атыспайды; олар ^олдарынан келетiн ез Yлестерiн ^оса отырып, Yрдiске ^атысады, бiраrç оныц нэтижесi Yшiн езiне жауапкершшк алмайды;

• инвестициялъщ - отбасы, ез талаптары туралы жариялай отырып, езшщ меншшт немесе тартылган мYлiктiк жэне зияткерлiк ^ндылыщтарын на^ты жобага енгiзе отырып бiлiм мекемесiнiц шшара тапсырыс берyшiсi болады, мысалы, материалдыщ-техникалыщ ^амтамасыз ету жэне т^рмыстыщ мэселелердi шешу (ауызсу режимi, тама^тандыруды ^йымдастыру жэне т.б.), «мекеменiц емршендiгiн ^амтамасыз ету», «инвестордыц инвестиция объектiлерi мен оны жYзеге асыру нэтижелерiне ие болу, пайдалану жэне бас^ару к^ыгы бар»; бiлiм мекемесi ез тарапынан осындай ата-аналардыц тапсырысына барынша сапалы тYPде сэйкес болуга

Tbipbicagbi; ^aTbmacrap KeniciMmap HeMece mapT ap^binbi 6eKiTinegi;

** ATa-aHanap MeH MeKeMenep apacbmga cupeK Ke3gecegi - aTa-aHanap KeneMi MeH cunaTMH e3gepi aHbiKiaMTbiH ^apa^aT 6epe oTbipbin, ohm MeKeMe ^amaH ^aHe ^anaM ycTaMTbrnbrn TeKcepMereH Ke3ge;

*** HaT. cooperation - 6iniM canacbma 6acK;anapbrna ^apaFaHga Ke6ipeK caMKec KeneTiH

binm biMa^macmbi^.

• cepiKmecmiK - TapanTapgMR KeniciMgepiHiR 6onyM, ohm 6ipnecKeH 03apa naüdanb w,bi3Mem YpgiciHge ^Y3ere acbipyFa, KYmmepdi Yünecmipy Ka^erriniriHe, Ypgic neH ^M3MeT HaTH^enepiH 6ipnecin 6aFanayFa gaMbiHgbiFbi, Tap6ue MeH o^y Hara^eci YmiH 6ipnecin ^ayan 6epy, ap TapanTMR ^annbi ^M3MeTKe e3 YneciH ^ocyFa Tbipbicybi, cohmr imiHge coцнyмнмR ^ocMMma pecypcTapMH TapTy ap^binbi.

öneyMerriK-BKoHoMuKanbiK canagaFbi FanbiMgapgbiR 3eprreynepiHge coHgaM-a^ cepiKTecTiK - on Tan^binay MaHiH TYciHygi FaHa aHbi^iay eMec, coHMMeH ^aTap 6ip-6ipiH «TbiHgaygbi» Ke3geMTiH aneyMeTTiK guanorKe Heri3genreH aneyMeTTiK e3apa apeKeTTiR ^oFapbi ^opMacbi eKeHgiri aM^brngangbi [6].

negaroruKanMK age6ueTTe «cepiKTecTiK» ^fmmm 6ipa3 6ypbm FaHa naMganaHa 6acraFaHbma KapaMacTaH, ocm ^fmmhmr e3iH apTYpni T^pFbigaH ^apay Heri3iHge 6iniM canacbiHga ohm TYciHy YmiH 6ipHeme Tacingep ^anbimaca 6aciagbi. Mbicanbi:

cepiKmecmiK omöacbi Men 6iniM MeKeMeci apacbindasbi öemini 6ip 03apa qapbrn-Kambinacmap wYüecipeminde - MeKTenTiR oT6acbiMeH cepiKTecTiri ... 6ananapgbi o^buy, Tap6ueney ^aHe gaMMTyga, coHgaM-a^ y^biMgbi^ mapTTap MeH KeniciMgepgiR opbiHganybi YmiH MopanbgiK wayanKepminiai, epiKminiai wane YgbinbiKmbinbmbiMen cunaTTanaTbrn onapgMR coцнoмageнн KopmaFaH opTacbrna eKi mapanmbi^ da MYddeniniai ^anbmTacaTbrn TeR K¥^binbi cy6teKTinepgiR e3apa apeKeTi [7]; cepiKTecTiK opTa^ MiHgeTTepgi memy ^M3MeTi YpgiciHge naMga 6onaTMH 6enrini 6ip ^ambinacmap $opMacbin Ke3geMgi; on: ^annbi ^aHe e3apa naMganbi MiHgeTTepgi memy ^ongapMH TaRgayga mapanmapdbiq meq KYKbinbinbisbi...; monbi^mbipbinynbigbi; epiKminiai...; KoMnpoMucc, ceniM, me^diK Heri3iHge ^ongapgbi TaHgay; TapanTapgMR e3apa naMganbi MYddeniniai; 03apa apeKemmi^ KYKmKmmK neai3i ^aFuganapbi Heri3iHge ^¥pbinagbi [8];

• cepiKmecmiK 6iniM MeKeMeci Men cbipmv,bi aneyMemmiK KYpbWbwdap apacbindasbi Kambinacmap de^aeüi peminde, Mbicanbi, aneyMeTiK-negaroruKanbi^ cepiKTecTiK ... 6iniM MeKeMecimR 6iniM canacbrn KeTepy Ma^caTbiHga 6iniM canacbiHga ...MeHmiKii MYggenepi 6ap apTYpni aneyMeTTiK Ton eKingepiMeH ... apnaübi YübiMdacmbipbiman 6ipnecKeH v,bi3Mem Ypgici [9]; cepiKTecTiK - on cyöbeKminepdi^ duanoamiK Kambinacmapbinda ^¥pbMFaH ^aHe «6ipbiRFaM apeKeTTep cTpaTeruacbiH» ^aMTaMacbi3 eTeTiH aneyMeriiK e3apa apeKeT TYpi [10].

• cepiKmecmiK mped-wnuonucmiK Mazbinada - wyMbic öepyminep, KacinodaKmap wane Kbi3MemKepnep apacbindasbi öemini nopMamrnmiK-KYKbiKmbiK wane экonoмикаnuц yambinacmap: aneyMeTTiK cepiKTecTiK -aT^apy 6uniri, ^epriniKii e3iH-e3i 6ac^apy opraHgapM, 6iniM canacbiHgaFbi ^^mmc 6epyminep, KacinogaKiap ^aHe KM3MeTKepnep apacMHgaFM ^aTbmacTapgbi 6rog^eT canacbi peTiHge KeniciMgep MeH y^biMgbi^ mapTTap K¥pbMbiMgapbiH oRTaMnaHgbipy ap^binbi periey Ypgici ^aHe ^¥panM [11].

^oFapbiga aTanFaH KenTereH FanMMgap e3 3epireynepiHge, aneyMeTTiK eMipgiR KenTereH cananapMH MeMneKeT uenirmeH any KepiHeTiH ^aRa, HapM^TM^ ^aTbmacTap ^aFgaMbiHga, cepiKTecTiK epeKme MaHre ue 6onagM, gen KepceTegi. 3aMaHayu aneyMeriiK ^aFgaMga «ageTTe e3 Ta6uFaTM ^aHe TapanTapgMR aneyMeTTiK Ma^caTbi 6oMbmma eTe apTYpni», Kenicy MexaHu3Mi 6onbm Ta6bnaTMH ceKiopapanbi^ aneyMeTTiK cepiKTecTiK eTe necpneKiuBanbi 6onMn Ta6bnagM [12, 17 6.]. On, cepiKTecTiK ap mapan Y^in weKe-weKe wane on wannbi WY3eae acbipbinambin ayMaK xanfybi Y^in «naüdanbi» aneyMemmiK Macenenepdi memy Y^in eKi neMece ym ceKmop YübiMdapbinb cbindapnbi 03apa apeKemi, gen cunaTTaMTMH peceMniK FanMM B.H. ^KuMeRiiR eR6eKTeprnge aHbi^ 6epinreH [13]. CoHMMeH ^aTap 6iniM canacMHgaFM ceKTopapanM^ aneyMeriiK cepiKTecTiK ani TonbiKKaHgbi TeopuanM^ Tangay HeMece эмпнpнкanмк 3epTTeynep e3 geRreMiHge MaHiH Ta6a KoMFaH ^o^ geceK ^aTenecneMMi3.

Ocm Ma^anaga 6i3, 6iniMgeri cepiKTecTiK ^aTMHacTapgMR 3epTTeyiMi3giR Ma^caTMHa eR caMKec KeneTiH, TeK 6ipiHmi eKi H^c^acbrna FaHa To^TanaMM3. Ocm eKi Ton aHbi^iaManapbrn ^annbnaM oTMpbn, opTa^ 6enrinepiH aHM^TayFa 6onagM, onap: cy6teKTinepgiR 6ipnecKeH, KeniciMgi, caHanM ^M3MeTi; apTYpni aneyMeTTiK Ton eKingepimR KYmTepiH, Kaci6u ^aHe ^eKe MYggenepiH 6ipiKTipy; ^aTbmacTapgbiR guanorTMnMFM, TeR ^¥^MnMnMFM, e3apa naMganbinbiFbi; 6iniM canacMHga HaTu^enepre ^eTy, ecKeneR ypna^TM Tap6ueney ^aHe gaMMTyga e3apa apeKeTKe 6aFMTTany gereH cunaTTaMa 6epeMi3.

Болаша^ маман иесшщ бiлiм алуы саласында кYрделi де езектi элеyметтiк мэселелердi шешуде элеyметтiк серiктестiк жаца ^арым-^атынастыц типi ^арастырылатын тиiмдi оц бетб^рыс болып табылады. Осыган орай, бшм беру жYЙесi экономикалыщ жацашылдыщ пен а^параттану гасыр сипатына сэйкес икемдi ашыщ езгерiстерге дайын инновациялыщ ^станымдар негiзiнде ^рылганда гана - элеуметпк серiктестiк: болаша^ маманды сапалы дайындау, ^огамныц бiлiктiлiгi жогары ^ызметкерлерге деген с^ранысын ^анагаттандыру Yшiн жаyапкершiлiк пен релдер, ^атысу Yлесi на^ты белшген ынтыма^тасты^тыц формасы ретiнде дами алады.

ПАЙДАЛАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР

1. Орысша-^аза^ша тугацщрме сездiк: Элеуметтану жэне саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын бас^арган э.г.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» FвФ. 2006. - 569 б.

2. Н.Э. Назарбаев «Элеуметпк-экономикалыщ жацгырту - Казахстан дамуыныц ец басты багыты». Президенттiц Халывда Жолдауы.

3. Ожегов С.И. Орыс тшнщ тYсiндiрме сездiгi /С.И.Ожегов, Н.Ю. Шведова. М., 1999.

4. Элеyметтiк педагогика сездш: ЖОО стyденттерiне арналган о^у к^ралы / К¥р. авт. Л.В.Мархадаев, М., 2002.

5. Элеyметтiк бас^ару: Сездiк / ред. В.И. Добренькова, И.М. Слепенкова. М., 1994.

6. Балдицин Е.И. Заманауи ресейдщ элеуметпк кещснпндеп отбасы жэне мемлекет: Автореф. дисс... филос. гыл. канд. Ставрополь, 2005.

7. Хоменко И.А. Мектеп пен ата-ана: элеуметпк серштеспктщ даму кезендерi // Мектеп директоры. 2007. № 4.

8. Мартенс Бен. Элеуметпк серштеспк жэне элеуметпк диалог: мэш жэне ^агидалары / Мемлекетпк органдар жэне Yкiметтiк емес ^йымдардыц элеyметтiк серiктестiгi азаматтыщ ^огамныц iргелi ^агидасы ретiнде. М., 2000

9. Одинец Н.Г. Мектеп пен отбасыныц серштеспп жагдайында жасесiпiрiмдердiц экологиялыщ санасын ^алыптастыру: Дисс... пед. гылым канд. Иркутск, 2006.

10. Мозжухина Г.Л. Krni мектеп жасындагы балаларга эстетикалыщ тэрбие берyдегi бiлiм мекемесi мен отбасыныц педагогикалыщ серiктестiгi: Дисс. пед. гыл.канд. Брянск, 2006.

11. Никольская О.Д. Элеуметпк-педагогикалыщ серiктестiктi мектепке дешнп бiлiмдi кетеру факторы ретiнде ^йымдастыру: Афтореф. дис... пед.гыл. канд: Челябинск, 2007.

12. Корсунов А.В. Элеуметпк серштеспк негiзiнде мамандарды дайындаудыц аймащъщ жYЙесiн бас^ару. Дисс... экон. гыл. канд. Бжин., 2000.

13. Набиуллина Н.М. бiлiм саласында элеyметтiк серштеспкп ^алыптастыру жэне дамыту. Дисс... экон. гыл. канд. М., 2003.